Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mandana (təq. e.ə. 584, Ekbatan – güm. e.ə. 559) – Midiya şahzadəsi, sonralar Persia hökmdarı arvadı və II Kirin anası.
| Mandana | |
|---|---|
| Doğum tarixi | təq. e.ə. 584 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | güm. e.ə. 559 |
| Uşağı | |
| Atası | Astiaq |
| Anası | Aryenis |
| Fəaliyyəti | monarx |
Mandana Herodotun "Tarix"ində
Herodota görə Mandana Kiaksarın oğlu Astiaq və qızı Aryenisin qızıdır. Lakin, Kristian Settipani qeyd edir ki, o, Astiaqın qızı olsa da anası başqa olub.
Herodot qeyd edir ki, onun doğulmasından qısa müddət sonra Astiaq qəribə bir yuxu görür. Yuxuda görür ki, onun qızı o qədər işəyib ki, bütün Asiyanı su basıb. Maqlarla məsləhətləşərkən, onlar yuxunu yozaraq qeyd edirlər ki, gələcəkdə Mandananın oğlu onun hakimiyyətini devirəcək.
Baş verəcək hadisələri önləmək üçün, Astiaq Mandananı madayların vassalı olan farsların hökmdarı, "yaxşı və sadiq ailədən olan" nişanladı və o, düşünürdü ki, bununla təhlükəni özündən sovuşdura bilər.
İkinci yuxunu isə o, Mandana hamilə olarkən görür. Yuxuda görür ki, Mandananın bətnindən üzüm tağı çıxaraq bütün dünyaya sarmaşır. Yuxudan dəhşətə gələn Astiaq ən sadiq hökmdar xidmətçilərindən biri olan məşhur sərkərdə Harpaqı uşağı öldürmək üçün Persiaya göndərir. Lakin, Harpaq hökmdar nəslindən olan insanın qanını axıtmaq istəmədiyindən, gələcəkdə II Kir kimi məşhurlaşacaq körəni Mitridat adlı bir çobanın yanında gizlədir.
İllər keçir, Kir öz babasına meydan oxumağa başlayır. Astiaq onlarla mübarizə aparmağa məcbur olur və Pasarqad döyüşündə Harpaqın II Kirin tərəfinə keçməsi ilə məğlub olur və beləliklə də onun illər öncə gördüyü yuxusu, maqların yozduğu kimi gerçəkləşir.
Mandana Ksenofonun "Kiropediya"sında
Qədim yunan tarixçisi Ksenofon da özünün "" əsərində Mandana haqqında məlumatlar vermişdir. Ksenofon qeyd edir ki, Kirin babasından incidiyi dövrdə, Mandana oğlu ilə birgə atası Astiaqın sarayına səyahət edir. Bu səyahət zamanı Kir babasını valeh edir və o, uşağı hökmdar ovçularının sırasına daxil edir, qızı Mandana isə Anşana geri dönür. Bundan sonra Kir bir də atası xəstələnərkən Anşana dönür və Astiaqla növbəti görüşləri artıq farslar və madaylar arasında olan döyüşdə olur.
Tarixi analiz
Bəzi müasir tədqiqatçılar düşünürlər ki, Herodotun əsərində qeyd etdiyi II Kirin nəsil şəcərəsi (Midiya, Lidiya və Babillə əlaqələr) onun bu əraziləri işğalını pərdələmək üçün uydurulmuşdur və reallığı əks etdirmir. Bu məsələdə diqqəti çəkən əsas məsələ odur ki, bu, Kirin Midiyanı tutması, maday hakimiyyətini ələ keçirməsi və Midiyaya tabe olan digər ölkələri də tabe etməsi üçün vasitə kimi istifadə edilmişdir.
Bu şübhə ondan qaynaqlanır ki, Kirin anası Mandana Aryenisin qızıdır və o, e.ə. 585-ci ildə Halis döyüşündən sonra tərəflər arasında bağlanmış sülh müqaviləsinin şərtlərinə uyğun olaraq Astiaqa ərə verilmişdir. Belə çıxır ki, Mandana ərə verilərkən hələ azyaşlı olmuşdur və bu, maday hökmdar qaydalarına görə mümkün olan iş deyildir. Hətta olsaydı belə, II Kirin doğulması vaxtı, Mandana yenicə ərgənlik yaşlarına qədəm qoyurdu və onun uşaq dünyaya gətirməsi demək olar ki, mümkün deyildi. Kir artıq orta yaşlı oğlan olanda isə gənc yaşlı Mandana dünyasını dəyişir. Lakin bütün bu ehtimalları təsdiq edən tarixi mənbələr yoxdur və ya hələlik araşdırılmamış, tədqiq edilməmişdir.
Ölümü
Mənbələrdə Mandananın e.ə. 559-cu ildə ölməsi qeyd edilir. Lakin bu tarixin onun əri, ölüm tarixi olması ehtimalı da vardır.
İstinadlar
- Nos ancêtres de l'Antiquité, 1991, , p. 152
- Herodot, I. 107.
- "Herodot, I. 108". 2004-01-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-12-27.
- "The birth and bringing up of Cyrus". 2007-07-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-12-27.
- Nos ancêtres de l'Antiquité, 1991, , p. 153
- Herodot, I. 109.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mandana teq e e 584 Ekbatan gum e e 559 Midiya sahzadesi sonralar Persia hokmdari arvadi ve II Kirin anasi MandanaDogum tarixi teq e e 584Dogum yeri Ekbatan Hemedan Hemedan sehristani Hemedan ostani IranVefat tarixi gum e e 559Usagi II KirAtasi AstiaqAnasi AryenisFealiyyeti monarxMandana Herodotun Tarix indeHerodota gore Mandana Kiaksarin oglu Astiaq ve qizi Aryenisin qizidir Lakin Kristian Settipani qeyd edir ki o Astiaqin qizi olsa da anasi basqa olub Herodot qeyd edir ki onun dogulmasindan qisa muddet sonra Astiaq qeribe bir yuxu gorur Yuxuda gorur ki onun qizi o qeder iseyib ki butun Asiyani su basib Maqlarla meslehetleserken onlar yuxunu yozaraq qeyd edirler ki gelecekde Mandananin oglu onun hakimiyyetini devirecek Bas verecek hadiseleri onlemek ucun Astiaq Mandanani madaylarin vassali olan farslarin hokmdari yaxsi ve sadiq aileden olan nisanladi ve o dusunurdu ki bununla tehlukeni ozunden sovusdura biler Ikinci yuxunu ise o Mandana hamile olarken gorur Yuxuda gorur ki Mandananin betninden uzum tagi cixaraq butun dunyaya sarmasir Yuxudan dehsete gelen Astiaq en sadiq hokmdar xidmetcilerinden biri olan meshur serkerde Harpaqi usagi oldurmek ucun Persiaya gonderir Lakin Harpaq hokmdar neslinden olan insanin qanini axitmaq istemediyinden gelecekde II Kir kimi meshurlasacaq koreni Mitridat adli bir cobanin yaninda gizledir Iller kecir Kir oz babasina meydan oxumaga baslayir Astiaq onlarla mubarize aparmaga mecbur olur ve Pasarqad doyusunde Harpaqin II Kirin terefine kecmesi ile meglub olur ve belelikle de onun iller once gorduyu yuxusu maqlarin yozdugu kimi gerceklesir Mandana Ksenofonun Kiropediya sindaQedim yunan tarixcisi Ksenofon da ozunun eserinde Mandana haqqinda melumatlar vermisdir Ksenofon qeyd edir ki Kirin babasindan incidiyi dovrde Mandana oglu ile birge atasi Astiaqin sarayina seyahet edir Bu seyahet zamani Kir babasini valeh edir ve o usagi hokmdar ovcularinin sirasina daxil edir qizi Mandana ise Ansana geri donur Bundan sonra Kir bir de atasi xestelenerken Ansana donur ve Astiaqla novbeti gorusleri artiq farslar ve madaylar arasinda olan doyusde olur Tarixi analizBezi muasir tedqiqatcilar dusunurler ki Herodotun eserinde qeyd etdiyi II Kirin nesil seceresi Midiya Lidiya ve Babille elaqeler onun bu erazileri isgalini perdelemek ucun uydurulmusdur ve realligi eks etdirmir Bu meselede diqqeti ceken esas mesele odur ki bu Kirin Midiyani tutmasi maday hakimiyyetini ele kecirmesi ve Midiyaya tabe olan diger olkeleri de tabe etmesi ucun vasite kimi istifade edilmisdir Bu subhe ondan qaynaqlanir ki Kirin anasi Mandana Aryenisin qizidir ve o e e 585 ci ilde Halis doyusunden sonra terefler arasinda baglanmis sulh muqavilesinin sertlerine uygun olaraq Astiaqa ere verilmisdir Bele cixir ki Mandana ere verilerken hele azyasli olmusdur ve bu maday hokmdar qaydalarina gore mumkun olan is deyildir Hetta olsaydi bele II Kirin dogulmasi vaxti Mandana yenice ergenlik yaslarina qedem qoyurdu ve onun usaq dunyaya getirmesi demek olar ki mumkun deyildi Kir artiq orta yasli oglan olanda ise genc yasli Mandana dunyasini deyisir Lakin butun bu ehtimallari tesdiq eden tarixi menbeler yoxdur ve ya helelik arasdirilmamis tedqiq edilmemisdir OlumuMenbelerde Mandananin e e 559 cu ilde olmesi qeyd edilir Lakin bu tarixin onun eri olum tarixi olmasi ehtimali da vardir IstinadlarNos ancetres de l Antiquite 1991 p 152 Herodot I 107 Herodot I 108 2004 01 10 tarixinde Istifade tarixi 2010 12 27 The birth and bringing up of Cyrus 2007 07 13 tarixinde Istifade tarixi 2010 12 27 Nos ancetres de l Antiquite 1991 p 153 Herodot I 109