Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lev Şerba (belar. Леў Уладзіміравіч Шчэрба; 20 fevral (3 mart) 1880, Sankt-Peterburq – 26 dekabr 1944[…], Moskva) — Rus və Sovet dilçisi, SSRİ Elmlər Akademiyasının (1943) və [ru] (1944) akademiki, psixolinqvistikanın, leksikoqrafiyanın və fonologiyanın inkişafına böyük töhfə vermişdir. Fonem nəzəriyyəsinin banilərindən biridir. Rus, slavyan və fransız dillərində ümumi dilçilik üzrə mütəxəssis.
| Lev Vladimiroviç Şerba | |
|---|---|
| rus. Лев Владимирович Щерба | |
 | |
| Doğum tarixi | 20 fevral (3 mart) 1880 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 26 dekabr 1944[…](64 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Elm sahəsi | dilçilik |
| Elmi dərəcəsi | Filologiya elmləri doktoru |
| Elmi adları | SSRİ Elmlər Akademiyasının akademiki Rusiya Təhsil Akademiyasının həqiqi üzvü |
| İş yeri | |
| Təhsili | |
| Elmi rəhbəri | Boduen de Kurtene |
| Tanınmış yetirmələri | Sergey Ojeqov |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Lev Vladimiroviç Şerba, Minsk quberniyasının İqumen şəhərində anadan olub (bəzən səhvən, valideynlərinin onun doğumundan əvvəl köçdüyü Peterburq şəhəri doğum yeri kimi göstərilir), lakin Kiyevdə böyümüş, burada 2-ci Kiyev gimnaziyasını qızıl medalla bitirmişdir. 1898-ci ildə Kiyev Universitetinin təbiət fakültəsinə daxil olmuşdur. 1899-cu ildə valideynləri Sankt-Peterburqa köçdükdən sonra [ru] keçmişdir. İvan Aleksandroviç Boduen de Kurtenenin tələbəsi olmuşdur. 1903-cü ildə "Fonetikada psixiki element" kompozisiyasına görə Sankt-Peterburq Universitetini qızıl medalla bitirmişdir.
1906–1908-ci illərdə Avropada yaşamış, Leypsiq, Paris, Praqada qrammatikanı, [ru] və fonetikanı öyrənmiş, Toskana və Lusatiya (xüsusən Mujakovski) ləhcələrini araşdırmışdır. Bunlarla yanaşı Parisdə eksperimental fonetika laboratoriyasında çalışmışdır. 1909-cu ildən Sankt-Peterburq Universitetinin dosentidir. Ondan əlavə, [ru], Psixonevroloji İnstitutda, lal-kar müəllimləri və xarici dil müəllimləri üçün kurslarda dərs demişdir. Dilçiliyə giriş, müqayisəli qrammatika, fonetika, rus və köhnə slavyan, latın, qədim yunan kurslarında dərs demiş, fransız, ingilis, alman dillərinin tələffüzünü tədris etmişdir.
1909-cu ildə (indi adının verildiyi) Sankt-Peterburq Universitetində eksperimental fonetika laboratoriyası yaratmışdır. 1912-ci ildə magistr dissertasiyasını ("Rus saitləri keyfiyyət və kəmiyyət baxımından"), 1915-ci ildə doktorluq dissertasiyasını ("Şərqi Lusatiya ləhcəsi") müdafiə etmişdir. 1916-cı ildən — Petrograd Universitetinin Müqayisəli dilçilik kafedrasının professorudur. 6 dekabr 1924-cü ildən — Rusiya Elmlər Akademiyasının Rus dili və ədəbiyyatı şöbəsində müxbir üzvü, 27 sentyabr 1943-cü ildən — SSRİ Elmlər Akademiyasının akademikidir. 1924-cü ildən — Beynəlxalq Fonetiklər Birliyinin fəxri üzvüdür.
1941-ci ilədək Leninqrad Universitetində dərs demişdir. Ömrünün son illərini Moskvada keçirmiş və burada vəfat etmişdi. Vaqankovo qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.
Oğulları: Dmitriy (1906–1948) — filologiya elmləri namizədi və Mixail (1908–1963) — tibb elmləri doktoru. Nəvəsi — ədəbiyyatşünas [ru]
Fəaliyyəti
Elmi fəaliyyəti
Boduen de Kurtenedən götürdüyü fonem konsepsiyasını inkişaf etdirmiş və "fonem" termininə onun müasir mənasını vermişdir. [ru] banisidir.
Onun elmi maraqları dairəsində sintaksis, qrammatika, dillərin qarşılıqlı təsir məsələləri, rus və xarici dillərin tədrisi məsələləri, dilin normaları, orfoqrafiya və orfoepiya məsələləri vardı. Sözün elmi və "sadəlövh" mənalarını fərqləndirməyin vacibliyini vurğulamış, lüğətlərin elmi tipologiyasını yaratmışdır. Mənalardan onları ifadə edən formalara keçən aktiv qrammatikanın quruluşu problemini ortaya qoymuşdur (formalardan mənalara keçən ənənəvi, passiv qrammatikanın tam əksinə).
"Dil hadisələrinin üçqat aspekti və dilçilikdə təcrübə haqqında" əsərində dil materialı, dil sistemi və nitq fəaliyyətini fərqləndirmiş və bununla da Ferdinand de Sossürün dil və nitqin fərqləndirilməsi ideyasını inkişaf etdirmişdir.
Şerba inkar dil materialı və linqvistik təcrübə anlayışlarını təqdim etmişdir. Təcrübə apararkən, Şerba hesab edirdi ki, yalnız təsdiqləyici nümunələrdən istifadə etmək vacib deyil, həm də sistematik olaraq inkar edici materialları da nəzərdən keçirmək vacibdir. Bununla əlaqədar olaraq yazırdı: "inkar edici nəticələr xüsusilə ibrətamizdir: onlar, ya qoyulmuş qaydanın səhvliyini, ya da onun bəzi məhdudiyyətlərə ehtiyacı olduğunu, ya da qaydanın artıq mövcud olmadığını və yalnız lüğət faktlarının olduğunu və s. göstərir. "
L. V. Şerba [ru] (Glokaya kuzdra shteko budlanula bokra i kurdyachit bokryonka) ifadəsinin müəllifidir.
1944-cü ildə, ciddi əməliyyata hazırlaşdığı bir dönəmdə, "Dilçiliyin növbəti problemləri" məqaləsində bir çox elmi problem barədə öz fikirlərini bildirmişdir.
Alim əməliyyata tab gətirməmiş, bununlada bu iş Lev Vladimiroviçin bir növ vəsiyyəti olmuşdur. Son işində Şerba bu kimi məsələləri gündəmə gətirmişdir:
- Saf (iki dil müstəqil olaraq öyrənilir) və qarışıq (ikinci dil, birincinin vasitəsilə öyrənilir və ona "bağlanır") ikidillilik
- ənənəvi tipoloji təsnifatların qeyri-müəyyənliyi və "söz" anlayışının qeyri-müəyyənliyi ("Söz anlayışı ümumiyyətlə mövcud deyil"- yazır Şerba);
- dil və qrammatikanın qarşıdurması;
- aktiv və passiv qrammatika arasındakı fərq və s.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Л. В. Щерба. Восточнолужицкое наречие. Петроград, 1915. Том 1. С приложением текстов.
- Ваганьково. — М.: Моск. рабочий, 1991. — С. 179.
- "Щерба Дмитрий Львович". . 2021-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-28.
- "Щерба Дмитрий Львович". . 2021-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-28.
- "Щерба Михаил Львович". . 2021-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-28.
- "Щерба. Очередные проблемы языковедения. — 1945 (текст)". . 2020-02-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-22.
- "Л. В. Щерба: Жизнь и творчество". Архив петербургской русистики. 2012-05-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-22.
Ədəbiyyat
- Памяти академика Л. В. Щербы. — Л., 1951.
- Зиндер, Лев Рафаилович, Матусевич, Маргарита Ивановна Л. В. Щерба. Основные вехи его жизни и научного творчества // Щерба Л. В. Языковая система и речевая деятельность. Л., 1974.
- Будагов, Рубен Александрович Академик Л. В. Щерба // Будагов Р. А. Человек и его язык. — 2-е изд. — М., 1976.
- Булахов, Михаил Гапеевич Восточнославянские языковеды: биобиблиографический словарь. Т. 3. — Минск, 1978.
- Теория языка. Методы его исследования и преподавания: к 100-летию со дня рождения академика Л. В. Щербы / отв. ред. Аванесов, Рубен Иванович. — Л.: Наука (издательство), 1981.
- Зиндер Л. Р., Маслов, Юрий Сергеевич. Л. В. Щерба — лингвист-теоретик и педагог. Л.: . Ленингр. отд-ние. АН СССР, Науч. совет по теории сов. языкознания, Ин-т языкознания. 1982.
- Колесов, Владимир Викторович. Л. В. Щерба. . М.: . 1987.
- Пищальникова, Вера Анатольевна, Потапов, Всеволод Викторович Лев Владимирович Щерба // Отечественные лингвисты XX века: Сб. статей / Отв. ред. Березин, Фёдор Михайлович. Ч. 3. — М.: Институт научной информации по общественным наукам РАН, 2003. — С. 123–148.
Xarici keçidlər
- Статья на сайте "Летопись Московского университета"
- Статья на сайте "Ярус"
- Биография на ruthenia.ru
- Историческая справка на сайте Архив Российской академии наук
- Выдающийся русский лингвист Лев Владимирович Щерба (1880–1944)
- Л. В. Щерба. Биографические данные
- Л. В. Щерба "О "диффузных" звуках"
- Л. В. Щерба "К вопросу о двуязычии"
- Л. В. Щерба "Новая грамматика"
- Л. В. Щерба "Безграмотность и её причины"
- Л. В. Щерба "Современный русский литературный язык"
- Сто двадцать четыре года со дня рождения автора "глокой куздры"
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lev Serba belar Ley Uladzimiravich Shcherba 20 fevral 3 mart 1880 Sankt Peterburq 26 dekabr 1944 Moskva Rus ve Sovet dilcisi SSRI Elmler Akademiyasinin 1943 ve ru 1944 akademiki psixolinqvistikanin leksikoqrafiyanin ve fonologiyanin inkisafina boyuk tohfe vermisdir Fonem nezeriyyesinin banilerinden biridir Rus slavyan ve fransiz dillerinde umumi dilcilik uzre mutexessis Lev Vladimirovic Serbarus Lev Vladimirovich SherbaDogum tarixi 20 fevral 3 mart 1880Dogum yeri Sankt Peterburq Rusiya imperiyasiVefat tarixi 26 dekabr 1944 1944 12 26 64 yasinda Vefat yeri Moskva RSFSR SSRIDefn yeri Vaqankovo qebiristanligiElm sahesi dilcilikElmi derecesi Filologiya elmleri doktoruElmi adlari SSRI Elmler Akademiyasinin akademiki Rusiya Tehsil Akademiyasinin heqiqi uzvuIs yeri Sankt Peterburq Dovlet UniversitetiTehsili Sankt Peterburq Dovlet UniversitetiElmi rehberi Boduen de KurteneTaninmis yetirmeleri Sergey OjeqovUzvluyu SSRI Elmler AkademiyasiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiLev Vladimirovic Serba Minsk quberniyasinin Iqumen seherinde anadan olub bezen sehven valideynlerinin onun dogumundan evvel kocduyu Peterburq seheri dogum yeri kimi gosterilir lakin Kiyevde boyumus burada 2 ci Kiyev gimnaziyasini qizil medalla bitirmisdir 1898 ci ilde Kiyev Universitetinin tebiet fakultesine daxil olmusdur 1899 cu ilde valideynleri Sankt Peterburqa kocdukden sonra ru kecmisdir Ivan Aleksandrovic Boduen de Kurtenenin telebesi olmusdur 1903 cu ilde Fonetikada psixiki element kompozisiyasina gore Sankt Peterburq Universitetini qizil medalla bitirmisdir 1906 1908 ci illerde Avropada yasamis Leypsiq Paris Praqada qrammatikani ru ve fonetikani oyrenmis Toskana ve Lusatiya xususen Mujakovski lehcelerini arasdirmisdir Bunlarla yanasi Parisde eksperimental fonetika laboratoriyasinda calismisdir 1909 cu ilden Sankt Peterburq Universitetinin dosentidir Ondan elave ru Psixonevroloji Institutda lal kar muellimleri ve xarici dil muellimleri ucun kurslarda ders demisdir Dilciliye giris muqayiseli qrammatika fonetika rus ve kohne slavyan latin qedim yunan kurslarinda ders demis fransiz ingilis alman dillerinin teleffuzunu tedris etmisdir 1909 cu ilde indi adinin verildiyi Sankt Peterburq Universitetinde eksperimental fonetika laboratoriyasi yaratmisdir 1912 ci ilde magistr dissertasiyasini Rus saitleri keyfiyyet ve kemiyyet baximindan 1915 ci ilde doktorluq dissertasiyasini Serqi Lusatiya lehcesi mudafie etmisdir 1916 ci ilden Petrograd Universitetinin Muqayiseli dilcilik kafedrasinin professorudur 6 dekabr 1924 cu ilden Rusiya Elmler Akademiyasinin Rus dili ve edebiyyati sobesinde muxbir uzvu 27 sentyabr 1943 cu ilden SSRI Elmler Akademiyasinin akademikidir 1924 cu ilden Beynelxalq Fonetikler Birliyinin fexri uzvudur 1941 ci iledek Leninqrad Universitetinde ders demisdir Omrunun son illerini Moskvada kecirmis ve burada vefat etmisdi Vaqankovo qebiristanliginda defn edilmisdir Ogullari Dmitriy 1906 1948 filologiya elmleri namizedi ve Mixail 1908 1963 tibb elmleri doktoru Nevesi edebiyyatsunas ru FealiyyetiElmi fealiyyeti Boduen de Kurteneden goturduyu fonem konsepsiyasini inkisaf etdirmis ve fonem terminine onun muasir menasini vermisdir ru banisidir Onun elmi maraqlari dairesinde sintaksis qrammatika dillerin qarsiliqli tesir meseleleri rus ve xarici dillerin tedrisi meseleleri dilin normalari orfoqrafiya ve orfoepiya meseleleri vardi Sozun elmi ve sadelovh menalarini ferqlendirmeyin vacibliyini vurgulamis lugetlerin elmi tipologiyasini yaratmisdir Menalardan onlari ifade eden formalara kecen aktiv qrammatikanin qurulusu problemini ortaya qoymusdur formalardan menalara kecen enenevi passiv qrammatikanin tam eksine Dil hadiselerinin ucqat aspekti ve dilcilikde tecrube haqqinda eserinde dil materiali dil sistemi ve nitq fealiyyetini ferqlendirmis ve bununla da Ferdinand de Sossurun dil ve nitqin ferqlendirilmesi ideyasini inkisaf etdirmisdir Serba inkar dil materiali ve linqvistik tecrube anlayislarini teqdim etmisdir Tecrube apararken Serba hesab edirdi ki yalniz tesdiqleyici numunelerden istifade etmek vacib deyil hem de sistematik olaraq inkar edici materiallari da nezerden kecirmek vacibdir Bununla elaqedar olaraq yazirdi inkar edici neticeler xususile ibretamizdir onlar ya qoyulmus qaydanin sehvliyini ya da onun bezi mehdudiyyetlere ehtiyaci oldugunu ya da qaydanin artiq movcud olmadigini ve yalniz luget faktlarinin oldugunu ve s gosterir L V Serba ru Glokaya kuzdra shteko budlanula bokra i kurdyachit bokryonka ifadesinin muellifidir 1944 cu ilde ciddi emeliyyata hazirlasdigi bir donemde Dilciliyin novbeti problemleri meqalesinde bir cox elmi problem barede oz fikirlerini bildirmisdir Alim emeliyyata tab getirmemis bununlada bu is Lev Vladimirovicin bir nov vesiyyeti olmusdur Son isinde Serba bu kimi meseleleri gundeme getirmisdir Saf iki dil musteqil olaraq oyrenilir ve qarisiq ikinci dil birincinin vasitesile oyrenilir ve ona baglanir ikidillilik enenevi tipoloji tesnifatlarin qeyri mueyyenliyi ve soz anlayisinin qeyri mueyyenliyi Soz anlayisi umumiyyetle movcud deyil yazir Serba dil ve qrammatikanin qarsidurmasi aktiv ve passiv qrammatika arasindaki ferq ve s Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 L V Sherba Vostochnoluzhickoe narechie Petrograd 1915 Tom 1 S prilozheniem tekstov Vagankovo M Mosk rabochij 1991 S 179 Sherba Dmitrij Lvovich 2021 09 22 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 28 Sherba Dmitrij Lvovich 2021 10 22 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 28 Sherba Mihail Lvovich 2021 10 22 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 28 Sherba Ocherednye problemy yazykovedeniya 1945 tekst 2020 02 17 tarixinde Istifade tarixi 2017 10 22 L V Sherba Zhizn i tvorchestvo Arhiv peterburgskoj rusistiki 2012 05 23 tarixinde Istifade tarixi 2017 10 22 ol section EdebiyyatPamyati akademika L V Sherby L 1951 Zinder Lev Rafailovich Matusevich Margarita Ivanovna L V Sherba Osnovnye vehi ego zhizni i nauchnogo tvorchestva Sherba L V Yazykovaya sistema i rechevaya deyatelnost L 1974 Budagov Ruben Aleksandrovich Akademik L V Sherba Budagov R A Chelovek i ego yazyk 2 e izd M 1976 Bulahov Mihail Gapeevich Vostochnoslavyanskie yazykovedy biobibliograficheskij slovar T 3 Minsk 1978 Teoriya yazyka Metody ego issledovaniya i prepodavaniya k 100 letiyu so dnya rozhdeniya akademika L V Sherby otv red Avanesov Ruben Ivanovich L Nauka izdatelstvo 1981 Zinder L R Maslov Yurij Sergeevich L V Sherba lingvist teoretik i pedagog L Leningr otd nie AN SSSR Nauch sovet po teorii sov yazykoznaniya In t yazykoznaniya 1982 Kolesov Vladimir Viktorovich L V Sherba M 1987 Pishalnikova Vera Anatolevna Potapov Vsevolod Viktorovich Lev Vladimirovich Sherba Otechestvennye lingvisty XX veka Sb statej Otv red Berezin Fyodor Mihajlovich Ch 3 M Institut nauchnoj informacii po obshestvennym naukam RAN 2003 S 123 148 Xarici kecidlerStatya na sajte Letopis Moskovskogo universiteta Statya na sajte Yarus Biografiya na ruthenia ru Istoricheskaya spravka na sajte Arhiv Rossijskoj akademii nauk Vydayushijsya russkij lingvist Lev Vladimirovich Sherba 1880 1944 L V Sherba Biograficheskie dannye L V Sherba O diffuznyh zvukah L V Sherba K voprosu o dvuyazychii L V Sherba Novaya grammatika L V Sherba Bezgramotnost i eyo prichiny L V Sherba Sovremennyj russkij literaturnyj yazyk Sto dvadcat chetyre goda so dnya rozhdeniya avtora glokoj kuzdry