Fonem (q.yun. φώνημα «səs»)— sözün mənasını dəyişən səsdir. Məsələn, tələ – dələ, zaman – saman, dağ – sağ, çağ – bağ – tağ, kal – kol və s.
Dilimizdə dil vahidləri müstəqil və qeyri-müstəqil olmaqla iki yerə bölünür. Müstəqil dil vahidləri (söz, cümlə) dilin formalaşmasında aparıcı rol oynayır. Qeyri-müstəqil dil vahidləri isə söz və ya cümlənin (müstəqil dil vahidlərinin) formalaşması vasitəsi kimi çıxış edir. Fonem belə bir qeyri-müstəqil dil vahidlərindən hesab olunur.
Azərbaycan dilinin fonem tərkibində 15 sait və 25 samit vardır. Bu 40 fonem Azərbaycan əlifbasında 32 hərflə işarə edilir. Azərbaycan dilində 9 qısa (i,ü,e,ö,ə,a,o,u,ı), 6 uzun (i:,e:,ö:,ə:, a:,u:) sait vardır. Uzun saitlər bu dil üçün səciyyəvi deyil, onlar demək olar ki, yalnız alınma sözlərdə çox az hallarda işlənir. Fonetik , bir qayda olaraq, sonuncu hecaya düşür. Fonematik vurğunun yeri sözün mənasından asılı olaraq dəyişmir: alma' — 'alma. Omoqraflarda vurğu mənanı dəyişir: 'alma-alma', g'əlin-gəl'in. Azərbaycan dilində söz əvvəlində işlənməyən 2 fonem var: ı saiti və ğ samiti.
İstinadlar
- "Fonem. Orfoqrafiya. Orfoqram. – Language Mag". 2021-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-01-21.
- "Azərbaycan dili haqqında - kayzen.az". 2021-08-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-01-21.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fonem q yun fwnhma ses sozun menasini deyisen sesdir Meselen tele dele zaman saman dag sag cag bag tag kal kol ve s Dilimizde dil vahidleri musteqil ve qeyri musteqil olmaqla iki yere bolunur Musteqil dil vahidleri soz cumle dilin formalasmasinda aparici rol oynayir Qeyri musteqil dil vahidleri ise soz ve ya cumlenin musteqil dil vahidlerinin formalasmasi vasitesi kimi cixis edir Fonem bele bir qeyri musteqil dil vahidlerinden hesab olunur Azerbaycan dilinin fonem terkibinde 15 sait ve 25 samit vardir Bu 40 fonem Azerbaycan elifbasinda 32 herfle isare edilir Azerbaycan dilinde 9 qisa i u e o e a o u i 6 uzun i e o e a u sait vardir Uzun saitler bu dil ucun seciyyevi deyil onlar demek olar ki yalniz alinma sozlerde cox az hallarda islenir Fonetik bir qayda olaraq sonuncu hecaya dusur Fonematik vurgunun yeri sozun menasindan asili olaraq deyismir alma alma Omoqraflarda vurgu menani deyisir alma alma g elin gel in Azerbaycan dilinde soz evvelinde islenmeyen 2 fonem var i saiti ve g samiti Istinadlar Fonem Orfoqrafiya Orfoqram Language Mag 2021 09 22 tarixinde Istifade tarixi 2020 01 21 Azerbaycan dili haqqinda kayzen az 2021 08 05 tarixinde Istifade tarixi 2020 01 21