Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jorj Bencamin Klemanso (fr. Georges Benjamin Clemenceau; 28 sentyabr 1841[…] – 24 noyabr 1929[…], Paris) — fransız siyasi və dövlət xadimi, jurnalist,Fransanın 41-ci (1906–1909) və 54-cü (1917–1920) baş naziri, Fransa akademiyasının üzvü.
| Jorj Klemanso | |
|---|---|
| fr. Georges Benjamin Clemenceau | |
 | |
| 19 noyabr 1917 – 20 yanvar 1920 | |
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | Aleksandr Milyeran |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Georges Benjamin Clemenceau |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Muyron-an-Pare,  Fransa |
| Vəfat tarixi | (88 yaşında) |
| Vəfat yeri | Paris, Fransa |
| Partiya | |
| Təhsili | Paris Universiteti |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, jurnalist, həkim, ssenarist, roman yazıçısı |
| Dini | protestantlıq, ateizm, deizm |
| | |
| Təltifləri |  |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Uşaqlığı
Jorj Klemanso Fransanın qərbində yerləşən Vandeya departamentində respublikaçı baxışlı həkim ailəsində dogulmuşdu. Vandeya 1789-cu il Fransa burjua inqilabından etibarən royalizmin və katolisizmin dayağı olması şöhrət qazanmışdı. Klemansonun əcdadları ölkədə vətəndaş müharibəsi gedən zaman inqilabi hökumətin tərəfində vuruşmuşdular.
Jorj Klemanso xatırlayırdı ki, uşaqlığında ona qiyamçıların güllələdikləri respublikaçının həlak olduğu ağacın ətrafını göstərmişdilər. Bu hekayə onun təxəyyülündə o qədər canlanmışdı ki, hətta ağacın ətrafında naməlum vətənpərvərin həyatına son qoyan güllələri axtarıb tapmağa cəhd etmişdi. Klemansonun atası Benjamen tibbi təhsil almış, lakin respublikaçı ruhu onu siyasi fəaliyyətə cəlb etmişdi. Jorj Klemanso etiraf edirdi ki, məhz atasının Böyük Fransa inqilabı haqqında oxuduqlarını dəfələrlə ona danışması və özünün bununla bağlı fəlsəfi fikirlərini zarafatyana formada ona təqdim etməsi onun baxışlarının formalaşmasına təsir göstərmiş yeganə hal olmuşdur.
Gəncliyi
Klemanso atası kimi tibbi təhsil almaq üçün 1858-ci ildə liseyi bitirdikdən sonra əvvəl Nantdakı tibb məktəbinə daxil oldu. Daha sonra, 3 ildən sonra təhsilini davam etdirmək məqsədi ilə Parisə gəldi. İlk günlərdən İkinci imperiyaya əsas müxalif qüvvələrindən biri olan Paris tələblərinin coşqun həyatına qatılan Klemanso həmfikirliləri ilə birlikdə 1861-ci ilin dekabrında respublikaçı ideyalı qəzet təsis etdi. Qəzetin 8 sayı çap olunduqda, bir neçə ay sonra xalqı üsyana təşviq etmək ittihamı ilə Klemanso və onun silahdaşları həbs olundular. Həbsxanada qaldığı 73 gün müddətində o, gənc respublikaçılar ilə tanış oldu və özünün siyasi mübarizənin mərkəzində hiss etdi.
Elzaslı Şerer-Kestner ilə tanışlığı Klemansonun həyatında xüsusi rol oynadı. Klemanso vətəndaş müharibəsinin alovlandığı ABŞ-yə getmək qərarına gəldi. O, Şimal ordularında həkim qismində xidmət etmək niyyətində idi. J. Klemanso 1865-ci il sentyabrın 28-də Nyu-Yorka gəldi. Klemanso Parisin "Tan" qəzetinin redaksiyası ilə əlaqəyə girdi və aylıq 150 frank məbləğində maaşla qəzetin ABŞ-də daimi müxbiri vəzifəsini qəbul etdi. Vətəndaş müharibəsindən sonra ABŞ-nin sosial-iqtisadi vəziyyətini təhlil edən məqalələri ilə Klemanso sadəcə ABŞ-nin siyasi həyatını dərk etmir, həm də özünün dövlət və cəmiyyət ilə bağlı baxışlarını formalaşdırırdı. ABŞ demokratiyasının azadlıq ruhu onda güclü təəssürat yaratmışdı. Amerika demokratiyası gənc jurnalistə siyasi ideal kimi görünürdü. ABŞ-də 4 il yaşadıqdan sonra Klemanso Fransaya qayıtmaq və dinc kənd burjuası kimi yaşamaq qərarına gəldi. Klemansonun siyasi baxışlarında bu kəskin dəyişiklik təkcə onun keçirdiyi şəxsi sarsıntılar deyil, həm də bu zaman Fransada siyasi mühitin dəyişməsi ilə bağlı idi.
Fransanın Prussiyaya müharibə elan etməsi haqqında yerli qəzetlərdən xəbər tutan Klemanso 1870-ci il avqustun əvvəllərində Parisə getmək qərarına gəldi. Parisdə 4 sentyabr üsyanı zamanı Klemanso parlamentin aşağı palatasının yerləşdiyi Burbonlar sarayına hücum etmiş nümayişçilərin ön sıralarında idi. J. Klemanso atası vasitəsilə yeni meri şəxsən tanıyırdı və bunun sayəsində Parisin XVIII dairəsinin müvəqqəti meri təyin olundu. Bu dairəyə şəhərin siyasi cəhətdən ən narahat rayonlarından biri olan fəhlələrin yaşadıqları Monmartr məhəllələri də daxil idi. 1870-ci ilin oktyabrında hökumətin alman hərbi komandanlığı ilə danışıqlar aparması haqqında xəbərlər Parisdə üsyana səbəb oldu. Klemanso şəhərin mühasirədə olduğu və müharibənin hələ davam etdiyi bir zamanda bu cür çıxışları təhlükəli hesab edirdi.
Siyasi fəaliyyəti
Jorj Klemanso özünün uzun müddətli siyasi karyerası dövründə rəqiblərindən və pərəstişkarlarından "pələng", "hökumətləri yıxan", "fransız Bismarkı", "Fransanın birinci xəfiyyəsi", "qələbənin atası" kimi adlar qazanmışdır. Siyasi fəaliyyətinin rəngarəngliyi səbəbindən onun vahid, dəyişməz siyasi və ideoloji baxışları olmamışdır. Mübariz radikal olsa da həm də sadiq mühafizəkar, hüquq və azadlıq mübarizi olsa da həm də amansız cəzalandıran, parlament demokratı olsa da həm də avtoritar rəhbər olmuşdur. Buna görə də o, Fransanın yeni və müasir tarixində ən ziddiyyətli simalardan biridir.
1871-ci il fevralın 8-də Müəssislər məclisinə keçirilən seçkilərdə Parisdən və Sena departamentindən seçilən 43 deputatdan biri Klemanso idi. Məclisdə Klemanso, V. Hüqo və L. Blan təslimçiliyə qarşı qəti çıxış edən "müharibə partiyası"nın özyəini təşkil edirdilər. Qrupun rəhbəri Qambetta ilə Klemanso arasında sıx əməkdaşlıq tellərindən başqa həm də şəxsi simpatiya da var idi. 1871-ci il martın 18-də Parisdə baş verən üsyan zamanı Klemanso buna yol verməmək üçün yenə də özünün vasitəçiliyini təklif etsə də qəbul edilmədi. Milli qvardiya döyüşçülərinin bir qrupu Klemansonun kabinetinə soxularaq onu təslimçilər ilə əlbir olmaqda və vətənpərvərlərin sayıqlığını zəiflətməkdə ittiham etdilər. Klemanso iki od arasında qalmışdı: Versalda ona qiyamçılar ilə əlbir olan adam kimi baxırıdılar, Parisdə hakimiyyətə sahib olmuş Milli Qvardiyanın Mərkəzi Komitəsi isə onu burjuaziyanın agenti hesab edirdi. Martın 22-də Parisin yeni hakimiyyəti Klemansonu Monmartrın meri vəzifəsindən kənarlaşdırdı. Klemanso Paris Kommunasına keçirilən seçkilərdə namizədliyini irəli sürsə də üsyankar şəhər əhalisi 18 mart hadisələri zamanı onun "barışdırıcı" mövqeyini bağışlamadılar.
Adolf Tyer hökumətinin bir çox üzvləri Klemansonu kommunarların tərəfdarı kimi qəbul etdikləri üçün o, həbs olunma təhlükəsi ilə üzləşmişdi. Yalnız 1871-ci il iyunun 15-də o, Parisə qayıda bildi. Sanki Klemansonun siyasi karyerası bitmişdir təsəvvürü yaransa da, o passiv mövqe tutmaq tərəfdarı deyildi. 1871-ci il iyulun 30-da Klemanso Parisin XVIII dairəsində bələdiyyə şurasının üzvü seçildi. Klemanso bu zaman Fransada baş verən nəhəng siyasi hadisələrdən kənarda qala bilməzdi.
Klemanso parlamentdə təmsil olunan respublikaçı liderlərin (Ferri, Qambetta və b.) monarxistlər ilə dialoqa girmələrini və onların "mümkün olan siyasət" xəttini qəbul etmir və bunu xəyanət hesab edirdi. Buna görə də o, böyük siyasətə qayıtmaq qərarına gəldi və 1876-cı ildə Parisin XVIII dairəsindən parlamentə namizədliyini verdi.
Klemansonun siyasi proqramında aşağıdakı məsələlər əks olunmuşdu;
- Senatın və prezident vəzifəsinin ləğvi
- Kilsənin dövlətdən ayrılması
- Vətəndaşların hüquq və azadlıqlarının genişləndirilməsi
- Kommunaların muxtariyyəti
- Fəhlələrin müəssislərin idarəçiliyinə cəlb olunması.
Klemanso seçkilərdə rəqibindən 4 dəfə çox səs toplayaraq parlaq qələbə qazandı. O, və onun həmfikirliləri özlərini radikallar adlandırır və bununla "opportunist" adlandırdıqları digər respublikaçılardan fərqli olduqlarını göstərirdilər. O, Paris Kommunasının devrilməsindən sonra sürgün edilmiş kommunarların əfv edilməsini tələb edirdi Prezidentin 1877-ci ildə ölkədə siyasi xaos törətməklə monarxist dövlət çevrilişi cəhdi bütün respublikaçıları birləşməyə vadar etdi. 1880-ci il iyunun 18-də deputatları palatası kommunarların əfv edilməsi haqqında qanunu qəbul etdi. 1880-ci ildə "Justis" qəzetini təsis edən Klemanso onun səhifələrində opportunistlərə qarşı kəskin tənqidi yazılar dərc edirdi. Qambettaya qarşı kampaniyada Klemansonun neqativ keyfiyyətləri üzə çıxdı – həddən artıq qabalıq, kompromissizlik və təkəbbürlük.
XIX əsrin 80-ci illərin əvvəllərində hökumətin keçirdiyi islahatları natamamlıqda ittiham edən Klemanso hökumətin müstəmləkə müharibələri aparmasına aludə olmasını kəskin tənqid edirdi. O, 1885-ci ildə Ferri hökumətini parlamentin razılığı olmadan müharibə aparmaqda və Fransanın silahlı qüvvələrini qəsdən Avropadan uzaqlaşdırmaqda ittiham etdi. Ferri üzərində qələbə ona "hökumətləri devirən" şöhrəti qazandırdı. Klemanso Fransa ordusunda çox nadir hallarda respublikaçı baxışları olan zabitlərdən biri Bulanjedən istifadə etmək qərarına gəldi. Klemanso bir qədər sonra Bulanjenin milli miqyasda siyasi fiqura çevrilməsindən narahat olmağa başladı. Klemanso yanıldığını və Bulanyenin ölkədə sosial-siyasi sabitliyə ciddi təhlükə olması qənaətinə gəldi. Kütlələr arxalanan yeni Bonapart kimi hərbi diktatorun ortaya çıxması təhlükəsi yaranmışdı. Bulanje hərəkatı yatırılsa da bu hadisə Klemanso üçün ilk ciddi siyasi zərbə oldu.
1889-cu ilin fevralında Panama kanalı kompaniyası iflasa uğradı. 1892-ci ildə mətbuatda bununla bağlı korrupsiyada şübhəli hesab olunanlar barəsində materiallar dərc olundu. Dekabrın 12-də "Le Figaro" qəzeti korrupsiyaya yuvarlanmış siyasətçilərin sırasında Klemansonun da adını qeyd etdi. 1893-cü ilin iyununda Fransa mətbuatı Klemansoya qarşı "ingilis xəfiyyəsi" ittihamını irəli sürdü. 1893-cü ilin avqustunda Var departamentinə gedən Klemanso növbəti parlament seçkilərinə hazırlaşmaq qərarına gəldi. Lakin seçkilərdə məğlub oldu. 1893–1900-cü illərdə Klemanso bir neçə fəlsəfi traktatlar çap etdirdi.
1894-cü ildən etibarən aktuallaşmağa başlayan Dreyfus işi ilə bağlı ictimai müzakirələrdə Klemanso ilk əvvəl ehtiyatlı mövqe tutsa da, məhkəmə prosesində siyasi təzyiq haqqında faktlar ortaya çıxdıqdan sonra Klemanso dreyfusçuların tərəfində fəal çıxış etməyə başladı. 1901-ci ildə qəbul edilmiş birliklər haqqında qanun parlament mübarizəsi çərçivəsində fəaliyyət göstərən siyasi partiyaların təşkilinə icazə verirdi. Klemansonun tərəfdarları radikal və radikal-sosialistlər partiyasını yaratdılar. Klemanso 1902-ci ildə isə Var departamentindən Parisə gəlmiş nümayəndə heyətinin senator seçilmək təklifini qəbul etdi. Klemansonun bu təklifi böyük həvəslə qəbul etməsi çoxlarını təəccübləndirdi – Klemanso uzun illər boyunca mühafizəkarlığın və avtoritarizmin dayağı olan Senatın ləğvini tələb etmişdi. Görünür 60 yaşını keçmiş Klemanso bu fikirlərini "gəncliyin səhvləri" kimi qiymətləndirirdi.
1902-ci ilin aprelində senator seçilən Klemanso 1905-ci ildə kilsənin dövlətdən ayrılması haqqında qanun ətrafında gedən mübarizədə fəal iştirak edirdi. 1905-ci ildə Sarriyen hökumətində daxili işlər naziri təyin olunan Klemanso ölkədə genişlənməkdə olan tətil hərəkatı qarşısında tərəddüdlü vəziyyətdə qalmışdı. O, daim sosial ədalətin tərəfdarı kimi çıxış etmiş və seçki proqramlarında həmişə fəhlələrin hüquqlarının müdafiəsi haqqında maddəni daxil etmişdi. Lakin kütləvi tətil hərəkatları bir sıra hallarda xaosun güclənməsi ilə müşayiət olunduğu üçün Klemanso onların yatırılmasında ordudan istifadə olunması haqqında əmr verdi.
1906-cı ildə keçirilən parlament seçkilərində radikallar yenə də Deputatlar palatasında çoxluq qazandılar. Jorj Klemansonun başçılığı ilə hökumət təşkil edildi. Klemansonun yaratdığı "möhkəm hakimiyyət" iri kapitalın imtiyazlarını ləğv etməyə deyil, məhdudlaşdırmağa çalışmalı idi. Əgər əvəllər Klemanso sosialistlər ilə əlaqə yaratmağa çalışdısa, hakimiyyətə gəldikdən sonra onların əleyhinə çıxmağa başladı.
Ədəbiyyat
- Castillon, René, "Le 19 juin 1907, la crise de la viticulture languedocienne débouche...", La Vie (fransız), 19 June 2007, İstifadə tarixi: 2018-03-01
- Dallas, Gregor. At the Heart of a Tiger: Clemenceau and His World 1841–1929 (1993); emphasis on political milieu
- Doughty, Robert A. Pyrrhic Victory. Harvard University Press. 2005. ISBN .
- Duval-Stalla, Alexandre, "Claude Monet — Georges Clemenceau : une histoire, deux cacactères", (Paris : Folio, 2013)
- Gazdar, Kaevan, Feminism's Founding Fathers: The Men Who Fought for Women's Rights, John Hunt Publishing, 2016-09-30, ISBN , İstifadə tarixi: 2017-12-12
- Greenhalgh, Elizabeth, " David Lloyd George, Georges Clemenceau, and the 1918 Manpower Crisis," Historical Journal (2007) 50#2 pp. 397–421
- Holt, E., The Tiger: The Life of Georges Clemenceau 1841–1929, (London : Hamilton, 1976)
- Jackson, J. Hampden. Clemenceau and the Third Republic (1962) online edition
- MacMillan, Margaret. Peacemakers: The Paris Conference of 1919 and Its Attempt to End War (2001)
- McAuliffe, Mary. Dawn of the Belle Epoque: The Paris of Monet, Zola, Bernhardt, Eiffel, Debussy, Clemenceau, and Their Friends (2011) excerpt and text search
- Milza, Pierre. L'année terrible - La Commune (mars-juin 1871). Paris: Perrin. 2009. ISBN .
- Newhall, David S. Clemenceau: A Life at War (1991)
- Palmer, Alan. Victory 1918. Weidenfeld & Nicolson. 1998. ISBN .
- Stevenson, David. "French war aims and the American challenge, 1914–1918." Historical Journal 22.4 (1979): 877–894.
- Terraine, John. To Win a War. London: Sidgwick & Jackson. 1978. ISBN .
- Tuchman, Barbara. August 1914. Constable & Co. 1962. ISBN .
- Watson, D. R. "The Making of French Foreign Policy during the First Clemenceau Ministry, 1906–1909," English Historical Review (1971) 86#341 pp. 774–782 in JSTOR
- Watson, David R. Georges Clemenceau: France: Makers of the Modern World (2009), 176pp excerpt and text search
- Watson, David R. Georges Clemenceau: A Political Biography (1976) online
Xarici keçidlər
- The Clemenceau museum 2006-08-05 at the Wayback Machine
- Encyclopædia Britannica, Georges Clemenceau
- Clemenceau, the man and his time by Henry Mayers Hyndman at archive.org
- South America To Day by Georges Clemenceau at archive.org. In English.
- The strongest (Les plus fort) by Georges Clemenceau at archive.org
- The surprises of life by Georges Clemenceau at archive.org
- At the foot of Sinai by Georges Clemenceau at archive.org
- Clemenceau's cartoons
- Dreyfus Rehabilitated
İstinadlar
- https://books.google.fr/books?id=D1crDwAAQBAJ&newbks=1&newbks_redir=0&printsec=frontcover&pg=PT21.
- http://www.senat.fr/senateur-3eme-republique/clemenceau_georges1741r3.html.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Клемансо Жорж // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Jorj Bencamin Klemanso fr Georges Benjamin Clemenceau 28 sentyabr 1841 24 noyabr 1929 Paris fransiz siyasi ve dovlet xadimi jurnalist Fransanin 41 ci 1906 1909 ve 54 cu 1917 1920 bas naziri Fransa akademiyasinin uzvu Jorj Klemansofr Georges Benjamin ClemenceauFransanin 54 cu bas naziri19 noyabr 1917 20 yanvar 1920EvvelkiSonrakiAleksandr MilyeranSexsi melumatlarDogum adi Georges Benjamin ClemenceauDogum tarixi 28 sentyabr 1841Dogum yeri Muyron an Pare FransaVefat tarixi 24 noyabr 1929 88 yasinda Vefat yeri Paris FransaPartiyaTehsili Paris UniversitetiFealiyyeti siyasetci jurnalist hekim ssenarist roman yazicisiDini protestantliq ateizm deizmTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiUsaqligi Jorj Klemanso Fransanin qerbinde yerlesen Vandeya departamentinde respublikaci baxisli hekim ailesinde dogulmusdu Vandeya 1789 cu il Fransa burjua inqilabindan etibaren royalizmin ve katolisizmin dayagi olmasi sohret qazanmisdi Klemansonun ecdadlari olkede vetendas muharibesi geden zaman inqilabi hokumetin terefinde vurusmusdular Jorj Klemanso xatirlayirdi ki usaqliginda ona qiyamcilarin gulleledikleri respublikacinin helak oldugu agacin etrafini gostermisdiler Bu hekaye onun texeyyulunde o qeder canlanmisdi ki hetta agacin etrafinda namelum vetenperverin heyatina son qoyan gulleleri axtarib tapmaga cehd etmisdi Klemansonun atasi Benjamen tibbi tehsil almis lakin respublikaci ruhu onu siyasi fealiyyete celb etmisdi Jorj Klemanso etiraf edirdi ki mehz atasinin Boyuk Fransa inqilabi haqqinda oxuduqlarini defelerle ona danismasi ve ozunun bununla bagli felsefi fikirlerini zarafatyana formada ona teqdim etmesi onun baxislarinin formalasmasina tesir gostermis yegane hal olmusdur Gencliyi Klemanso atasi kimi tibbi tehsil almaq ucun 1858 ci ilde liseyi bitirdikden sonra evvel Nantdaki tibb mektebine daxil oldu Daha sonra 3 ilden sonra tehsilini davam etdirmek meqsedi ile Parise geldi Ilk gunlerden Ikinci imperiyaya esas muxalif quvvelerinden biri olan Paris teleblerinin cosqun heyatina qatilan Klemanso hemfikirlileri ile birlikde 1861 ci ilin dekabrinda respublikaci ideyali qezet tesis etdi Qezetin 8 sayi cap olunduqda bir nece ay sonra xalqi usyana tesviq etmek ittihami ile Klemanso ve onun silahdaslari hebs olundular Hebsxanada qaldigi 73 gun muddetinde o genc respublikacilar ile tanis oldu ve ozunun siyasi mubarizenin merkezinde hiss etdi Elzasli Serer Kestner ile tanisligi Klemansonun heyatinda xususi rol oynadi Klemanso vetendas muharibesinin alovlandigi ABS ye getmek qerarina geldi O Simal ordularinda hekim qisminde xidmet etmek niyyetinde idi J Klemanso 1865 ci il sentyabrin 28 de Nyu Yorka geldi Klemanso Parisin Tan qezetinin redaksiyasi ile elaqeye girdi ve ayliq 150 frank mebleginde maasla qezetin ABS de daimi muxbiri vezifesini qebul etdi Vetendas muharibesinden sonra ABS nin sosial iqtisadi veziyyetini tehlil eden meqaleleri ile Klemanso sadece ABS nin siyasi heyatini derk etmir hem de ozunun dovlet ve cemiyyet ile bagli baxislarini formalasdirirdi ABS demokratiyasinin azadliq ruhu onda guclu teessurat yaratmisdi Amerika demokratiyasi genc jurnaliste siyasi ideal kimi gorunurdu ABS de 4 il yasadiqdan sonra Klemanso Fransaya qayitmaq ve dinc kend burjuasi kimi yasamaq qerarina geldi Klemansonun siyasi baxislarinda bu keskin deyisiklik tekce onun kecirdiyi sexsi sarsintilar deyil hem de bu zaman Fransada siyasi muhitin deyismesi ile bagli idi Fransanin Prussiyaya muharibe elan etmesi haqqinda yerli qezetlerden xeber tutan Klemanso 1870 ci il avqustun evvellerinde Parise getmek qerarina geldi Parisde 4 sentyabr usyani zamani Klemanso parlamentin asagi palatasinin yerlesdiyi Burbonlar sarayina hucum etmis numayiscilerin on siralarinda idi J Klemanso atasi vasitesile yeni meri sexsen taniyirdi ve bunun sayesinde Parisin XVIII dairesinin muveqqeti meri teyin olundu Bu daireye seherin siyasi cehetden en narahat rayonlarindan biri olan fehlelerin yasadiqlari Monmartr mehelleleri de daxil idi 1870 ci ilin oktyabrinda hokumetin alman herbi komandanligi ile danisiqlar aparmasi haqqinda xeberler Parisde usyana sebeb oldu Klemanso seherin muhasirede oldugu ve muharibenin hele davam etdiyi bir zamanda bu cur cixislari tehlukeli hesab edirdi Siyasi fealiyyetiJorj Klemansonun Sesiliya Bo terefinden cekilmis portreti 1920 Jorj Klemanso ozunun uzun muddetli siyasi karyerasi dovrunde reqiblerinden ve perestiskarlarindan peleng hokumetleri yixan fransiz Bismarki Fransanin birinci xefiyyesi qelebenin atasi kimi adlar qazanmisdir Siyasi fealiyyetinin rengarengliyi sebebinden onun vahid deyismez siyasi ve ideoloji baxislari olmamisdir Mubariz radikal olsa da hem de sadiq muhafizekar huquq ve azadliq mubarizi olsa da hem de amansiz cezalandiran parlament demokrati olsa da hem de avtoritar rehber olmusdur Buna gore de o Fransanin yeni ve muasir tarixinde en ziddiyyetli simalardan biridir 1871 ci il fevralin 8 de Muessisler meclisine kecirilen seckilerde Parisden ve Sena departamentinden secilen 43 deputatdan biri Klemanso idi Meclisde Klemanso V Huqo ve L Blan teslimciliye qarsi qeti cixis eden muharibe partiyasi nin ozyeini teskil edirdiler Qrupun rehberi Qambetta ile Klemanso arasinda six emekdasliq tellerinden basqa hem de sexsi simpatiya da var idi 1871 ci il martin 18 de Parisde bas veren usyan zamani Klemanso buna yol vermemek ucun yene de ozunun vasiteciliyini teklif etse de qebul edilmedi Milli qvardiya doyusculerinin bir qrupu Klemansonun kabinetine soxularaq onu teslimciler ile elbir olmaqda ve vetenperverlerin sayiqligini zeifletmekde ittiham etdiler Klemanso iki od arasinda qalmisdi Versalda ona qiyamcilar ile elbir olan adam kimi baxiridilar Parisde hakimiyyete sahib olmus Milli Qvardiyanin Merkezi Komitesi ise onu burjuaziyanin agenti hesab edirdi Martin 22 de Parisin yeni hakimiyyeti Klemansonu Monmartrin meri vezifesinden kenarlasdirdi Klemanso Paris Kommunasina kecirilen seckilerde namizedliyini ireli surse de usyankar seher ehalisi 18 mart hadiseleri zamani onun barisdirici movqeyini bagislamadilar Adolf Tyer hokumetinin bir cox uzvleri Klemansonu kommunarlarin terefdari kimi qebul etdikleri ucun o hebs olunma tehlukesi ile uzlesmisdi Yalniz 1871 ci il iyunun 15 de o Parise qayida bildi Sanki Klemansonun siyasi karyerasi bitmisdir tesevvuru yaransa da o passiv movqe tutmaq terefdari deyildi 1871 ci il iyulun 30 da Klemanso Parisin XVIII dairesinde belediyye surasinin uzvu secildi Klemanso bu zaman Fransada bas veren neheng siyasi hadiselerden kenarda qala bilmezdi Klemanso parlamentde temsil olunan respublikaci liderlerin Ferri Qambetta ve b monarxistler ile dialoqa girmelerini ve onlarin mumkun olan siyaset xettini qebul etmir ve bunu xeyanet hesab edirdi Buna gore de o boyuk siyasete qayitmaq qerarina geldi ve 1876 ci ilde Parisin XVIII dairesinden parlamente namizedliyini verdi Klemansonun siyasi proqraminda asagidaki meseleler eks olunmusdu Senatin ve prezident vezifesinin legvi Kilsenin dovletden ayrilmasi Vetendaslarin huquq ve azadliqlarinin genislendirilmesi Kommunalarin muxtariyyeti Fehlelerin muessislerin idareciliyine celb olunmasi Klemanso seckilerde reqibinden 4 defe cox ses toplayaraq parlaq qelebe qazandi O ve onun hemfikirlileri ozlerini radikallar adlandirir ve bununla opportunist adlandirdiqlari diger respublikacilardan ferqli olduqlarini gosterirdiler O Paris Kommunasinin devrilmesinden sonra surgun edilmis kommunarlarin efv edilmesini teleb edirdi Prezidentin 1877 ci ilde olkede siyasi xaos toretmekle monarxist dovlet cevrilisi cehdi butun respublikacilari birlesmeye vadar etdi 1880 ci il iyunun 18 de deputatlari palatasi kommunarlarin efv edilmesi haqqinda qanunu qebul etdi 1880 ci ilde Justis qezetini tesis eden Klemanso onun sehifelerinde opportunistlere qarsi keskin tenqidi yazilar derc edirdi Qambettaya qarsi kampaniyada Klemansonun neqativ keyfiyyetleri uze cixdi hedden artiq qabaliq kompromissizlik ve tekebburluk XIX esrin 80 ci illerin evvellerinde hokumetin kecirdiyi islahatlari natamamliqda ittiham eden Klemanso hokumetin mustemleke muharibeleri aparmasina alude olmasini keskin tenqid edirdi O 1885 ci ilde Ferri hokumetini parlamentin raziligi olmadan muharibe aparmaqda ve Fransanin silahli quvvelerini qesden Avropadan uzaqlasdirmaqda ittiham etdi Ferri uzerinde qelebe ona hokumetleri deviren sohreti qazandirdi Klemanso Fransa ordusunda cox nadir hallarda respublikaci baxislari olan zabitlerden biri Bulanjeden istifade etmek qerarina geldi Klemanso bir qeder sonra Bulanjenin milli miqyasda siyasi fiqura cevrilmesinden narahat olmaga basladi Klemanso yanildigini ve Bulanyenin olkede sosial siyasi sabitliye ciddi tehluke olmasi qenaetine geldi Kutleler arxalanan yeni Bonapart kimi herbi diktatorun ortaya cixmasi tehlukesi yaranmisdi Bulanje herekati yatirilsa da bu hadise Klemanso ucun ilk ciddi siyasi zerbe oldu 1889 cu ilin fevralinda Panama kanali kompaniyasi iflasa ugradi 1892 ci ilde metbuatda bununla bagli korrupsiyada subheli hesab olunanlar baresinde materiallar derc olundu Dekabrin 12 de Le Figaro qezeti korrupsiyaya yuvarlanmis siyasetcilerin sirasinda Klemansonun da adini qeyd etdi 1893 cu ilin iyununda Fransa metbuati Klemansoya qarsi ingilis xefiyyesi ittihamini ireli surdu 1893 cu ilin avqustunda Var departamentine geden Klemanso novbeti parlament seckilerine hazirlasmaq qerarina geldi Lakin seckilerde meglub oldu 1893 1900 cu illerde Klemanso bir nece felsefi traktatlar cap etdirdi 1894 cu ilden etibaren aktuallasmaga baslayan Dreyfus isi ile bagli ictimai muzakirelerde Klemanso ilk evvel ehtiyatli movqe tutsa da mehkeme prosesinde siyasi tezyiq haqqinda faktlar ortaya cixdiqdan sonra Klemanso dreyfuscularin terefinde feal cixis etmeye basladi 1901 ci ilde qebul edilmis birlikler haqqinda qanun parlament mubarizesi cercivesinde fealiyyet gosteren siyasi partiyalarin teskiline icaze verirdi Klemansonun terefdarlari radikal ve radikal sosialistler partiyasini yaratdilar Klemanso 1902 ci ilde ise Var departamentinden Parise gelmis numayende heyetinin senator secilmek teklifini qebul etdi Klemansonun bu teklifi boyuk hevesle qebul etmesi coxlarini teeccublendirdi Klemanso uzun iller boyunca muhafizekarligin ve avtoritarizmin dayagi olan Senatin legvini teleb etmisdi Gorunur 60 yasini kecmis Klemanso bu fikirlerini gencliyin sehvleri kimi qiymetlendirirdi Klemanso 1929 cu ilde 1902 ci ilin aprelinde senator secilen Klemanso 1905 ci ilde kilsenin dovletden ayrilmasi haqqinda qanun etrafinda geden mubarizede feal istirak edirdi 1905 ci ilde Sarriyen hokumetinde daxili isler naziri teyin olunan Klemanso olkede genislenmekde olan tetil herekati qarsisinda tereddudlu veziyyetde qalmisdi O daim sosial edaletin terefdari kimi cixis etmis ve secki proqramlarinda hemise fehlelerin huquqlarinin mudafiesi haqqinda maddeni daxil etmisdi Lakin kutlevi tetil herekatlari bir sira hallarda xaosun guclenmesi ile musayiet olundugu ucun Klemanso onlarin yatirilmasinda ordudan istifade olunmasi haqqinda emr verdi 1906 ci ilde kecirilen parlament seckilerinde radikallar yene de Deputatlar palatasinda coxluq qazandilar Jorj Klemansonun basciligi ile hokumet teskil edildi Klemansonun yaratdigi mohkem hakimiyyet iri kapitalin imtiyazlarini legv etmeye deyil mehdudlasdirmaga calismali idi Eger eveller Klemanso sosialistler ile elaqe yaratmaga calisdisa hakimiyyete geldikden sonra onlarin eleyhine cixmaga basladi EdebiyyatCastillon Rene Le 19 juin 1907 la crise de la viticulture languedocienne debouche La Vie fransiz 19 June 2007 Istifade tarixi 2018 03 01 Dallas Gregor At the Heart of a Tiger Clemenceau and His World 1841 1929 1993 emphasis on political milieu Doughty Robert A Pyrrhic Victory Harvard University Press 2005 ISBN 978 0 674 02726 8 Duval Stalla Alexandre Claude Monet Georges Clemenceau une histoire deux cacacteres Paris Folio 2013 Gazdar Kaevan Feminism s Founding Fathers The Men Who Fought for Women s Rights John Hunt Publishing 2016 09 30 ISBN 978 1 78099 161 0 Istifade tarixi 2017 12 12 Greenhalgh Elizabeth David Lloyd George Georges Clemenceau and the 1918 Manpower Crisis Historical Journal 2007 50 2 pp 397 421 Holt E The Tiger The Life of Georges Clemenceau 1841 1929 London Hamilton 1976 Jackson J Hampden Clemenceau and the Third Republic 1962 online edition MacMillan Margaret Peacemakers The Paris Conference of 1919 and Its Attempt to End War 2001 McAuliffe Mary Dawn of the Belle Epoque The Paris of Monet Zola Bernhardt Eiffel Debussy Clemenceau and Their Friends 2011 excerpt and text search Milza Pierre L annee terrible La Commune mars juin 1871 Paris Perrin 2009 ISBN 978 2 262 03073 5 Newhall David S Clemenceau A Life at War 1991 Palmer Alan Victory 1918 Weidenfeld amp Nicolson 1998 ISBN 978 0 297 84124 1 Stevenson David French war aims and the American challenge 1914 1918 Historical Journal 22 4 1979 877 894 Terraine John To Win a War London Sidgwick amp Jackson 1978 ISBN 978 0 304 35321 7 Tuchman Barbara August 1914 Constable amp Co 1962 ISBN 978 0 333 30516 4 Watson D R The Making of French Foreign Policy during the First Clemenceau Ministry 1906 1909 English Historical Review 1971 86 341 pp 774 782 in JSTOR Watson David R Georges Clemenceau France Makers of the Modern World 2009 176pp excerpt and text search Watson David R Georges Clemenceau A Political Biography 1976 onlineXarici kecidlerVikisitatda Jorj Klemanso ile elaqedar sitatlar var Vikianbarda Jorj Klemanso ile elaqeli mediafayllar var The Clemenceau museum 2006 08 05 at the Wayback Machine Encyclopaedia Britannica Georges Clemenceau Clemenceau the man and his time by Henry Mayers Hyndman at archive org South America To Day by Georges Clemenceau at archive org In English The strongest Les plus fort by Georges Clemenceau at archive org The surprises of life by Georges Clemenceau at archive org At the foot of Sinai by Georges Clemenceau at archive org Clemenceau s cartoons Dreyfus RehabilitatedIstinadlarhttps books google fr books id D1crDwAAQBAJ amp newbks 1 amp newbks redir 0 amp printsec frontcover amp pg PT21 http www senat fr senateur 3eme republique clemenceau georges1741r3 html Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Klemanso Zhorzh Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969