Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jerar Debrö (ing. Gérard Debreu; 4 iyul 1921[…], Kale – 31 dekabr 2004[…], Paris, Fransa) — fransız əsilli 1975-ci ildən ABŞ vətəndaşlığına keçmiş riyaziyyatçı və iqtisadçı. 1962-ci ildə Berkli Kaliforniya Universitetində iqtisadiyyat üzrə professorluğa yüksələrək məşhurlaşmışdır. 1983-cü ildə İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
| Jerar Debrö | |
|---|---|
| fr. Gerard Debreu | |
 | |
| Doğum tarixi | 4 iyul 1921[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 31 dekabr 2004[…](83 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Elm sahələri | Ümumi müvazinət, iqtisadiyyat |
| İş yerləri | |
| Təhsili | |
| Elmi rəhbəri | Moris Allays |
| Tanınır | Əsas tarazlıq nəzəriyyəsi, Rəqabətli bazarda tarazlıq şərtləri, Topoloji metodlar, Errou-Debrö təminatı |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Jerar Debrö Fransanın Atlantik okeanı sahilində yerləşən Kale şəhərində anadan olub. Ailəsi klassik naxışlı tül parça istehsalı şirkətinin sahibi idi. Bakalavr diplomunu II Dünya müharibəsi başlamamış almışdı. Nasist Almaniyası tərəfindən Fransa işğal olunduqdan sonra sərbəst bölgədə yerləşən Qrönobldakı universitetə daxil olmaq üçün hazırlaşdı. 1941-ci ildə Nasist Almaniyasının işğalı altında olan Parisdə yerləşən Yüksək Təhsil Məktəbində (fr. École Normale Supérieure) klassik riyaziyyat təhsili aldı. Buna baxmayaraq 1944-cü ildə yekun imtahan verməzdən əvvəl müttəfiqlər Normandiya əməliyyatını həyata keçirərək Paris istiqamətində irəliləməyə başladı. Jerar Debrö Azad Fransa ordusuna əsgər kimi qatıldı və Əlcəzairdə hərbi təlim keçdi. Sonra isə Almaniyanın işğalından sonra Fransanın nəzarətinə düşən bölgədə 1945-ci ilə kimi hərbi xidmət keçdi.
1945-ci ildə Riyazi Ümumiləşdirmə (fr. Agrégation de Mathématiques) imtahanından keçərək Fransa təhsilində magistr dərəcəsinə bərabər olan dərəcəyə yüksəldi. İqtisadiyyatda xüsusən Valras tipli ümumi tarazlıq problemləri ilə maraqlandığı üçün 1946–1948-ci illərdə Milli Elmi Tədqiqat Mərkəzində (fr. Centre National de la Recherche Scientifique) köməkçi olaraq işləyərək riyaziyyatdan iqtisadiyyata keçid etmişdi. 1948-ci ildə Jerar Debrö Rokfeller təqaüdü qazandı. Bu təqaüdlə İsveçdə Uppsala, Norveçdə Oslo və bir neçə ABŞ universitetinə ziyarət etdi. 1950-ci ilin yayında Çikaqo Universitetinə bağlı olan Kovles İqtisadi Tədqiqatlar Komissiyasında işləməyə başladı. 1955-ci ildə ABŞ-də Yel Universitetinə təyinat aldı. Jerar Debrö daha sonra 1960–1961-ci illərdə ABŞ-nin Kaliforniya ştatında yerləşən Stanford Universitetinə bağlı olan Davranış Elmləri İrəli Tədqiqatlar Mərkəzində işləmişdi. Jerar Debrö 1962-ci ilin yanvar ayında Kaliforniya Berkli Universitetinə riyaziyyat və iqtisadiyyat üzrə professor kimi təyinat aldı. 1960–1970-ci illərdə bir sıra Avropa universitetlərini ziyarət etdi. 1975-ci ildə Fransanın Fəxri Legion ordeni ilə təltif olundu. 1983-cü ildə İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
Evli və iki qız övladı olan Jerar Debrö 31 dekabr 2004-cü ildə 83 yaşında olarkən Parisdə vəfat etmiş və Pere Laçase (fr. Père Lachaise) qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.
Fəaliyyəti
Jerar Debrönün ixtisası riyaziyyat olsa da, öz biliyindən iqtisadiyyat sahəsində də istifadə etmiş və iqtisadiyyatın riyazi əsaslarını tədqiq edərək təkmilləşdirməyə başlamışdır:
- 1954-cü ildə ABŞ iqtisadçısı Kennet Errou ilə birlikdə yazdığı "Rəqabətli iqtisadiyyat üçün tarazlığın mövcud olması" (ing. Existence of an Equilibrium for a Competitive Economy) adlı məqalədə topologiya metodundan istifadə edərək iqtisadiyyatda ümumi tarazlıq olmasının riyazi isbatını vermişlər.
- 1959-cu ildə yazdığı "Dəyər nəzəriyyəsi: İqtisadi tarazlığın aksiom tədqiqatı" (ing. A Theory of Value: An Axiomatic Analysis of Economic Equilibrium) adlı monoqrafiyada rəqabətli bazarların aksiom əsaslarını verməklə və ümumi tələb artığının yox olduğu bir qiymət sisteminin var olduğunu Kakutani sabit nöqtə teoremindən istifadə edərək isbat etmişdir. Jerar Debrö bu monoqrafiyanın sonunda qeyri-müəyyənlik anlayışının ümumi tarazlıq modelinə təsirlərini göstərmiş və maliyyəyə Errou-Debrö təminatı adı ilə daxil olan ehtimallı mallar anlayışını daxil etmişdir.
- 1962-ci ildə ümumi iqtisadi tarazlığın tapılması üçün mürəkkəb isbatlar etmişdir.
- Sonrakı fəaliyyəti isə ümumi tələb artığı funksiyalarının sonlu sayda nöqtələrdə yox olacağını isbat edən bölünə bilən iqtisadi nəzəriyyə ilə bağlı olmuşdur.
Əsərləri
- "The Coefficient of Resource Utilization", 1951, Econometrica.
- "A Social Equilibrium Existence Theorem", 1952, Proceedings of the National Academy of Sciences.
- "Definite and Semi-Definite Quadratic Forms", 1952, Econometrica
- "Nonnegative Square Matrices", with I. N. Herstein, 1953, Econometrica.
- "Valuation Equilibrium and Pareto Optimum", 1954, Proceedings of the National Academy of Sciences.
- "Existence of an Equilibrium for a Competitive Economy", with K. J. Arrow, 1954, Econometrica.
- "Representation of a Preference Ordering by a Numerical Function", 1954, in Thrall et al., editors, Decision Processes.
- "A Classical Tax-Subsidy Problem", 1954, Econometrica.
- "Numerical Representations of Technological Change", 1954, Metroeconomica
- "Market Equilibrium", 1956, Proceedings of the NAS.
- "Stochastic Choice and Cardinal Utility", 1958, Econometrica
- "Cardinal Utility for Even-Chance Mixtures of Pairs of Sure Prospects", 1959, RES
- The Theory of Value: An axiomatic analysis of economic equilibrium, 1959
- "Topological Methods in Cardinal Utility Theory", 1960, in Arrow, Karlin and Suppes, editors, Mathematical Methods in the Social Sciences.
- "On 'An Identity in Arithmetic'", 1960, Proceedings of AMS
- "Economics Under Uncertainty", 1960, Économie Appliquée.
- "New Concepts and Techniques for Equilibrium Analysis", 1962, International Economic Review
- "On a Theorem by Scarf", 1963, RES.
- "A Limit Theorem on the Core of an Economy", H. Scarf ile birlikete, 1964, International Economic Review.
- "Contuinity Properties of Paretian Utility", 1964, International Economic Review
- "Integration of Correspondences", 1967, Proceedings of Fifth Berkeley Symposium.
- "Preference Functions of Measure Spaces of Economic Agents", 1967, Econometrica.
- "Neighboring Economic Agents", 1969, La Décision.
- "Economies with a Finite Set of Equilibria", 1970, Econometrica.
- "Smooth Preferences", 1972, Econometrica.
- "The Limit of the Core of an Economy", H. Scarf ile birlikte, 1972, in McGuire ve Radner, eds, Decision and Organization
- "Excess Demand Functions", 1974, Journal of Mathematical Economics
- "Four Aspects of the Mathematical Theory of Economic Equilibrium", 1974, Proceedings of Int'l Congress of Mathematicians.
- "The Rate of Convergence of the Core of an Economy", 1975, Journal of Mathematical Economics.
- "The Application to Economics of Differential Topology and Global Analysis: Regular differentiable economies", 1976, American Economic Rreview.
- "Least Concave Utility Functions", 1976, Journal of Mathematical Economics.
- "Additively Decomposed Quasiconcave Functions", with T. C. Koopmans, 1982, Mathematical Programming.
- "Existence of Competitive Equilibrium", 1982, in Arrow and Intriligator, Handbook of Mathematical Economics
- "Mathematical Economics: Twenty papers of Gerard Debreu", 1983.
- "Economic Theory in a Mathematical Mode: the Nobel lecture", 1984, American Economic Rreview.
- "Theoretic Models: Mathematical form and economic content", 1986, Econometrica.
- "The Mathematization of Economic Theory", 1991, American Economic Rreview.
- "Innovation and Research: An Economist's Viewpoint on Uncertainty", 1994, Nobelists for the Future
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Gerard Debreu // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- NNDB (ing.). 2002.
- https://www.econometricsociety.org/society/organization-and-governance/fellows/memoriam.
Xarici keçidlər
- Jerar Debre haqqında Nobel mükafatı e-muzeyində məlumat
- Jerar Debre haqqında faktlar
- Jerar Debrenin İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatının təqdim edilmə mərasimindəki çıxışı Arxivləşdirilib 2014-10-08 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Jerar Debro ing Gerard Debreu 4 iyul 1921 Kale 31 dekabr 2004 Paris Fransa fransiz esilli 1975 ci ilden ABS vetendasligina kecmis riyaziyyatci ve iqtisadci 1962 ci ilde Berkli Kaliforniya Universitetinde iqtisadiyyat uzre professorluga yukselerek meshurlasmisdir 1983 cu ilde Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafatina layiq gorulmusdur Jerar Debrofr Gerard DebreuDogum tarixi 4 iyul 1921 1921 07 04 Dogum yeri KaleVefat tarixi 31 dekabr 2004 2004 12 31 83 yasinda Vefat yeri Paris FransaDefn yeri Per Lasez krematoriya kolumbariumu d Elm saheleri Umumi muvazinet iqtisadiyyatIs yerleri Berkli Kaliforniya Universiteti Yel UniversitetiTehsili Paris Ali Normal Mektebi Stenford UniversitetiElmi rehberi Moris AllaysTaninir Esas tarazliq nezeriyyesi Reqabetli bazarda tarazliq sertleri Topoloji metodlar Errou Debro teminatiUzvluyu Fransa Elmler Akademiyasi ABS Milli Elmler Akademiyasi 1977 Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Amerika Felsefe Cemiyyeti d Ekonometrik Cemiyyet 1954 Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiJerar Debro Fransanin Atlantik okeani sahilinde yerlesen Kale seherinde anadan olub Ailesi klassik naxisli tul parca istehsali sirketinin sahibi idi Bakalavr diplomunu II Dunya muharibesi baslamamis almisdi Nasist Almaniyasi terefinden Fransa isgal olunduqdan sonra serbest bolgede yerlesen Qronobldaki universitete daxil olmaq ucun hazirlasdi 1941 ci ilde Nasist Almaniyasinin isgali altinda olan Parisde yerlesen Yuksek Tehsil Mektebinde fr Ecole Normale Superieure klassik riyaziyyat tehsili aldi Buna baxmayaraq 1944 cu ilde yekun imtahan vermezden evvel muttefiqler Normandiya emeliyyatini heyata kecirerek Paris istiqametinde irelilemeye basladi Jerar Debro Azad Fransa ordusuna esger kimi qatildi ve Elcezairde herbi telim kecdi Sonra ise Almaniyanin isgalindan sonra Fransanin nezaretine dusen bolgede 1945 ci ile kimi herbi xidmet kecdi 1945 ci ilde Riyazi Umumilesdirme fr Agregation de Mathematiques imtahanindan kecerek Fransa tehsilinde magistr derecesine beraber olan dereceye yukseldi Iqtisadiyyatda xususen Valras tipli umumi tarazliq problemleri ile maraqlandigi ucun 1946 1948 ci illerde Milli Elmi Tedqiqat Merkezinde fr Centre National de la Recherche Scientifique komekci olaraq isleyerek riyaziyyatdan iqtisadiyyata kecid etmisdi 1948 ci ilde Jerar Debro Rokfeller teqaudu qazandi Bu teqaudle Isvecde Uppsala Norvecde Oslo ve bir nece ABS universitetine ziyaret etdi 1950 ci ilin yayinda Cikaqo Universitetine bagli olan Kovles Iqtisadi Tedqiqatlar Komissiyasinda islemeye basladi 1955 ci ilde ABS de Yel Universitetine teyinat aldi Jerar Debro daha sonra 1960 1961 ci illerde ABS nin Kaliforniya statinda yerlesen Stanford Universitetine bagli olan Davranis Elmleri Ireli Tedqiqatlar Merkezinde islemisdi Jerar Debro 1962 ci ilin yanvar ayinda Kaliforniya Berkli Universitetine riyaziyyat ve iqtisadiyyat uzre professor kimi teyinat aldi 1960 1970 ci illerde bir sira Avropa universitetlerini ziyaret etdi 1975 ci ilde Fransanin Fexri Legion ordeni ile teltif olundu 1983 cu ilde Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafatina layiq gorulmusdur Evli ve iki qiz ovladi olan Jerar Debro 31 dekabr 2004 cu ilde 83 yasinda olarken Parisde vefat etmis ve Pere Lacase fr Pere Lachaise qebiristanliginda defn olunmusdur FealiyyetiJerar Debronun ixtisasi riyaziyyat olsa da oz biliyinden iqtisadiyyat sahesinde de istifade etmis ve iqtisadiyyatin riyazi esaslarini tedqiq ederek tekmillesdirmeye baslamisdir 1954 cu ilde ABS iqtisadcisi Kennet Errou ile birlikde yazdigi Reqabetli iqtisadiyyat ucun tarazligin movcud olmasi ing Existence of an Equilibrium for a Competitive Economy adli meqalede topologiya metodundan istifade ederek iqtisadiyyatda umumi tarazliq olmasinin riyazi isbatini vermisler 1959 cu ilde yazdigi Deyer nezeriyyesi Iqtisadi tarazligin aksiom tedqiqati ing A Theory of Value An Axiomatic Analysis of Economic Equilibrium adli monoqrafiyada reqabetli bazarlarin aksiom esaslarini vermekle ve umumi teleb artiginin yox oldugu bir qiymet sisteminin var oldugunu Kakutani sabit noqte teoreminden istifade ederek isbat etmisdir Jerar Debro bu monoqrafiyanin sonunda qeyri mueyyenlik anlayisinin umumi tarazliq modeline tesirlerini gostermis ve maliyyeye Errou Debro teminati adi ile daxil olan ehtimalli mallar anlayisini daxil etmisdir 1962 ci ilde umumi iqtisadi tarazligin tapilmasi ucun murekkeb isbatlar etmisdir Sonraki fealiyyeti ise umumi teleb artigi funksiyalarinin sonlu sayda noqtelerde yox olacagini isbat eden bolune bilen iqtisadi nezeriyye ile bagli olmusdur Eserleri The Coefficient of Resource Utilization 1951 Econometrica A Social Equilibrium Existence Theorem 1952 Proceedings of the National Academy of Sciences Definite and Semi Definite Quadratic Forms 1952 Econometrica Nonnegative Square Matrices with I N Herstein 1953 Econometrica Valuation Equilibrium and Pareto Optimum 1954 Proceedings of the National Academy of Sciences Existence of an Equilibrium for a Competitive Economy with K J Arrow 1954 Econometrica Representation of a Preference Ordering by a Numerical Function 1954 in Thrall et al editors Decision Processes A Classical Tax Subsidy Problem 1954 Econometrica Numerical Representations of Technological Change 1954 Metroeconomica Market Equilibrium 1956 Proceedings of the NAS Stochastic Choice and Cardinal Utility 1958 Econometrica Cardinal Utility for Even Chance Mixtures of Pairs of Sure Prospects 1959 RES The Theory of Value An axiomatic analysis of economic equilibrium 1959 Topological Methods in Cardinal Utility Theory 1960 in Arrow Karlin and Suppes editors Mathematical Methods in the Social Sciences On An Identity in Arithmetic 1960 Proceedings of AMS Economics Under Uncertainty 1960 Economie Appliquee New Concepts and Techniques for Equilibrium Analysis 1962 International Economic Review On a Theorem by Scarf 1963 RES A Limit Theorem on the Core of an Economy H Scarf ile birlikete 1964 International Economic Review Contuinity Properties of Paretian Utility 1964 International Economic Review Integration of Correspondences 1967 Proceedings of Fifth Berkeley Symposium Preference Functions of Measure Spaces of Economic Agents 1967 Econometrica Neighboring Economic Agents 1969 La Decision Economies with a Finite Set of Equilibria 1970 Econometrica Smooth Preferences 1972 Econometrica The Limit of the Core of an Economy H Scarf ile birlikte 1972 in McGuire ve Radner eds Decision and Organization Excess Demand Functions 1974 Journal of Mathematical Economics Four Aspects of the Mathematical Theory of Economic Equilibrium 1974 Proceedings of Int l Congress of Mathematicians The Rate of Convergence of the Core of an Economy 1975 Journal of Mathematical Economics The Application to Economics of Differential Topology and Global Analysis Regular differentiable economies 1976 American Economic Rreview Least Concave Utility Functions 1976 Journal of Mathematical Economics Additively Decomposed Quasiconcave Functions with T C Koopmans 1982 Mathematical Programming Existence of Competitive Equilibrium 1982 in Arrow and Intriligator Handbook of Mathematical Economics Mathematical Economics Twenty papers of Gerard Debreu 1983 Economic Theory in a Mathematical Mode the Nobel lecture 1984 American Economic Rreview Theoretic Models Mathematical form and economic content 1986 Econometrica The Mathematization of Economic Theory 1991 American Economic Rreview Innovation and Research An Economist s Viewpoint on Uncertainty 1994 Nobelists for the FutureIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Gerard Debreu Brockhauz Ensiklopediyasi alm NNDB ing 2002 https www econometricsociety org society organization and governance fellows memoriam Xarici kecidlerJerar Debre haqqinda Nobel mukafati e muzeyinde melumat Jerar Debre haqqinda faktlar Jerar Debrenin Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafatinin teqdim edilme merasimindeki cixisi Arxivlesdirilib 2014 10 08 at the Wayback Machine