Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ümumi müvazinət (ing. general equilibrium) iqtisadi nəzəriyyədə — bir-birinə bağlı bir neçə bazarda tələb, tələb və qiymətlərin davranışını təsvir edir. Dar mənada ümumi tarazlıq müəyyən bir iqtisadiyyatda bütün bazarların eyni vaxtda tarazlıq vəziyyətinə aiddir. Beləliklə, ümumi tarazlıq nəzəriyyəsi bazarların bir-birindən təcrid olunmuş hesab edildiyi qismən tarazlıq nəzəriyyəsi ilə ziddiyyət təşkil edir.
Ümumi tarazlıq nəzəriyyəsi iki əsas məsələni həll edir. Birincisi, tarazlıq qiymət modelindən istifadə edərək iqtisadiyyatı öyrənir. İkincisi, dar mənada ümumi tarazlığın qurulduğu şərtləri müəyyənləşdirir. Nəzəriyyə XIX əsrin 70-ci illərində yaranıb, onun təməl daşlarından biri Fransız iqtisadçısı Leon Valrasın "Saf siyasi iqtisadiyyatın elementləri" əsəri idi.
Müasir ümumi tarazlıq konsepsiyası 1950-ci illərdə Kennet Errou, Jerar Debre və Lionel Makenizin əsərləri əsasında hazırlanmışdır. Dəyər nəzəriyyəsində (1959) Debreu, Nikolas Bourbaki üslubunda aksiomatik ümumi tarazlıq modelini təqdim etdi. Bu yanaşma konkret iqtisadi şərh göstərmədən əsas obyektləri (mallar, qiymətlər) müəyyənləşdirməyə imkan verdi. Model, üçü ən böyük nəzəri dəyərə sahib olan bu obyektlərin müxtəlif şərhlərinə imkan verdi.
Təfsirlərin birincisinə görə, çatdırılma yerində fərqlənən mallar fərqli olaraq qəbul edilir. Məsələn, London və Parisdə satılan alma iki fərqli maldır; iki fərqli bazarda satılır. Model daha sonra beynəlxalq ticarətin məkan modelləşdirilməsi üçün istifadə edilə bilər. İkinci təfsirə görə, çatdırılma müddəti üst-üstə düşmədikdə mallar fərqli hesab olunur. Fərz edək ki, ilkin anda bütün bazarlar tarazlıqdadır. Agentlər müəyyən bir məhsulun müəyyən bir zamanda çatdırılması üçün müqavilələri alqı-satqı. Daha sonra model, irəli bazarlar dəstinin hamısını (mal növlərinə və tarixlərə görə) təsvir etməyə qədər azalır. Nəhayət, üçüncü şərhdə, müəyyən bir təbiət vəziyyəti üst-üstə düşmədikdə mallar fərqli sayılır. Belə bir vəziyyətdə, malların tədarükü üçün müqavilədə, çatdırılmanın baş verəcəyi şərtlərin təsviri ola bilər. Şərhlər birləşdirilə bilər. Məhsulun çatdırılma vaxtı və yeri, çatdırılma şərtləri və əslində istehlak xüsusiyyətləri ilə müəyyən edilir.
İqtisadiyyatda müasir ümumi müvazinət anlayışı
Müasir ümumi tarazlıq anlayışı 1950-ci illərdə Kennet Errou, Jerar Debre və Lionel Makenizinin ortaq şəkildə hazırladığı bir model tərəfindən təmin edilmişdir.Jerar Debre, bu nəzəriyyəni Dəyər nəzəriyyəsində (1959) Nikolas Bourbaki tərəfindən irəli sürülən riyaziyyat üslubuna riayət edərək aksiomatik model kimi təqdim edir. Belə bir yanaşmada nəzəriyyədəki terminlərin təfsiri (məsələn, mallar, qiymətlər) aksiomalarla müəyyənləşdirilmir.
Nəzəriyyə şərtlərinin üç mühüm təfsirinə tez-tez istinad edilmişdir. Birincisi, fərz edək ki, mallar təhvil verildiyi yerə görə fərqlənir. Errou-Debre modeli, məsələn, beynəlxalq ticarətin məkan modelidir.
İkincisi, fərz edək ki, mallar təhvil verildiyi vaxta görə fərqlənir. Yəni fərz edək ki, bütün bazarlar zamanın başlanğıc anında tarazlaşır. Modeldəki agentlər, bir müqavilədə, məsələn, çatdırılmalı bir malın və təslim olunma tarixinin göstərildiyi yerlərdə alqı-satqı müqavilələri. Çağlar arası tarazlığın Errou-Debre modeli, bütün tarixlərdə bütün mallar üçün irəli bazarları ehtiva edir. Gələcək tarixlərdə bazar yoxdur.
Ümumi müvazinətin xüsusiyyətləri və xarakteristikası
Ümumi müvazinət analizindəki əsas suallar, müvazinətin səmərəli olacağı şərtlərlə, müvazinətin mövcud olmasına zəmanət verildikdə və müvazinətin bənzərsiz və sabit olacağı zaman tarazlığın səmərəli olacağı şərtlərlə bağlıdır.
Rifah İqtisadiyyatının İlk Əsas Teoremi
Birinci Fundamental Rifah Teoremi bazar tarazlıqlarının Pareto səmərəli olduğunu iddia edir. Saf mübadilə iqtisadiyyatında, ilk rifah teoreminin qurulması üçün kifayət qədər şərt, üstünlüklərin yerli səviyyədə doymamasıdır. İlk rifah teoremi, istehsal funksiyasının xüsusiyyətlərindən asılı olmayaraq istehsalı olan iqtisadiyyatlar üçün də tətbiq olunur. Dolayısı ilə, teorem tam bazarları və mükəmməl məlumatları götürür. Xarici cəhətləri olan bir iqtisadiyyatda, məsələn, səmərəsiz bir tarazlığın meydana gəlməsi mümkündür.
İlk rifah teoremi, bazarlardakı təsirsizlik mənbələrini göstərməsi baxımından məlumatlıdır. Yuxarıdakı fərziyyələrə əsasən, istənilən bazar tarazlığı tautoloji cəhətdən səmərəlidir. Buna görə səmərəli olmayan tarazlıqlar yarandıqda bazar sisteminin özü günahkar deyil, əksinə bir növ bazar uğursuzluğudur.
Rifah İqtisadiyyatının İkinci Əsas Teoremi
Hər bir tarazlıq səmərəli olsa da, hər bir səmərəli bölgünün bir tarazlığın bir hissəsi ola biləcəyi ola bilər. Bununla birlikdə, ikinci teorem, hər bir Pareto səmərəli bölgüsünün bəzi qiymətlər dəstəyi ilə bir tarazlıq olaraq dəstəklənə biləcəyini bildirir. Başqa sözlə, müəyyən bir Pareto səmərəli nəticəsinə çatmaq üçün tələb olunan, agentlərin ilkin ianələrinin yenidən bölüşdürülməsidir, bundan sonra bazar öz işini görmək üçün tək qala bilər. Bu, səmərəlilik və bərabərlik məsələlərinin bir-birindən ayrıla biləcəyini və qarşılıqlı mübahisəyə ehtiyac olmadığını göstərir. İkinci teorem üçün şərtlər birincidəkindən daha güclüdür, çünki istehlakçıların üstünlükləri və istehsal dəstləri artıq qabarıq olmalıdır (qabarıqlıq, marjinal əvəzetmə nisbətlərinin azaldılması fikrinə uyğun gəlir, yəni "eyni dərəcədə yaxşı iki paketin ortalaması daha yaxşıdır" iki paketin hər ikisindən daha çox ").
Yaranması
Hər bir tarazlıq səmərəli olsa da, yuxarıdakı iki teoremdən heç biri əvvəldən mövcud olan tarazlıq haqqında heç nə demir. Bir tarazlığın mövcudluğuna zəmanət vermək üçün istehlakçı seçimlərinin qətiliklə qabarıq olması kifayətdir. Kifayət qədər istehlakçı ilə qabarıqlıq fərziyyəsi həm mövcudluq, həm də ikinci rifah teoremi üçün rahatlaşdırıla bilər. Eynilə, lakin daha az inandırıcı şəkildə, qabarıq mümkün istehsal dəstləri mövcudluq üçün kifayətdir; qabarıqlıq miqyaslı iqtisadiyyatı istisna edir.
Tarazlığın mövcudluğunun sübutları ənənəvi olaraq funksiyalar üçün Brouwer sabit nöqtəli teorem kimi sabit nöqtəli teoremlərə (və ya ümumiyyətlə, təyin olunmuş funksiyalar üçün Kakutani sabit nöqtə teoreminə) etibar edir. Rəqabət tarazlığına baxın # Rəqabətli tarazlığın mövcudluğu. Sübut əvvəlcə Layonel Makkenzi, və Kennet Errou və Jerer Debre ilə əlaqələndirildi. Əslində, Uzawa’nın Brouwer’in sabit nöqtə teoremini Walras qanunundan çıxardığına görə, bunun əksi də davam edir. Uzawa teoremindən sonra bir çox riyaziyyat iqtisadçısı mövcudluğu sübut etməyi iki Əsas Teoremi sübut etməkdən daha dərin bir nəticə hesab edir.
Varlığın bir başqa sübutu metodu, qlobal analiz, Sardın lemması və Baire kateqoriyası teoremindən istifadə edir; bu metod Gérard Debreu və Stephen Smale tərəfindən irəli sürülmüşdür.
İstinadlar
- Léon Walras Scroll to chapter-preview. Elements of Pure Economics. Irwin. 1954. ISBN .links. 2016-06-11 at the Wayback Machine
- Arrow, K. J.; Debreu, G. The Existence of an Equilibrium for a Competitive Economy. 22 (). 1954. 265–290.
- McKenzie, Lionel W. On the Existence of General Equilibrium for a Competitive Economy. 27 (). 1959. 54–71.
- . Theory of Value. New York: Wiley. 1959. 98.
- ; Debreu, G. "The Existence of an Equilibrium for a Competitive Economy". . 22 (3). 1954: 265–290. doi:10.2307/1907353. JSTOR 1907353.
- McKenzie, Lionel W. "On the Existence of General Equilibrium for a Competitive Economy". Econometrica. 27 (1). 1959: 54–71. doi:10.2307/1907777. JSTOR 1907777.
- Arrow, K. J.; Debreu, G. "Existence of an equilibrium for a competitive economy". Econometrica. 22 (3). 1954: 265–290. doi:10.2307/1907353. JSTOR 1907353.
- Uzawa, Hirofumi. "Walras' Existence Theorem and Brouwer's Fixed-Point Theorem". Economic Studies Quarterly. 13 (1). 1962: 59–62. doi:10.11398/economics1950.13.1_59.
- McKenzie, Lionel W. "On Equilibrium in Graham's Model of World Trade and Other Competitive Systems". Econometrica. 22 (2). 1954: 147–161. doi:10.2307/1907539. JSTOR 1907539.
Ədəbiyyat
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- Чечулин В. Л., Черепанова Ю. А., Курыгин А. А. Экономическое равновесие (структуры и модели): монография / В. Л. Чечулин, Ю. А. Черепанова, А. А. Курыгин; Перм. гос. нац. исслед. ун-т. – Пермь, 2018. – 180 с. http://www.psu.ru/files/docs/science/books/mono/chechulin_ME4.pdf
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Umumi muvazinet ing general equilibrium iqtisadi nezeriyyede bir birine bagli bir nece bazarda teleb teleb ve qiymetlerin davranisini tesvir edir Dar menada umumi tarazliq mueyyen bir iqtisadiyyatda butun bazarlarin eyni vaxtda tarazliq veziyyetine aiddir Belelikle umumi tarazliq nezeriyyesi bazarlarin bir birinden tecrid olunmus hesab edildiyi qismen tarazliq nezeriyyesi ile ziddiyyet teskil edir Umumi tarazliq nezeriyyesi iki esas meseleni hell edir Birincisi tarazliq qiymet modelinden istifade ederek iqtisadiyyati oyrenir Ikincisi dar menada umumi tarazligin quruldugu sertleri mueyyenlesdirir Nezeriyye XIX esrin 70 ci illerinde yaranib onun temel daslarindan biri Fransiz iqtisadcisi Leon Valrasin Saf siyasi iqtisadiyyatin elementleri eseri idi Muasir umumi tarazliq konsepsiyasi 1950 ci illerde Kennet Errou Jerar Debre ve Lionel Makenizin eserleri esasinda hazirlanmisdir Deyer nezeriyyesinde 1959 Debreu Nikolas Bourbaki uslubunda aksiomatik umumi tarazliq modelini teqdim etdi Bu yanasma konkret iqtisadi serh gostermeden esas obyektleri mallar qiymetler mueyyenlesdirmeye imkan verdi Model ucu en boyuk nezeri deyere sahib olan bu obyektlerin muxtelif serhlerine imkan verdi Tefsirlerin birincisine gore catdirilma yerinde ferqlenen mallar ferqli olaraq qebul edilir Meselen London ve Parisde satilan alma iki ferqli maldir iki ferqli bazarda satilir Model daha sonra beynelxalq ticaretin mekan modellesdirilmesi ucun istifade edile biler Ikinci tefsire gore catdirilma muddeti ust uste dusmedikde mallar ferqli hesab olunur Ferz edek ki ilkin anda butun bazarlar tarazliqdadir Agentler mueyyen bir mehsulun mueyyen bir zamanda catdirilmasi ucun muqavileleri alqi satqi Daha sonra model ireli bazarlar destinin hamisini mal novlerine ve tarixlere gore tesvir etmeye qeder azalir Nehayet ucuncu serhde mueyyen bir tebiet veziyyeti ust uste dusmedikde mallar ferqli sayilir Bele bir veziyyetde mallarin tedaruku ucun muqavilede catdirilmanin bas vereceyi sertlerin tesviri ola biler Serhler birlesdirile biler Mehsulun catdirilma vaxti ve yeri catdirilma sertleri ve eslinde istehlak xususiyyetleri ile mueyyen edilir Iqtisadiyyatda muasir umumi muvazinet anlayisiMuasir umumi tarazliq anlayisi 1950 ci illerde Kennet Errou Jerar Debre ve Lionel Makenizinin ortaq sekilde hazirladigi bir model terefinden temin edilmisdir Jerar Debre bu nezeriyyeni Deyer nezeriyyesinde 1959 Nikolas Bourbaki terefinden ireli surulen riyaziyyat uslubuna riayet ederek aksiomatik model kimi teqdim edir Bele bir yanasmada nezeriyyedeki terminlerin tefsiri meselen mallar qiymetler aksiomalarla mueyyenlesdirilmir Nezeriyye sertlerinin uc muhum tefsirine tez tez istinad edilmisdir Birincisi ferz edek ki mallar tehvil verildiyi yere gore ferqlenir Errou Debre modeli meselen beynelxalq ticaretin mekan modelidir Ikincisi ferz edek ki mallar tehvil verildiyi vaxta gore ferqlenir Yeni ferz edek ki butun bazarlar zamanin baslangic aninda tarazlasir Modeldeki agentler bir muqavilede meselen catdirilmali bir malin ve teslim olunma tarixinin gosterildiyi yerlerde alqi satqi muqavileleri Caglar arasi tarazligin Errou Debre modeli butun tarixlerde butun mallar ucun ireli bazarlari ehtiva edir Gelecek tarixlerde bazar yoxdur Umumi muvazinetin xususiyyetleri ve xarakteristikasiUmumi muvazinet analizindeki esas suallar muvazinetin semereli olacagi sertlerle muvazinetin movcud olmasina zemanet verildikde ve muvazinetin benzersiz ve sabit olacagi zaman tarazligin semereli olacagi sertlerle baglidir Rifah Iqtisadiyyatinin Ilk Esas Teoremi Birinci Fundamental Rifah Teoremi bazar tarazliqlarinin Pareto semereli oldugunu iddia edir Saf mubadile iqtisadiyyatinda ilk rifah teoreminin qurulmasi ucun kifayet qeder sert ustunluklerin yerli seviyyede doymamasidir Ilk rifah teoremi istehsal funksiyasinin xususiyyetlerinden asili olmayaraq istehsali olan iqtisadiyyatlar ucun de tetbiq olunur Dolayisi ile teorem tam bazarlari ve mukemmel melumatlari goturur Xarici cehetleri olan bir iqtisadiyyatda meselen semeresiz bir tarazligin meydana gelmesi mumkundur Ilk rifah teoremi bazarlardaki tesirsizlik menbelerini gostermesi baximindan melumatlidir Yuxaridaki ferziyyelere esasen istenilen bazar tarazligi tautoloji cehetden semerelidir Buna gore semereli olmayan tarazliqlar yarandiqda bazar sisteminin ozu gunahkar deyil eksine bir nov bazar ugursuzlugudur Rifah Iqtisadiyyatinin Ikinci Esas Teoremi Her bir tarazliq semereli olsa da her bir semereli bolgunun bir tarazligin bir hissesi ola bileceyi ola biler Bununla birlikde ikinci teorem her bir Pareto semereli bolgusunun bezi qiymetler desteyi ile bir tarazliq olaraq desteklene bileceyini bildirir Basqa sozle mueyyen bir Pareto semereli neticesine catmaq ucun teleb olunan agentlerin ilkin ianelerinin yeniden bolusdurulmesidir bundan sonra bazar oz isini gormek ucun tek qala biler Bu semerelilik ve beraberlik meselelerinin bir birinden ayrila bileceyini ve qarsiliqli mubahiseye ehtiyac olmadigini gosterir Ikinci teorem ucun sertler birincidekinden daha gucludur cunki istehlakcilarin ustunlukleri ve istehsal destleri artiq qabariq olmalidir qabariqliq marjinal evezetme nisbetlerinin azaldilmasi fikrine uygun gelir yeni eyni derecede yaxsi iki paketin ortalamasi daha yaxsidir iki paketin her ikisinden daha cox Yaranmasi Her bir tarazliq semereli olsa da yuxaridaki iki teoremden hec biri evvelden movcud olan tarazliq haqqinda hec ne demir Bir tarazligin movcudluguna zemanet vermek ucun istehlakci secimlerinin qetilikle qabariq olmasi kifayetdir Kifayet qeder istehlakci ile qabariqliq ferziyyesi hem movcudluq hem de ikinci rifah teoremi ucun rahatlasdirila biler Eynile lakin daha az inandirici sekilde qabariq mumkun istehsal destleri movcudluq ucun kifayetdir qabariqliq miqyasli iqtisadiyyati istisna edir Tarazligin movcudlugunun subutlari enenevi olaraq funksiyalar ucun Brouwer sabit noqteli teorem kimi sabit noqteli teoremlere ve ya umumiyyetle teyin olunmus funksiyalar ucun Kakutani sabit noqte teoremine etibar edir Reqabet tarazligina baxin Reqabetli tarazligin movcudlugu Subut evvelce Layonel Makkenzi ve Kennet Errou ve Jerer Debre ile elaqelendirildi Eslinde Uzawa nin Brouwer in sabit noqte teoremini Walras qanunundan cixardigina gore bunun eksi de davam edir Uzawa teoreminden sonra bir cox riyaziyyat iqtisadcisi movcudlugu subut etmeyi iki Esas Teoremi subut etmekden daha derin bir netice hesab edir Varligin bir basqa subutu metodu qlobal analiz Sardin lemmasi ve Baire kateqoriyasi teoreminden istifade edir bu metod Gerard Debreu ve Stephen Smale terefinden ireli surulmusdur IstinadlarLeon Walras Scroll to chapter preview Elements of Pure Economics Irwin 1954 ISBN 0 678 06028 2 links 2016 06 11 at the Wayback Machine Arrow K J Debreu G The Existence of an Equilibrium for a Competitive Economy 22 1954 265 290 McKenzie Lionel W On the Existence of General Equilibrium for a Competitive Economy 27 1959 54 71 Theory of Value New York Wiley 1959 98 Debreu G The Existence of an Equilibrium for a Competitive Economy 22 3 1954 265 290 doi 10 2307 1907353 JSTOR 1907353 McKenzie Lionel W On the Existence of General Equilibrium for a Competitive Economy Econometrica 27 1 1959 54 71 doi 10 2307 1907777 JSTOR 1907777 Arrow K J Debreu G Existence of an equilibrium for a competitive economy Econometrica 22 3 1954 265 290 doi 10 2307 1907353 JSTOR 1907353 Uzawa Hirofumi Walras Existence Theorem and Brouwer s Fixed Point Theorem Economic Studies Quarterly 13 1 1962 59 62 doi 10 11398 economics1950 13 1 59 McKenzie Lionel W On Equilibrium in Graham s Model of World Trade and Other Competitive Systems Econometrica 22 2 1954 147 161 doi 10 2307 1907539 JSTOR 1907539 EdebiyyatEkonomicheskogo ravnovesiya teorii Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Chechulin V L Cherepanova Yu A Kurygin A A Ekonomicheskoe ravnovesie struktury i modeli monografiya V L Chechulin Yu A Cherepanova A A Kurygin Perm gos nac issled un t Perm 2018 180 s ISBN 978 5 7944 3123 0 http www psu ru files docs science books mono chechulin ME4 pdf