Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hər şeyə qadirlik (ing. Omnipotence) — qeyri-məhdud, tükənməz və ağlasığmaz bir qüvvə, başqa sözlə, sərhədsiz imkanlara malik olan bir qüvvədir. Monoteist dinlər, ümumiyyətlə, hər şeyə qadirliyi yalnız Tanrıya aid edirlər.
Əksər Qərb monoteist dinlərinin fəlsəfəsində hər şeyə qadirlik hər şeyi bilmə, və mərhəmət kimi ilahi atributlardan biridir.
"Hər şeyə qadirlik" sözünün mənaları
Fərqli inanclı, hətta eyni inanclı insanlar arasında hər şeyə qadirlik termini bu xassənin təbiəti haqqında müxtəlif fikirləri ifadə etmək üçün istifadə olunur. Ən ümumi olanlar bunlardır:
- Tanrı hər şeyi edə bilər, yəni "Tanrı X-ı edə bilərmi?" sualının cavabı X nə olursa olsun həmişə "bəli"dir. Lakin bu, bəzi ziddiyyətlərə, məsələn, daş paradoksuna gətirib çıxarır, ona görə də bu mövqe müasir ilahiyyatçılar tərəfindən dəstəklənmir.
- Tanrı daxilən məntiqi ziddiyyətlər ehtiva etməyən hər şeyi etməyə qadirdir.
- Tanrı öz istədiyi hər şeyi edə bilər .
- Tanrı öz daxili mahiyyətinə zidd olmayan hər şeyi edə bilər (məsələn, Tanrının həmişə həqiqəti danışdığı güman edilirsə, deməli o, yalan danışa bilməz).
"Tanrı" anlayışının bir çox fəlsəfi tərifləri üçün 2, 3 və 4-cü mənalar ekvivalent hesab olunur. Bununla belə, bütün təsvirlərdə Tanrının dəyişdirərək bizim dünyaya müdaxilə edə bilməyə qadir olması nəzərdə tutulur, çünki bu qanunlar onun mahiyyətinin bir hissəsi olmayıb, yalnız maddi dünya üçün yaratdığı prinsiplərdir. Baxmayaraq ki, bəzi müasir ilahiyyatçılar (məsələn, ) öz qanunlarını pozmağın Tanrının mahiyyətinə zidd olduğu qənaətindədirlər, ona görə də Tanrı yalnız çox əsaslı səbəb olduqda onları dəyişdirə bilər.
Sxolastik tərif
Foma Akvinalı Tanrının gücünü, qüdrətini dərk etməyin çətinliyini qəbul edirdi. O yazırdı ki, "hamı Tanrının hər şeyə qadir olduğuna inansa da… bu qüdrətin nədən ibarət olduğunu dəqiq izah etmək çətin görünür". Sxolastiklərin təsəvvüründəki hər şeyə qadirlik Tanrının imkanlarına bəzi məhdudiyyətlər qoyur, yəni onun qüdrəti sonsuz deyil, bəzi şeylər var ki, onları hətta Uca Tanrı belə edə bilməz. Orta əsr ilahiyyatçıları Tanrının qüdrətinin məhdudlaşdırılmasına dair kifayət qədər əhəmiyyətsiz nümunələr qeyd ediblər. "Allah hər şeyə qadirdir" ifadəsi yalnız "Onun kamil qüdrəti ilə nələrin edilə biləcəyi" əlavə şərtini nəzərdə tutarsa məna kəsb edir. Bu standart sxolastik cavab imkan verir ki, Onun məxluqlarının bəzi adi qabiliyyətləri, məsələn, yerimək insanlar üçün mövcuddur, lakin Tanrı üçün deyil. Amma bu, insanların Tanrı qarşısında üstünlüyü deyil, əksinə, imkanlarının qüsuru deməkdir. Məsələn, günah etmək qabiliyyəti məhz belə bir qüsurdur (insan zəifliyi). Tanrının qeyri-mümkün şeyləri (məsələn, dairəvi kvadrat yarada bilərmi) edə biləcəyi sualına cavab olaraq Akvinalı Foma deyir: "Tanrının qüdrətinə özü öz təbiətinə zidd olan heç bir şey daxil olmaz".
Müasir dövrdə K. S. Lyuis, şər problemi üzərində işləyərkən, hər şeyə qadirlik haqqında eyni fikri qəbul etmişdir. Lyuis Akvinanın ziddiyyətlər haqqında aşağıdakı fikirlərini bölüşür:
Onun hər şeyə qadirliyi daxilən mümkün olan hər şeyi etmək gücünüdə olması deməkdir, daxilən qeyri-mümkün olanı deyil. Möcüzələri ona aid etmək olar, axmaqlığı isə yox. Bu, Onun gücünə heç bir məhdudiyyət qoymur. Əgər “Tanrı bir varlığa iradə azadlığı verə bilər və eyni zamanda onu iradə azadlığından məhrum edə bilər” deyirsinizsə, faktiki olaraq Tanrı haqqında heç nə deməmiş olursunuz – mənasız bir söz kombinasiyasının qəfildən mənası olmayacaq, çünki siz onu iki başqa sözlə ifadə edirsiniz: "Tanrı ...bilər." Hələ də həqiqət olaraq qalır ki, Tanrı üçün qeyri-mümkün heç bir şey yoxdur - daxili qeyri-mümkünlüklər isə bir şey deyil, yalnız boşluqdur. Tanrı üçün Onun ən zəif məxluqunun bir-birini inkar edən iki alternativi həyata keçirməsi mümkün deyil - bu Onun qüdrəti pozulduğu üçün deyil. Tanrı haqqında danışsaq belə, cəfəngiyyat cəfəngiyat olaraq qalır. Льюис, 18
Hər şeyə qadirliyin olmaması və ya məhdudlaşdırılması
Bəzi monoteistlər Tanrının hər şeyə qadir olduğu və ya ola biləcəyi fikrini rədd edir və ya iradə azadlığı ilə varlıqlar yaratmaqla Öz qüdrətini könüllü olaraq məhdudlaşdırdığını düşünürlər. Mühafizəkar və reformist iudaizmdə, eləcə də protestantizm daxilindəki bəzi hərəkatlar, o cümlədən proses teologiyası və açıq teizmdə Tanrı dünyada məcburetmədən daha çox inandırma yolu ilə hərəkət edir. O, dünyada möcüzələr göstərməklə və ya təbiət qanunlarını pozmaqla deyil, öz məxluqlarını ruhlandırmaq və onlara güc verməklə özünü göstərir.
Hər şeyə qadirlikdən imtina etmək anlayışı çox vaxt müəyyən fəlsəfi mülahizələrdən və bibliya mətnlərindən yaranır.
Fəlsəfi əsaslandırma
Proses teologiyası fəlsəfi əsaslarla qeyri-məhdud qadirliyi rədd edir, klassik mənada hər şeyə qadirliyin kamil Tanrı ideyası ilə uyğun gəlmədiyini iddia edir.
Bu fikir Platona aid edilən "Varlıq — gücdür" deyimində ifadə olunur.
İndi mən iddia edirəm ki, təbiətinə görə ya başqa bir şeyə təsir etmək, ya da ən kiçik şəkildə, hətta çox əhəmiyyətsiz bir şeyin təsirinə məruz qalmaq qabiliyyəti olan hər şey həqiqətən mövcuddur. Mən mövcud olanların bu tərifini verirəm: o, qabiliyyətdən başqa bir şey deyil. Платон, 247E [2]
Amerikalı filosof bu əsasdan başlayaraq daha da irəli gedir:
Güc — nəzarətdir, mütləq güc — mütləq nəzarətdir... güc nəyəsə tətbiq edilməlidir, əgər güc dedikdə təsir nəzərdə tutulursa. Lakin idarə olunan bir şey tamamilə hərəkətsiz ola bilməz, çünki özlüyündə fəaliyyət göstərməyən hər hansı bir şey heçdir; eyni zamanda, əgər gücün təsir etdiyi şey özlüyündə aktivdirsə, o zaman “mütləq” gücə ən azı cüzi müqavimət göstərməlidir, o zaman bu qüvvə necə mütləq ola bilər? Хартсхорн, 89
Daha dəqiq desək, bu arqumenti belə ifadə etmək olar:
- Əgər bir şey varsa, o, fəallıq göstərməlidir.
- Əgər məxluq öz fəaliyyətini göstərirsə, deməli, Tanrıya qarşı müqavimət göstərmə qabiliyyətinə malikdir.
- Əgər bir məxluq Tanrıya müqavimət göstərmək qüdrətinə malikdirsə, deməli Tanrı mütləq gücə malik deyil.
Beləliklə, əgər Tanrının qüdrəti mütləq deyilsə, O, Özündə bəzi qüdrət xüsusiyyətlərini təcəssüm etdirməli, eləcə də məxluqlarını inandırmaq qabiliyyətinə malik olmalıdır. Bu nöqteyi-nəzər bipolyar teizm kimi tanınır.
Bu mövqeyi dəstəkləyən ən məşhur əsərlər Harold Kuşnerin əsərləridir (iudaizmdə). "Hər şeyə qadirlik" termininin mənasını dəyişdirmək ehtiyacı XX əsrin əvvəllərində Alfred Vaythed tərəfindən də açıq şəkildə ifadə edildi və bu fikri yuxarıda qeyd olunan Çarlz Hartshorn qəbul etdi. O, hər şeyə qadirliyi proses teologiyası kimi tanınan teoloji sistem kontekstində araşdırmağa davam etdi.
Bibliyanın əsaslandırması
Bəzi filosoflar və teoloqlar Müqəddəs Yazıların mətnlərinə əsaslanaraq hər şeyə qadirliyi rədd edirlər. Onlar qeyd edirlər ki, Əhdi-Ətiq rəvayətlərinin əksəriyyəti Tanrının inandırmaqla məxluqlarla ünsiyyət qurmasını təsvir edir və yalnız bəzi nadir hallarda O, güc tətbiq edir. Əhdi-Cədiddə Tanrının məhdudiyyətlərini açıq şəkildə göstərən bir ifadə var: bu , həvari Pavelin sözüdür ki, Tanrı yalan danışa bilməz [3] .
Bununla belə, qeyd etmək lazımdır ki, bir çox İncil ayələri hələ də hər şeyə qadir olanı Tanrıya aid edir. Bəzi oxşar ayələr aşağıda verilmişdir:
Məzmur 33:8–9: Qoy bütün yer Rəbbdən qorxsun; kainatda yaşayanların hamısı Onun qarşısında titrəsin, çünki O, danışdı və oldu; O, əmr etdi və göründü.
Yaradılış 17:1: İbrahimin doxsan doqquz yaşı var idi və Rəbb İbrahiə ggörünüb dedi: "MənHərrŞeyə Qadir Thnrıyaam. Önümdə get və qüsursuz ol.
Yeremiya 32:27 Budur, Mən Rəbbəm, bütün bəşəriyyətin Tanrısıyam. Mənim üçün mümkün olmayan bir şey varmı?
Məzmur 107:25: O danışır, fırtınalı külək qalxıb dalğalarını ucaldır.
Hər şeyə qadirlik paradoksları
Tanrının mütləq şəkildə istənilən şeyi yerinə yetirə bilməsinə inam bəzi məntiqi paradokslara səbəb olur. Sadə bir misal: Tanrı özü qaldıra bilməyəcək qədər ağır bir daşı yarada bilərmi? Əgər yarada bilməzsə, deməli, o, hər şeyə qadir deyildir. Əgər yarada bilmərsə, o zaman yaradılmış qaldırılması mümkün olmayan daş Allahın hər şeyə qadirlik imkanlarını məhdudlaşdıracaq, çünki o, daşı qaldıra bilməyəcək. Bu klassik paradoks hələ orta əsrlərdə formalaşıb. Hər şeyə qadirlik və hər şeyi bilmək xüsusiyyətini birləşdirərək, başqa bir paradoksal nümunə qurmaq olar: Tanrı özünün də cavabını bilmədiyi bir sual verə bilərmi?
Müqəddəs Avqustin " Tanrı şəhəri haqqında" adlı əsərində Tanrının onun gücünü məhdudlaşdıran heç bir şeyi edə bilməməsi fikrini ifadə etmişdir:
O, hər şeyə qadir olan adlanır, çünki O, istədiyini edir, istəmədiyini etmir; Əgər Onunla bağlı sonuncusu baş versəydi, O, heç bir halda hər şeyə qadir olmazdı. Ona görə də onun üçün heç bir şey qeyri-mümkün deyil, çünki o, hər şeyə qadirdir.
Yəni, Avqustin inanırdı ki, Tanrı öz təbiətinə görə onun qüdrətinə məhdudiyyət qoyan vəziyyət yarada bilməz .
Konsepsiya və digər baxışların qeyri-müəyyənliyi
Bəzi inanclılar ilahi qüdrət haqqında məlumatı dini mətnlərdən və onların şərhlərindən, eləcə də öz intuisiyalarından alırlar. Onlar hesab edirlər ki, insan ağlı məhduddur, əks halda, onların fikrincə, fizikada həll edilməmiş problem qalmazdı. Bu cür inanclılar hesab edirl'r ki, əslində onlar öz Tanrılarının nə və necə etdiyini görə bilməzlər və bilə bilməzlər (ehtimal olunur ki, müəyyən hərəkətləri şüurlu şəkildə yerinə yetirən Tanrıyabənzər bir varlıq var), ona görə də onun imkanlarının hüdudlarını mühakimə edə bilməzlər. Bizim bütün fərziyyələrimiz Tanr; haqqında çox cüzi biliyə və fizika, məntiq qanunlarının hər yerdə eyni olduğu fərziyyəsinə əsaslanır (o cümlədən paralel dünyalarda, əgər varsa).
İnanclılardan bəziləri yalnız müasir fizika qanunlarının bizim kainatda doğru olduğunu düşünürlər, lakin bəlkə paralel dünyalarda hər şey tamamilə fərqlidir; bu, tanrıya oxşayan varlığa daha çox güc verir və əgər kainatların sayı sonsuzdursa, Tanrının qüdrəti sonsuz ola bilər. Amma təəssüf ki, hazırda paralel dünyaların mövcudluğuna dair heç bir empirik sübut yoxdur.
Rene Dekart hesab edirdi ki, Tanrının hər şeyə qadir olmasının mövcudluğunu və ya yoxluğunu əsaslandıran bir nəzəriyyə hazırlayarkən səhvə yol verilir ki, bu da bütün nəticələrin məntiq qanunlarından istifadə etməklə aparılmasından ibarətdir; lakin hər şeyə qadir olmaq məntiqdən kənar olmaq deməkdir.
Tanrının öz hərəkətlərini şüurlu şəkildə yerinə yetirdiyini iddia etmək də mübahisəlidir. Məsələn, emanatizm çərçivəsində bütün proseslərin ilahi enerji axını olduğu qəbul edilir. Panteizm bizim və paralel kainatlardakı hər şeyi Tanrı hesab edir. Deməli, əgər kimsə bir iş görürsə, əslində onu edən Tanrıdır. Bu mövqeyə görə biz Tanrının bir hissəsiyik.
Daoist dini və fəlsəfi ənənələrdə Dao müəyyən mənada Tanrıdır. Daonun tükənməz bir güc mənbəyi olduğu güman edilir.
İstinadlar
- напр. Фома Аквинский Summa Theologica ссылка 2007-03-14 at the Wayback Machine (ing.)
- напр. Блаженный Августин О граде Божьем
- Это основная тема работ Полкинхорна; смотрите, например, Наука и религия
- The Problem of Pain, Clive Staples Lewis, 1944 MacMillan
- , Параллельные миры, Scientific American(2003),5,40–51
- См.: . Проблема абсолютной свободы у Декарта "Архивированная копия". 2015-11-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-24..
Xarici keçidlər
- Блаженный Августин, О граде Божьем
- К. С. Льюис, Боль
- Чарльз Хартсхорн, Man’s Vision of God (ing.)
- Платон,
- Тертуллиан, Against Praxeas (ing.)
- Фома Аквинский, Summa Theologica (ing.)
- "Основы христианского богословия. О всемогуществе Бога". 2013-07-16 tarixində arxivləşdirilib.
- "Omnipotence". Stanford Encyclopedia of Philosophy entry (англ). 2013-07-16 tarixində arxivləşdirilib.
- Richard Pratt (professor of Old Testament). "«Does God Observe the Law of Contradiction? … Should We?»" (PDF) (англ). 2013-07-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
- "Omnipotence and Free Will in Judaism".
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Her seye qadirlik ing Omnipotence qeyri mehdud tukenmez ve aglasigmaz bir quvve basqa sozle serhedsiz imkanlara malik olan bir quvvedir Monoteist dinler umumiyyetle her seye qadirliyi yalniz Tanriya aid edirler Ekser Qerb monoteist dinlerinin felsefesinde her seye qadirlik her seyi bilme ve merhemet kimi ilahi atributlardan biridir Her seye qadirlik sozunun menalariFerqli inancli hetta eyni inancli insanlar arasinda her seye qadirlik termini bu xassenin tebieti haqqinda muxtelif fikirleri ifade etmek ucun istifade olunur En umumi olanlar bunlardir Tanri her seyi ede biler yeni Tanri X i ede bilermi sualinin cavabi X ne olursa olsun hemise beli dir Lakin bu bezi ziddiyyetlere meselen das paradoksuna getirib cixarir ona gore de bu movqe muasir ilahiyyatcilar terefinden desteklenmir Tanri daxilen mentiqi ziddiyyetler ehtiva etmeyen her seyi etmeye qadirdir Tanri oz istediyi her seyi ede biler Tanri oz daxili mahiyyetine zidd olmayan her seyi ede biler meselen Tanrinin hemise heqiqeti danisdigi guman edilirse demeli o yalan danisa bilmez Tanri anlayisinin bir cox felsefi terifleri ucun 2 3 ve 4 cu menalar ekvivalent hesab olunur Bununla bele butun tesvirlerde Tanrinin deyisdirerek bizim dunyaya mudaxile ede bilmeye qadir olmasi nezerde tutulur cunki bu qanunlar onun mahiyyetinin bir hissesi olmayib yalniz maddi dunya ucun yaratdigi prinsiplerdir Baxmayaraq ki bezi muasir ilahiyyatcilar meselen oz qanunlarini pozmagin Tanrinin mahiyyetine zidd oldugu qenaetindedirler ona gore de Tanri yalniz cox esasli sebeb olduqda onlari deyisdire biler Sxolastik terif Foma Akvinali Tanrinin gucunu qudretini derk etmeyin cetinliyini qebul edirdi O yazirdi ki hami Tanrinin her seye qadir olduguna inansa da bu qudretin neden ibaret oldugunu deqiq izah etmek cetin gorunur Sxolastiklerin tesevvurundeki her seye qadirlik Tanrinin imkanlarina bezi mehdudiyyetler qoyur yeni onun qudreti sonsuz deyil bezi seyler var ki onlari hetta Uca Tanri bele ede bilmez Orta esr ilahiyyatcilari Tanrinin qudretinin mehdudlasdirilmasina dair kifayet qeder ehemiyyetsiz numuneler qeyd edibler Allah her seye qadirdir ifadesi yalniz Onun kamil qudreti ile nelerin edile bileceyi elave sertini nezerde tutarsa mena kesb edir Bu standart sxolastik cavab imkan verir ki Onun mexluqlarinin bezi adi qabiliyyetleri meselen yerimek insanlar ucun movcuddur lakin Tanri ucun deyil Amma bu insanlarin Tanri qarsisinda ustunluyu deyil eksine imkanlarinin qusuru demekdir Meselen gunah etmek qabiliyyeti mehz bele bir qusurdur insan zeifliyi Tanrinin qeyri mumkun seyleri meselen dairevi kvadrat yarada bilermi ede bileceyi sualina cavab olaraq Akvinali Foma deyir Tanrinin qudretine ozu oz tebietine zidd olan hec bir sey daxil olmaz Muasir dovrde K S Lyuis ser problemi uzerinde isleyerken her seye qadirlik haqqinda eyni fikri qebul etmisdir Lyuis Akvinanin ziddiyyetler haqqinda asagidaki fikirlerini bolusur Onun her seye qadirliyi daxilen mumkun olan her seyi etmek gucunude olmasi demekdir daxilen qeyri mumkun olani deyil Mocuzeleri ona aid etmek olar axmaqligi ise yox Bu Onun gucune hec bir mehdudiyyet qoymur Eger Tanri bir varliga irade azadligi vere biler ve eyni zamanda onu irade azadligindan mehrum ede biler deyirsinizse faktiki olaraq Tanri haqqinda hec ne dememis olursunuz menasiz bir soz kombinasiyasinin qefilden menasi olmayacaq cunki siz onu iki basqa sozle ifade edirsiniz Tanri biler Hele de heqiqet olaraq qalir ki Tanri ucun qeyri mumkun hec bir sey yoxdur daxili qeyri mumkunlukler ise bir sey deyil yalniz bosluqdur Tanri ucun Onun en zeif mexluqunun bir birini inkar eden iki alternativi heyata kecirmesi mumkun deyil bu Onun qudreti pozuldugu ucun deyil Tanri haqqinda danissaq bele cefengiyyat cefengiyat olaraq qalir Lyuis 18Her seye qadirliyin olmamasi ve ya mehdudlasdirilmasiBezi monoteistler Tanrinin her seye qadir oldugu ve ya ola bileceyi fikrini redd edir ve ya irade azadligi ile varliqlar yaratmaqla Oz qudretini konullu olaraq mehdudlasdirdigini dusunurler Muhafizekar ve reformist iudaizmde elece de protestantizm daxilindeki bezi herekatlar o cumleden proses teologiyasi ve aciq teizmde Tanri dunyada mecburetmeden daha cox inandirma yolu ile hereket edir O dunyada mocuzeler gostermekle ve ya tebiet qanunlarini pozmaqla deyil oz mexluqlarini ruhlandirmaq ve onlara guc vermekle ozunu gosterir Her seye qadirlikden imtina etmek anlayisi cox vaxt mueyyen felsefi mulahizelerden ve bibliya metnlerinden yaranir Felsefi esaslandirma Proses teologiyasi felsefi esaslarla qeyri mehdud qadirliyi redd edir klassik menada her seye qadirliyin kamil Tanri ideyasi ile uygun gelmediyini iddia edir Bu fikir Platona aid edilen Varliq gucdur deyiminde ifade olunur Indi men iddia edirem ki tebietine gore ya basqa bir seye tesir etmek ya da en kicik sekilde hetta cox ehemiyyetsiz bir seyin tesirine meruz qalmaq qabiliyyeti olan her sey heqiqeten movcuddur Men movcud olanlarin bu terifini verirem o qabiliyyetden basqa bir sey deyil Platon 247E 2 Amerikali filosof bu esasdan baslayaraq daha da ireli gedir Guc nezaretdir mutleq guc mutleq nezaretdir guc neyese tetbiq edilmelidir eger guc dedikde tesir nezerde tutulursa Lakin idare olunan bir sey tamamile hereketsiz ola bilmez cunki ozluyunde fealiyyet gostermeyen her hansi bir sey hecdir eyni zamanda eger gucun tesir etdiyi sey ozluyunde aktivdirse o zaman mutleq guce en azi cuzi muqavimet gostermelidir o zaman bu quvve nece mutleq ola biler Hartshorn 89 Daha deqiq desek bu arqumenti bele ifade etmek olar Eger bir sey varsa o fealliq gostermelidir Eger mexluq oz fealiyyetini gosterirse demeli Tanriya qarsi muqavimet gosterme qabiliyyetine malikdir Eger bir mexluq Tanriya muqavimet gostermek qudretine malikdirse demeli Tanri mutleq guce malik deyil Belelikle eger Tanrinin qudreti mutleq deyilse O Ozunde bezi qudret xususiyyetlerini tecessum etdirmeli elece de mexluqlarini inandirmaq qabiliyyetine malik olmalidir Bu noqteyi nezer bipolyar teizm kimi taninir Bu movqeyi destekleyen en meshur eserler Harold Kusnerin eserleridir iudaizmde Her seye qadirlik termininin menasini deyisdirmek ehtiyaci XX esrin evvellerinde Alfred Vaythed terefinden de aciq sekilde ifade edildi ve bu fikri yuxarida qeyd olunan Carlz Hartshorn qebul etdi O her seye qadirliyi proses teologiyasi kimi taninan teoloji sistem kontekstinde arasdirmaga davam etdi Bibliyanin esaslandirmasi Bezi filosoflar ve teoloqlar Muqeddes Yazilarin metnlerine esaslanaraq her seye qadirliyi redd edirler Onlar qeyd edirler ki Ehdi Etiq revayetlerinin ekseriyyeti Tanrinin inandirmaqla mexluqlarla unsiyyet qurmasini tesvir edir ve yalniz bezi nadir hallarda O guc tetbiq edir Ehdi Cedidde Tanrinin mehdudiyyetlerini aciq sekilde gosteren bir ifade var bu hevari Pavelin sozudur ki Tanri yalan danisa bilmez 3 Bununla bele qeyd etmek lazimdir ki bir cox Incil ayeleri hele de her seye qadir olani Tanriya aid edir Bezi oxsar ayeler asagida verilmisdir Mezmur 33 8 9 Qoy butun yer Rebbden qorxsun kainatda yasayanlarin hamisi Onun qarsisinda titresin cunki O danisdi ve oldu O emr etdi ve gorundu Yaradilis 17 1 Ibrahimin doxsan doqquz yasi var idi ve Rebb Ibrahie ggorunub dedi MenHerrSeye Qadir Thnriyaam Onumde get ve qusursuz ol Yeremiya 32 27 Budur Men Rebbem butun beseriyyetin Tanrisiyam Menim ucun mumkun olmayan bir sey varmi Mezmur 107 25 O danisir firtinali kulek qalxib dalgalarini ucaldir Her seye qadirlik paradokslariTanrinin mutleq sekilde istenilen seyi yerine yetire bilmesine inam bezi mentiqi paradokslara sebeb olur Sade bir misal Tanri ozu qaldira bilmeyecek qeder agir bir dasi yarada bilermi Eger yarada bilmezse demeli o her seye qadir deyildir Eger yarada bilmerse o zaman yaradilmis qaldirilmasi mumkun olmayan das Allahin her seye qadirlik imkanlarini mehdudlasdiracaq cunki o dasi qaldira bilmeyecek Bu klassik paradoks hele orta esrlerde formalasib Her seye qadirlik ve her seyi bilmek xususiyyetini birlesdirerek basqa bir paradoksal numune qurmaq olar Tanri ozunun de cavabini bilmediyi bir sual vere bilermi Muqeddes Avqustin Tanri seheri haqqinda adli eserinde Tanrinin onun gucunu mehdudlasdiran hec bir seyi ede bilmemesi fikrini ifade etmisdir O her seye qadir olan adlanir cunki O istediyini edir istemediyini etmir Eger Onunla bagli sonuncusu bas verseydi O hec bir halda her seye qadir olmazdi Ona gore de onun ucun hec bir sey qeyri mumkun deyil cunki o her seye qadirdir Yeni Avqustin inanirdi ki Tanri oz tebietine gore onun qudretine mehdudiyyet qoyan veziyyet yarada bilmez Konsepsiya ve diger baxislarin qeyri mueyyenliyiBezi inanclilar ilahi qudret haqqinda melumati dini metnlerden ve onlarin serhlerinden elece de oz intuisiyalarindan alirlar Onlar hesab edirler ki insan agli mehduddur eks halda onlarin fikrince fizikada hell edilmemis problem qalmazdi Bu cur inanclilar hesab edirl r ki eslinde onlar oz Tanrilarinin ne ve nece etdiyini gore bilmezler ve bile bilmezler ehtimal olunur ki mueyyen hereketleri suurlu sekilde yerine yetiren Tanriyabenzer bir varliq var ona gore de onun imkanlarinin hududlarini muhakime ede bilmezler Bizim butun ferziyyelerimiz Tanr haqqinda cox cuzi biliye ve fizika mentiq qanunlarinin her yerde eyni oldugu ferziyyesine esaslanir o cumleden paralel dunyalarda eger varsa Inanclilardan bezileri yalniz muasir fizika qanunlarinin bizim kainatda dogru oldugunu dusunurler lakin belke paralel dunyalarda her sey tamamile ferqlidir bu tanriya oxsayan varliga daha cox guc verir ve eger kainatlarin sayi sonsuzdursa Tanrinin qudreti sonsuz ola biler Amma teessuf ki hazirda paralel dunyalarin movcudluguna dair hec bir empirik subut yoxdur Rene Dekart hesab edirdi ki Tanrinin her seye qadir olmasinin movcudlugunu ve ya yoxlugunu esaslandiran bir nezeriyye hazirlayarken sehve yol verilir ki bu da butun neticelerin mentiq qanunlarindan istifade etmekle aparilmasindan ibaretdir lakin her seye qadir olmaq mentiqden kenar olmaq demekdir Tanrinin oz hereketlerini suurlu sekilde yerine yetirdiyini iddia etmek de mubahiselidir Meselen emanatizm cercivesinde butun proseslerin ilahi enerji axini oldugu qebul edilir Panteizm bizim ve paralel kainatlardaki her seyi Tanri hesab edir Demeli eger kimse bir is gorurse eslinde onu eden Tanridir Bu movqeye gore biz Tanrinin bir hissesiyik Daoist dini ve felsefi enenelerde Dao mueyyen menada Tanridir Daonun tukenmez bir guc menbeyi oldugu guman edilir Istinadlarnapr Foma Akvinskij Summa Theologica ssylka 2007 03 14 at the Wayback Machine ing napr Blazhennyj Avgustin O grade Bozhem Eto osnovnaya tema rabot Polkinhorna smotrite naprimer Nauka i religiya The Problem of Pain Clive Staples Lewis 1944 MacMillan Parallelnye miry Scientific American 2003 5 40 51 Sm Problema absolyutnoj svobody u Dekarta Arhivirovannaya kopiya 2015 11 24 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 24 Xarici kecidlerBlazhennyj Avgustin O grade Bozhem K S Lyuis Bol Charlz Hartshorn Man s Vision of God ing Platon Tertullian Against Praxeas ing Foma Akvinskij Summa Theologica ing Osnovy hristianskogo bogosloviya O vsemogushestve Boga 2013 07 16 tarixinde arxivlesdirilib Omnipotence Stanford Encyclopedia of Philosophy entry angl 2013 07 16 tarixinde arxivlesdirilib Richard Pratt professor of Old Testament Does God Observe the Law of Contradiction Should We PDF angl 2013 07 16 tarixinde arxivlesdirilib PDF Omnipotence and Free Will in Judaism