Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Frensis Yanqhazband (ing. Sir Francis Edward Younghusband; 31 may 1863[…] – 31 iyul 1942[…]) — İngilis zabiti, polkovnik-leytenant, səyyah, dini yazıçı, Hindistan Ulduzu ordeninin cəngavər komandiri, Hindistan imperiyası ordeninin cəngavər komandiri. Böyük Oyunun aktiv iştirakçısı.
| Frensis Yanqhazband | |
|---|---|
| ing. Sir Francis Edward Younghusband | |
 Frensis Yanqhazband 1905-ci ildə | |
| Doğum tarixi | 31 may 1863[…] |
| Doğum yeri | Murri, Ravalpindi, Pəncab, Britaniya Hindistanı, Britaniya imperiyası |
| Vəfat tarixi | 31 iyul 1942[…](79 yaşında) |
| Vəfat yeri | Litçet Minster, Dorset, İngiltərə |
| Vəfat səbəbi | insult |
| Dəfn yeri | Litçet Minster kənd qəbristanlığı |
| Vətəndaşlığı |  Birləşmiş Krallıq |
| Milliyyəti | ingilis |
| Dini | xristian |
| İxtisası | hərbçi |
| Təhsili | Kral Hərbi Məktəbi |
| Fəaliyyəti | İngilis zabiti, polkovnik-leytenant, səyyah, dini yazıçı |
| Fəaliyyət illəri | 1882-1922 |
| Tanınır | səyahətçi və tədqiqatçı kimi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Uzaq Şərqə və Mərkəzi Asiyaya səyahət etmiş, 1903-cü ildə ingilislərin Tibetə ekspedisiyasına rəhbəri olub, bu zaman tibetlilərlə silahlı qarşıdurma baş verib. Mərkəzi Asiya, xarici siyasət və dini mistisizmə dair bir sıra əsərlərin müəllifidir. Yanqhazband Britaniyanın Tibet üzrə komissarı və Kral Coğrafiya Cəmiyyətinin prezidenti də daxil olmaqla bir neçə vəzifədə çalışıb.
Həyatı
Frensis Yanqhazband 31 may 1863-cü ildə Britaniya Hindistanının Şimal-Qərb Sərhəd Əyalətinin Murray şəhərində hərbçi ailəsində anadan olub. Onun atası general-mayor Con V. Yanqhazband, anası isə Klara Ceyn Şou idi. Ailədə Frensis ikinci oğul olub. Klaranın qardaşı Robert Şou Mərkəzi Asiya üzrə tanınmış tədqiqatçı idi. Onun əmisi general-leytenant Çarles Yanqhazband Britaniya ordusunun zabiti və meteoroloq idi.
Körpə ikən Frensis anası tərəfindən İngiltərəyə aparılıb. Klara 1867-ci ildə Hindistana qayıdanda oğlunu iki sərt və ciddi dindar xalanın himayəsində qoydu. 1870-ci ildə anası və atası İngiltərəyə qayıtdılar və ailə birləşdi. 1876-cı ildə Frensis Klifton Kollecinə, məzun olduqdan sonra isə Sandhurst Kral Hərbi Kollecinə daxil oldu.
Hərbi xidmətdə
1882-ci ildə Sandhersti bitirdikdən sonra Frensis Younqhazband ikinci leytenant rütbəsinə yüksəldi və Dehlidəki 1-ci Kral Süvari Qvardiyasına təyin edildi. 1886-1887-ci illərdə Pekindən Mərkəzi Asiya və Yarkəndə keçdi. Yol boyu o, Sarıqol, Cənubi Qaşqar və Qaraqorum, Muztaqda tədqiqatlar apardı. Daha sonra Pamirə daha iki ekspedisiya təşkil etdi.
1889-cu il oktyabrın sonunda, Hayan Aksai bölgəsində, kiçik kazak dəstəsinin müşayiəti ilə Böyük oyunun yeni episentri Pamirdə səfərdə olan rus kəşfiyyatçısı Bronislav Qrombçevski ilə gözlənilməz görüş keçirdi. Görüşün məqsədi Əfqan Türkistanı valisinin ingilis administrasiyasına qarşı üsyanı idi. İngilislər üsyanı yatırmaq üçün Rusiya Türkistanı general-qubernatoru N.O.Rosenbaxa kömək üçün müraciət etmişdilər. Söhbət əsnasında rus zabiti öz təşəbbüsü ilə Amudəryanın yuxarı axınının bütün qolları ilə təsdiqlənmiş xəritəsini Yanqhazbanda verməklə, onu xeyli təəcübləndirdi. “Biz tanışlığımızı davam etdirəcəyimizə söz verərək, yazışmaları davam etdirərək sağollaşdıq. İngilis ekspedisiyası və xüsusən də onun cəsarətli rəisi ən yaxşı təəssürat buraxdı" - deyə Qrombçevski Yanqhazbandın dəstəsi ilə ayrıldıqdan sonra yazmışdı. Rus kəşfiyyatçısı ilə kifayət qədər mehriban münasibətlərinə baxmayaraq, ingilis ona “çox hündür bir yayladan və dağlardan keçən, otsuz və yanacaqsız bir yolu tövsiyə etdi. Yol qışda dəstədə böyük çətinliklər və itkilərə gətirib çıxardı. Qrombçevskinin dəstəsi möcüzə ilə salamat qaldı. Tədqiqatçı E.Y.Sergeyev yazır ki, ingilis zabitinin bu cür “alçaq hiylə” etməsinin səbəbi, çox güman ki, rusların qoşunların keçməsi və texnikanın daşınması üçün əlverişli yollar haqqında məlumat ala biləcəyi qorxusu deyildi. Lakin Cənubi Pamirdə ingilislərin kommersiya marağına səbəb olan qızıl və jade yataqlarına dögər ölkələrin iddia etməsi təhlükəsi vardı. Buna baxmayaraq, Qrombçevski ilə Yanqhazband arasında bir il sonra Yarkənddə keçirilən yeni görüş isti münasibətdə keçdi. Baxmayaraq ki, ingilis hərbçiləri Sincandakı yeni missiyasının əsl məqsədini gizlətdilər.
Frensis Yanqhazbandin fəaliyyəti 1890-cı illərin Pamir Böhranı adlandırılan böhranın yaranmasına böyük töhfə verdi.
1891-ci ilin yayında Pamirin kəşfiyyatında iştirak edən Frensis Yanqhazband və britaniyalı leytenant Davisonu "Rusiya ərazisində qanunsuz fəaliyyətlərinə görə" polkovnik İonovun rəhbəri olduğu Rusiyanın 2-ci Türküstan Xətt Batalyonu tərəfindən həbs edildi. Onlar heç kimin ərazisi sayılan Rusiya, Britaniya Hindistanı, Əfqanıstan və Çin sərhədlərinin qovşağında olan yerdə saxlanılmışdılar. İonov Yanqhazbandı Pamiri tərk etməyə məcbur etdi, leytenant Davison Yeni Margelana aparıldı, lakin tezliklə Britaniya Hindistanına göndərildi. Bu təxribatçı hərəkət, Britaniya hökumətinin fikrincə, Rusiya və İngiltərəni əvvəllər bağlanmış bütün razılaşmaları pozmaq həddinə çatdırdı.. Formal olaraq Frensis Yanqhazband və Davison Rusiya ərazisində deyildi, çünki Pamirin bu hissəsində sərhədlər hələ müəyyən edilməmişdi və ingilislər tərəfindən Rusiya imperiyasının ərazisi kimi tanınmamışdı.
Tibetə müdaxilə
1903-cü ildə Hindistanın vitse-kralı Lord Corc Kerzon, hərbi dəstənin müşayiəti ilə Frensis Yanqhazbanda Tibet administrasiyası ilə ticarət və sərhəd məsələləri həlli ilə bağlı danışıqlar aparmağa icazə verdi. Yanqhazbandin cəhdləri boşa çıxanda ingilislər general-mayor D.MakDonaldın komandanlığı ilə ölkəyə hücum etdilər. Ancaq ikinci danışıqlar cəhdi də uğursuz oldu. İngilislər Yanqhazbandın başçılıq etdiyi yeni hərbi ekspedisiyaya başladılar. O, Tibetin paytaxtı Lhasaya hücuma başçılıq etdi.
XIII Dalay Lama və hökuməti Rusiyanın mümkün hərbi dəstəyini müzakirə etmək üçün Monqolustana qaçdı. Lakin xarici siyasət problemlərinə görə, xüsusilə, Rus-yapon müharibəsi və Rusiyanın məğlubiyyəti onun Tibeti dəstəkləməsini mümkünsüz etdi. Eyni zamanda, Lhasada qalan mülki siyasətçilər britaniyalılarla qeyri-bərabər ticarət müqaviləsi bağlamağa məcbur oldular.
Bu əməliyyata görə Frensis Yanqhazband cəngavər titulu (ser) aldı.
Xidmətdən istefa
1906-cı ildə Yanqhazband 1909-cu ildə Britaniyaya qayıtmazdan əvvəl Britaniya Rezident nümayəndəsi kimi Kəşmirdə məskunlaşdı. Burada o, bir çox klub və cəmiyyətlərin fəal üzvü idi.
1908-ci ildə ona polkovnik-leytenant rütbəsi verildi. Birinci Dünya müharibəsi zamanı onun vətənpərvər mübarizə təşkilatı "Qüds" mahnısını sifariş verdi.
Himalaya səfər və alpinizm
1889-cu ildə Frensis Yanqhazband şimaldan Türküstan-Lanın (Şimal) ətəyinə çatdı. O qeyd edirdi ki, bu Mərkəzi Asiyada ən uzun buzlaq və böyük suayrıcı silsiləsidir. 1919-cu ildə Yanqhazband Kral Coğrafiya Cəmiyyətinin prezidenti seçildi. İki il sonra 1921-ci ildə Everestə yürüşə hazırlaşan ingilis kəşfiyyat ekspedisiyasını koordinasiya etmək üçün yaradılmış Everest Dağ Komitəsinin sədri oldu. O, təcrübəli alpinist Corc Mallorinini Everest dağına ilk qalxmağa cəhd etməyə fəal şəkildə təşviq etdi. Onlar əvvəllər olmuş Tibet Missiyası ilə eyni ilkin marşrut üzrə hərəkət etdilər. Yanqhazband sonrakı 1922-ci və 1924-cü illərdə Britaniya Ekspedisiyaları zamanı sədr olaraq qaldı.
1938-ci ildə Yanqhazband Alman ekspedisiyasına rəhbərlik etmək üzrə olan Ernst Şhaeferi Tibetə getmək səylərinə qarşı ingilis barışmazlığı ilə qarşılaşdıqda onu "sərhədi icazəsiz keçməyə" təşviq etdi.
İctimai fəaliyyəti
Dövlət qulluğundan ayrıldıqdan sonra Frensis Yanqhazband Londonda məskunlaşdı və burada bir çox cəmiyyət və hərəkatların üzvü oldu. 1919-cu ildə Kral Coğrafiya Cəmiyyətinin prezidenti seçildi. 1921-ci ildə Everestin tədqiqi komitəsinə rəhbərlik etdi. Son vəzifəsində o, Everest dağına qalxmaq üçün ilk ingilis ekspedisiyasının hazırlanmasına rəhbərlik etmişdir.
Yaş və böyük ölçüdə Tibetə hərbi ekspedisiya ilə bağlı xatirələr xeyli insan itkisi ilə nəticələndi, bu Yanqhazbanddə dindarlıq və mistisizm hisslərini gücləndirdi. Ölənə qədər rəhbərlik etdiyi Dünya Dinlər Konqresini təşkil etdi.
Mükafatları
1891-ci ildə Frensis Yanqhazband Hindistan imperiyası Cəngavəri Ordenini alıb. 1904-cü ilin dekabrında isə o, Hindistan Ulduzu Ordeninin Cəngavəri fəxri adına layiq görülüb.
O, həmçinin 1901-ci ildə Kaisar-I-Hind medalı (qızıl) və 1905-ci ildə Kral Şotlandiya Coğrafiya Cəmiyyətinin Qızıl Medalı ilə təltif edilib.
Ölümü
1942-ci ilin iyulunda Birminhemdə Ümumdünya Dinlər Konqresinin iclasında çıxış edən Yanqhazband insult keçirdi. O, 31 iyul 1942-ci ildə Dorset qraflığının Litçett Minster kəndində Madelin Leesin evində ürək çatışmazlığından vəfat etdi. O, yerli kənd qəbiristanlığında dəfn edilib.
Əsərləri
Frensis Yanqhazband 1885-ci və 1942-ci illər arasında ümumilikdə 26 kitab yazıb. Onun əsərlərinin mövzuları Asiya hadisələri, kəşfiyyat, alpinizm, fəlsəfə, mənəviyyat, siyasət və s. barədədir.
- Mustaq keçidi ilə Mançuriya və Pekindən Kəşmirə, Mərkəzi Asiyaya səyahət // Asiya üzrə coğrafi, topoqrafik və statistik materiallar toplusu, 1889. (Kəlküttə, 1890).
- Kapitan Yanqhazbandin Pamir və qonşu ölkələrlə səyahəti haqqında hesabatdan çıxarış // Asiyada coğrafi, topoqrafik və statistik materiallar toplusu. Buraxılış L. Sankt-Peterburq. 1892. Şərq ədəbiyyatı. Alındı: 12 fevral 2011.
- "Rusların Hindistana hücumu" // Asiya üzrə coğrafi, topoqrafik və statistik materiallar toplusu. Problem. III. SPb., 1893.
- "Çitralın azad edilməsi" // Asiya üzrə coğrafi, topoqrafik və statistik materiallar toplusu. Problem. LXX. SPb., 1896.
- "Çitralın Relyefi" (1895) (qardaşı George Con Yanqhazband ilə birlikdə).
- "Müasir Cənubi Afrika" (1896).
- "Qitənin ürəyi" (1896) The heart of a continent: vol.1.
- // İmperiya və əsr. London: John Murray. London: John Murray. 1905. 599–620.
- Kəşmir (1909) (Mayor Edvard M. J. Molinuxun ilustrasiyaları ilə)
- India and Tibet: a history of the relations which have subsisted between the two countries from the time of Warren Hastings to 1910; with a particular account of the mission to Lhasa of 1904. London: John Murray. 1910.
- Within: Thoughts During Convalescence (1912)
- Qarşılıqlı Təsir: Dinə Yenidən Baxış (1915)
- İcma hissi (1916)
- Təbiətin ürəyi; və ya, Təbii gözəllik axtarışı (1921)
- Parıltı (1923)
- Müasir Mistiklər (1923) (ISBN , təkrar nəşr 2004)
- Məsih üçün əziyyət çəkən Ana Dünya (1924)
- Himalay möcüzələri (1924)
- Everest dağı dastanı (1926) (ISBN , təkrar nəşr 2001).
- Ulduzlarda Həyat (1927)
- Təcrübə işığı (1927)
- Hindistanda şəfəq (1930)
- Canlı Kainat (1933)
- Təbiətin sirri Frensis Mason. Böyük Düzən: Təbiətdə Nizam və Tərəqqi (1934)
- Əşyaların cəmi (1939)
- Həyati Din (1940)
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Lundy D. R. Lt.-Col. Sir Francis Edward Younghusband // The Peerage (ing.).
- C. Hayavando Rao, redaktorThe Indian Biographical Dictionary. Madras: Pillar & Co. 1915. 470–71. 4 October 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 March 2010.
- James, 1887. səh. 235–238
- Younghusband, Francis E. (1896). The Heart of a Continent 2016-05-14 at the Wayback Machine, pp. 58-290. John Murray, London. Facsimile reprint: (2005) Elbiron Classics.
- James, Sir Henry Evan Murchison, The Long White Mountain, or, A journey in Manchuria: with some account of the history, people, administration and religion of that country, Longmans, Green, and Co., 1888, 2016-05-04 tarixində , İstifadə tarixi: 2022-09-28
- The Heart of a Continent, pp. 234ff
- "Басханов М. Прогулки на «крыше мира»: встречи двух капитанов". 2011-01-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-26.
- Сергеев Е. Ю. Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. , С. 190
- 1999, Saga of Siachen, The Himalayan Journal, Vol.55.
- Riddick, John. The history of British India. 2006. səh. 82. ISBN . 2023-07-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-28.
- Сергеев Е. Ю. Большая игра, 1856—1907: мифы и реалии российско-британских отношений в Центральной и Восточной Азии. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — 454 с., 8 вкл. , С. 195
- Kwarteng, Kwasai. Ghosts of Empire. Bloombury. 28 May 2012. ISBN .
- . 26 May 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 April 2008.
- Hale, Christopher. Himmler's Crusade (Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, 2003) pp. 149-151
- Dictionary of National Biography
- Great Britain. India Office The India List and India Office List for 1905, səh. 145, Google Books-da
- . Royal Scottish Geographical Society. 17 October 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 August 2015.
- Anon. 1942 Obituary: Sir Francis Edward Younghusband. Geographical Review 32(4):681
- Hopkirk, op cit.
Ədəbiyyat
- Allen, Charles. Duel in the Snows: The True Story of the Younghusband Mission to Lhasa. London: John Murray. 2004. ISBN .
- Broadbent, Tom. On Younghusband's Path: Peking to Pindi. 2005. ISBN .
- Candler, Edmund. The Unveiling of Lhasa. Thomas Nelson and Sons Ltd. 1905.
- Carrington, Michael. "Officers Gentlemen and Thieves: The Looting of Monasteries during the 1903/4 Younghusband Mission to Tibet". en:Modern Asian Studies. 37, 1. 2003: 81–109. doi:10.1017/S0026749X03001033.
- Fleming, Peter. Bayonets to Lhasa. 1986. ISBN .
- French, Patrick. Younghusband: The Last Great Imperial Adventurer. 1997. ISBN .
- Hopkirk, Peter. en:The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. 1990. 447–482. ISBN .
- Mehra, P. The Younghusband Expedition. 1968.
- Meyer, Karl E.; Brysac, Shareen Blair. Tournament of Shadows: The Great Game and the Race for Empire in Central Asia. en:Basic Books. 25 October 1999. ISBN .
- Seaver, George. Francis Younghusband: Explorer and Mystic. 1952.
- Бокиев О. Б. Завоевание и присоединение Северного Таджикистана, Памира и Горного Бадахшана к России. — Душанбе, 1994.
- Постников А. В. Схватка на «Крыше мира». — М., 2005.
- Хопкирк П. Большая Игра. — М., 2003.
- Басханов М. Прогулки на «крыше мира»: встречи двух капитанов
- Басханов М. К. К последнему перевалу: жизнь и странствия Бронислава Громбчевского. // Басханов М. К., Колесников А. А., Матвеева М. Ф. Дервиш Гиндукуша. Путевые дневники генерала Б. Л. Громбчевского. — СПб.: Нестор-История, 2015. — С. 7—76.
- French, Patrick. Younghusband. The Last Great Imperial Adventure. — L., Harper Collins Publishers, 1994.
- Seaver, George. Francis Younghusband: Explorer and Mystic. — L., 1952.
- Younghusband, Sir Francis. The Heart of a Continent. L., 1910.
Xarici keçidlər
- Halkias, Giorgos, The 1904 Younghusband's Expedition to Tibet, ELINEPA, 2004
- Description of rare Younghusband photograph collection held by the Royal Geographical Society of South Australia [1]
- Yanqhazband tərəfindən əsərlər Qutenberq layihəsində
- Əsərləri və ya müəllifi olduğu işlər: Frensis Yanqhazband İnternet arxivində
- Frensis Yanqhazband tərəfindən əsərlər -da (açıq audi-kitablar)
![image]()
- World Congress of Faiths' History
- Royal Geographic Society photograph of Younghusband's Mission to Tibet
- The heart of nature (1921)
- India and Tibet (1910)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Frensis Yanqhazband ing Sir Francis Edward Younghusband 31 may 1863 31 iyul 1942 Ingilis zabiti polkovnik leytenant seyyah dini yazici Hindistan Ulduzu ordeninin cengaver komandiri Hindistan imperiyasi ordeninin cengaver komandiri Boyuk Oyunun aktiv istirakcisi Frensis Yanqhazbanding Sir Francis Edward YounghusbandFrensis Yanqhazband 1905 ci ildeDogum tarixi 31 may 1863 1863 05 31 Dogum yeri Murri Ravalpindi Pencab Britaniya Hindistani Britaniya imperiyasiVefat tarixi 31 iyul 1942 1942 07 31 79 yasinda Vefat yeri Litcet Minster Dorset IngiltereVefat sebebi insultDefn yeri Litcet Minster kend qebristanligiVetendasligi Birlesmis KralliqMilliyyeti ingilisDini xristianIxtisasi herbciTehsili Kral Herbi MektebiFealiyyeti Ingilis zabiti polkovnik leytenant seyyah dini yaziciFealiyyet illeri 1882 1922Taninir seyahetci ve tedqiqatci kimi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Uzaq Serqe ve Merkezi Asiyaya seyahet etmis 1903 cu ilde ingilislerin Tibete ekspedisiyasina rehberi olub bu zaman tibetlilerle silahli qarsidurma bas verib Merkezi Asiya xarici siyaset ve dini mistisizme dair bir sira eserlerin muellifidir Yanqhazband Britaniyanin Tibet uzre komissari ve Kral Cografiya Cemiyyetinin prezidenti de daxil olmaqla bir nece vezifede calisib HeyatiFrensis Yanqhazband 31 may 1863 cu ilde Britaniya Hindistaninin Simal Qerb Serhed Eyaletinin Murray seherinde herbci ailesinde anadan olub Onun atasi general mayor Con V Yanqhazband anasi ise Klara Ceyn Sou idi Ailede Frensis ikinci ogul olub Klaranin qardasi Robert Sou Merkezi Asiya uzre taninmis tedqiqatci idi Onun emisi general leytenant Carles Yanqhazband Britaniya ordusunun zabiti ve meteoroloq idi Korpe iken Frensis anasi terefinden Ingiltereye aparilib Klara 1867 ci ilde Hindistana qayidanda oglunu iki sert ve ciddi dindar xalanin himayesinde qoydu 1870 ci ilde anasi ve atasi Ingiltereye qayitdilar ve aile birlesdi 1876 ci ilde Frensis Klifton Kollecine mezun olduqdan sonra ise Sandhurst Kral Herbi Kollecine daxil oldu Herbi xidmetde Pekinden Muztaq kecidi ile Yarkend ve Kesmire 1887 ci ilde Yanqhazband ve onun yoldaslarinin qaldigi Cinin Jilin seherinde Tonxuanin serqinde o vaxtki vehsi erazide bir otaqli mehmanxana 1882 ci ilde Sandhersti bitirdikden sonra Frensis Younqhazband ikinci leytenant rutbesine yukseldi ve Dehlideki 1 ci Kral Suvari Qvardiyasina teyin edildi 1886 1887 ci illerde Pekinden Merkezi Asiya ve Yarkende kecdi Yol boyu o Sariqol Cenubi Qasqar ve Qaraqorum Muztaqda tedqiqatlar apardi Daha sonra Pamire daha iki ekspedisiya teskil etdi 1889 cu il oktyabrin sonunda Hayan Aksai bolgesinde kicik kazak destesinin musayieti ile Boyuk oyunun yeni episentri Pamirde seferde olan rus kesfiyyatcisi Bronislav Qrombcevski ile gozlenilmez gorus kecirdi Gorusun meqsedi Efqan Turkistani valisinin ingilis administrasiyasina qarsi usyani idi Ingilisler usyani yatirmaq ucun Rusiya Turkistani general qubernatoru N O Rosenbaxa komek ucun muraciet etmisdiler Sohbet esnasinda rus zabiti oz tesebbusu ile Amuderyanin yuxari axininin butun qollari ile tesdiqlenmis xeritesini Yanqhazbanda vermekle onu xeyli teecublendirdi Biz tanisligimizi davam etdireceyimize soz vererek yazismalari davam etdirerek sagollasdiq Ingilis ekspedisiyasi ve xususen de onun cesaretli reisi en yaxsi teessurat buraxdi deye Qrombcevski Yanqhazbandin destesi ile ayrildiqdan sonra yazmisdi Rus kesfiyyatcisi ile kifayet qeder mehriban munasibetlerine baxmayaraq ingilis ona cox hundur bir yayladan ve daglardan kecen otsuz ve yanacaqsiz bir yolu tovsiye etdi Yol qisda destede boyuk cetinlikler ve itkilere getirib cixardi Qrombcevskinin destesi mocuze ile salamat qaldi Tedqiqatci E Y Sergeyev yazir ki ingilis zabitinin bu cur alcaq hiyle etmesinin sebebi cox guman ki ruslarin qosunlarin kecmesi ve texnikanin dasinmasi ucun elverisli yollar haqqinda melumat ala bileceyi qorxusu deyildi Lakin Cenubi Pamirde ingilislerin kommersiya maragina sebeb olan qizil ve jade yataqlarina doger olkelerin iddia etmesi tehlukesi vardi Buna baxmayaraq Qrombcevski ile Yanqhazband arasinda bir il sonra Yarkendde kecirilen yeni gorus isti munasibetde kecdi Baxmayaraq ki ingilis herbcileri Sincandaki yeni missiyasinin esl meqsedini gizletdiler Frensis Yanqhazbandin fealiyyeti 1890 ci illerin Pamir Bohrani adlandirilan bohranin yaranmasina boyuk tohfe verdi 1891 ci ilin yayinda Pamirin kesfiyyatinda istirak eden Frensis Yanqhazband ve britaniyali leytenant Davisonu Rusiya erazisinde qanunsuz fealiyyetlerine gore polkovnik Ionovun rehberi oldugu Rusiyanin 2 ci Turkustan Xett Batalyonu terefinden hebs edildi Onlar hec kimin erazisi sayilan Rusiya Britaniya Hindistani Efqanistan ve Cin serhedlerinin qovsaginda olan yerde saxlanilmisdilar Ionov Yanqhazbandi Pamiri terk etmeye mecbur etdi leytenant Davison Yeni Margelana aparildi lakin tezlikle Britaniya Hindistanina gonderildi Bu texribatci hereket Britaniya hokumetinin fikrince Rusiya ve Ingiltereni evveller baglanmis butun razilasmalari pozmaq heddine catdirdi Formal olaraq Frensis Yanqhazband ve Davison Rusiya erazisinde deyildi cunki Pamirin bu hissesinde serhedler hele mueyyen edilmemisdi ve ingilisler terefinden Rusiya imperiyasinin erazisi kimi taninmamisdi Tibete mudaxileEsas meqale Britaniyanin Tibet ekspedisiyasiFrensis Yanqhazband Tibetdeki Mancur muvekili Amban ile 1903 cu ilde Hindistanin vitse krali Lord Corc Kerzon herbi destenin musayieti ile Frensis Yanqhazbanda Tibet administrasiyasi ile ticaret ve serhed meseleleri helli ile bagli danisiqlar aparmaga icaze verdi Yanqhazbandin cehdleri bosa cixanda ingilisler general mayor D MakDonaldin komandanligi ile olkeye hucum etdiler Ancaq ikinci danisiqlar cehdi de ugursuz oldu Ingilisler Yanqhazbandin basciliq etdiyi yeni herbi ekspedisiyaya basladilar O Tibetin paytaxti Lhasaya hucuma basciliq etdi XIII Dalay Lama ve hokumeti Rusiyanin mumkun herbi desteyini muzakire etmek ucun Monqolustana qacdi Lakin xarici siyaset problemlerine gore xususile Rus yapon muharibesi ve Rusiyanin meglubiyyeti onun Tibeti desteklemesini mumkunsuz etdi Eyni zamanda Lhasada qalan mulki siyasetciler britaniyalilarla qeyri beraber ticaret muqavilesi baglamaga mecbur oldular Bu emeliyyata gore Frensis Yanqhazband cengaver titulu ser aldi Xidmetden istefa1906 ci ilde Yanqhazband 1909 cu ilde Britaniyaya qayitmazdan evvel Britaniya Rezident numayendesi kimi Kesmirde meskunlasdi Burada o bir cox klub ve cemiyyetlerin feal uzvu idi 1908 ci ilde ona polkovnik leytenant rutbesi verildi Birinci Dunya muharibesi zamani onun vetenperver mubarize teskilati Quds mahnisini sifaris verdi Himalaya sefer ve alpinizm1889 cu ilde Frensis Yanqhazband simaldan Turkustan Lanin Simal eteyine catdi O qeyd edirdi ki bu Merkezi Asiyada en uzun buzlaq ve boyuk suayrici silsilesidir 1919 cu ilde Yanqhazband Kral Cografiya Cemiyyetinin prezidenti secildi Iki il sonra 1921 ci ilde Evereste yuruse hazirlasan ingilis kesfiyyat ekspedisiyasini koordinasiya etmek ucun yaradilmis Everest Dag Komitesinin sedri oldu O tecrubeli alpinist Corc Mallorinini Everest dagina ilk qalxmaga cehd etmeye feal sekilde tesviq etdi Onlar evveller olmus Tibet Missiyasi ile eyni ilkin marsrut uzre hereket etdiler Yanqhazband sonraki 1922 ci ve 1924 cu illerde Britaniya Ekspedisiyalari zamani sedr olaraq qaldi 1938 ci ilde Yanqhazband Alman ekspedisiyasina rehberlik etmek uzre olan Ernst Shaeferi Tibete getmek seylerine qarsi ingilis barismazligi ile qarsilasdiqda onu serhedi icazesiz kecmeye tesviq etdi Ictimai fealiyyetiDovlet qullugundan ayrildiqdan sonra Frensis Yanqhazband Londonda meskunlasdi ve burada bir cox cemiyyet ve herekatlarin uzvu oldu 1919 cu ilde Kral Cografiya Cemiyyetinin prezidenti secildi 1921 ci ilde Everestin tedqiqi komitesine rehberlik etdi Son vezifesinde o Everest dagina qalxmaq ucun ilk ingilis ekspedisiyasinin hazirlanmasina rehberlik etmisdir Yas ve boyuk olcude Tibete herbi ekspedisiya ile bagli xatireler xeyli insan itkisi ile neticelendi bu Yanqhazbandde dindarliq ve mistisizm hisslerini guclendirdi Olene qeder rehberlik etdiyi Dunya Dinler Konqresini teskil etdi Mukafatlari1891 ci ilde Frensis Yanqhazband Hindistan imperiyasi Cengaveri Ordenini alib 1904 cu ilin dekabrinda ise o Hindistan Ulduzu Ordeninin Cengaveri fexri adina layiq gorulub O hemcinin 1901 ci ilde Kaisar I Hind medali qizil ve 1905 ci ilde Kral Sotlandiya Cografiya Cemiyyetinin Qizil Medali ile teltif edilib Olumu1942 ci ilin iyulunda Birminhemde Umumdunya Dinler Konqresinin iclasinda cixis eden Yanqhazband insult kecirdi O 31 iyul 1942 ci ilde Dorset qrafliginin Litcett Minster kendinde Madelin Leesin evinde urek catismazligindan vefat etdi O yerli kend qebiristanliginda defn edilib EserleriFrensis Yanqhazband 1885 ci ve 1942 ci iller arasinda umumilikde 26 kitab yazib Onun eserlerinin movzulari Asiya hadiseleri kesfiyyat alpinizm felsefe meneviyyat siyaset ve s barededir Mustaq kecidi ile Mancuriya ve Pekinden Kesmire Merkezi Asiyaya seyahet Asiya uzre cografi topoqrafik ve statistik materiallar toplusu 1889 Kelkutte 1890 Kapitan Yanqhazbandin Pamir ve qonsu olkelerle seyaheti haqqinda hesabatdan cixaris Asiyada cografi topoqrafik ve statistik materiallar toplusu Buraxilis L Sankt Peterburq 1892 Serq edebiyyati Alindi 12 fevral 2011 Ruslarin Hindistana hucumu Asiya uzre cografi topoqrafik ve statistik materiallar toplusu Problem III SPb 1893 Citralin azad edilmesi Asiya uzre cografi topoqrafik ve statistik materiallar toplusu Problem LXX SPb 1896 Citralin Relyefi 1895 qardasi George Con Yanqhazband ile birlikde Muasir Cenubi Afrika 1896 Qitenin ureyi 1896 The heart of a continent vol 1 Our True Relationship with India Imperiya ve esr London John Murray London John Murray 1905 599 620 Kesmir 1909 Mayor Edvard M J Molinuxun ilustrasiyalari ile India and Tibet a history of the relations which have subsisted between the two countries from the time of Warren Hastings to 1910 with a particular account of the mission to Lhasa of 1904 London John Murray 1910 Within Thoughts During Convalescence 1912 Qarsiliqli Tesir Dine Yeniden Baxis 1915 Icma hissi 1916 Tebietin ureyi ve ya Tebii gozellik axtarisi 1921 Parilti 1923 Muasir Mistikler 1923 ISBN 1 4179 8003 6 tekrar nesr 2004 Mesih ucun eziyyet ceken Ana Dunya 1924 Himalay mocuzeleri 1924 Everest dagi dastani 1926 ISBN 0 330 48285 8 tekrar nesr 2001 Ulduzlarda Heyat 1927 Tecrube isigi 1927 Hindistanda sefeq 1930 Canli Kainat 1933 Tebietin sirri Frensis Mason Boyuk Duzen Tebietde Nizam ve Tereqqi 1934 Esyalarin cemi 1939 Heyati Din 1940 IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Lundy D R Lt Col Sir Francis Edward Younghusband The Peerage ing C Hayavando Rao redaktorThe Indian Biographical Dictionary Madras Pillar amp Co 1915 470 71 4 October 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 March 2010 James 1887 seh 235 238 Younghusband Francis E 1896 The Heart of a Continent 2016 05 14 at the Wayback Machine pp 58 290 John Murray London Facsimile reprint 2005 Elbiron Classics James Sir Henry Evan Murchison The Long White Mountain or A journey in Manchuria with some account of the history people administration and religion of that country Longmans Green and Co 1888 2016 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 28 The Heart of a Continent pp 234ff Bashanov M Progulki na kryshe mira vstrechi dvuh kapitanov 2011 01 12 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 26 Sergeev E Yu Bolshaya igra 1856 1907 mify i realii rossijsko britanskih otnoshenij v Centralnoj i Vostochnoj Azii M Tovarishestvo nauchnyh izdanij KMK 2012 454 s 8 vkl ISBN 978 5 87317 784 4 S 190 1999 Saga of Siachen The Himalayan Journal Vol 55 Riddick John The history of British India 2006 seh 82 ISBN 978 0 313 32280 8 2023 07 20 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 28 Sergeev E Yu Bolshaya igra 1856 1907 mify i realii rossijsko britanskih otnoshenij v Centralnoj i Vostochnoj Azii M Tovarishestvo nauchnyh izdanij KMK 2012 454 s 8 vkl ISBN 978 5 87317 784 4 S 195 Kwarteng Kwasai Ghosts of Empire Bloombury 28 May 2012 ISBN 9781408829004 26 May 2008 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 April 2008 Hale Christopher Himmler s Crusade Hoboken NJ John Wiley amp Sons 2003 pp 149 151 Dictionary of National Biography Great Britain India Office The India List and India Office List for 1905 seh 145 Google Books da Royal Scottish Geographical Society 17 October 2015 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 August 2015 Anon 1942 Obituary Sir Francis Edward Younghusband Geographical Review 32 4 681 Hopkirk op cit EdebiyyatAllen Charles Duel in the Snows The True Story of the Younghusband Mission to Lhasa London John Murray 2004 ISBN 0 7195 5427 6 Broadbent Tom On Younghusband s Path Peking to Pindi 2005 ISBN 0 9548542 2 5 Candler Edmund The Unveiling of Lhasa Thomas Nelson and Sons Ltd 1905 Carrington Michael Officers Gentlemen and Thieves The Looting of Monasteries during the 1903 4 Younghusband Mission to Tibet en Modern Asian Studies 37 1 2003 81 109 doi 10 1017 S0026749X03001033 Fleming Peter Bayonets to Lhasa 1986 ISBN 978 0195838626 French Patrick Younghusband The Last Great Imperial Adventurer 1997 ISBN 0 00 637601 0 Hopkirk Peter en The Great Game The Struggle for Empire in Central Asia 1990 447 482 ISBN 1 56836 022 3 Mehra P The Younghusband Expedition 1968 Meyer Karl E Brysac Shareen Blair Tournament of Shadows The Great Game and the Race for Empire in Central Asia en Basic Books 25 October 1999 ISBN 978 1 58243 106 2 Seaver George Francis Younghusband Explorer and Mystic 1952 Bokiev O B Zavoevanie i prisoedinenie Severnogo Tadzhikistana Pamira i Gornogo Badahshana k Rossii Dushanbe 1994 Postnikov A V Shvatka na Kryshe mira M 2005 Hopkirk P Bolshaya Igra M 2003 Bashanov M Progulki na kryshe mira vstrechi dvuh kapitanov Bashanov M K K poslednemu perevalu zhizn i stranstviya Bronislava Grombchevskogo Bashanov M K Kolesnikov A A Matveeva M F Dervish Gindukusha Putevye dnevniki generala B L Grombchevskogo SPb Nestor Istoriya 2015 S 7 76 French Patrick Younghusband The Last Great Imperial Adventure L Harper Collins Publishers 1994 Seaver George Francis Younghusband Explorer and Mystic L 1952 Younghusband Sir Francis The Heart of a Continent L 1910 Xarici kecidlerHalkias Giorgos The 1904 Younghusband s Expedition to Tibet ELINEPA 2004 Description of rare Younghusband photograph collection held by the Royal Geographical Society of South Australia 1 Yanqhazband terefinden eserler Qutenberq layihesinde Eserleri ve ya muellifi oldugu isler Frensis Yanqhazband Internet arxivinde Frensis Yanqhazband terefinden eserler da aciq audi kitablar World Congress of Faiths History Royal Geographic Society photograph of Younghusband s Mission to Tibet The heart of nature 1921 India and Tibet 1910