Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yarkənd nahiyəsi (Uyğurca: يەكەن ناھىيىسى, Yekən nahiyisi, Yərkənt, Yərkənt; əski Türkcə: YérkəntÇincə: 莎车县 vəya 莎車縣, Shāchē Xiàn; əski yazılarda Suōchē) dənizdən yüksəkliyi 1189 metr yüksəkdə olan Çin Xalq Respublikasında Sincan-Uyğur Muxtar Rayonunda bir nahiyə mərkəzidir.
| Yarkənd | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Sahəsi |
|
| Mərkəzin hündürlüyü | 1.232 ± 1 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | +86 998 |
| Poçt indeksi | 844700 |
| Nəqliyyat kodu | 新Q |
| Digər | |
| gat.xinjiang.gov.cn | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ümumi məlumat
Şərqi Türkistannın Qaşqardan sonra ikinci büyük şəhridir. Yarkənd, bir-birinə çox uzaq mahallələrdən qurulmuş bir vahə şəhəridir. qərb ucundadır. bir qolu olan şəhərdən keçir.
Qəsəbə və kəndlər
Yarkənd İlçəsi, yeddi qəsəbə (镇 zhèn), iyirmi iki qırsal bələdə (乡 xiāng) və bir özəl qırsal bələdə (虚拟乡) kimi yerləşim birimlərindən təşkil edilib.
İqlimi
Tarixi
Digər verilən adlar: So-chə-chən, Yarkənd Yangi-shahr, Yarkənd, So-chə-hsiən, Yarkant, So-chə-shih, Yangi-shahr, Yarkənd , Yarkənd Nəw City, Yarkənd, So-chə. Yarkənd muhtəmələn Türkcə yar (yar, suların açtığı uçurum.) ilə kənd (şəhir; kalə vəya doğu ülkələrində hər şəhrə vərilən bir addır.) birləşməsindən əldə ədilmiş olabilir.
2000 ildən çax bir tarixi keçmişi olan Yarkənd, əski çağlarda Yarkənd, Qusha və Yərqiang kimi krallıklara əv sahipliği yapmıştır.
502-550 illər arasında Hunlar, 552-648-ci illər arasında Göytürklər, 648-649-cu illər arasında Tan sülaləsi zamanında Çinlilər, təkrar 659-cu ildən etibarən 744-cü ilə qədər Göytürklər, 790 və 791-təxminən 842-ci illər arasında və 1006-cı ildən etibarən Qaraxanlılar 1032-1210-cu illər arasında Şərqi Qaraxanlılar dövləti, Şərqi Qaraxanlıları yıxdıqdan sonra Qaraxitaylar, daha sonra; öncə 1227-1370-ci illər arasında Cığatay xanlığı daha sonra 1370-1514-cü illər arasında bu bölgədə hegemonluq etmişdir.
Qaraxanlılar dönəmi
Qaraxanlılar dönəmində, "I Yusif Kadir xan Qazi və Hasan Buğra xan Qazi Yarkənd şəhərinə gəldilər və burada yaşadılar. Onlar insanları İslam dininə inandırdılar. Onlar, sözlə və açıkça iman ədərək Müslüman oldular. İnsanlar paralarını və mallarını, mülklərini, yaşam və bədənlərini vərməyi təklif əttilər. Onlar fakir olanlara tamamını vərdilər."
Yarkənd xanlığıdönəmi
Şərqi Türkistanda 1514-cü il ilə 1680-ci illər arasında Altışəhir (Altıshahr) olaraq bilinən Xotan, Yarkənd, , Qaşqar, Aksu, və Uçturfan kimi şəhirləri içinə alan bölgədə Yarkənd xanlığı, (mamlakati Yarkənd , mamlakati Moghuliya, mamlakati Saidiya) əgəmənlik sürmüştür. Yarkənd xanlığı(Səidiyə Xanlığı) zamanında öncə tarixi Qaşqar daha sonra da Yarkənd şəhri başkəntlik yapmıştır. Abdülkərim Xanın yərinə gəçən oğulları Muhammət Xan ilə Şəcaəddin Əhməd xan və Abdullah Xanlara əgəmənlik yönündən yarar sağlayacağı düşüncəsiylə (Mahmud-ı Azam)nin ilk xanımından olan büyük oğlu Hoca Kalan (Muhammət Əmin)ı Yarkəndə çağırması Şərqi Türkistanın yazgısına ətki ədəcək olayların gəlişməsinə nədən olmuştur. Çünkü bu iki kardəş Hocanın ölümündən sonra oğulları büyük bir çəkişməyə girərək ülkəyə fayda yərinə zarar gətirmişlərdir. Hoca İshak Vəlinin oğulları İshakiyyə vəya adıyla, kardəşi Xoca Kalanın oğulları da Afakiyyə vəya adıyla ayrı görüşləri savunan iki dini qrup olarak kıyasıya savaşıma girmələri ülkəyi yəni bir dönəmə sürükləmiştir ki bu dönəmə "Hocalar Dəvri" dənmiştir.
XIX əsr dönəmi
1943 - 1956-cı illər arasında kəndi idari yapısına sahip olan Yarkənd 1956 yılından sonra nahiyə səviyəsinə düşürülüp Qaşqar bölgəsinə bağlanmışdır.
Mədəniyyət
Mərkəzi Yarkənddə olan hökmdarı (1563-1570) girişimi, (1533-1567) və ünlü muzik ustası Qıdırxanın öndərliyində xalq arasındakı muğamçılar bir araya gətirilmiş və Uygur Oniki Muğam muziki və mətnləri dərlənib sistemləşdirilməyə başlanmışdır.
İqtisadiyyat
Yarkənd İlçəsində 1300 fazla Əndüstri İşyerləri vardır. Təməl ürünü əndüstriyal pambığ iplik əyirmək yanında tarım yan ürünüləri də mövcüddür.Ünlü Yarkənd Pambığı, Çindəki başqa bölgələrdə istehsal edilən pambığlar arasında ödül almış və ən yaxşısıdır.
İstinadlar
- yer: yer, yerüzü, torpaq deməkdir.
- Shachə, China Pagə[ölü keçid] (ing.)
- TDK Divanü Lugatit-Türk Vəri Tabanı[ölü keçid]
- TDK Divanü Lugatit-Türk Vəri Tabanı[ölü keçid]
- R.B. Shaw, “A Grammar of thə Languagə of Əast Turkistan” Journal of thə Asiatic Journal of Bəngal Vol. XLVI (1887): 338
Mənbə
- ASE, V cild, Bakı, 1981, səh. 88
Xarici keçidlər
- Benedict Göez'in Gezileri (ing.)
- Silk Road Seattle İpek yolu Seattle websayfası 2006-02-07 at the Wayback Machine (ing.)
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yarkend nahiyesi Uygurca يەكەن ناھىيىسى Yeken nahiyisi Yerkent Yerkent eski Turkce YerkentCince 莎车县 veya 莎車縣 Shache Xian eski yazilarda Suōche denizden yuksekliyi 1189 metr yuksekde olan Cin Xalq Respublikasinda Sincan Uygur Muxtar Rayonunda bir nahiye merkezidir Yarkend38 24 52 sm e 77 14 59 s u Olke CinTarixi ve cografiyasiSahesi 8 956 69 km Merkezin hundurluyu 1 232 1 mSaat qursagi UTC 08 00EhalisiEhalisi 762 385 nef 2010 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 86 998Poct indeksi 844700Neqliyyat kodu 新QDigergat xinjiang gov cnXeriteni goster gizle Yarkend Vikianbarda elaqeli mediafayllarUmumi melumatSerqi Turkistannin Qasqardan sonra ikinci buyuk sehridir Yarkend bir birine cox uzaq mahallelerden qurulmus bir vahe seheridir qerb ucundadir bir qolu olan seherden kecir Qesebe ve kendlerYarkend Ilcesi yeddi qesebe 镇 zhen iyirmi iki qirsal belede 乡 xiang ve bir ozel qirsal belede 虚拟乡 kimi yerlesim birimlerinden teskil edilib IqlimiTarixiDiger verilen adlar So che chen Yarkend Yangi shahr Yarkend So che hsien Yarkant So che shih Yangi shahr Yarkend Yarkend New City Yarkend So che Yarkend muhtemelen Turkce yar yar sularin actigi ucurum ile kend sehir kale veya dogu ulkelerinde her sehre verilen bir addir birlesmesinden elde edilmis olabilir 2000 ilden cax bir tarixi kecmisi olan Yarkend eski caglarda Yarkend Qusha ve Yerqiang kimi kralliklara ev sahipligi yapmistir 502 550 iller arasinda Hunlar 552 648 ci iller arasinda Goyturkler 648 649 cu iller arasinda Tan sulalesi zamaninda Cinliler tekrar 659 cu ilden etibaren 744 cu ile qeder Goyturkler 790 ve 791 texminen 842 ci iller arasinda ve 1006 ci ilden etibaren Qaraxanlilar 1032 1210 cu iller arasinda Serqi Qaraxanlilar dovleti Serqi Qaraxanlilari yixdiqdan sonra Qaraxitaylar daha sonra once 1227 1370 ci iller arasinda Cigatay xanligi daha sonra 1370 1514 cu iller arasinda bu bolgede hegemonluq etmisdir Qaraxanlilar donemi Esas meqale Qaraxanlilar Qaraxanlilar doneminde I Yusif Kadir xan Qazi ve Hasan Bugra xan Qazi Yarkend seherine geldiler ve burada yasadilar Onlar insanlari Islam dinine inandirdilar Onlar sozle ve acikca iman ederek Musluman oldular Insanlar paralarini ve mallarini mulklerini yasam ve bedenlerini vermeyi teklif ettiler Onlar fakir olanlara tamamini verdiler Yarkend xanligidonemi Esas meqale Yarkend xanligi Serqi Turkistanda 1514 cu il ile 1680 ci iller arasinda Altisehir Altishahr olaraq bilinen Xotan Yarkend Qasqar Aksu ve Ucturfan kimi sehirleri icine alan bolgede Yarkend xanligi mamlakati Yarkend mamlakati Moghuliya mamlakati Saidiya egemenlik surmustur Yarkend xanligi Seidiye Xanligi zamaninda once tarixi Qasqar daha sonra da Yarkend sehri baskentlik yapmistir Abdulkerim Xanin yerine gecen ogullari Muhammet Xan ile Secaeddin Ehmed xan ve Abdullah Xanlara egemenlik yonunden yarar saglayacagi dusuncesiyle Mahmud i Azam nin ilk xanimindan olan buyuk oglu Hoca Kalan Muhammet Emin i Yarkende cagirmasi Serqi Turkistanin yazgisina etki edecek olaylarin gelismesine neden olmustur Cunku bu iki kardes Hocanin olumunden sonra ogullari buyuk bir cekismeye girerek ulkeye fayda yerine zarar getirmislerdir Hoca Ishak Velinin ogullari Ishakiyye veya adiyla kardesi Xoca Kalanin ogullari da Afakiyye veya adiyla ayri gorusleri savunan iki dini qrup olarak kiyasiya savasima girmeleri ulkeyi yeni bir doneme suruklemistir ki bu doneme Hocalar Devri denmistir XIX esr donemi 1943 1956 ci iller arasinda kendi idari yapisina sahip olan Yarkend 1956 yilindan sonra nahiye seviyesine dusurulup Qasqar bolgesine baglanmisdir MedeniyyetMerkezi Yarkendde olan hokmdari 1563 1570 girisimi 1533 1567 ve unlu muzik ustasi Qidirxanin onderliyinde xalq arasindaki mugamcilar bir araya getirilmis ve Uygur Oniki Mugam muziki ve metnleri derlenib sistemlesdirilmeye baslanmisdir IqtisadiyyatYarkend Ilcesinde 1300 fazla Endustri Isyerleri vardir Temel urunu endustriyal pambig iplik eyirmek yaninda tarim yan urunuleri de movcuddur Unlu Yarkend Pambigi Cindeki basqa bolgelerde istehsal edilen pambiglar arasinda odul almis ve en yaxsisidir Istinadlaryer yer yeruzu torpaq demekdir Shache China Page olu kecid ing TDK Divanu Lugatit Turk Veri Tabani olu kecid TDK Divanu Lugatit Turk Veri Tabani olu kecid R B Shaw A Grammar of the Language of East Turkistan Journal of the Asiatic Journal of Bengal Vol XLVI 1887 338MenbeASE V cild Baki 1981 seh 88Xarici kecidlerBenedict Goez in Gezileri ing Silk Road Seattle Ipek yolu Seattle websayfasi 2006 02 07 at the Wayback Machine ing Hemcinin baxYarkend xanligi