Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eldar Şamı Dövlət Təbiət Qoruğu — Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 16 dekabr tarixli 550 nömrəli Sərəncamı ilə Samux rayonunun inzibati ərazisində yaradılmış mühafizə və elmi-tədqiqat idarəsi statusuna malik ərazidir. Qoruğun yaradılmasının başlıca məqsədi genetik fondun, bioloji müxtəlifliyin, ekoloji sistemlərin, səciyyəvi və nadir təbiət komplekslərinin və obyektlərinin (ardıc, saqqız ağacı və s.), dünyada 31 vətəni olan Ellər oyuğunda eldar şamı meşəliyinin təbii vəziyyətini qoruyub saxlamaq məqsədilə təbiət ərazilərinin mühafizəsini həyata keçirməkdir. Eldar Şamı Dövlət Təbiət Qoruğunun zəruri infrastrukturu yaradılmışdır.
| Eldar Şamı qoruğu | |
|---|---|
| azərb. Eldar Şamı dövlət təbiət qoruğu | |
 | |
BTMB kateqoriyası — Ia (Ciddi Təbiət Qoruğu) | |
| Sahəsi | 1686 ha |
| Yaradılma tarixi | 16 dekabr 2004 |
| İdarəetmə orqanı | AETSN |
| Çaylar | Qabırrı, Kür |
| Florası | Eldar şamı, ardıc, |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Samux |
| Yerləşməsi | Kiçik Qafqaz |
| Yaxın şəhər | Gəncə |
Hələ 1931-ci ildə 3,1 min hektar sahədə eldar şamı sahəsi botaniki yasaqlıq elan edilmiş və qorunmuşdur. Samux rayonu ərazisində dünyada yeganə təbii Eldar şamı meşəliyinin qorunması məqsədilə Azərbaycan hökumətinin 5 may 1948-ci il tarixli qərarı ilə "Eldar şamı" yasaqlığı yaradıldı. Eldar şamı Azərbaycanın və xarici ölkələrin müxtəlif regionlarının quraq sahələrində əkilməyə başlandı. Quraq, az münbit torpaqlı sahələrin Eldar şamı vasitəsilə yaşıllaşdırılması şöhrəti hər tərəfə yayıldı. Həmin yasaqlıq sonradan qoruq elan edildi. 1961-ci ildə 300 ha sahə Türyançay qoruğunun, 1967-ci ildə Göygöl qoruğunun filialına çevrildi və dövlət meşə torpaqları hesabına 1978-ci ildə 92 ha artırıldı. Hal-hazırda Eldar şamı qoruğunun sahəsi 1686 hektardır.
Ərazisi
Eldar şamı qoruğunun yerləşdiyi ərazi mütləq örtüyü 600 m-ə çatan və şimal-qərbdən cənub-şərqə uzanan alçaq dağlıq sahədir. Qoruğun ərazisinin əsas hissəsini meşə sahəsi, qalan hissəsini isə yarğanlar və sıldırım yamaclar təşkil edir.
Torpaq örtüyü
Torpaq örtüyü şiddətli eroziyaya uğramış, çox yerdə torpaq əmələ gətirən suxurlardan az fərqlənən qəhvəyi arid meşə torpaqlarıdır. Burada yarımsəhra və quru bozqırların yayı quraq keçən mülayim-isti iqlim tipi hakimdir. Meşələr üçün qeyri-adi hesab edilən şəraitdə bitib inkişaf edən Eldar şamı quraq və az münbit torpaqlı ərazilərin yaşıllaşdırılması üçün misilsiz əvəzsiz ağac növüdür. Quraq ərazilərdə meşə massivlərinin, tarlaqoruyucu meşə zolaqlarının salınması, dərə və yarğanların eroziyasının qarşısının alınması, qumluqların bərkidilməsi, dekorativ yaşıllaşdırma tədbirləri üçün Eldar şamının çox geniş ərazilərdə əkilməsi perspektivi vardır.
Təbiəti
Eldar şamı Ellər oyuğunda özünəməxsus arid meşə landşaftı yaratmışdır. Burada meşələr əsasən eldar şamı, ardıc, saqqız agacı, murdarça, doqquzdon, nar, acılıqotu, zirinc, şorangə, dovşanalması, qaratikan kimi ağac və kollardan ibarətdir. Eldar şamı ağaclarının yaşı 100–120 il, hündürlüyü 2–6 m, diametri 10–28 sm, boniteti V, sıxlığı 0,32-dir. Onun adı Azərbaycan Respublikasının "Qırmızı kitab"ına daxil edilmişdir.
Heyvanlar aləmi
Burada heyvanlar aləmi zəngin deyil. Üstünlük təşkil edən heyvanlardan yalnız dovşan, quşlardan isə kəklik diqqəti cəlb edir.
İstinadlar
- Tahir İbrahimov. Azərbaycanın qoruqları. Bakı.2015.160 səh.
Xarici keçidlər
- http://www.e-qanun.az/alpidata/framework/data/9/f_9724.htm 2017-11-13 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eldar Sami Dovlet Tebiet Qorugu Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 2004 cu il 16 dekabr tarixli 550 nomreli Serencami ile Samux rayonunun inzibati erazisinde yaradilmis muhafize ve elmi tedqiqat idaresi statusuna malik erazidir Qorugun yaradilmasinin baslica meqsedi genetik fondun bioloji muxtelifliyin ekoloji sistemlerin seciyyevi ve nadir tebiet komplekslerinin ve obyektlerinin ardic saqqiz agaci ve s dunyada 31 veteni olan Eller oyugunda eldar sami meseliyinin tebii veziyyetini qoruyub saxlamaq meqsedile tebiet erazilerinin muhafizesini heyata kecirmekdir Eldar Sami Dovlet Tebiet Qorugunun zeruri infrastrukturu yaradilmisdir Eldar Sami qoruguazerb Eldar Sami dovlet tebiet qorugu BTMB kateqoriyasi Ia Ciddi Tebiet Qorugu Sahesi 1686 haYaradilma tarixi 16 dekabr 2004Idareetme orqani AETSNCaylar Qabirri KurFlorasi Eldar sami ardic YerlesmesiOlke AzerbaycanRayon SamuxYerlesmesi Kicik QafqazYaxin seher Gence Hele 1931 ci ilde 3 1 min hektar sahede eldar sami sahesi botaniki yasaqliq elan edilmis ve qorunmusdur Samux rayonu erazisinde dunyada yegane tebii Eldar sami meseliyinin qorunmasi meqsedile Azerbaycan hokumetinin 5 may 1948 ci il tarixli qerari ile Eldar sami yasaqligi yaradildi Eldar sami Azerbaycanin ve xarici olkelerin muxtelif regionlarinin quraq sahelerinde ekilmeye baslandi Quraq az munbit torpaqli sahelerin Eldar sami vasitesile yasillasdirilmasi sohreti her terefe yayildi Hemin yasaqliq sonradan qoruq elan edildi 1961 ci ilde 300 ha sahe Turyancay qorugunun 1967 ci ilde Goygol qorugunun filialina cevrildi ve dovlet mese torpaqlari hesabina 1978 ci ilde 92 ha artirildi Hal hazirda Eldar sami qorugunun sahesi 1686 hektardir ErazisiEldar sami qorugunun yerlesdiyi erazi mutleq ortuyu 600 m e catan ve simal qerbden cenub serqe uzanan alcaq dagliq sahedir Qorugun erazisinin esas hissesini mese sahesi qalan hissesini ise yarganlar ve sildirim yamaclar teskil edir Torpaq ortuyuTorpaq ortuyu siddetli eroziyaya ugramis cox yerde torpaq emele getiren suxurlardan az ferqlenen qehveyi arid mese torpaqlaridir Burada yarimsehra ve quru bozqirlarin yayi quraq kecen mulayim isti iqlim tipi hakimdir Meseler ucun qeyri adi hesab edilen seraitde bitib inkisaf eden Eldar sami quraq ve az munbit torpaqli erazilerin yasillasdirilmasi ucun misilsiz evezsiz agac novudur Quraq erazilerde mese massivlerinin tarlaqoruyucu mese zolaqlarinin salinmasi dere ve yarganlarin eroziyasinin qarsisinin alinmasi qumluqlarin berkidilmesi dekorativ yasillasdirma tedbirleri ucun Eldar saminin cox genis erazilerde ekilmesi perspektivi vardir TebietiEldar sami Eller oyugunda ozunemexsus arid mese landsafti yaratmisdir Burada meseler esasen eldar sami ardic saqqiz agaci murdarca doqquzdon nar aciliqotu zirinc sorange dovsanalmasi qaratikan kimi agac ve kollardan ibaretdir Eldar sami agaclarinin yasi 100 120 il hundurluyu 2 6 m diametri 10 28 sm boniteti V sixligi 0 32 dir Onun adi Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi kitab ina daxil edilmisdir Heyvanlar alemiBurada heyvanlar alemi zengin deyil Ustunluk teskil eden heyvanlardan yalniz dovsan quslardan ise keklik diqqeti celb edir IstinadlarTahir Ibrahimov Azerbaycanin qoruqlari Baki 2015 160 seh Xarici kecidlerhttp www e qanun az alpidata framework data 9 f 9724 htm 2017 11 13 at the Wayback MachineHemcinin bax