Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
"Bir ölkə, iki sistem" (çin. (ənən.) 國兩制) — İdeya 1980-cı ildə Den Syaopinoma məxsusdur. Çin Xalq Respublikasının rəhbəri Çin bu siyasi sistemə səbir etməli idi. Den Syaopin bu zaman belə bir ideya irəli sürür. belə ki, Honkonq, Makao və Tayvan ərazisində kapitalizm iqtisadiyyatı və , digər ərazilərdə isə Çinin sosializm siyasəti hökm sürürdü. Bu qərara əsasən Tayvan öz siyasi, hüquq, hərbi, iqtisadi və maliyyə sistemlərini o cümlədən də digər ölkələrlə ticarət və mədəniyyət əlaqələrini saxlaya bilərlər. Bununla Tayvan beynəlxalq əlaqələrini özü idarəetmə hüququ qazanır.
Honkonq
Honkonq İngiltərə müstəmləkəsi olmuş, Çin sosializminə daxil olana kimi yəni 1997-ci ilə qədər (156 il) onun qaydaları ilə idarə edilmişdir (XX əsrdə 4 il ərzində Yaponiyanın müstəmləkəsi olmuşdur.). Çin Sino-İngilis Birgə Bəyannaməsində nəzərdə tutulmuş bəzi nüansları qəbul etmişdir. Burada əsas dil kantonca və ingilis dilidir. Yalnız Honkonqun Mandarin əyalətində çin dili əsas dildir. Honkonqa nəzarət Pekin tərəfindən edilir və onun qanunları əsas qanun kimi qəbul edilir.
Tayvan
Bu sistem də ÇXR hökuməti tərəfindən Tayvan üçün təklif olundu, lakin Çin hökuməti bu təklifi rədd etdi. Xüsusən, hərbi qoruma üçün xüsusi müddəalar da Çin Kommunist Partiyası tərəfindən təklif olunmuşdur. Honkonq və Makao fərqli olaraq, Tayvan ÇXR Xalq Qurtuluş Ordusu tərəfindən qorunan ərazilərdir. Ancaq "Bir ölkə, iki sistem" ə qarşı Çində güclü şəkildə etirazlar meydana gəldi. Bəziləri, ÇXR hökuməti tərəfindən açıq şəkildə qarşı çıxan "Bir ölkə, İki hökumət" ə təklifini irəli sürdü, bəziləri isə sistemdə vurğulanan "bir ölkə" PRC yerinə ROC olmalıdır deyə fikirlərini bildirdilər. "Bir ölkə, İki sistem" ə açıq şəkildə dəstəkləyən az sayda tayvanlılardan biri, Anakara doğulan Li Aodır.
"Bir ölkə, iki sistem" Honkonqun iqtisadi və siyasi sistemlərinin 1997-ci ildə Britaniyaya verildikdən 50 il sonra dəyişilməyəcəyinə zəmanət verir. Ancaq buna baxmayaraq Çin Xalq Respublikasının Ana Konvensiyası Şurası, Çinin Honkonq xalqının özünü idarə etmək hüququnu pozduğunu iddia etdikləri və məhkəmə sisteminə ciddi şəkildə müdaxilə etdiyi və söz azadlığına müdaxilə etdiyini iddia edən 169 hadisəni qeyd etdi.
Baxmayaraq ki, Hu Jintao'nun 15 Noyabr 2002-ci ildə bütün bu münaqişələri dayandırdı. Tayvanın müstəqillik hərəkatının qarşısını almaq üçün 14 mart 2005-ci il tarixində Çin Xalq Respublikasının Anti-Sessiya Qanununda "bir ölkə, iki sistem" çərçivəsi qeyd edilmədi. 1992-ci ildən hökm sürən qanunlar, 2005-ci ildə Pan-Blunun Çinə aprel ayında etdiyi səfər zamanı dəyişdirildi. 2008-ci ildə Çində prezident seçkilərində qalib gələn Kuomintang partiyasının üzvü Ma Yinq-jeou bütün qanunları dəyişir və bu da sonda "bir ölkə, iki sistem" (müasir Çin: 一国两区; ən ənəni çin: 一國兩區)prinsipini tamamilə dəyişir. 2013-cü il ərzində xüsusilə 10 oktyabr 2013-cü il tarixində Çinin milli bayram günündə prezident Ma Ying-jeou Tayvan və Çinin etnik və beynəlxalq əlaqələrini mökhəmləndirmək üçün bir sıra qanunlar qəbul edir.
İki ölkə, bir sistem
Məhəmməd Çohen Asiyada hökm sürən bu qanunun digər Asiya ölkələrində tədbiq edilməsini irəli sürür. O, bu qanunla İsrail-Fələstin və Şimali Koreya - Cənubi Koreya münaqişəsinin həll oluna biləcəyinə inanır.
| Ölkələr | Muxtar Respublikalar | Bayraqlar |
|---|---|---|
| Amerika | Puerto-Riko |  |
| Böyük Britaniya | Şimali İrlandiya |  |
| Danimarka | Qrenlandiya |  |
| Koreya xalq Demokratik Respublikası | Sinjelu xüsusi adminstrasiya regionu |  |
| Tanzaniya | Zənzibar |  |
| Filippin | Müsəlman Mindanao Muxtar Bölgəsi Moro |  |
Həmçinin bax
İstinadlar
- Boland, Rory. "What Country Is Hong Kong in? China or Not?" 2014-10-09 at the Wayback Machine. About.com Travel.
- "1898 and all that—a Brief History of Hong Kong." The Economist, 28 June 1997
- "Chapter I : General Principles" 2017-11-23 at the Wayback Machine. Government of the Hong Kong SAR. 17 March 2008. Retrieved 1 November 2009.
- Press release: "President Ma Ying-jeou’s National Day Address 10/10/2013" 2014-10-29 at the Wayback Machine. Taipei Representative Office in Finland, 15 October 2013
- "News Release, MAC Pres Release No. 065" 2017-02-28 at the Wayback Machine. Mainland Affairs Council. 29 June 2006. Retrieved 18 October 2016.
- "General news: Su to Chair DPP’s 'China Affairs Committee'" 2014-10-29 at the Wayback Machine. Kuomingtang, 21 November 2012
- "'Broad one-China framework' set" 2014-10-29 at the Wayback Machine. Taipei Times. Retrieved 12 September 2014.
Ədəbiyyat
- One Country, Two Systems, Three Legal Orders — Perspectives of Evolution: Essays on Macau's Autonomy after the Resumption of Sovereignty China / Eds. Jorge Oliveira, Paulo Cardinal. — Springer Science & Business Media, 2009. — 826 p.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bir olke iki sistem cin enen 國兩制 Ideya 1980 ci ilde Den Syaopinoma mexsusdur Cin Xalq Respublikasinin rehberi Cin bu siyasi sisteme sebir etmeli idi Den Syaopin bu zaman bele bir ideya ireli surur bele ki Honkonq Makao ve Tayvan erazisinde kapitalizm iqtisadiyyati ve diger erazilerde ise Cinin sosializm siyaseti hokm sururdu Bu qerara esasen Tayvan oz siyasi huquq herbi iqtisadi ve maliyye sistemlerini o cumleden de diger olkelerle ticaret ve medeniyyet elaqelerini saxlaya bilerler Bununla Tayvan beynelxalq elaqelerini ozu idareetme huququ qazanir National emblem of the People s Republic of ChinaHonkonqHonkonqun Pekindeki hokumet binasiHonkonqda Merkezi Xalq hokumetinin Liaison ofisiMakao xususi admistrasiya regionun Pekindeki idaresi Honkonq Ingiltere mustemlekesi olmus Cin sosializmine daxil olana kimi yeni 1997 ci ile qeder 156 il onun qaydalari ile idare edilmisdir XX esrde 4 il erzinde Yaponiyanin mustemlekesi olmusdur Cin Sino Ingilis Birge Beyannamesinde nezerde tutulmus bezi nuanslari qebul etmisdir Burada esas dil kantonca ve ingilis dilidir Yalniz Honkonqun Mandarin eyaletinde cin dili esas dildir Honkonqa nezaret Pekin terefinden edilir ve onun qanunlari esas qanun kimi qebul edilir TayvanBu sistem de CXR hokumeti terefinden Tayvan ucun teklif olundu lakin Cin hokumeti bu teklifi redd etdi Xususen herbi qoruma ucun xususi muddealar da Cin Kommunist Partiyasi terefinden teklif olunmusdur Honkonq ve Makao ferqli olaraq Tayvan CXR Xalq Qurtulus Ordusu terefinden qorunan erazilerdir Ancaq Bir olke iki sistem e qarsi Cinde guclu sekilde etirazlar meydana geldi Bezileri CXR hokumeti terefinden aciq sekilde qarsi cixan Bir olke Iki hokumet e teklifini ireli surdu bezileri ise sistemde vurgulanan bir olke PRC yerine ROC olmalidir deye fikirlerini bildirdiler Bir olke Iki sistem e aciq sekilde destekleyen az sayda tayvanlilardan biri Anakara dogulan Li Aodir Bir olke iki sistem Honkonqun iqtisadi ve siyasi sistemlerinin 1997 ci ilde Britaniyaya verildikden 50 il sonra deyisilmeyeceyine zemanet verir Ancaq buna baxmayaraq Cin Xalq Respublikasinin Ana Konvensiyasi Surasi Cinin Honkonq xalqinin ozunu idare etmek huququnu pozdugunu iddia etdikleri ve mehkeme sistemine ciddi sekilde mudaxile etdiyi ve soz azadligina mudaxile etdiyini iddia eden 169 hadiseni qeyd etdi Baxmayaraq ki Hu Jintao nun 15 Noyabr 2002 ci ilde butun bu munaqiseleri dayandirdi Tayvanin musteqillik herekatinin qarsisini almaq ucun 14 mart 2005 ci il tarixinde Cin Xalq Respublikasinin Anti Sessiya Qanununda bir olke iki sistem cercivesi qeyd edilmedi 1992 ci ilden hokm suren qanunlar 2005 ci ilde Pan Blunun Cine aprel ayinda etdiyi sefer zamani deyisdirildi 2008 ci ilde Cinde prezident seckilerinde qalib gelen Kuomintang partiyasinin uzvu Ma Yinq jeou butun qanunlari deyisir ve bu da sonda bir olke iki sistem muasir Cin 一国两区 en eneni cin 一國兩區 prinsipini tamamile deyisir 2013 cu il erzinde xususile 10 oktyabr 2013 cu il tarixinde Cinin milli bayram gununde prezident Ma Ying jeou Tayvan ve Cinin etnik ve beynelxalq elaqelerini mokhemlendirmek ucun bir sira qanunlar qebul edir Iki olke bir sistemMehemmed Cohen Asiyada hokm suren bu qanunun diger Asiya olkelerinde tedbiq edilmesini ireli surur O bu qanunla Israil Felestin ve Simali Koreya Cenubi Koreya munaqisesinin hell oluna bileceyine inanir Olkeler Muxtar Respublikalar BayraqlarAmerika Puerto Riko Puerto RikoBoyuk Britaniya Simali Irlandiya Simali IrlandiyaDanimarka Qrenlandiya QrenlandiyaKoreya xalq Demokratik Respublikasi Sinjelu xususi adminstrasiya regionu Sinjelu xususi adminstrasiya regionuTanzaniya Zenzibar ZenzibarFilippin Muselman Mindanao Muxtar Bolgesi Moro MoroHemcinin baxBir millet iki dovletIstinadlar Boland Rory What Country Is Hong Kong in China or Not 2014 10 09 at the Wayback Machine About com Travel 1898 and all that a Brief History of Hong Kong The Economist 28 June 1997 Chapter I General Principles 2017 11 23 at the Wayback Machine Government of the Hong Kong SAR 17 March 2008 Retrieved 1 November 2009 Press release President Ma Ying jeou s National Day Address 10 10 2013 2014 10 29 at the Wayback Machine Taipei Representative Office in Finland 15 October 2013 News Release MAC Pres Release No 065 2017 02 28 at the Wayback Machine Mainland Affairs Council 29 June 2006 Retrieved 18 October 2016 General news Su to Chair DPP s China Affairs Committee 2014 10 29 at the Wayback Machine Kuomingtang 21 November 2012 Broad one China framework set 2014 10 29 at the Wayback Machine Taipei Times Retrieved 12 September 2014 EdebiyyatOne Country Two Systems Three Legal Orders Perspectives of Evolution Essays on Macau s Autonomy after the Resumption of Sovereignty China Eds Jorge Oliveira Paulo Cardinal Springer Science amp Business Media 2009 826 p Xarici kecidler