Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bilal Əhməd (tam adı: Bilal Mahmud oğlu Əhməd; 1884, Pirşağı, Bakı qəzası – 1944, Kirovabad) — Türk İşçi Teatrı və Azərbaycan Dövlət Dram Teatrının ilk baş rejissoru və direktoru, Əməkdar artist, dramaturq, yazıçı, tərcüməçi, teatr və kino xadimi, aktyor.
| Bilal Əhməd | |
|---|---|
| Bilal Mahmud oğlu Əhməd | |
 | |
| Doğum tarixi | 1884 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1944 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | Ciyər xəstəliyi |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Vətəndaşlığı | SSRİ |
| Uşağı | Gülxanım Əhməd |
| Atası | Mahmud Əhməd |
| Anası | Çeşmi Əhməd |
| Təhsili | Leninqrad (Sankt-Peterburq) İncəsənət İnstitutu |
| Mükafatları | Əmək qəhrəmanı |
Həyatı
Bilal Əhməd 1884-cü ildə Bakının Pirşağı kəndində dünyaya gəlib. Atası Kərbəlayı Mahmud öz dövrünün məşhur həkimi olub. Anası Çeşmi xanım isə adlı-sanlı "Məmməd Səfi" nəslindən idi. İlk təhsilini mollaxanada alan Bilal Əhməd ərəb-fars dillərini mükəmməl öyrənir. Daha sonra o, Bakı gimnaziyasına qəbul olur və 1907-ci ildə gimnaziyanı fərqlənmə ilə bitirir. Gimnaziyada oxuduğu illərdə rus və alman dillərini öyrənir. Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Bilal Əhməd Azərbaycan hökuməti tərəfindən Leninqrad (Sankt-Peterburq) İncəsənət İnstitutuna oxumağa göndərilir.
Repressiya qurbanı olan Bilal Əhməd 1937-ci ildə həbs olunur. Heç bir günahı olmadığı üçün doqquz aydan sonra onu həbsxanadan buraxırlar. Həbsxanadan çıxdıqdan sonra sənətdən uzaqlaşır və başqa işdə işləməyə başlayır. Lakin NKVD tərəfindən daimi nəzarətdə olan Bilal Əhməd, işlədiyi yerdə ermənilər tərəfindən boynuna şər atılaraq yenidən həbs olunur. On il həbs cəzasına məhkum olunan Bilal Əhməd 1944-cü ildə Gəncə həbsxanasında ciyər xəstəliyindən vəfat edir.
Ailəsi
O, Leninqradda Mariya Vasilyevna adlı ziyalı bir xanımla ailə həyatı qurur. Bu izdivacdan bir qız olur. Qızı Gülxanım Cənubi Osetiyada, Sxinvalidə yaşayıb. Uzun müddət orada məktəb direktoru işləyib.
Fəaliyyəti
Ailədə səkkiz uşaq olan Bilal gimnaziyada oxuduğu illərdə imkansızlıqdan işləməyə məcbur olur və Orucov qardaşlarının mətbəəsində işə başlayır. Mürrəttib ixtisasına yiyələnir. O vaxt Süleyman Məlikov, Qulam Məmmədli, Hacıməmməd Qafqazlı, Ağabəy Mahmudov və b. Bilal Əhmədlə birlikdə "Kaspi" mətbəəsində işləmişlər. Hüsxətti gözəl olan Bilal Əhməd dram əsərlərinin üzünü köçürür. suflyorluq və artislik edir. Sankt-Peterburqda institutu bitirdikdən sonra 1924-cü ildə Bakıya qayıdan Bilal Əhməd Türk İşçi Teatrına işə girir. Bilal Əhməd bu teatrda əvvəlcə artist, sonra ədəbi hissə müdiri, ən nəhayət, teatrın direktoru vəzifəsinə qədər yüksəlir. 1933-cü ildə Türk İşçi Teatrı xüsusi qərar ilə Gəncəyə köçürülür. Lakin Bilal Əhmədi bacarıqlı bir teatr təşkilatçısı kimi Şəkiyə - Dram Teatrını yaratmağa göndərirlər. 1933-cü ildə yenidən Bakıya qayıdan Bilal Əhməd Azərbaycan Dram Teatrına baş rejissor və direktor təyin edilir.
O, həm də tərcüməçi kimi fəaliyyət göstərib. Qoqolun, Çexovun, Qriboyedovun və b. əsərlərini Azərbaycan dilinə tərcümə edib. 1925-ci ildə Abbas Mirzə Şərifzadənin rejissorluğu ilə çəkilmiş "Bismillah" filmində Bilal Əhməd aparıcı rollardan biri olan Əhməd rolunda çəkilib. Bilal Əhməd Azərbaycan kinosunun yaradıcılarından biri olub. Teatrda və kinoda xidmətləri nəzərə alınaraq Bilal Əhməd o dövr üçün yüksək ad sayılan Əmək qəhrəmanı (indiki Əməkdar artist) adına layiq görülmüşdür. Bilal Əhmədin ədəbi irsi Azərbaycan Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət arxivində mühafizə olunur.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Hafiz Sadıqov. Əhməd Bilal, yaxud yaxşılığa yamanlıq… "İlham" qəzeti. 14 may 1991. səh.2
Xarici keçidlər
- Bilal Əhməd (Əhməd Bilal)-130 illiyi "Space" radiosu
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bilal Ehmed tam adi Bilal Mahmud oglu Ehmed 1884 Pirsagi Baki qezasi 1944 Kirovabad Turk Isci Teatri ve Azerbaycan Dovlet Dram Teatrinin ilk bas rejissoru ve direktoru Emekdar artist dramaturq yazici tercumeci teatr ve kino xadimi aktyor Bilal EhmedBilal Mahmud oglu EhmedDogum tarixi 1884Dogum yeri Pirsagi Baki qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1944Vefat yeri Kirovabad Azerbaycan SSR SSRIVefat sebebi Ciyer xesteliyiMilliyyeti azerbaycanliVetendasligi SSRIUsagi Gulxanim EhmedAtasi Mahmud EhmedAnasi Cesmi EhmedTehsili Leninqrad Sankt Peterburq Incesenet InstitutuMukafatlari Emek qehremaniHeyatiBilal Ehmed 1884 cu ilde Bakinin Pirsagi kendinde dunyaya gelib Atasi Kerbelayi Mahmud oz dovrunun meshur hekimi olub Anasi Cesmi xanim ise adli sanli Memmed Sefi neslinden idi Ilk tehsilini mollaxanada alan Bilal Ehmed ereb fars dillerini mukemmel oyrenir Daha sonra o Baki gimnaziyasina qebul olur ve 1907 ci ilde gimnaziyani ferqlenme ile bitirir Gimnaziyada oxudugu illerde rus ve alman dillerini oyrenir Azerbaycanda Sovet hakimiyyeti qurulduqdan sonra Bilal Ehmed Azerbaycan hokumeti terefinden Leninqrad Sankt Peterburq Incesenet Institutuna oxumaga gonderilir Repressiya qurbani olan Bilal Ehmed 1937 ci ilde hebs olunur Hec bir gunahi olmadigi ucun doqquz aydan sonra onu hebsxanadan buraxirlar Hebsxanadan cixdiqdan sonra senetden uzaqlasir ve basqa isde islemeye baslayir Lakin NKVD terefinden daimi nezaretde olan Bilal Ehmed islediyi yerde ermeniler terefinden boynuna ser atilaraq yeniden hebs olunur On il hebs cezasina mehkum olunan Bilal Ehmed 1944 cu ilde Gence hebsxanasinda ciyer xesteliyinden vefat edir AilesiO Leninqradda Mariya Vasilyevna adli ziyali bir xanimla aile heyati qurur Bu izdivacdan bir qiz olur Qizi Gulxanim Cenubi Osetiyada Sxinvalide yasayib Uzun muddet orada mekteb direktoru isleyib FealiyyetiAilede sekkiz usaq olan Bilal gimnaziyada oxudugu illerde imkansizliqdan islemeye mecbur olur ve Orucov qardaslarinin metbeesinde ise baslayir Murrettib ixtisasina yiyelenir O vaxt Suleyman Melikov Qulam Memmedli Hacimemmed Qafqazli Agabey Mahmudov ve b Bilal Ehmedle birlikde Kaspi metbeesinde islemisler Husxetti gozel olan Bilal Ehmed dram eserlerinin uzunu kocurur suflyorluq ve artislik edir Sankt Peterburqda institutu bitirdikden sonra 1924 cu ilde Bakiya qayidan Bilal Ehmed Turk Isci Teatrina ise girir Bilal Ehmed bu teatrda evvelce artist sonra edebi hisse mudiri en nehayet teatrin direktoru vezifesine qeder yukselir 1933 cu ilde Turk Isci Teatri xususi qerar ile Genceye kocurulur Lakin Bilal Ehmedi bacariqli bir teatr teskilatcisi kimi Sekiye Dram Teatrini yaratmaga gonderirler 1933 cu ilde yeniden Bakiya qayidan Bilal Ehmed Azerbaycan Dram Teatrina bas rejissor ve direktor teyin edilir O hem de tercumeci kimi fealiyyet gosterib Qoqolun Cexovun Qriboyedovun ve b eserlerini Azerbaycan diline tercume edib 1925 ci ilde Abbas Mirze Serifzadenin rejissorlugu ile cekilmis Bismillah filminde Bilal Ehmed aparici rollardan biri olan Ehmed rolunda cekilib Bilal Ehmed Azerbaycan kinosunun yaradicilarindan biri olub Teatrda ve kinoda xidmetleri nezere alinaraq Bilal Ehmed o dovr ucun yuksek ad sayilan Emek qehremani indiki Emekdar artist adina layiq gorulmusdur Bilal Ehmedin edebi irsi Azerbaycan Dovlet Edebiyyat ve Incesenet arxivinde muhafize olunur Hemcinin baxVuqar Ehmed Almaxanim EhmedliIstinadlarHafiz Sadiqov Ehmed Bilal yaxud yaxsiliga yamanliq Ilham qezeti 14 may 1991 seh 2Xarici kecidlerBilal Ehmed Ehmed Bilal 130 illiyi Space radiosu