Süleyman Məlikov (tam adı: Süleyman Dadaş oğlu Məlikov; 21 dekabr 1899 – 22 sentyabr 1969) — jurnalist, tərcüməçi, redaktor. Azərbaycan SSR əməkdar mədəniyyət işçisi (1967), Qızıl Əmək Bayrağı ordenli, ÜİK(b)P üzvü.
Süleyman Məlikov | |
---|---|
Məlikov Süleyman Dadaş oğlu | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Bakı, Bakı qəzası, Bakı quberniyası, Qafqaz canişinliyi, Rusiya imperiyası |
Vəfat tarixi | (69 yaşında) |
Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
Dəfn yeri | İkinci Fəxri xiyaban |
Vətəndaşlığı | Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ |
Fəaliyyəti | jurnalist |
Mükafatları | |
Həyatı
Süleyman Dadaş oğlu Məlikov 1899-cu ildə Bakıda anadan olmuşdur. Əslən Pirşağı kəndindən idi. Marksizm-leninizm klassiklərinin əsərlərini Azərbaycan dilinə əsas tərcüməçi və redaktorlarından biri olmuşdur.
Süleyman Məlikovun ən böyük xidmətlərindən biri də lüğət tərtibi sahəsində olmuşdur. Sovet hakimiyyətinin ilk illərində lüğətə böyük ehtiyac olduğu zaman Hənəfi Zeynallı, Yusif Əliyev, Süleyman Musabəyov, Vəli Xuluflu, Tağı Şahbazi Simurğ, Əhməd bəy Pepinov, Ələkbər Heydərli, Yusif Vəzir Çəmənzəminli, Məhərrəm Kamil, Rəşid Yusifzadə, Ələkbər Qərib, Sami Kamal, Xudadat bəy Əzizbəyovla birlikdə Ruhulla Axundovun başçılığı ilə ilk "Rusca-türkcə lüğət"in (1926) tərtibçilərindən biri olmuşdur
1921–1952-ci illərdə "Molla Nəsrəddin" jurnalının məsul katibi, "Şərq qadını", "Maarif və mədəniyyət", "Qızıl qələm" jurnallarının, "Kommunist" və bir sıra digər qəzetlərin redaksiyasında işləmiş, 1952–1969-cu illərdə "Kirpi" jurnalının redaksiya heyətinin üzvü olmuşdur.
1952–1969-cu illərdə Partiya tarixi institutunun "Marksizm-leninizm əsərlərinin tərcümə şöbəsinin" müdiri olmuşdur.
1980-cı illərdə oğlu Oqtay Məlikov həmin şöbəyə rəhbərlik etmişdir.
K.Marksın "Kapital"ının (cild 1–3), K.Marks və F.Engelsin iki cildlik seçilmiş əsərlərinin (1953) əsas tərcüməçi və redaktoru olmuşdur.
"Molla Nəsrəddin"də çalışarkən onun nəşri məsələləri ilə məşğul olmuş, jurnalda publisistik məqalələr dərc etdirmişdir. Süleyman Məlikovun yaradıcılığında ciddi siyasi pafosu, prinsipial tənqidi satirik və yumorlu üslubla birləşdirmişdi. "Qəmişqulu", "Əbülhaq" imzalı yazıları 1924–1925 illərdə "Kommunist" qəzetində və "Molla Nəsrəddin" jurnalında, "Qıraxdanbaxan" imzaları ilə məqalələri 1922 ildə "Zəhmət" qəzetində çıxmışdır. Mətbuatda Məmmədquluzadə haqqında bir neçə məqaləsi, xatirələri çap olunmuşdur. "Cəfər Cabbarlı haqqında xatirələr"ində (1969) yeri gəidikcə "Molla Nəsrəddin" jurnalından da söz açmışdır.
"Kommunist" qəzetin tanınmış əməkdaşlarından biri də müxtəlif vəzifələrdə çalışmış Süleyman Məlikov idi. O, əsasən respublika və qəza mətbuatının durumu haqqında yazır, eləcə də qəzetin xüsusi müxbiri kimi qəzalara yollanaraq oradan partiya-həmkarlar, sosial-məişət və iqtisadi mövzularda məqalələr göndərirdi. Beynəlxalq və partiya mövzularında məqalələrini "Suleyman Məlikov", "S.Məlikov", qalan yazılarını isə "Əbu-l-hövl", "Qəmişqulu", "Damğa", "Kənardan baxan", "D.Oğlu", "S.M.Oğlu", "S.Məlikzadə", "M-zadə", "M-zadə S.", "S." və s. təxəllüsləri ilə çap etdirirdi.
"Kommunist"dəki məqalələrində dram və opera teatrlarının inkişafı məsələləri mühüm yer tuturdu; "Türk teatr səhnəsi" məqaləsində milli opera sənətimiz haqqında inkarçı tənqidlərə cavab verən Üzeyir Hacıbəyov səsinə səs vermişdi ("Kommunist", 26.9.1924, № 215). Başqa bir məqaləsində o,Teatr səhnəsinin 50 illiyi münasibətilə yazırdı ki, Nəcəf bəy Vəzirov gecədə "şairanə bir məcazi misal gətirib türk teatrlarının başlanğıcını bir xarabazarlıqda əkilən ağaca bənzədir və haman ağacı əkən şəxsin ixtiyar yaşında yenə haman xarabazarlığa qayıtdığı zaman orada... abad, gözəl və müəttər bir bağ... görərək şadlandığım təsvir edir" (Q.Məmmədli. "Üzeyir Hacıbəyli. Salnamə", B., 1984, s. 290). S.Məlikov Azərbaycan Partiya Ədəbiyyatı Nəşriyyatında və Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında işləmiş, "Molla Nəsrəddin» jurnalının katibi və felyetonçusu (imzası: Əbülhol) olmuşdur. Məqalələrindən birində "Kommunist" qəzeti redaktoru Həbib Cəbiyevin onu "Molla Nəsrəddin" redaksiyasına məsul katibliyə göndərməsini xatırlayaraq yazır: "Bir dəfə məni kabinetinə çağırdı: — Süleyman, şöbə müdirliyindən əl çək... Bizdə felyetonçu qalmaqla bərabər, "Molla Nəsrəddin"ə kömək edəcəksən. Mirzə təkdir, ona "əl yetirmək" lazımdır. (Sonralar bildim ki, Mirzə özü, Həbib Cəbiyev və "Molla Nəsrəddin"in işlərində yaxından iştirak edən Məmmədəli Sidqi üçlükdə bu qərara gəlmişlər. ("Mənim iki redaktorum", "Kommunist" — 50. Kitab-albom", Bakı, 1969, s.59). Geniş bilik sahibi olması, Azərbaycan və rus dillərini mükəmməl bilməsi, tərcümədə aydınlıq və dürüstlük prinsipinə riayət etməsi sayəsində tərcümələri orijinalın məzmun və ruhunu, üslubunu düzgün canlandırırdı. Süleyman Məlikovun rus dilindən azərbaycancaya tərcümənin nəzəri və əməli məsələlərinə dair məqalələri, C.Məmmədquluzadə və mollanəsrəddinçilər haqqında xatirələri vardır ki, bir çoxu hələ çap olunmamışdır.
Ailəsi
Oğlu Oqtay Məlikov (1925–2006) tarixçi, tərcüməçi, digər oğlu (1927–2009) həkim idi. Qızı Süsən Məlikova (1953) filoloqdur.
Qardaşı Əjdər Məlikov (1889–1921) — siyasətçi. "Hümmət" partiyasının yaradıcılarından.
İstinadlar
- .Qarabağ ədəbiyyatı: xronoqraf 2018-03-18 at the Wayback Machine
Xarici keçidlər
- "Xalq qəzeti" - yaranması, inkişafı tarixindən 2012-10-22 at the Wayback Machine
- ЭЛЬМАР МАГЕРРАМОВ "ГАЗЕТА «КОММУНИСТ» и ВОПРОСЫ ВОССТАНОВЛЕНИЯ СЕЛЬСКОГО ХОЗЯЙСТВА АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ ССР", səhifə 48-49, 343. [1]
- İsrafil Mirzəhməd oğlu Qurbanov, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsi. “Suleymandan galan dunya" [2]
- Cəlil Məmmədquluzadə ENSİKLOPEDİYASI [3]
- "Kommunist" qəzetin tanınmış əməkdaşl... [4]
- İsa Həbibbəyli, AMEA-nın vitse-prezidenti, Milli Məclisin Elm və təhsil komitəsinin sədri, akademik "Azərbaycan" qəzeti, 7 aprel 2016-cı il. [5]
- Əziz Mirəhmədov, filologiya elmləri doktoru, AMEA-nın müxbir üzvü. "AZƏRBAYCAN JURNALİSTLƏRİ VƏ NAŞİRLƏRİ (Ensiklopediya)" Bakı-2013, səhifə 156-158. [6]
- Süleyman Dadaş oğlu Məlikovun, Azərbaycan respublikası, Bakı şəhəri, M. Muxtarov ev 5 yaşadığı ünvanında xatirə lövhəsinin açilış mərasimi. [7]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Suleyman Melikov tam adi Suleyman Dadas oglu Melikov 21 dekabr 1899 22 sentyabr 1969 jurnalist tercumeci redaktor Azerbaycan SSR emekdar medeniyyet iscisi 1967 Qizil Emek Bayragi ordenli UIK b P uzvu Suleyman MelikovMelikov Suleyman Dadas ogluDogum tarixi 21 dekabr 1899Dogum yeri Baki Baki qezasi Baki quberniyasi Qafqaz canisinliyi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 22 sentyabr 1969 69 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIDefn yeri Ikinci Fexri xiyabanVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRIFealiyyeti jurnalistMukafatlariHeyatiSuleyman Dadas oglu Melikov 1899 cu ilde Bakida anadan olmusdur Eslen Pirsagi kendinden idi Marksizm leninizm klassiklerinin eserlerini Azerbaycan diline esas tercumeci ve redaktorlarindan biri olmusdur Suleyman Melikovun en boyuk xidmetlerinden biri de luget tertibi sahesinde olmusdur Sovet hakimiyyetinin ilk illerinde lugete boyuk ehtiyac oldugu zaman Henefi Zeynalli Yusif Eliyev Suleyman Musabeyov Veli Xuluflu Tagi Sahbazi Simurg Ehmed bey Pepinov Elekber Heyderli Yusif Vezir Cemenzeminli Meherrem Kamil Resid Yusifzade Elekber Qerib Sami Kamal Xudadat bey Ezizbeyovla birlikde Ruhulla Axundovun basciligi ile ilk Rusca turkce luget in 1926 tertibcilerinden biri olmusdur 1921 1952 ci illerde Molla Nesreddin jurnalinin mesul katibi Serq qadini Maarif ve medeniyyet Qizil qelem jurnallarinin Kommunist ve bir sira diger qezetlerin redaksiyasinda islemis 1952 1969 cu illerde Kirpi jurnalinin redaksiya heyetinin uzvu olmusdur 1952 1969 cu illerde Partiya tarixi institutunun Marksizm leninizm eserlerinin tercume sobesinin mudiri olmusdur 1980 ci illerde oglu Oqtay Melikov hemin sobeye rehberlik etmisdir K Marksin Kapital inin cild 1 3 K Marks ve F Engelsin iki cildlik secilmis eserlerinin 1953 esas tercumeci ve redaktoru olmusdur Molla Nesreddin de calisarken onun nesri meseleleri ile mesgul olmus jurnalda publisistik meqaleler derc etdirmisdir Suleyman Melikovun yaradiciliginda ciddi siyasi pafosu prinsipial tenqidi satirik ve yumorlu uslubla birlesdirmisdi Qemisqulu Ebulhaq imzali yazilari 1924 1925 illerde Kommunist qezetinde ve Molla Nesreddin jurnalinda Qiraxdanbaxan imzalari ile meqaleleri 1922 ilde Zehmet qezetinde cixmisdir Metbuatda Memmedquluzade haqqinda bir nece meqalesi xatireleri cap olunmusdur Cefer Cabbarli haqqinda xatireler inde 1969 yeri geidikce Molla Nesreddin jurnalindan da soz acmisdir Kommunist qezetin taninmis emekdaslarindan biri de muxtelif vezifelerde calismis Suleyman Melikov idi O esasen respublika ve qeza metbuatinin durumu haqqinda yazir elece de qezetin xususi muxbiri kimi qezalara yollanaraq oradan partiya hemkarlar sosial meiset ve iqtisadi movzularda meqaleler gonderirdi Beynelxalq ve partiya movzularinda meqalelerini Suleyman Melikov S Melikov qalan yazilarini ise Ebu l hovl Qemisqulu Damga Kenardan baxan D Oglu S M Oglu S Melikzade M zade M zade S S ve s texellusleri ile cap etdirirdi Kommunist deki meqalelerinde dram ve opera teatrlarinin inkisafi meseleleri muhum yer tuturdu Turk teatr sehnesi meqalesinde milli opera senetimiz haqqinda inkarci tenqidlere cavab veren Uzeyir Hacibeyov sesine ses vermisdi Kommunist 26 9 1924 215 Basqa bir meqalesinde o Teatr sehnesinin 50 illiyi munasibetile yazirdi ki Necef bey Vezirov gecede sairane bir mecazi misal getirib turk teatrlarinin baslangicini bir xarabazarliqda ekilen agaca benzedir ve haman agaci eken sexsin ixtiyar yasinda yene haman xarabazarliga qayitdigi zaman orada abad gozel ve muetter bir bag gorerek sadlandigim tesvir edir Q Memmedli Uzeyir Hacibeyli Salname B 1984 s 290 S Melikov Azerbaycan Partiya Edebiyyati Nesriyyatinda ve Azerbaycan Dovlet Nesriyyatinda islemis Molla Nesreddin jurnalinin katibi ve felyetoncusu imzasi Ebulhol olmusdur Meqalelerinden birinde Kommunist qezeti redaktoru Hebib Cebiyevin onu Molla Nesreddin redaksiyasina mesul katibliye gondermesini xatirlayaraq yazir Bir defe meni kabinetine cagirdi Suleyman sobe mudirliyinden el cek Bizde felyetoncu qalmaqla beraber Molla Nesreddin e komek edeceksen Mirze tekdir ona el yetirmek lazimdir Sonralar bildim ki Mirze ozu Hebib Cebiyev ve Molla Nesreddin in islerinde yaxindan istirak eden Memmedeli Sidqi uclukde bu qerara gelmisler Menim iki redaktorum Kommunist 50 Kitab albom Baki 1969 s 59 Genis bilik sahibi olmasi Azerbaycan ve rus dillerini mukemmel bilmesi tercumede aydinliq ve durustluk prinsipine riayet etmesi sayesinde tercumeleri orijinalin mezmun ve ruhunu uslubunu duzgun canlandirirdi Suleyman Melikovun rus dilinden azerbaycancaya tercumenin nezeri ve emeli meselelerine dair meqaleleri C Memmedquluzade ve mollanesreddinciler haqqinda xatireleri vardir ki bir coxu hele cap olunmamisdir AilesiOglu Oqtay Melikov 1925 2006 tarixci tercumeci diger oglu 1927 2009 hekim idi Qizi Susen Melikova 1953 filoloqdur Qardasi Ejder Melikov 1889 1921 siyasetci Hummet partiyasinin yaradicilarindan Istinadlar Qarabag edebiyyati xronoqraf 2018 03 18 at the Wayback MachineXarici kecidler Xalq qezeti yaranmasi inkisafi tarixinden 2012 10 22 at the Wayback Machine ELMAR MAGERRAMOV GAZETA KOMMUNIST i VOPROSY VOSSTANOVLENIYa SELSKOGO HOZYaJSTVA AZERBAJDZhANSKOJ SSR sehife 48 49 343 1 Israfil Mirzehmed oglu Qurbanov Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler Idaresi Suleymandan galan dunya 2 Celil Memmedquluzade ENSIKLOPEDIYASI 3 Kommunist qezetin taninmis emekdasl 4 Isa Hebibbeyli AMEA nin vitse prezidenti Milli Meclisin Elm ve tehsil komitesinin sedri akademik Azerbaycan qezeti 7 aprel 2016 ci il 5 Eziz Mirehmedov filologiya elmleri doktoru AMEA nin muxbir uzvu AZERBAYCAN JURNALISTLERI VE NASIRLERI Ensiklopediya Baki 2013 sehife 156 158 6 Suleyman Dadas oglu Melikovun Azerbaycan respublikasi Baki seheri M Muxtarov ev 5 yasadigi unvaninda xatire lovhesinin acilis merasimi 7