Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Basarkeçər rayonu (1969-cu ildən Vardenis rayonu) — Göyçə mahalı ərazisində rayon. Mərkəzi Basarkeçər (Vardenis) şəhəridir.
| Basarkeçər rayonu | |
|---|---|
|
| |
| İnzibati mərkəz | Basarkeçər |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 9 sentyabr 1930 |
| Ləğv edilib | 11 aprel 1995 |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
 | |
 | |
Tarixi
Basarkeçər rayonu 1930-cu il sentyabrın 9-da yaradılıb. 1969-cu il iyunun 11-nə kimi Basarkeçər, həmin tarixdən sonra isə Vardenis rayonu adlandırılıb. Ərazisi 1151 km²-dir. Rayon mərkəzi Basarkeçər (dəyişdirilmiş adı Vardenis) rayonudur. Rayon mərkəzindən İrəvan şəhərinə olan məsafə 168 km-dir.
Rayon ərazisində irili-xırdalı çoxlu dağ zirvələri və Göyçə gölünə tökülən çaylar vardır. Onlardan ən böyüyü Məzrə (dəyişdirilmş adı Masrik) çayıdır. da bu rayon ərazisindədir.
1948–1951-ci illərdə rayon əhalisinin bir qismi Azərbaycan SSR-in ərazisinə köçürülmüşdür. Təkcə Zod kəndindən 100 ailə Xanlar (indiki Göygöl rayonu) rayonunda məskunlaşdırılmışdır. Bu vaxt Basarkeçərin 37 kəndində 30-u azərbaycanlı, 5-i erməni, 2-si isə qarışıq kəndlər idi.
Basarkeçər rayonu həmçinin Azərbaycanın məşhur el sənətkarı Aşıq Ələsgərin vətənidir. Aşığın məzarı və büstü onun doğma kəndi Ağkilsədə idi. Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, Qarabağ müharibəsi zamanı şəhidlik zirvəsini fəth etmiş fateh Mehman Sayadov da burada doğulub.
28 noyabr 1988-ci il tarixdə daşnak terror qrupları Basarkeçər rayonunun Çaxırlı, Qanlı, Kərkibaş, Şişqaya, Zod kəndlərinə basqınlar edirlər. Nəqliyyat vasitəsi olmayan imkansız, əliyalın əhalidən 34 nəfər döyülərək işgəncə ilə qətlə yetirilmişlər. Sağ qalanlar Gədəbəyə, Kəlbəcərə adlamaq üçün Sarınər, Urumbasar gədiklərindən aşmalı olurlar. Qarda-çovğunda borana düşən qaçqınlardan 12 nəfər donvurmadan tələf olur.
Basarkeçər rayonunun kəndləri
Daşkənd, Nərimanlı, Ağkilsə, Pəmbək, Qızılvəng, Şişqaya, Zod, Qanlı, Yuxarı Zağalı, Sətənağac, Kəsəmən, Göysu, Dərə, Subatan, Sarıyaqub, Çaxırlı, Zərkənd, Canəhməd, Yarpızlı, Böyük Məzrə, Kiçik Məzrə, Böyük Qaraqoyunlu, Kiçik Qaraqoyunlu, Qoşabulaq, İnəkdağı, Babacan, Kərkibaş, Qayabaşı, Qaraiman, Ağyoxuş, Yuxarı Şorca, Aşağı Şorca, Qırxbulaq, Gödəkbulaq, , , Aşağı Zağalı
1988-ci ilə kimi azərbaycanlıların yaşadıqları və həmin il tərk etməyə məcbur olduqları yaşayış məntəqələri: Böyük Qaraqoyunlu, Hüseynquluağalı, Aşağı Şorca, Yuxarı Şorca, Daşkənd, Sarıyaqub, Qayabaşı, Qoşabulaq, Zərkənd, Ağkilsə, Zod, Babacan, Pəmbək, Dərə, Şişqaya, Göysu, Kiçik Məzrə, Oğruca, Kəsəmən, İnəkdağı, Qanlı, Kərkibaş, Subatan, , Ağyoxuş, Sətənəxaç, Yuxarı Zağalı, Çaxırlı, , Böyük Məzrə, Qızılvəng, Torfavan.
Basarkeçərdə Serj Sarqsyanla görüş
2013-cü il fevralın 13-də Vardenisdə (Basarkeçər) Ermənistan prezidenti, prezidentliyə namizəd Serj Sarqsyanın tərəfdarları ilə görüş zamanı ahıl bir kişi azərbaycanca misal çəkib. Kağız üzərinə yazılanı bir təhər oxuyub, başa çatdırdıqdan sonra deyib: "İndi yazdığımı bir yana qoyub, ürək sözlərimi deyim" və ürək sözlərini azərbaycanca deyib. Prezident Sarqsyan da bunu yumor ilə qarşılayıb: "Deyəsən, müəyyən zamanların həsrətini çəkirsiniz, hə?". Kişi ürək sözlərini ermənicəyə çevirmək istəyəndə Sarqsyan buna ehtiyac olmadığını bildirib: "Lazım deyil, tərcümə etmək lazım deyil. Yəqin unudubsunuz ki, mən də bilirəm".
Basarkeçər rayonu üzrə dəyişdirilmiş tarixi yer adları
Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin müxtəlif dövrlərdə fərmanları ilə Basarkeçər rayonu üzrə dəyişdirilmiş tarixi yer adları:
| Qədim türk adı | İndiki adı | Dəyişdirilmə tarixi |
|---|---|---|
| Ağkilsə | Azat | 03.01.1935 |
| Zərzibil | Zarkand | 03.01.1935 |
| Böyük Qaraqoyunlu | Əzizli | 03.01.1935 |
| Qırxbulaq | Akunk | 03.01.1935 |
| Güney | 03.01.1935 | |
| Nərimanlı (Basarkeçər) | Şatvan | 19.04.1991 |
| Canəhməd | … | |
| Oğruca | Qaraiman | … |
| Qızılvəng | Çiçəkli | 24.07.1940 |
| Gödəkbulaq | Karçaxpyur | 12.08.1946 |
| Aşağı Zağalı | Tsovak | 12.08.1946 |
| Qanlı | Qamışlı | 12.08.1946 |
| Basarkeçər | Vardenis | 11.06.1969 |
| Basarkeçər rayonu | Vardenis rayonu | 11.06.1969 |
| Kərkibaş | Şəfəq | 25.05.1967 |
| Yarpızlı | Lçavan | 25.05.1967 |
| Babacan | Qızılkənd | 25.01.1978 |
| İnəkdağ | Yenikənd | 25.01.1978 |
| Yuxarı Zağalı | Axbradzor | 25.01.1978 |
| Kəsəmən | Bahar | 25.01.1978 |
| Lusakunk | 25.01.1978 | |
| Çaxırlı | Sovetakert | 25.01.1978 |
| Çiçəkli | Makenis | 25.01.1978 |
Həmçinin bax
Mənbələr
- Azərbaycan Respublikası prezidentinin 18 dekabr 1997-ci il tarixli "1948–1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazisindəki tarixi-etnik torpaqlarından kütləvi deportasiyası haqqında" fərmanı
- Azərbaycan Respublikası prezidentinin 26 mart 1998-ci il tarixli "Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" fərmanı
- Петрушевский И.П., Очерки по истории феодальных отношений в Азербайджане и Армении в XVI — начале XIX в., Ленинград, 1949
- Байбуртян В.А., Армянская колония Новой Джульфы в XVII веке, Иряван, 1969
- Тер-Мкртчян Л.Х., Армения под властью Надир шаха. Москва, 1963
- Езов Г.А., Сношение Петра Великого с Армянским народом, СПб, 1898
- Мамедов С.А., Азербайджан по источникам XV — первой половины XVIII вв., Бакы, 1993 Шопен И., #Шопен И., Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху его присоединения к Российской империи, СПб 1852
- Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar, Bakı, 1989
- Enikolopov İ.K., Qriboyedov i Vostok, İrəvan 1954
- Глинка Н.С., Описания переселения армян Aзербайджанских в пределы России, M.1831
- Kemal Beydilli, 1828–1829. Osmanlı — Rus savaşında Doğu Anadoludan Rusiyaya Köçürülen Ermeniler, X T.T.K. konqresinde sunulan tebliğ, Ankara,1986
- Hovannesiyan R., Armenia on the Road to Independence, Los Angeles, 1976
- Обозрение Российских владений за Кавказом в статистическом, этнографическом, топогрфическом и финансовом отношениях, СПб, 1836
- Материалы для изучения экономического быта государственных крестьян Закавказского края, Tiflis, 1885
- Величко В.Л., Кавказ. Русское дело и междуплеменные вопросы, С.Петербург, 1904
- "Армянский геноцид". Миф и реальность. Справочник фактов и документов, Б.1992
- Hüsyin Baykara., Azərbaycan istiqlal mücadiləsi tarixi, Bakı, 1992
- Cahangir Zeynaloğlu, Müxtəsər Azərbaycan tarixi, Bakı, 1992
- Заварян С., Экономические условия Карабаха и голод 1906–1907 г., Перевод с армянского, С.Петербург, 1907
- Готлиб В.В., Тайная дипломатия во время первой мировой войны, М.1960
- Suleyman Kocabas, Tarihte Turk-Rus Mucadelesi, Istanbul, 1989
- Шахдин И., Дашнакцутюн на службе русской белогвардейщины и английского командования на Кавказе, Bakı, 1990
- Kalvalı Həsənov. And yerimiz. " Əbilov,Zeynalov və oğulları " , Bakı, 2001, 352 səh.
- Cəmil Həsənov. Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində, 1918–1920-ci illər, Bakı, 1993
- Məmməd Sadıq Aran. "Qardaş köməyi" məqaləsi;1951; Bax: "Ədəbiyyət və incəsənət" qəzeti, 2 oktyabr 1990-cı il.
- Azərbaycan Respublikası MDSPİHA, f.276, s.8, iş 463, v.23; Bax: Bəxtiyar Nəcəfov, Лицо врага (История Армянского национализма в Закавказье в конце XIX начале XX в.), Bakı, 1993
- Грибоедов А., Seçilmiş əsərləri, 2-ci cild, Moskva, 1977.
Xarici keçidlər
- Qərbi Azərbaycan: azərbaycanlılara qarşı genosid demoqrafik statistika güzgüsündə 2015-11-16 at the Wayback Machine
- Qərbi Azərbaycanın türk mənşəlli toponimləri 2014-09-04 at the Wayback Machine
- Vandalizm: tarixi adlara qarşı soyqırımı. Bakı, "Təhsil", 2006, 92 səh.[ölü keçid]
- İndiki Ermənistan qədim türk yurdu idi[ölü keçid]
- Qərbi Azərbaycan ərazilərində yer adlarının soyqırımı[ölü keçid]
Həmçinin bax
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Əlisahib Əroğul. "Erməni-daşnaq faşizmi və Azərbaycan" (bədii publisistika). Bakı, "Təhsil", 2007-ci il.
- *Basarkeçərdə erməni Ermənistan prezidentinə "ürək sözlərini" azərbaycanca deyib (BBC azərbaycanca, 14.02.2013) 2022-03-25 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Basarkecer rayonu 1969 cu ilden Vardenis rayonu Goyce mahali erazisinde rayon Merkezi Basarkecer Vardenis seheridir Basarkecer rayonu40 10 50 sm e 45 43 12 s u Inzibati merkez BasarkecerTarixi ve cografiyasiYaradilib 9 sentyabr 1930Legv edilib 11 aprel 1995EhalisiEhalisi 31 300 nef 1989 TarixiQafqaz regionunun bas xeritesi Basarkecer 1858 ci il Basarkecer rayonu 1930 cu il sentyabrin 9 da yaradilib 1969 cu il iyunun 11 ne kimi Basarkecer hemin tarixden sonra ise Vardenis rayonu adlandirilib Erazisi 1151 km dir Rayon merkezi Basarkecer deyisdirilmis adi Vardenis rayonudur Rayon merkezinden Irevan seherine olan mesafe 168 km dir Rayon erazisinde irili xirdali coxlu dag zirveleri ve Goyce golune tokulen caylar vardir Onlardan en boyuyu Mezre deyisdirilms adi Masrik cayidir da bu rayon erazisindedir 1948 1951 ci illerde rayon ehalisinin bir qismi Azerbaycan SSR in erazisine kocurulmusdur Tekce Zod kendinden 100 aile Xanlar indiki Goygol rayonu rayonunda meskunlasdirilmisdir Bu vaxt Basarkecerin 37 kendinde 30 u azerbaycanli 5 i ermeni 2 si ise qarisiq kendler idi Basarkecer rayonu hemcinin Azerbaycanin meshur el senetkari Asiq Elesgerin vetenidir Asigin mezari ve bustu onun dogma kendi Agkilsede idi Azerbaycanin Milli Qehremani Qarabag muharibesi zamani sehidlik zirvesini feth etmis fateh Mehman Sayadov da burada dogulub 28 noyabr 1988 ci il tarixde dasnak terror qruplari Basarkecer rayonunun Caxirli Qanli Kerkibas Sisqaya Zod kendlerine basqinlar edirler Neqliyyat vasitesi olmayan imkansiz eliyalin ehaliden 34 nefer doyulerek isgence ile qetle yetirilmisler Sag qalanlar Gedebeye Kelbecere adlamaq ucun Sariner Urumbasar gediklerinden asmali olurlar Qarda covgunda borana dusen qacqinlardan 12 nefer donvurmadan telef olur Basarkecer rayonunun kendleri Daskend Nerimanli Agkilse Pembek Qizilveng Sisqaya Zod Qanli Yuxari Zagali Setenagac Kesemen Goysu Dere Subatan Sariyaqub Caxirli Zerkend Canehmed Yarpizli Boyuk Mezre Kicik Mezre Boyuk Qaraqoyunlu Kicik Qaraqoyunlu Qosabulaq Inekdagi Babacan Kerkibas Qayabasi Qaraiman Agyoxus Yuxari Sorca Asagi Sorca Qirxbulaq Godekbulaq Asagi Zagali 1988 ci ile kimi azerbaycanlilarin yasadiqlari ve hemin il terk etmeye mecbur olduqlari yasayis menteqeleri Boyuk Qaraqoyunlu Huseynquluagali Asagi Sorca Yuxari Sorca Daskend Sariyaqub Qayabasi Qosabulaq Zerkend Agkilse Zod Babacan Pembek Dere Sisqaya Goysu Kicik Mezre Ogruca Kesemen Inekdagi Qanli Kerkibas Subatan Agyoxus Setenexac Yuxari Zagali Caxirli Boyuk Mezre Qizilveng Torfavan Basarkecerde Serj Sarqsyanla gorus2013 cu il fevralin 13 de Vardenisde Basarkecer Ermenistan prezidenti prezidentliye namized Serj Sarqsyanin terefdarlari ile gorus zamani ahil bir kisi azerbaycanca misal cekib Kagiz uzerine yazilani bir teher oxuyub basa catdirdiqdan sonra deyib Indi yazdigimi bir yana qoyub urek sozlerimi deyim ve urek sozlerini azerbaycanca deyib Prezident Sarqsyan da bunu yumor ile qarsilayib Deyesen mueyyen zamanlarin hesretini cekirsiniz he Kisi urek sozlerini ermeniceye cevirmek isteyende Sarqsyan buna ehtiyac olmadigini bildirib Lazim deyil tercume etmek lazim deyil Yeqin unudubsunuz ki men de bilirem Basarkecer rayonu uzre deyisdirilmis tarixi yer adlariErmenistan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin muxtelif dovrlerde fermanlari ile Basarkecer rayonu uzre deyisdirilmis tarixi yer adlari Qedim turk adi Indiki adi Deyisdirilme tarixiAgkilse Azat 03 01 1935Zerzibil Zarkand 03 01 1935Boyuk Qaraqoyunlu Ezizli 03 01 1935Qirxbulaq Akunk 03 01 1935Guney 03 01 1935Nerimanli Basarkecer Satvan 19 04 1991Canehmed Ogruca Qaraiman Qizilveng Cicekli 24 07 1940Godekbulaq Karcaxpyur 12 08 1946Asagi Zagali Tsovak 12 08 1946Qanli Qamisli 12 08 1946Basarkecer Vardenis 11 06 1969Basarkecer rayonu Vardenis rayonu 11 06 1969Kerkibas Sefeq 25 05 1967Yarpizli Lcavan 25 05 1967Babacan Qizilkend 25 01 1978Inekdag Yenikend 25 01 1978Yuxari Zagali Axbradzor 25 01 1978Kesemen Bahar 25 01 1978Lusakunk 25 01 1978Caxirli Sovetakert 25 01 1978Cicekli Makenis 25 01 1978Hemcinin baxAzerbaycanlilarin Qerbi Azerbaycandan deportasiyasiMenbelerAzerbaycan Respublikasi prezidentinin 18 dekabr 1997 ci il tarixli 1948 1953 cu illerde azerbaycanlilarin Ermenistan SSR erazisindeki tarixi etnik torpaqlarindan kutlevi deportasiyasi haqqinda fermani Azerbaycan Respublikasi prezidentinin 26 mart 1998 ci il tarixli Azerbaycanlilarin soyqirimi haqqinda fermani Petrushevskij I P Ocherki po istorii feodalnyh otnoshenij v Azerbajdzhane i Armenii v XVI nachale XIX v Leningrad 1949 Bajburtyan V A Armyanskaya koloniya Novoj Dzhulfy v XVII veke Iryavan 1969 Ter Mkrtchyan L H Armeniya pod vlastyu Nadir shaha Moskva 1963 Ezov G A Snoshenie Petra Velikogo s Armyanskim narodom SPb 1898 Mamedov S A Azerbajdzhan po istochnikam XV pervoj poloviny XVIII vv Baky 1993 Shopen I Shopen I Istoricheskij pamyatnik sostoyaniya Armyanskoj oblasti v epohu ego prisoedineniya k Rossijskoj imperii SPb 1852 Azerbaycan tarixi uzre qaynaqlar Baki 1989 Enikolopov I K Qriboyedov i Vostok Irevan 1954 Glinka N S Opisaniya pereseleniya armyan Azerbajdzhanskih v predely Rossii M 1831 Kemal Beydilli 1828 1829 Osmanli Rus savasinda Dogu Anadoludan Rusiyaya Kocurulen Ermeniler X T T K konqresinde sunulan teblig Ankara 1986 Hovannesiyan R Armenia on the Road to Independence Los Angeles 1976 Obozrenie Rossijskih vladenij za Kavkazom v statisticheskom etnograficheskom topogrficheskom i finansovom otnosheniyah SPb 1836 Materialy dlya izucheniya ekonomicheskogo byta gosudarstvennyh krestyan Zakavkazskogo kraya Tiflis 1885 Velichko V L Kavkaz Russkoe delo i mezhduplemennye voprosy S Peterburg 1904 Armyanskij genocid Mif i realnost Spravochnik faktov i dokumentov B 1992 Husyin Baykara Azerbaycan istiqlal mucadilesi tarixi Baki 1992 Cahangir Zeynaloglu Muxteser Azerbaycan tarixi Baki 1992 Zavaryan S Ekonomicheskie usloviya Karabaha i golod 1906 1907 g Perevod s armyanskogo S Peterburg 1907 Gotlib V V Tajnaya diplomatiya vo vremya pervoj mirovoj vojny M 1960 Suleyman Kocabas Tarihte Turk Rus Mucadelesi Istanbul 1989 Shahdin I Dashnakcutyun na sluzhbe russkoj belogvardejshiny i anglijskogo komandovaniya na Kavkaze Baki 1990 Kalvali Hesenov And yerimiz Ebilov Zeynalov ve ogullari Baki 2001 352 seh Cemil Hesenov Azerbaycan beynelxalq munasibetler sisteminde 1918 1920 ci iller Baki 1993 Memmed Sadiq Aran Qardas komeyi meqalesi 1951 Bax Edebiyyet ve incesenet qezeti 2 oktyabr 1990 ci il Azerbaycan Respublikasi MDSPIHA f 276 s 8 is 463 v 23 Bax Bextiyar Necefov Lico vraga Istoriya Armyanskogo nacionalizma v Zakavkaze v konce XIX nachale XX v Baki 1993 Griboedov A Secilmis eserleri 2 ci cild Moskva 1977 Xarici kecidlerQerbi Azerbaycan azerbaycanlilara qarsi genosid demoqrafik statistika guzgusunde 2015 11 16 at the Wayback Machine Qerbi Azerbaycanin turk menselli toponimleri 2014 09 04 at the Wayback Machine Vandalizm tarixi adlara qarsi soyqirimi Baki Tehsil 2006 92 seh olu kecid Indiki Ermenistan qedim turk yurdu idi olu kecid Qerbi Azerbaycan erazilerinde yer adlarinin soyqirimi olu kecid Hemcinin baxQerbi Azerbaycan Azerbaycanlilarin Qerbi Azerbaycandan deportasiyasi Ermeni ehalisinin tarixi miqrasiyasiIstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Elisahib Erogul Ermeni dasnaq fasizmi ve Azerbaycan bedii publisistika Baki Tehsil 2007 ci il Basarkecerde ermeni Ermenistan prezidentine urek sozlerini azerbaycanca deyib BBC azerbaycanca 14 02 2013 2022 03 25 at the Wayback Machine