İnəkdağı — Göyçə mahalının Basarkeçər rayonunda kənd.
Kənd | |
İnəkdağı | |
---|---|
Ölkə | Ermənistan |
Rayon | Basarkeçər rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 2.150 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Rəsmi dili | |
Tarixi
İrəvаn qubеrniyаsının Аlеksаndrоpоl qəzаsındа kənd аdı.
Kənd rаyоn mərkəzi 19 km məsаfədə yеrləşir. İnəkdağı kəndinin yaranma tarixi aldığımız mənbələrə görə XVIII əsrin başlanğıcında (1715–1720) Dərişdilər tayfasından olan Qazax Məmmədin adı ilə bağlıdır. Kəndin ilk adı İnəkdağı sözünün mənası kəndin şimal hissəsindəki yüksəklikdə yerləşən İnək formasında olan dağın adı ilə bağlıdır. Deyilənlərə görə dağın ətrafındakı meşəlikdə vaxtilə maral sürüləri yaşayırmış. Marallardan biri kəndin Dərişdilər tayfasından Aişə nənənin qapısına gələrək sağılardı. Kəndin ilk adı 1976-cı ilə qədər İnəkdağı, ikinci adı isə erməni daşnaqlarının apardıqları Antitürk siyasətinin təsiri nəticəsində dəyişdirilərək Yenikənd qoyulmuşdur. Həmin ad 1988-ci ilin dekabrına qədər olmuşdur.19 аprеl 1991-ci ildə isə kəndin adı Tretuk qoyulmuşdur.
13 aprel 1919-cu ildə tayqulaq Andronikin başçılıq etdiyi daşnak terror qrupları Göyçə mahalının 22 kəndinə, Inəkdağı və ətraf kəndlərə basqın etmiş, əhalisini yurd-yuvasından didərgin salmışlar. Söyüdlü aşırımından Kəlbəcər tərəfə aşmağa can atan 400 ailə qara, çovğuna düşərək dərədə kütləvi şəkildə donvurmadan məhv olmuşlar.
Ərazisi
Kənd rayon mərkəzindən 14 km şimal tərəfdə yerləşmişdir. Kənd üç tərəfdən dağlardan, ətəyi isə geniş düzənliklərdən ibarətdir. Kənd cənub tərəfdən 9 km Böyük Məzrə kəndi ilə, kimal tərəfdən 25 km Azərbaycan respublikasının Kəlbəcər rayonu ilə, qərb tərəfdən 3 km Zod kəndi ilə, şərq tərəfdən isə, 3 km Canəhməd kəndi ilə həmsərhəddir. Kəndin eni 1 km, uzunluğu isə 2 km-dir. Kəndin 3600 hektar torpağı olmuşdur. Ondan 860 hektarı əkənək, 2470 hektarı otaraq, 70 hektarı isə biçənək sahələridir. Kəndin ərazisində adları Türk toponimlərində ibarət olan çox mənzərəli və gəxməli yerlər vardır. Kənddən 1 km şimal hissədə yerləşən "Alma ağacı" və "İkdağı" adlanan pirlər dini abidələrdir. Həmin pirlərə kənd əhalisi ilə birlikdə qonşu kəndlərində əhalisi niyyət edər, nəzir dilər və qurban kəsərdilər. Ortasında ulu tanrıdan bəxş edilən kiçik sandıqça şəklində dörd ədəd alma ağacının birləşməsindən əmələ gələn Almaağacı adlanan həmin pir çınqıllıq olan bir dərədə yerləşmişdir. Həmin ağacdan 100–150 m aralıqda bir bulaq sızaraq ağacı suvarardı. Kəndin ərazisindəki bəzi yurd yerləri aşağıdakılardır. Qurban bulağı, Ağbulaq, Soyuq bulaq, Şuşəli bulaq, Xacca qarının yeri, Qurban biçən yer, Pörnək biçən yer, Boşçala biçənəyi, Calaçuxur biçənəyi, At tutulan dərəsi və biçənəyi, Bayramqulu dərəsi, Göydöş örqşü, Caldağ əkənəyi və başqa yerlər. Kəndin ərazisində 3 su ilə işləyən dəyirman olmuşdur. Bunlar Həmidlilər tayfasından Bəşirin, Daşdəmirlilər tayfasından Xamoyun və Məşədilər tayfasından Əsgərxanın un dəyirmanlarıdır.
Elm və din
1930–1932-ci illərdə kənddə dövlət tərəfindən məktəb açılmışdır. Məktəbin inzibati binası olmadığı üçün dərslər imkanlı şəxslərin evində keçirilərdi. 1930–1932-ci illərdən 1945-ci ilə qədər intidai(I–IV), 1945-ci ildən 1984-cü ilə qədər orta (X) məktəb olmuşdur. Kənddə 300 şargirdin təhsil alması üçün yeni orta məktəb binasının tikilməsinin ilk təşəbbüskarı 1972-ci ildən 1984-cü ildə olmuşdur.
Əhalisi
1988-ci ilə qədər azərbaycanlılar.
Tanınmışları
- Həsən Göyçəli — Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, şair.
- İsmayıl Mahir — Azərbaycan aşığı, sazbənd, şair.
1941/45-də həlak olanlar
- Yusifov Umud İsa oğlu
Qaçqınlıq
1905–1907-ci illərdəki I qaçqınlıq zamanı kənd əhalisinin bir hissəsi dağlarda gizlənmiş, bir hissəsi də doğma yurdlarından çıxarılaraq qaçqın düşmüşdür. kənd əhlisi Goranboy, Şəmkir və başqa yerlədə məskunlaşmışdır. Əhali 1907-ci ilin yazında yenidən doğma kəndinə qayıtmışdır. Az bir hissəsi isə həmin yerlərdə qalmışdır. Qaçqınlıq zamanı kəndin təxminən 60–70 evi, 250–300 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur. 1918–1920-ci illərdəki II qaçqınlıq zamanı kənd əhalisi doğma yurdlarından çıxarılaraq qaçqın düşmüşdür. Kənd əhalisi Daşkəsən, Goranboy, Samux və başqa yerlərdə məskunlaşmıdır. Qaçqınlıq zamanı kənd əhalisindən həlak olanlar olmuşdur. Kənd əhalisi 1921-ci ilin yazından 1930-cu ilə qədər öz kəndinə qayıtmış, az bir hissəsi isə həmin yerlərdə qalmışdır. Qaçqınlıq zamanı kəndin 100 evi, 450–500 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur. Elə ona görə də kəndə mahalda olan kəndlilər tərəfindən 100 evlik İnəkdağı deyirdilər.1948–1953-cü illərdəki III qaçqınlıq zamanı kənd əhalisi doğma kəndində qalmışdır. Qaçqınlıq zamanı kəndin 120 evi, 480–530 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur. 1988–1991-ci illərdəki IV qaçqınlıq zamanı kənd əhalisi doğma yurdlarından qaçqın düşmüşdür. Kənd əhalisi Bakı, Gəncə, Sumqayıt, Daşkəsən, Samux, Şəmkir, Goranboy, Gədəbəy və başqa yerlərdə məskunlaşmışdılar. Kənd əhalisi bu günə qədər həmin yerlərdə yaşayırlar. Qaçqınlıq zamanı kəndin 150–160 evi, 850–900 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur.
İstinadlar
- Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
- Əlisahib Əroğul. "Erməni-daşnaq faşizmi və Azərbaycan" (bədii publisistika). Bakı, "Təhsil", 2007-ci il.
Qəşəm məhərrəmov — Başı dumanlı Göyçə
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Inekdagi Goyce mahalinin Basarkecer rayonunda kend KendInekdagi40 14 sm e 45 51 s u Olke ErmenistanRayon Basarkecer rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 2 150 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 174 nef 2011 Resmi dili ermeni diliXeriteni goster gizle InekdagiTarixiIrevan quberniyasinin Aleksandropol qezasinda kend adi Kend rayon merkezi 19 km mesafede yerlesir Inekdagi kendinin yaranma tarixi aldigimiz menbelere gore XVIII esrin baslangicinda 1715 1720 Derisdiler tayfasindan olan Qazax Memmedin adi ile baglidir Kendin ilk adi Inekdagi sozunun menasi kendin simal hissesindeki yukseklikde yerlesen Inek formasinda olan dagin adi ile baglidir Deyilenlere gore dagin etrafindaki meselikde vaxtile maral suruleri yasayirmis Marallardan biri kendin Derisdiler tayfasindan Aise nenenin qapisina gelerek sagilardi Kendin ilk adi 1976 ci ile qeder Inekdagi ikinci adi ise ermeni dasnaqlarinin apardiqlari Antiturk siyasetinin tesiri neticesinde deyisdirilerek Yenikend qoyulmusdur Hemin ad 1988 ci ilin dekabrina qeder olmusdur 19 aprel 1991 ci ilde ise kendin adi Tretuk qoyulmusdur 13 aprel 1919 cu ilde tayqulaq Andronikin basciliq etdiyi dasnak terror qruplari Goyce mahalinin 22 kendine Inekdagi ve etraf kendlere basqin etmis ehalisini yurd yuvasindan didergin salmislar Soyudlu asirimindan Kelbecer terefe asmaga can atan 400 aile qara covguna duserek derede kutlevi sekilde donvurmadan mehv olmuslar ErazisiKend rayon merkezinden 14 km simal terefde yerlesmisdir Kend uc terefden daglardan eteyi ise genis duzenliklerden ibaretdir Kend cenub terefden 9 km Boyuk Mezre kendi ile kimal terefden 25 km Azerbaycan respublikasinin Kelbecer rayonu ile qerb terefden 3 km Zod kendi ile serq terefden ise 3 km Canehmed kendi ile hemserheddir Kendin eni 1 km uzunlugu ise 2 km dir Kendin 3600 hektar torpagi olmusdur Ondan 860 hektari ekenek 2470 hektari otaraq 70 hektari ise bicenek saheleridir Kendin erazisinde adlari Turk toponimlerinde ibaret olan cox menzereli ve gexmeli yerler vardir Kendden 1 km simal hissede yerlesen Alma agaci ve Ikdagi adlanan pirler dini abidelerdir Hemin pirlere kend ehalisi ile birlikde qonsu kendlerinde ehalisi niyyet eder nezir diler ve qurban keserdiler Ortasinda ulu tanridan bexs edilen kicik sandiqca seklinde dord eded alma agacinin birlesmesinden emele gelen Almaagaci adlanan hemin pir cinqilliq olan bir derede yerlesmisdir Hemin agacdan 100 150 m araliqda bir bulaq sizaraq agaci suvarardi Kendin erazisindeki bezi yurd yerleri asagidakilardir Qurban bulagi Agbulaq Soyuq bulaq Suseli bulaq Xacca qarinin yeri Qurban bicen yer Pornek bicen yer Boscala biceneyi Calacuxur biceneyi At tutulan deresi ve biceneyi Bayramqulu deresi Goydos orqsu Caldag ekeneyi ve basqa yerler Kendin erazisinde 3 su ile isleyen deyirman olmusdur Bunlar Hemidliler tayfasindan Besirin Dasdemirliler tayfasindan Xamoyun ve Mesediler tayfasindan Esgerxanin un deyirmanlaridir Elm ve din1930 1932 ci illerde kendde dovlet terefinden mekteb acilmisdir Mektebin inzibati binasi olmadigi ucun dersler imkanli sexslerin evinde kecirilerdi 1930 1932 ci illerden 1945 ci ile qeder intidai I IV 1945 ci ilden 1984 cu ile qeder orta X mekteb olmusdur Kendde 300 sargirdin tehsil almasi ucun yeni orta mekteb binasinin tikilmesinin ilk tesebbuskari 1972 ci ilden 1984 cu ilde olmusdur Ehalisi1988 ci ile qeder azerbaycanlilar Taninmislari Hesen Goyceli Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu sair Ismayil Mahir Azerbaycan asigi sazbend sair 1941 45 de helak olanlar Yusifov Umud Isa ogluQacqinliq1905 1907 ci illerdeki I qacqinliq zamani kend ehalisinin bir hissesi daglarda gizlenmis bir hissesi de dogma yurdlarindan cixarilaraq qacqin dusmusdur kend ehlisi Goranboy Semkir ve basqa yerlede meskunlasmisdir Ehali 1907 ci ilin yazinda yeniden dogma kendine qayitmisdir Az bir hissesi ise hemin yerlerde qalmisdir Qacqinliq zamani kendin texminen 60 70 evi 250 300 nefere yaxin ehalisi olmusdur 1918 1920 ci illerdeki II qacqinliq zamani kend ehalisi dogma yurdlarindan cixarilaraq qacqin dusmusdur Kend ehalisi Daskesen Goranboy Samux ve basqa yerlerde meskunlasmidir Qacqinliq zamani kend ehalisinden helak olanlar olmusdur Kend ehalisi 1921 ci ilin yazindan 1930 cu ile qeder oz kendine qayitmis az bir hissesi ise hemin yerlerde qalmisdir Qacqinliq zamani kendin 100 evi 450 500 nefere yaxin ehalisi olmusdur Ele ona gore de kende mahalda olan kendliler terefinden 100 evlik Inekdagi deyirdiler 1948 1953 cu illerdeki III qacqinliq zamani kend ehalisi dogma kendinde qalmisdir Qacqinliq zamani kendin 120 evi 480 530 nefere yaxin ehalisi olmusdur 1988 1991 ci illerdeki IV qacqinliq zamani kend ehalisi dogma yurdlarindan qacqin dusmusdur Kend ehalisi Baki Gence Sumqayit Daskesen Samux Semkir Goranboy Gedebey ve basqa yerlerde meskunlasmisdilar Kend ehalisi bu gune qeder hemin yerlerde yasayirlar Qacqinliq zamani kendin 150 160 evi 850 900 nefere yaxin ehalisi olmusdur IstinadlarՀայաստանի 2011 թ մարդահամարի արդյունքները erm Elisahib Erogul Ermeni dasnaq fasizmi ve Azerbaycan bedii publisistika Baki Tehsil 2007 ci il Qesem meherremov Basi dumanli Goyce