Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Subatan – Göyçə mahalının Basarkeçər rayonunun keçmiş Çaxırlı sovetliyində kənd.
| Kənd | |
| Subatan | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Rayon | Basarkeçər rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 2.158 ± 1 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
B.e.ə. IV əsrdə Albaniyanın kiçik yaşayış məntəqələrindən biri olub. Alban yaşayış məskənlərinin qalıqları Xudat bulağının ətrafında, qədim alban qəbir daşları isə indiki daş mədəninin ətrafında 1992-ci ilə qədər qalırdı. Bu daşların hündürlüyü 3–5 m arasında idi. İndi ermənilər həmin daşları qonşu Qızılvəng, Gödəkbulaq və Yarpızlı kəndlərinə aparıblar. Qədim alban tarixinin izləri bu ərazidə bir çox yerlərdə var. Çaxırlı kəndi ilə sərhəddə yerləşən Murad xaç abidəsi bunların ən qədimidir. Subatan kəndinin bünövrəsi XVII əsrin ortalarında (1850-1860) Mayıllılar tayfasının başçısı Kərbəlayı Şıxəli kişi Çaxırlı kəndindən qohumları olan 8 ailə ilə birlikdə çıxaraq indiki Subatan kəndini özləri üçün yaşayış yeri seçmişdir. Kəndin adı yarandığı ilk gündən 1988-ci ilin dekabrına kimi iki dəfə dəyişdirilmişdir.
Bığdey deyilən ərazidə gur sulu bulaq axırmış. İrandan Göyçə yaylaqlarına bir yay istirahətə gələn bir erməni qoyun sürüsü ilə Bığdey ətrafında düşərgə salır. Ərazi çox xoşuna gəlir. Gedəndə qoyunları qırxdıraraq yununu bulağın gözünə tıxayır və üstünü torpaqlayır ki, bu cənnət misallı yerlər türklərə qalmasın. Su öz məcrasını dəyişərək başqa istiqamətə yön alır. Suyun batdığı ərazi "Subatan", məcrasını dəyişib çıxdığı ərazini isə yerli əhali "Suçıxan" adlandırıblar.
Kəndin adı 1988-ci ilin dekabrına qədər Subatan olmuşdur.
Ərazisi
Göyçənin mənzərəli kəndlərindən biri olan Subatan kəndi rayon mərkəzindən 12 km cənub- qərb tərəfdə yerləşmişdir. Kənd cənub tərəfdən 6 km Çaxırlı kəndi ilə, şərq tərəfdən 5 km Tüstülü və Yuxarı Zağalı kəndləri ilə həmsərhəddir. Kəndin eni 2 km, uzunluğu isə 2,5 kmdir. Mənbəyi Şişpilləkən və Qarnıyarıq dağlarından başlayan Zağalı çayı kəndin ətrafından keçərdi. Çaydan qonşu Çaxırlı, Tüstülü və Qırxbulaq kəndlərinin əhalisi də istifadə edərdi. Kəndin 1350 hektar torpağı olmuşdur. Ondan 650 hektarı əkənək, 700 hektarı isə otaraq və biçənək sahələridir. Bunun 650 hektarı əkin, qalanı isə otlaq və biçənək sahəsi idi. Rayon mərkəzindən 12 km cənub-qərbdə yerləşən Subatan cənubda Yuxarı Zağalı, şimalda Çaxırlı, , qərbdə Qızılvəng, Yarpızlı, şərqdə Daşkənd, Qırxbulaq kəndləri ilə həmsərhəd olub.
Kəndin kolxoz təsərrüfatı əsasən kökəltmə maldarlıq və tütünçülük olub. Əhali şəxsi təsərrüfatda mal-qara ilə yanaşı, kartof əkinçiliyi ilə də geniş şəkildə məşğul olub. Bunlardan başqa, burada xalçaçılıq da geniş yayılıb. İrəvan xalçaçılıq məktəbinin "Zəngəzur", Şirvan xalçaçılıq məktəbinin bir çox nümunələri və digər xalça növləri şəxsi evlərdə toxunub, dövlətə təhvil verilib. İndi ermənilər bu xalçaları dünyaya erməni əsərləri kimi təqdim edirlər.
Köçkünlük vaxtı sovxozda 3 DT-75 markalı traktor, 3 otbiçən, 3 presbağlayan, 3 kombayn, 3 otyığan, 4 qoşqu və əlavə olaraq 10-a yaxın müxtəlif texnika, 7 yük maşını, 2000 başdan çox iribuynuzlu heyvan qalıb. Şəxsi təsərrüfatda isə 1000-dən çox iribuynuzlu, 3000-dən çox isə xırdabuynuzlu heyvan qalıb.
Qaçqınlıq
Kənddə IV dəfə qaçqınlıq zamanı olmuşdur. I qaçqınlıq zamanı kənd əhalisinin əksəriyyətini erməni qəsbkarları doğma yurdlarından çıxara bilməmişdir.
1918-1920-ci illərdəki II qaçqınlı zamanı kənd əhalisi doğma yurdlarından çıxarılaraq qaçqın düşmüşlər. Kənd əhalisi Şamaxı, Gədəbəy, Goranboy, və başqa yerlərdə məskunlaşmışdır. Kənd əhalisi 1921-ci ilin yazında doğma kəndinə qayıtmış, az bir hissə isə məskunlaşdıqları ərazilərdə qalmışdır. Kəndin təxminən 140-150 evi, 500-600 nəfərə yaxın əhalisi oluşdur.1938-1939-cuillərdə kəndin 140-150 evi, 500-600 nəfərə yaxın əhalisindən 70-80 evi, 250-300 nəfərə yaxın əhalisi mahalın Canəhməd kəndinin yaxınlığındakı, Ağyoxuş kəndinə köçərək özəri üçün daimi yaşayış yeri seçdilər. Parçalanan Subatan kəndinin 70-80 evi, 250-300 nəfərə yaxın əhalisi qaldı. 1948-1953-cü illərdəki III qaçqınlıq zamanı kənd əhalisi heç bir yana çıxmamış, tamamilə doğma yurdlarında qalmışdır. Kəndin qaçqınlıq zamanı 70-80 evi, 250-300 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur. 1988-1991-ci illərdəki IV qaçqınlıq zamanı kənd əhalisi zorla doğma yurdlarından çıxarılaraq qaçqın düşmüşdür. Əhali Bakı, Gəncə, Şəmkir, Yevlax, Xanlar, Samux, Bərdə, Ağdaş, Şamaxı və başqa yerlərdə yaşayır. Kəndin 100 evi, 600-700 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur.
Mədəniyyəti
Kənddə səkkizillik məktəb, kinoklub, kitabxana fəaliyyət göstərib.
Yer-yurd adları
Kənddən 2 km gündoğan tərəfdə Su dərəsi adlanan yerdə, adları Türk toponimlərindən ibarət çox mənzərəli və gəzməli yurd yerləri vardır. Onlardan tarixi III-V əsrlərə təsadüf edən, üzərində Qrabar əlifbası ilə yazılan Alban Türklərinin yaşamasından bəhs edən xaç daşları tarixi abidələr, kənddə müqəddəs pir kimi sayılan "Ocaqlı" adlanan müqəddəs yer və kəndin mərkəzindəki Seyidlilər tayfasının ocağı isə dini abidələrdəndir. Seyidlilər və ocaqlı adlanan həmin müqəddəs pirlərə qonşu kəndlərin də əhalisi nəzir dilər və ziyarət edərdilər. Kəndin ərazisindəki qədim yurd yerlərindən Dərəağıl, Atyeyən, Topdaş, Təpədalı, Damqaya, Quzeylər, Qızılitənlər, Namazın əriştəliyi, Danaqırılan, Haçrax, Keşişin xamı, Düllək qayası, Dəvə qayası, Padişahlıq, Molla Salman, Qırğıngüneyi, Kartof yeri, Bığdey, Şəldilərin xamı, Siçanlı, Hacı Şaban, Quş ölən, Ziveydə qalan qaya, Xaxoy, Komsomol qayası, Hoyuq, Şaravan təpəsi, Bədəl dombağı, Qırma, Pollu ev, Kazımın çanağı, Seyidin kalafası, Yuxarı dərə, Qəribin dərəsi, Göy dərə, Tüstülünün komu, Qışqaşdı, Su tökülən, Tülkü yuvası, Suçıxan,Qədimbiçən təpəsi, Ocaqlı təpə, Sarı təpə, Qul təpə, Qotur təpə, Daşlı təpə,Xudat bulağı, Ağakişi bulağı, Bığdey bulağı, Məşədi Şərif bulağı, Suçıxan, Buzlu bulaq, Seyidin kalafası,Cilli göl, Bülbül gölü, Marat gölü, Ördəkli göl və başqa yerləri göstərmək ollar.
Elm və din
Kənddə ilk dəfə Şəldilər tayfasından olan Molla Oruc Alıoğlu tərəfindən təxminən 1897-1898-ci illərdə dini məktəb yəni mollaxana açılmışdır. Məktəbdə kənd əhalisi ilə birlikdə qonşu kəndlərin də əhalisi dini təhsil alaraq müqəddəs "Qurani Kərim"-i öyrənərdilər. Məktəb yarandığı ilk gündən yəni 1897-1898-ci illərdən 1917-ci ilə qədər təxminən 20 ilə yaxın davam etmişdir. Məktəbin 20 illik fəaliyyəti dövründə 60-a yaxın məzunu olmuşdur.
Kəndin tayfaları
- Mayıllılar - (Cənubi Azərbaycanın Sulduz əyaləti)
- Alcanlılar - (Cənubi Azərbaycanın Sulduz əyaləti)
- Göyməmmədlilər - ( Qazax mahalının Qaraçöp kəndi)
- Şəldilər və ya Şahgəldilər - (Qazax mahalının Qaraçöp kəndi)
- Koralılar - (Qazax mahalı)
- Kərbəlayı Vəlilər - (Qazax mahalı)
- Seyidlilər - (Naxçıvanın Şərur rayonu)
- Məşədi Qasımlılar - (Naxçıvan Sədərək rayonu)
- Haqverdilər - ( Gədəbəy rayonunun Söyüdlü kəndi)
- Süleymanlılar
- İmanlılar
- Koralılar
Görkəmli şəxsiyyətləri
- Mənsur Abbas oğlu Ələkbərov – şair, jurnalist, Təbib qəzetinin məsul katibi
- - Peşəkar Futbol Liqasının vitse-prezidenti
İstinadlar
- Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
- İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri", Bakı, "Elm", 2002.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Subatan Goyce mahalinin Basarkecer rayonunun kecmis Caxirli sovetliyinde kend KendSubatan40 07 sm e 45 41 s u Olke ErmenistanRayon Basarkecer rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 2 158 1 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 136 nef 2011 Resmi dili ermeni diliXeriteni goster gizle Subatan Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiSubatan kendi B e e IV esrde Albaniyanin kicik yasayis menteqelerinden biri olub Alban yasayis meskenlerinin qaliqlari Xudat bulaginin etrafinda qedim alban qebir daslari ise indiki das medeninin etrafinda 1992 ci ile qeder qalirdi Bu daslarin hundurluyu 3 5 m arasinda idi Indi ermeniler hemin daslari qonsu Qizilveng Godekbulaq ve Yarpizli kendlerine apariblar Qedim alban tarixinin izleri bu erazide bir cox yerlerde var Caxirli kendi ile serhedde yerlesen Murad xac abidesi bunlarin en qedimidir Subatan kendinin bunovresi XVII esrin ortalarinda 1850 1860 Mayillilar tayfasinin bascisi Kerbelayi Sixeli kisi Caxirli kendinden qohumlari olan 8 aile ile birlikde cixaraq indiki Subatan kendini ozleri ucun yasayis yeri secmisdir Kendin adi yarandigi ilk gunden 1988 ci ilin dekabrina kimi iki defe deyisdirilmisdir Bigdey deyilen erazide gur sulu bulaq axirmis Irandan Goyce yaylaqlarina bir yay istirahete gelen bir ermeni qoyun surusu ile Bigdey etrafinda duserge salir Erazi cox xosuna gelir Gedende qoyunlari qirxdiraraq yununu bulagin gozune tixayir ve ustunu torpaqlayir ki bu cennet misalli yerler turklere qalmasin Su oz mecrasini deyiserek basqa istiqamete yon alir Suyun batdigi erazi Subatan mecrasini deyisib cixdigi erazini ise yerli ehali Sucixan adlandiriblar Kendin adi 1988 ci ilin dekabrina qeder Subatan olmusdur ErazisiGoycenin menzereli kendlerinden biri olan Subatan kendi rayon merkezinden 12 km cenub qerb terefde yerlesmisdir Kend cenub terefden 6 km Caxirli kendi ile serq terefden 5 km Tustulu ve Yuxari Zagali kendleri ile hemserheddir Kendin eni 2 km uzunlugu ise 2 5 kmdir Menbeyi Sispilleken ve Qarniyariq daglarindan baslayan Zagali cayi kendin etrafindan kecerdi Caydan qonsu Caxirli Tustulu ve Qirxbulaq kendlerinin ehalisi de istifade ederdi Kendin 1350 hektar torpagi olmusdur Ondan 650 hektari ekenek 700 hektari ise otaraq ve bicenek saheleridir Bunun 650 hektari ekin qalani ise otlaq ve bicenek sahesi idi Rayon merkezinden 12 km cenub qerbde yerlesen Subatan cenubda Yuxari Zagali simalda Caxirli qerbde Qizilveng Yarpizli serqde Daskend Qirxbulaq kendleri ile hemserhed olub Kendin kolxoz teserrufati esasen kokeltme maldarliq ve tutunculuk olub Ehali sexsi teserrufatda mal qara ile yanasi kartof ekinciliyi ile de genis sekilde mesgul olub Bunlardan basqa burada xalcaciliq da genis yayilib Irevan xalcaciliq mektebinin Zengezur Sirvan xalcaciliq mektebinin bir cox numuneleri ve diger xalca novleri sexsi evlerde toxunub dovlete tehvil verilib Indi ermeniler bu xalcalari dunyaya ermeni eserleri kimi teqdim edirler Kockunluk vaxti sovxozda 3 DT 75 markali traktor 3 otbicen 3 presbaglayan 3 kombayn 3 otyigan 4 qosqu ve elave olaraq 10 a yaxin muxtelif texnika 7 yuk masini 2000 basdan cox iribuynuzlu heyvan qalib Sexsi teserrufatda ise 1000 den cox iribuynuzlu 3000 den cox ise xirdabuynuzlu heyvan qalib QacqinliqKendde IV defe qacqinliq zamani olmusdur I qacqinliq zamani kend ehalisinin ekseriyyetini ermeni qesbkarlari dogma yurdlarindan cixara bilmemisdir 1918 1920 ci illerdeki II qacqinli zamani kend ehalisi dogma yurdlarindan cixarilaraq qacqin dusmusler Kend ehalisi Samaxi Gedebey Goranboy ve basqa yerlerde meskunlasmisdir Kend ehalisi 1921 ci ilin yazinda dogma kendine qayitmis az bir hisse ise meskunlasdiqlari erazilerde qalmisdir Kendin texminen 140 150 evi 500 600 nefere yaxin ehalisi olusdur 1938 1939 cuillerde kendin 140 150 evi 500 600 nefere yaxin ehalisinden 70 80 evi 250 300 nefere yaxin ehalisi mahalin Canehmed kendinin yaxinligindaki Agyoxus kendine kocerek ozeri ucun daimi yasayis yeri secdiler Parcalanan Subatan kendinin 70 80 evi 250 300 nefere yaxin ehalisi qaldi 1948 1953 cu illerdeki III qacqinliq zamani kend ehalisi hec bir yana cixmamis tamamile dogma yurdlarinda qalmisdir Kendin qacqinliq zamani 70 80 evi 250 300 nefere yaxin ehalisi olmusdur 1988 1991 ci illerdeki IV qacqinliq zamani kend ehalisi zorla dogma yurdlarindan cixarilaraq qacqin dusmusdur Ehali Baki Gence Semkir Yevlax Xanlar Samux Berde Agdas Samaxi ve basqa yerlerde yasayir Kendin 100 evi 600 700 nefere yaxin ehalisi olmusdur MedeniyyetiKendde sekkizillik mekteb kinoklub kitabxana fealiyyet gosterib Yer yurd adlariKendden 2 km gundogan terefde Su deresi adlanan yerde adlari Turk toponimlerinden ibaret cox menzereli ve gezmeli yurd yerleri vardir Onlardan tarixi III V esrlere tesaduf eden uzerinde Qrabar elifbasi ile yazilan Alban Turklerinin yasamasindan behs eden xac daslari tarixi abideler kendde muqeddes pir kimi sayilan Ocaqli adlanan muqeddes yer ve kendin merkezindeki Seyidliler tayfasinin ocagi ise dini abidelerdendir Seyidliler ve ocaqli adlanan hemin muqeddes pirlere qonsu kendlerin de ehalisi nezir diler ve ziyaret ederdiler Kendin erazisindeki qedim yurd yerlerinden Dereagil Atyeyen Topdas Tepedali Damqaya Quzeyler Qizilitenler Namazin eristeliyi Danaqirilan Hacrax Kesisin xami Dullek qayasi Deve qayasi Padisahliq Molla Salman Qirginguneyi Kartof yeri Bigdey Seldilerin xami Sicanli Haci Saban Qus olen Ziveyde qalan qaya Xaxoy Komsomol qayasi Hoyuq Saravan tepesi Bedel dombagi Qirma Pollu ev Kazimin canagi Seyidin kalafasi Yuxari dere Qeribin deresi Goy dere Tustulunun komu Qisqasdi Su tokulen Tulku yuvasi Sucixan Qedimbicen tepesi Ocaqli tepe Sari tepe Qul tepe Qotur tepe Dasli tepe Xudat bulagi Agakisi bulagi Bigdey bulagi Mesedi Serif bulagi Sucixan Buzlu bulaq Seyidin kalafasi Cilli gol Bulbul golu Marat golu Ordekli gol ve basqa yerleri gostermek ollar Elm ve dinKendde ilk defe Seldiler tayfasindan olan Molla Oruc Alioglu terefinden texminen 1897 1898 ci illerde dini mekteb yeni mollaxana acilmisdir Mektebde kend ehalisi ile birlikde qonsu kendlerin de ehalisi dini tehsil alaraq muqeddes Qurani Kerim i oyrenerdiler Mekteb yarandigi ilk gunden yeni 1897 1898 ci illerden 1917 ci ile qeder texminen 20 ile yaxin davam etmisdir Mektebin 20 illik fealiyyeti dovrunde 60 a yaxin mezunu olmusdur Kendin tayfalariMayillilar Cenubi Azerbaycanin Sulduz eyaleti Alcanlilar Cenubi Azerbaycanin Sulduz eyaleti Goymemmedliler Qazax mahalinin Qaracop kendi Seldiler ve ya Sahgeldiler Qazax mahalinin Qaracop kendi Koralilar Qazax mahali Kerbelayi Veliler Qazax mahali Seyidliler Naxcivanin Serur rayonu Mesedi Qasimlilar Naxcivan Sederek rayonu Haqverdiler Gedebey rayonunun Soyudlu kendi Suleymanlilar Imanlilar KoralilarGorkemli sexsiyyetleriMensur Abbas oglu Elekberov sair jurnalist Tebib qezetinin mesul katibi Pesekar Futbol Liqasinin vitse prezidentiIstinadlarՀայաստանի 2011 թ մարդահամարի արդյունքները erm Ibrahim Bayramov Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri Baki Elm 2002