Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağa Hacı Aslan oğlu Aşurov (25 iyun (7 iyul) 1886, Bakı, Bakı qəzası, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası – 1936, Rostov, Rostov rayonu[d], RSFSR[d], SSRİ) — Azərbaycan mühəndisi, ictimai-siyasi xadimi. 1918-ci il oktyabrın 6-dan dekabrın 26-dək Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ilk müstəqil poçt və teleqraf naziri olmuşdur.
| Ağa Aşurov | |
|---|---|
 | |
  | |
| 6 oktyabr, 1918 – 26 dekabr, 1918 | |
| Əvvəlki | Xudadad bəy Məlikaslanov |
| Sonrakı | Aslan bəy Səfikürdski |
| |
| 26 dekabr, 1918 – 7 dekabr, 1918 | |
| Əvvəlki | Məmməd Yusif Cəfərov |
| Sonrakı | Behbud xan Cavanşir |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 25 iyun (7 iyul) 1886 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1936 |
| Vəfat yeri | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | mühəndis, siyasətçi |
| Dini | islam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Ağa Aşurov köhnə təqvimlə 25 iyun (yeni təqvimlə 7 iyul) 1886-cı ildəBakı şəhərində anadan olmuşdur. Bakı real məktəbini bitirmişdir. Almaniyanın Darmştadt Böyükhersoq Ali Texniki Məktəbini mühəndis-texnoloq ixtisası üzrə ali təhsil alıb Bakıya qayıtmış, şəhər bələdiyyə idarəsində işləmişdir.
Fəaliyyəti
Bakının abadlaşdırılması və tərəqqisi üçün həyata keçirilən bir sıra tədbirlərə başçılıq etmişdir. 1908-ci ildə Aşurovun rəhbərliyi ilə Bakıda yeni elektrik stansiyasının tikilməsi barədə müqavilə bağlanmışdır. 1916-cı ildə Bakıya Şollar su kəmərinin çəkilməsində iştirak etmişdir.
Aşurov "Nəşri-maarif" cəmiyyətinin rəhbərlərindən biri olmuş, Bakı Şəhər Dumasının üzvü seçilmişdir.
Milli azadlıq hərəkat üzvü kimi
Milli azadlıq hərəkatın fəal üzvlərindən olan Aşurov Fevral inqilabından sonra Müsəlman Milli Şurasının Müvəqqəti İcraiyyə Komitəsinin üzvü seçilmiş, Qafqaz müsəlmanlarının 1917-ci il aprelin 15–20-də Bakıda keçirilən qurultayında iştirak etmişdi. A. Aşurov Stepan Şaumyanın təşkilatçılığı ilə Bakıda azərbaycanlılara və ümumən müsəlmanlara qarşı törədilən 1918-ci ilin mart soyqırımı zamanı tərəflər arasında hərbi əməliyyatları dayandırmaq və barışıq məqsədilə yaradılan müsəlman nümayəndə heyətinin tərkibində Qafqaz İnqilabi Müdafiə Komitəsinin, Bakıdakı erməni Milli Şurasının üzvləri və İranın Azərbaycandakı konsulu Həbibulla xanla aparılan danışıqlarda "Astoriya" mehmanxanasında Əlimərdan bəy Topçubaşov, Molla Hacı Mir Möhsün, Hacı Hüseyn Tağıyev, Əbdül Kazımzadə ilə bərabər iştirak etmişdir.
Cümhuriyyət dövründə
1918-ci il 17 iyun — 7 dekabr tarixində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yarandıqda ikinci Hökumət kabinetində Aşurov əvvəlcə ticarət və sənaye naziri işləmiş, eyni zamanda, 1918-ci il oktyabrın 6-dək Ərzaq Nazirliyinə rəhbərlik etmişdir. Cümhuriyyətin mövcudluğunun ilk mərhələsində dövlətin ticarət-sənaye və ərzaq siyasətini, əsasən, Aşurov müəyyən etmişdir. İqtisadi böhranla mübarizədə Aşurov xüsusi rol oynamış, iqtisadiyyata dövlət nəzarəti sisteminin yaradılması yönündə əzmlə çalışmış, möhtəkirliklə, fəaliyyətləri dövlət maraqlarına zidd olan xüsusi mülkiyyətçilərlə mübarizədə qətiyyətli və sərt tədbirlərin tərəfdarı olmuşdur. Aşurov dövlətin müstəqil iqtisadi xəttinin prinsipial müdafiəçisi idi. 1918-ci il oktyabrın 6-da Hökumətdə bəzi dəyişikliklərlə əlaqədar poçt və teleqraf naziri təyin olunmuş, 1918-ci il dekabrın 26-dək fəaliyyət göstərmişdir və respublikada poçt və teleqraf müəssisələrinin inkişafı məqsdəilə əmrlər, sərəncamlar vermiş, ümumiyyətlə, ölkədə rabitənin bütün növlərinin inkişafı üçün var qüvvəsini sərf etmişdir. 1918-ci il dekabrın 7-də Azərbaycan Parlamentinin tərkibinə seçilən Ağa Hacı Aşurov orada 1-ci fraksiyanın ən böyük tərkibli "Musavat və "Bitərəflər fraksiyası"nda (38 nəfər deputat heyətindən ibarət idi) təmsil olunurdu. Parlamentdə təqdimat zamanı siyahıda Ağa Hacı Aşurovun adı sayca 37-ci oxunurdu. Ağa Hacı Aşurov da Parlamentdəki ən fəal deputatlardan idi. Məsələn, onun 1918-ci il dekabrın 10-da keçirilən Parlamentin iclasındakı qanun layihəsi üzrə çıxışı və səmərəli təklifləri diqqətəlayiq olmuş və millət vəkilləri tərəfindən alqışlarla qarşılanmışdır. Ağa Hacı Aşurov Azərbaycan Parlamentinin tərkibində Cümhuriyyətin süqutuna qədər fəaliyyət göstərmişdir.
Bolşeviklərə qarşı
1920-ci il aprelin 27-də Parlamentdə axşam saat 11 radələrində bolşeviklərin hakimiyyəti təslim etmək tələbinin əleyhinə səs verən 4 nəfərdən biri idi. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Şəfi bəy Rüstəmbəyli, Mustafa bəy Vəkilov və A. Aşurov 1918-ci il dekabrın ortalarında bütün Hökumət kabinəsi ilə birlikdə istefaya çıxmışdır. Azərbaycan sovet hakimiyyəti elan olunduğu günün (28 aprel 1920-ci il) ertəsi bolşeviklər A. Aşurovun həbs edilməsi barədə qərar versələr də, (233) XI ordunun Siyasi Şöbəsinin rəisi, cəllad S. Pankratovun əməliyyat müvəkilləri və xüsusi agentləri onu ələ keçirməyə müvəffəq olmamışdılar.
Azərbaycan SSR qurulduqdan sonra Azərbaycan Müvəqqəti İnqilab Komitəsinin 29 aprel 1920-ci il tarixli dekreti ilə Azərbaycan Fövqəladə komissiyası (FK) təsis olunmuşdu. FK məhz XI qırmızı ordunun Siyasi Şöbəsinin bazası əsasında rəsmən yaradılmışdır. Lakin bu cəza orqanının əməli təşkili onun 1920-ci il mayın 18-də XI ordunun Siyasi Şöbəsindən ayrıldığı gün sayılır. Həmin tarixdən 1920-ci ilin iyununadək Semyon Andreyeviç Pankratov FK-nın ilk sədri olmuşdur. FK sovet hakimiyyətinin əsas cəza orqanı idi. S. Pankratovun qısa sədrliyi dövründə bu orqanın əli ilə minlərlə milli təəssübkeşimiz məhv edilmişdir. 1920-ci ilin iyunundan FK-ya tanınmış bolşevik Baba Əliyoldaş oğlu Əliyev (1875–1937) başçılıq etmişdir. 1920-ci ilin oktyabrından onu Eyyub Şirinbəy oğlu Xanbudaqov (1893–1937) əvəz etmişdi. O, bu vəzifədə 1921-ci ilin oktyabrın 5-dək Fövqəladə Komissiyasınnın sədri vəzifəsində Mir Cəfər Mir Abbas oğlu Bağırov (1895–1956) fəaliyyət göstərmişdi. Fövqəladə Komissiya adı 1926-cı ilin avqustunadək davam etmişdir. 1926-cı ilin avqustun 7-də Azərbaycan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin (MİK) qərarı ilə Azərbaycan SSR Fövqəladə Komissiyası Dövlət Siyasi İdarəsi (DSİ) adlandırılmışdır.
Mühacirət dövrü
A. Aşurov əvvəlcə Türkiyəyə getmək istəmişdi. Buna imkan olmadığından təqiblərdən yaxa qurtarmaq üçün Rostov şəhərinə köçməli olmuşdur. Rostovda mühəndis-texnoloq ixtisası üzrə işləmişdir. Ağa Aşurov 1936-cı ildə Rostovda da dünyasını dəyişmişdir. O Rostovun tatar qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Deputat Ağa Aşurov kimləri ittiham etmişdi: "Onlar bizimlə dost olmayanlarla işləyirlər və ayağımızdan çəkirlər"
- Ağa Aşurovun qəbrini necə tapmalı? — AXTARIŞ 2016-11-29 at the Wayback Machine
- Azərbaycan tarixində Aşurovlar 2016-10-18 at the Wayback Machine
- Ağa Aşurov
Ədəbiyyat siyahısı
- Azərbaycan tarixi. V cild. B., 2001, s.303; "Milli Məclis". Parlament-90. Xüsusi buraxılış. 2008, s.79;
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, I cild, B., 2005, s.154;
- Nəsib Nəsibzadə. Azərbaycan Demokratik Respublikası. B., 1990, s.85;
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I cild. B, 1998, s.188–189;
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti. Parlament. I cild, B., 1998, s.188–189; "Milli Məclis". Parlament-90. Xüsusi buraxılış. 2008, s.79–80; Azərbaycan çekistləri. B., 1983, s.25; İltifat Iliyarlı, Tahir Behbudov. Azərbaycanın daxili işlər nazirləri. B., 2008, s.73;
- "Milli Məclis". Parlament-90. Xüsusi buraxılış. 2008, s.80;
- Yenə orada, s.93; Azərbaycan Demokratik Respublikası. Azərbaycan Hökuməti. 1918–1920. B., 1990, s.75;
- AXC Ensiklopediyası. II cild. B., 2005, s.334; Azərbaycan Demokratik Respublikası. Azərbaycan Hökuməti. 1918–1920. B., 1990, s.75
İstinadlar
- Ədalət Tahirzadə. Aşurovlar. Soyun sənədli tarixi. Baku: INDIGO. 2014. səh. 110. ISBN .
- Misir Mərdanov Ədalət Tahirzadə. 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar. C. 1 A. Bakı: Təhsil. 2018. səh. 421.
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, I cild, "Lider nəşriyyatı" 2004, Bakı şəhəri, səhifə 137.
- İltifat Əliyarlı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə rabitənin inkişafı. "Mütərcim nəşriyyat", Bakı-2009 səh. 72–75
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aga Haci Aslan oglu Asurov 25 iyun 7 iyul 1886 Baki Baki qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasi 1936 Rostov Rostov rayonu d RSFSR d SSRI Azerbaycan muhendisi ictimai siyasi xadimi 1918 ci il oktyabrin 6 dan dekabrin 26 dek Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin ilk musteqil poct ve teleqraf naziri olmusdur Aga AsurovAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin 2 ci Poct ve Teleqraf Naziri6 oktyabr 1918 26 dekabr 1918EvvelkiXudadad bey MelikaslanovSonrakiAslan bey SefikurdskiAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin 2 ci Ticaret ve senaye Naziri26 dekabr 1918 7 dekabr 1918EvvelkiMemmed Yusif CeferovSonrakiBehbud xan CavansirSexsi melumatlarDogum tarixi 25 iyun 7 iyul 1886Dogum yeri Baki Baki qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1936Vefat yeri Rostov Rostov rayonu d RSFSR d SSRITehsili Darmstadt Texniki Universiteti Xarkov Politexnik Institutu d Fealiyyeti muhendis siyasetciDini islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAga Asurov kohne teqvimle 25 iyun yeni teqvimle 7 iyul 1886 ci ildeBaki seherinde anadan olmusdur Baki real mektebini bitirmisdir Almaniyanin Darmstadt Boyukhersoq Ali Texniki Mektebini muhendis texnoloq ixtisasi uzre ali tehsil alib Bakiya qayitmis seher belediyye idaresinde islemisdir FealiyyetiBakinin abadlasdirilmasi ve tereqqisi ucun heyata kecirilen bir sira tedbirlere basciliq etmisdir 1908 ci ilde Asurovun rehberliyi ile Bakida yeni elektrik stansiyasinin tikilmesi barede muqavile baglanmisdir 1916 ci ilde Bakiya Sollar su kemerinin cekilmesinde istirak etmisdir Asurov Nesri maarif cemiyyetinin rehberlerinden biri olmus Baki Seher Dumasinin uzvu secilmisdir Milli azadliq herekat uzvu kimi Milli azadliq herekatin feal uzvlerinden olan Asurov Fevral inqilabindan sonra Muselman Milli Surasinin Muveqqeti Icraiyye Komitesinin uzvu secilmis Qafqaz muselmanlarinin 1917 ci il aprelin 15 20 de Bakida kecirilen qurultayinda istirak etmisdi A Asurov Stepan Saumyanin teskilatciligi ile Bakida azerbaycanlilara ve umumen muselmanlara qarsi toredilen 1918 ci ilin mart soyqirimi zamani terefler arasinda herbi emeliyyatlari dayandirmaq ve barisiq meqsedile yaradilan muselman numayende heyetinin terkibinde Qafqaz Inqilabi Mudafie Komitesinin Bakidaki ermeni Milli Surasinin uzvleri ve Iranin Azerbaycandaki konsulu Hebibulla xanla aparilan danisiqlarda Astoriya mehmanxanasinda Elimerdan bey Topcubasov Molla Haci Mir Mohsun Haci Huseyn Tagiyev Ebdul Kazimzade ile beraber istirak etmisdir Cumhuriyyet dovrunde 1918 ci il 17 iyun 7 dekabr tarixinde Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti yarandiqda ikinci Hokumet kabinetinde Asurov evvelce ticaret ve senaye naziri islemis eyni zamanda 1918 ci il oktyabrin 6 dek Erzaq Nazirliyine rehberlik etmisdir Cumhuriyyetin movcudlugunun ilk merhelesinde dovletin ticaret senaye ve erzaq siyasetini esasen Asurov mueyyen etmisdir Iqtisadi bohranla mubarizede Asurov xususi rol oynamis iqtisadiyyata dovlet nezareti sisteminin yaradilmasi yonunde ezmle calismis mohtekirlikle fealiyyetleri dovlet maraqlarina zidd olan xususi mulkiyyetcilerle mubarizede qetiyyetli ve sert tedbirlerin terefdari olmusdur Asurov dovletin musteqil iqtisadi xettinin prinsipial mudafiecisi idi 1918 ci il oktyabrin 6 da Hokumetde bezi deyisikliklerle elaqedar poct ve teleqraf naziri teyin olunmus 1918 ci il dekabrin 26 dek fealiyyet gostermisdir ve respublikada poct ve teleqraf muessiselerinin inkisafi meqsdeile emrler serencamlar vermis umumiyyetle olkede rabitenin butun novlerinin inkisafi ucun var quvvesini serf etmisdir 1918 ci il dekabrin 7 de Azerbaycan Parlamentinin terkibine secilen Aga Haci Asurov orada 1 ci fraksiyanin en boyuk terkibli Musavat ve Biterefler fraksiyasi nda 38 nefer deputat heyetinden ibaret idi temsil olunurdu Parlamentde teqdimat zamani siyahida Aga Haci Asurovun adi sayca 37 ci oxunurdu Aga Haci Asurov da Parlamentdeki en feal deputatlardan idi Meselen onun 1918 ci il dekabrin 10 da kecirilen Parlamentin iclasindaki qanun layihesi uzre cixisi ve semereli teklifleri diqqetelayiq olmus ve millet vekilleri terefinden alqislarla qarsilanmisdir Aga Haci Asurov Azerbaycan Parlamentinin terkibinde Cumhuriyyetin suqutuna qeder fealiyyet gostermisdir Bolseviklere qarsi 1920 ci il aprelin 27 de Parlamentde axsam saat 11 radelerinde bolseviklerin hakimiyyeti teslim etmek telebinin eleyhine ses veren 4 neferden biri idi Mehemmed Emin Resulzade Sefi bey Rustembeyli Mustafa bey Vekilov ve A Asurov 1918 ci il dekabrin ortalarinda butun Hokumet kabinesi ile birlikde istefaya cixmisdir Azerbaycan sovet hakimiyyeti elan olundugu gunun 28 aprel 1920 ci il ertesi bolsevikler A Asurovun hebs edilmesi barede qerar verseler de 233 XI ordunun Siyasi Sobesinin reisi cellad S Pankratovun emeliyyat muvekilleri ve xususi agentleri onu ele kecirmeye muveffeq olmamisdilar Azerbaycan SSR qurulduqdan sonra Azerbaycan Muveqqeti Inqilab Komitesinin 29 aprel 1920 ci il tarixli dekreti ile Azerbaycan Fovqelade komissiyasi FK tesis olunmusdu FK mehz XI qirmizi ordunun Siyasi Sobesinin bazasi esasinda resmen yaradilmisdir Lakin bu ceza orqaninin emeli teskili onun 1920 ci il mayin 18 de XI ordunun Siyasi Sobesinden ayrildigi gun sayilir Hemin tarixden 1920 ci ilin iyununadek Semyon Andreyevic Pankratov FK nin ilk sedri olmusdur FK sovet hakimiyyetinin esas ceza orqani idi S Pankratovun qisa sedrliyi dovrunde bu orqanin eli ile minlerle milli teessubkesimiz mehv edilmisdir 1920 ci ilin iyunundan FK ya taninmis bolsevik Baba Eliyoldas oglu Eliyev 1875 1937 basciliq etmisdir 1920 ci ilin oktyabrindan onu Eyyub Sirinbey oglu Xanbudaqov 1893 1937 evez etmisdi O bu vezifede 1921 ci ilin oktyabrin 5 dek Fovqelade Komissiyasinnin sedri vezifesinde Mir Cefer Mir Abbas oglu Bagirov 1895 1956 fealiyyet gostermisdi Fovqelade Komissiya adi 1926 ci ilin avqustunadek davam etmisdir 1926 ci ilin avqustun 7 de Azerbaycan Merkezi Icraiyye Komitesinin MIK qerari ile Azerbaycan SSR Fovqelade Komissiyasi Dovlet Siyasi Idaresi DSI adlandirilmisdir Muhaciret dovruA Asurov evvelce Turkiyeye getmek istemisdi Buna imkan olmadigindan teqiblerden yaxa qurtarmaq ucun Rostov seherine kocmeli olmusdur Rostovda muhendis texnoloq ixtisasi uzre islemisdir Aga Asurov 1936 ci ilde Rostovda da dunyasini deyismisdir O Rostovun tatar qebiristanliginda defn olunmusdur Hemcinin baxMehemmed Emin Resulzade Semed aga Agamalioglu Sefi bey Rustembeyli Xudadat bey Melik Aslanov Camo bey Hacinski Aslan bey SefikurdskiXarici kecidlerDeputat Aga Asurov kimleri ittiham etmisdi Onlar bizimle dost olmayanlarla isleyirler ve ayagimizdan cekirler Aga Asurovun qebrini nece tapmali AXTARIS 2016 11 29 at the Wayback Machine Azerbaycan tarixinde Asurovlar 2016 10 18 at the Wayback Machine Aga AsurovEdebiyyat siyahisiAzerbaycan tarixi V cild B 2001 s 303 Milli Meclis Parlament 90 Xususi buraxilis 2008 s 79 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I cild B 2005 s 154 Nesib Nesibzade Azerbaycan Demokratik Respublikasi B 1990 s 85 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar I cild B 1998 s 188 189 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlament I cild B 1998 s 188 189 Milli Meclis Parlament 90 Xususi buraxilis 2008 s 79 80 Azerbaycan cekistleri B 1983 s 25 Iltifat Iliyarli Tahir Behbudov Azerbaycanin daxili isler nazirleri B 2008 s 73 Milli Meclis Parlament 90 Xususi buraxilis 2008 s 80 Yene orada s 93 Azerbaycan Demokratik Respublikasi Azerbaycan Hokumeti 1918 1920 B 1990 s 75 AXC Ensiklopediyasi II cild B 2005 s 334 Azerbaycan Demokratik Respublikasi Azerbaycan Hokumeti 1918 1920 B 1990 s 75IstinadlarEdalet Tahirzade Asurovlar Soyun senedli tarixi Baku INDIGO 2014 seh 110 ISBN 978 9952 443 20 2 Misir Merdanov Edalet Tahirzade 1920 ci iledek ali mekteblerde oxumus azerbaycanlilar C 1 A Baki Tehsil 2018 seh 421 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I cild Lider nesriyyati 2004 Baki seheri sehife 137 Iltifat Eliyarli Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovrunde rabitenin inkisafi Mutercim nesriyyat Baki 2009 seh 72 75