Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
2000-ci il Azərbaycan parlament seçkiləri — Milli Məclisə II çağırış seçkiləri.
← 1995  2005 → | ||||
| Azərbaycanda parlament seçkiləri (2000) | ||||
|---|---|---|---|---|
| 5 noyabr 2000 | ||||
| Seçici fəallığı | 68.64% | |||
 |  |  | ||
| Rəhbər | Heydər Əliyev | Əli Kərimli | Sabir Rüstəmxanlı | |
| Partiya | Yeni Azərbaycan Partiyası | Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası | Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası | |
| Tutulan yerlər | 72 | 6 | 3 | |
| Dəyişən yerlərin sayı | ▲ 19 | ▲ 3 | ▲ 2 | |
| Əvvəlki yerlərin sayı | ||||
 |  |  | ||
| Rəhbər | Ramiz Əhmədov | İsa Qəmbər | Fəzail Ağamalı | |
| Partiya | Azərbaycan Kommunist Partiyası | Müsavat Partiyası | Ana Vətən Partiyası | |
| Tutulan yerlər | 2 | 2 | 1 | |
| Dəyişən yerlərin sayı | ▲ 2 | ▲ 2 | ▲ 1 | |
| Əvvəlki yerlərin sayı | ||||
 |  | |||
| Rəhbər | Etibar Məmmədov | Xanhüseyn Kazımlı | ||
| Partiya | Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası | Azərbaycan Sosial Rifah Partiyası | ||
| Tutulan yerlər | 1 | 1 | ||
| Dəyişən yerlərin sayı | ▼ 2 | ▬ | ||
| Əvvəlki yerlərin sayı | ||||
Zəmin
II çağırış Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər 2000-ci il noyabrın 5-nə təyin olunmuşdu.
İyulun 18-də Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı və Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Qərarı ilə ölkədə əsas siyasi qüvvələri təmsil edən 17 nəfərdən ibarət Mərkəzi Seçki Komissiyası təşkil olundu. Tərkibinin 1/3 prinsipi ilə formalaşdırılması nəzərdə tutulan Komissiyanın 6 üzvü vahid çoxmandatlı seçki dairəsi üzrə seçilmiş deputatları Milli Məclisdə çoxluq təşkil edən və onların namizədliklərini təqdim edən siyasi partiyanı (Yeni Azərbaycan Partiyasını), 6 üzvü vahid çoxmandatlı seçki dairəsi üzrə seçilmiş deputatları Milli Məclisdə azlıq təşkil edən və onların namizədliklərini təqdim edən siyasi partiyaları, qalan 5 nəfəri isə heç bir siyasi partiyaya mənsub olmayan və onların namizədliklərini təqdim edən deputatları təmsil edirdi.
"Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər haqqında" Qanunun 12-ci maddəsinin 5-ci bəndinə uyğun olaraq seçkilərə 110 gün qalmış, yəni 2000-ci il iyulun 18-dən gec olmayaraq birmandatlı seçki dairələrinin yaradılması sxemi və qrafik təsviri Mərkəzi Seçki Komissiyası tərəfindən təsdiq olunmalı idi, lakin seçkilərə hazırlığın başlanğıc mərhələsində yaranmış müəmmalı vəziyyət MSK-nın yeni tərkibdə fəaliyyətə başlamasına imkan vermirdi. Mərkəzi Seçki Komissiyasının Azərbaycan Milli İstiqlal və Azərbaycan Xalq Cəbhəsi partiyalarını təmsil edən 6 üzvü dönə-dönə edilən xəbərdarlığa baxmayaraq, iclasa gəlmir və yetərsay olmadığına görə Komissiya öz səlahiyyətlərini icra edə bilmirdi.
İyulun 19-da Mərkəzi Seçki Komissiyasının təkrarən iclası çağırılmış və təyin edilmiş bütün üzvlərin hər biri bu barədə məlumatlandırılmışdı. Komissiyanın yuxarıda göstərilən 6 üzvü bu dəfə də iclasa gəlməmiş və MSK-nın formalaşması baş tutmamışdı.
Yaranmış gərgin vəziyyətdən çıxmaq üçün Komissiyanın qalan üzvləri ölkə Prezidentinə xahişlə müraciət etdilər. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin sədrinə və ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Hüquqları Bürosunun rəhbərinə də belə müraciətlər olundu.
İyulun 22-də Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə MSK-ya namizədliyi Milli Məclisin heç bir siyasi partiyaya mənsub olmayan deputatları tərəfindən irəli sürülmüş 18-ci üzvü təyin edildi. İyulun 24-də Komissiya üzvlərinin 2/3 hissəsinin iştirakı ilə yetərsay olan birinci səlahiyyətli iclasını keçirdi. Həmin iclasda Məzahir Məhəmməd oğlu Pənahov yenidən Mərkəzi Seçki Komissiyasının sədri, həmçinin sədrin müavini və Komissiyanın katibi seçildi. Gündəlikdəki məsələlər üzrə müvafiq qərarlar qəbul olundu. Milli Məclisdə nümayəndələri azlıq təşkil edən siyasi partiyalar tərəfindən MSK-nın tərkibinə irəli sürülmüş 6 nəfər bu dəfə də iclasda iştirak etmirdi.
Mərkəzi Seçki Komissiyasının 2000-ci il iyulun 24-də elan olunmuş bəyanatında göstərilirdi ki, həmin gün MSK-nın yeni tərkibdə iclası keçirilib, iclasda üzvlərin 2/3 hissəsi iştirak etdiyinə və yetərsay olduğuna görə Komissiya formalaşdırılaraq, onun sədri, sədrin müavini və qurumun katibi seçilmiş, gündəliyə çıxarılan məsələlər müzakirə edilmiş və müvafiq qərarlar qəbul olunmuşdur.
Sentyabrın 16-nadək – səsvermə gününə 50 gün qalmış dairə seçki komissiyalarına müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarının və bələdiyyə qurumlarının başçıları ilə razılaşdırılmaqla seçki məntəqələrinin yaradılması işi başa çatdırıldı.
Azərbaycanın qaçqın vətəndaşlarının seçki hüquqlarını təmin etmək üçün onların yığcam yaşadıqları ərazilərdə, əvvəllər olduğu kimi, ayrıca seçki məntəqələri yaradılmışdı. Səsvermə gününə azı 30 gün qalanadək, yəni oktyabrın 6-na kimi, əcnəbi dövlətlərdə olan Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının səs verməsi üçün ölkənin xaricdəki səfirliklərində və diplomatik nümayəndəliklərində də seçki məntəqələri, eləcə də məntəqə seçki komissiyaları təşkil edilmişdi. Ölkədə cəmi 4.976 seçki məntəqəsi yaradılmışdı.
Partiyalardakı vəziyyət
Namizədlər
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev seçkilərə bir ay qalmış – oktyabrın 6-da qarşıdakı parlament seçkilərində siyasi partiyaların proporsional seçki sistemi üzrə iştirakı məsələlərinə yenidən baxmaq imkanının müzakirə olunması barədə Mərkəzi Seçki Komissiyasına müraciət etdi.
Mərkəzi Seçki Komissiyası oktyabrın 7–8-də keçirilmiş iclasında Prezident Heydər Əliyevin müraciətini müzakirə edərək belə nəticəyə gəldi ki, seçkilərdə iştirak etmək niyyətində olan bütün siyasi partiyaların deputat mandatı uğrunda mübarizəsinə şərait yaradılması ölkədə azad və ədalətli seçkilər keçirilməsinə xidmət etmiş olar.
Mərkəzi Seçki Komissiyası yuxarıda göstərilənləri nəzərə alaraq və "Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyası haqqında" Qanunun 2.2-ci maddəsinin 10-cu bəndini rəhbər tutaraq, Komissiyada əvvəllər qeydiyyatdan keçmiş Yeni Azərbaycan Partiyasının, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının, Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının, Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının və Azərbaycan Kommunist Partiyasının vahid namizədlər siyahısı ilə yanaşı, Müsavat Partiyasının, Azərbaycan Demokrat Partiyasının, Azərbaycan Xalq Demokratik Partiyasının, Milli Konqres Partiyasının, Azərbaycan Naminə Alyans Partiyasının, Demokratik Azərbaycan Dünyası Partiyasının, Azərbaycan Liberal Partiyasının vahid namizədlər siyahısının da qeydə alınması barədə müvafiq qərar qəbul etdi.
Mərkəzi Seçki Komissiyasında qeydiyyatdan keçmiş Azərbaycan Milli Dövlətçilik, Azərbaycan Milli Hərəkat və Azərbaycan Demokratik Maarifçilik partiyaları seçkilərdə partiyalar bloku halında çıxış etməyi qərara aldılar və ölkənin parlament seçkiləri praktikasında ilk dəfə olaraq "Demokratik Azərbaycan" siyasi partiyalar bloku qeydiyyatdan keçirildi.
Qanunvericiliyə uyğun surətdə Mərkəzi Seçki Komissiyasında qeydiyyatdan keçmiş siyasi partiyalar və siyasi partiyalar bloku iyulun 7-dən etibarən vahid çoxmandatlı seçki dairəsi üzrə namizədlərinin siyahılarını təqdim etdilər.
İyulun 23-dən isə Azərbaycan vətəndaşları, siyasi partiyalar və siyasi partiyalar bloku tərəfindən deputatlığa namizədlərin birmandatlı seçki dairələri üzrə irəli sürülməsi prosesinə start verildi.
Göstərilən seçki dairələri üzrə namizədliyini irəli sürmək üçün müraciət etmiş 1.044 vətəndaş dairə seçki komissiyalarından imza vərəqələri almış, 823 nəfər bildiriş sənədlərini müvafiq komissiyalara təqdim etmişdi. Namizədlərin göstərilməsinə dair bildiriş sənədləri, о cümlədən seçicilərin imza vərəqələri dairə seçki komissiyalarında yoxlanıldıqdan sonra deputatlığa 408 namizəd qeydə alınmış və onların siyahısı elan edilmişdi. Sonradan bu rəqəm namizədliyini geri götürən və Mərkəzi Seçki Komissiyasının qərarı ilə namizədlər siyahısından çıxarılan şəxslər hesabına azalaraq 390 nəfər olmuşdur.
Birmandatlı seçki dairələri üzrə namizədlər siyahısına bitərəflərlə yanaşı, 33 siyasi partiyanı təmsil edən vətəndaşlar da daxil edilmişdi. Bu dairələr üzrə irəli sürülmüş namizədlərin 63,3%-ni siyasi partiyaların üzvləri, 36,7%-ni bitərəflər təşkil edirdi.
Azərbaycanda qanunvericiliyə uyğun surətdə fəaliyyət göstərən siyasi partiyalardan 14-ü seçkilərdə proporsional sistem üzrə iştirak etmək üçün Mərkəzi Seçki Komissiyasına müraciət etmişdi. Onlardan 9-u seçici imzalarının toplanmasında ciddi pozuntulara yol verdiklərinə və qeyri-düzgün məlumatlar təqdim etdiklərinə görə vahid namizədlər siyahılarını qeydiyyatdan keçirməyə nail olmamış, yalnız 5-i bildiriş sənədlərini qanunun tələblərinə uyğun tərtib və təqdim edərək seçkiyə buraxılmışdı.
Proporsional seçki sistemi üzrə seçkilərdə iştirak edən siyasi partiyaların və siyasi partiyalar blokunun əsas namizədlər siyahılarında olan nümayəndələri 25 deputat mandatı uğrunda rəqabət aparırdılar.
Proporsional seçki üzrə bülletendə sıralama belə olmuşdur:
- Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası
- Yeni Azərbaycan Partiyası
- Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası
- Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası
- Azərbaycan Kommunist Partiyası
- Azərbaycan Xalq Demokratik Partiyası
- Azərbaycan Liberal Partiyası
- Milli Konqres Partiyası
- Azərbaycan Naminə Alyans Partiyası
- Azərbaycan Demokrat Partiyası
- Müsavat Partiyası
- Demokratik Azərbaycan Bloku
- Demokratik Azərbaycan Dünyası Partiyası
Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası
Proporsional seçki üzrə Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının vahid namizədlər siyahısı aşağıdakı kimi idi:
Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası
Proporsional seçki üzrə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının vahid namizədlər siyahısı aşağıdakı kimi idi:
Müsavat Partiyası
Proporsional seçki üzrə Müsavat Partiyasının vahid namizədlər siyahısı aşağıdakı kimi idi:
- İsa Qəmbər
- Arif Hacılı
- Vurğun Əyyub
- Sülhəddin Əkbər
- Qubad İbadoğlu
- İbrahim İbrahimli
- Rauf Arifoğlu
- Flora Kərimova
- Fəxrəddin Bağırov
- Əsgər Əhməd
- Nəsiman Yaqublu
- Məleykə Hüseynli
- Şirməmməd Hüseynov
- Musa Qasımov
- Abbas Abdulla
- Qabil Hüseynli
- Rafiq İsmayılov
- Söhrab Məhərrəmov
- Seyidəli Məmmədli
- Şirzad Məmmədli
- Məryəm Oruclu
- Xalid Kazımlı
- Əlvan Əliyev
- Əlisa Şükürlü
- Şəmsəddin Mütəllimov
- Məryəm Həsənova
- Mahmud Hacıyev
- Orxan Kərimov
Yeni Azərbaycan Partiyası
Proporsional seçki üzrə Yeni Azərbaycan Partiyasının vahid namizədlər siyahısı aşağıdakı kimi idi:
- İlham Əliyev
- Əli Əhmədov
- Siyavuş Novruzov
- Murtuz Ələsgərov
- Mixail Zabelin
- Asya Manafova
- Eldar İbrahimov
- Zahid Qaralov
- Kərim Kərimov
- Ağabəy Əsgərov
- Sudeyf İmamverdiyev
- Məlahət Həsənova
- Musa Quliyev
- Ziyafət Əsgərov
- Musa Musayev
- Aynur Sofiyeva
- Asif İmaməliyev
- Aida Hüseynova
- Alqış Musayev
- Rəşadət Tağıyev
- Nazim İsmayılov
- Təranə Ağayeva
- Namiq Əhmədov
- Vüqar Səlimov
Nəticələr
Beləliklə, 5 noyabr 2000-ci il tarixində ikinci çağırış Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər keçirildi.
Nəticələr belə idi:
- Seçki dairələrinin seçki məntəqələri üzrə seçici siyahılarındakı seçicilərin ümumi sayı – 4.212.915
- Seçki günü seçicilərə verilmiş seçki bülletenlərinin sayı – 3.000.198
- Etibarlı hesab edilmiş seçki bülletenlərinin sayı – 2.897.864
Birmandatlı seçki dairələri üzrə Milli Məclisə 88 deputat seçilmişdir.
Vahid çoxmandatlı seçki dairəsi üzrə isə seçkilərin nəticələri və siyasi partiyalar, siyasi partiyalar bloku arasında deputat mandatlarının bölüşdürülməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının 2000-ci il 17 noyabr tarixli protokolu ilə digər göstəricilərlə birlikdə deputat mandatlarının bölüşdürülməsində iştirak edən siyasi partiyaların hər birinin vahid namizədlər siyahısının lehinə verilmiş səslərin sayı belə idi:
- Yeni Azərbaycan Partiyası – 1.809.801
- Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası – 313.059
- Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası – 182.777
- Azərbaycan Kommunist Partiyası – 182.029
Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə vahid çoxmandatlı seçki dairəsi üzrə Yeni Azərbaycan Partiyasından – 16, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasından – 4, Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasından – 3 və Azərbaycan Kommunist Partiyasından 2 deputat seçilmişdi.
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi vahid çoxmandatlı seçki dairəsi üzrə noyabrın 5-də keçirilmiş seçkilərə dair Mərkəzi Seçki Komissiyası tərəfindən müəyyənləşdirilmiş nəticələri təsdiq etdi.
Təkrar seçki günü, yəni yanvarın 7-də 163 beynəlxalq müşahidəçi 400-dən artıq seçki məntəqəsində seçkiləri müşahidə etmişdi. Müşahidəçilər arasında Avropa Şurası Parlament Assambleyasının 13 və ATƏT-in Parlament Assambleyasının 5 nümayəndəsi, "Aqo" qrupunun 5 üzvü vardı.
Təkrar seçkilərdə adları seçki bülletenlərinə daxil edilmiş 76 namizəddən 37-si doqquz siyasi partiyanın nümayəndəsi idi.
Ümumiyyətlə, ikinci çağırış Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə birmandatlı 99 seçki dairəsi üzrə 5 noyabr 2000-ci il seçkilərində və 7 yanvar 2001-ci ildə keçirilmiş təkrar seçkilərdə 4.964 seçki məntəqəsinin seçici siyahılarında olan seçicilərin 68,93%-i iştirak etmişdi. 2.926.904 seçki bülleteni etibarlı hesab olunmuş, adları seçki bülletenlərində olan namizədlərin lehinə 2.888.813 nəfər, əleyhinə isə 38.091 nəfər səs vermişdi.
Proporsional seçkilərin partiyalar üzrə nəticələri Yeni Azərbaycan Partiyası (62,31 %) Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası (10,95 %) Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası (6,43 %) Azərbaycan Kommunist Partiyası (6,33 %) Müsavat Partiyası (4,85 %) Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası (3,89 %) Azərbaycan Liberal Partiyası (1,29 %) Azərbaycan Demokrat Partiyası (1,06 %) Azərbaycan Naminə Alyans Partiyası (0,95 %) Milli Konqres Partiyası (0,51 %) Demokratik Azərbaycan Bloku (0,40 %) Azərbaycan Xalq Demokratik Partiyası (0,28 %) Demokratik Azərbaycan Dünyası Partiyası (0,26 %) Heç biri (0,49 %)
Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçilmiş deputatların siyasi partiyalar üzrə təmsilçiliyi belə idi:
 | |
| Partiyalar | Yerlər |
|---|---|
| Yeni Azərbaycan Partiyası | 77 |
| Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası | 7 |
| Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası | 3 |
| Ana Vətən Partiyası | 2 |
| Azərbaycan Kommunist Partiyası | 2 |
| Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası | 2 |
| Müsavat Partiyası | 2 |
| Azərbaycan Naminə Alyans Partiyası | 1 |
| Azərbaycan Sosial Rifah Partiyası | 1 |
| Azərbaycan Yurddaş Partiyası | 1 |
| Bitərəf | 26 |
| Boş | 1 |
| Cəmi | 125 |
Seçilmiş deputatların 61-nin namizədliyi siyasi partiyalar, 52-si özləri və 11-i seçicilərin təşəbbüs qrupları tərəfindən irəli sürülmüşdü.
2000-ci il seçkilərində 11 seçki dairəsində seçki nəticələri ləğv edilmişdir. 7 yanvar 2001 tarixində bu seçki dairələrində təkrar seçkilər keçirilmişdir.
Boşalan yerlər üçün 16 noyabr 2001-ci, 2002-ci, 5 mart 2003-cü, 19 oktyabr 2004-cü illərdə əlavə və ya yeni seçkilər keçirilmiş sırasıyla 2, 3, 3, 3 millət vəkili seçilmişdir.
Qanun pozuntuları
Seçkilər zamanı seçki prosesinə qanuna zidd müdaxilə etdiklərinə, seçicilərin öz iradəsini azad və sərbəst ifadə etməsinə maneçilik törətdiklərinə və seçki komissiyalarının fəaliyyətinə təzyiq göstərdiklərinə görə Bakı şəhərinin Yasamal rayonu İcra hakimiyyətinin başçısı , Hacıqabul rayonu İcra hakimiyyətinin başçısı və İmişli rayonu İcra hakimiyyətinin başçısı Əli Məmmədov Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 27 noyabr 2000-ci il tarixli Sərəncamı ilə tutduqları vəzifədən azad edilmişdirlər.
Etirazlar
Azərbaycan müxalifəti: AXCP islahatçılar qanadı lideri Əli Kərimli, AXCP klassiklər qanadı lideri Mirmahmud Fəttayev, ALP lideri Lalə Şövkət, Müsavat lideri İsa Qəmbər, AXP lideri Pənah Hüseyn, ADP-nin sədr müavini Sərdar Cəlaloğlu, Çingiz Qənizadə və başqaları toplanaraq seçki nəticələrinin qəbul olunmadığı haqqında 14 noyabr 2000-ci il tarixində protokol imzalandı.
Daha sonra mitinqlər keçirildi.
İstinadlar
- "Etibar Məmmədov Vaqif Musayevin həbsindən danışdı". Ann.az. 2020-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-05-30.
- "Bir şəklin tarixçəsi - YAP-ın proporsional seçki siyahısı: kimlər getdi, kimlər qalıb…". 2023-04-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-23.
- ""Təsadüfi adam deyiləm"". 2021-04-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-25.
- "2000-ci il parlament seçkilərinin nəticəsi". 2011-07-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-05-30.
- "2000-2001-ci illər parlament seçkiləri haqqında yekun hesabat" (PDF). 2021-08-01 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-05-30.
- "Seçki qanunvericiliyini kobud surətdə pozduqlarına görə Bakı şəhəri Yasamal rayonunun, Hacıqabul və İmişli rayonlarının İcra hakimiyyəti başçılarının tutduqları vəzifədən azad edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 27 noyabr 2000-ci il tarixli, 579 nömrəli Sərəncamı. e-qanun.az [ölü keçid] (az.)
Xarici keçidlər
- lalashevket.az
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin 2000 ci il Azerbaycan parlament seckileri Milli Meclise II cagiris seckileri 1995 2005 Azerbaycanda parlament seckileri 2000 5 noyabr 2000Secici fealligi 68 64 Rehber Heyder Eliyev Eli Kerimli Sabir RustemxanliPartiya Yeni Azerbaycan PartiyasiAzerbaycan Xalq Cebhesi PartiyasiVetendas Hemreyliyi PartiyasiTutulan yerler 7263Deyisen yerlerin sayi 19 3 2Evvelki yerlerin sayiRehber Ramiz Ehmedov Isa Qember Fezail AgamaliPartiya Azerbaycan Kommunist PartiyasiMusavat PartiyasiAna Veten PartiyasiTutulan yerler 221Deyisen yerlerin sayi 2 2 1Evvelki yerlerin sayiRehber Etibar Memmedov Xanhuseyn KazimliPartiya Azerbaycan Milli Istiqlal PartiyasiAzerbaycan Sosial Rifah PartiyasiTutulan yerler 11Deyisen yerlerin sayi 2 Evvelki yerlerin sayiZeminII cagiris Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisine seckiler 2000 ci il noyabrin 5 ne teyin olunmusdu Iyulun 18 de Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami ve Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin Qerari ile olkede esas siyasi quvveleri temsil eden 17 neferden ibaret Merkezi Secki Komissiyasi teskil olundu Terkibinin 1 3 prinsipi ile formalasdirilmasi nezerde tutulan Komissiyanin 6 uzvu vahid coxmandatli secki dairesi uzre secilmis deputatlari Milli Meclisde coxluq teskil eden ve onlarin namizedliklerini teqdim eden siyasi partiyani Yeni Azerbaycan Partiyasini 6 uzvu vahid coxmandatli secki dairesi uzre secilmis deputatlari Milli Meclisde azliq teskil eden ve onlarin namizedliklerini teqdim eden siyasi partiyalari qalan 5 neferi ise hec bir siyasi partiyaya mensub olmayan ve onlarin namizedliklerini teqdim eden deputatlari temsil edirdi Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisine seckiler haqqinda Qanunun 12 ci maddesinin 5 ci bendine uygun olaraq seckilere 110 gun qalmis yeni 2000 ci il iyulun 18 den gec olmayaraq birmandatli secki dairelerinin yaradilmasi sxemi ve qrafik tesviri Merkezi Secki Komissiyasi terefinden tesdiq olunmali idi lakin seckilere hazirligin baslangic merhelesinde yaranmis muemmali veziyyet MSK nin yeni terkibde fealiyyete baslamasina imkan vermirdi Merkezi Secki Komissiyasinin Azerbaycan Milli Istiqlal ve Azerbaycan Xalq Cebhesi partiyalarini temsil eden 6 uzvu done done edilen xeberdarliga baxmayaraq iclasa gelmir ve yetersay olmadigina gore Komissiya oz selahiyyetlerini icra ede bilmirdi Iyulun 19 da Merkezi Secki Komissiyasinin tekraren iclasi cagirilmis ve teyin edilmis butun uzvlerin her biri bu barede melumatlandirilmisdi Komissiyanin yuxarida gosterilen 6 uzvu bu defe de iclasa gelmemis ve MSK nin formalasmasi bas tutmamisdi Yaranmis gergin veziyyetden cixmaq ucun Komissiyanin qalan uzvleri olke Prezidentine xahisle muraciet etdiler Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin sedrine ve ATET in Demokratik Tesisatlar ve Insan Huquqlari Burosunun rehberine de bele muracietler olundu Iyulun 22 de Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami ile MSK ya namizedliyi Milli Meclisin hec bir siyasi partiyaya mensub olmayan deputatlari terefinden ireli surulmus 18 ci uzvu teyin edildi Iyulun 24 de Komissiya uzvlerinin 2 3 hissesinin istiraki ile yetersay olan birinci selahiyyetli iclasini kecirdi Hemin iclasda Mezahir Mehemmed oglu Penahov yeniden Merkezi Secki Komissiyasinin sedri hemcinin sedrin muavini ve Komissiyanin katibi secildi Gundelikdeki meseleler uzre muvafiq qerarlar qebul olundu Milli Meclisde numayendeleri azliq teskil eden siyasi partiyalar terefinden MSK nin terkibine ireli surulmus 6 nefer bu defe de iclasda istirak etmirdi Merkezi Secki Komissiyasinin 2000 ci il iyulun 24 de elan olunmus beyanatinda gosterilirdi ki hemin gun MSK nin yeni terkibde iclasi kecirilib iclasda uzvlerin 2 3 hissesi istirak etdiyine ve yetersay olduguna gore Komissiya formalasdirilaraq onun sedri sedrin muavini ve qurumun katibi secilmis gundeliye cixarilan meseleler muzakire edilmis ve muvafiq qerarlar qebul olunmusdur Sentyabrin 16 nadek sesverme gunune 50 gun qalmis daire secki komissiyalarina muvafiq icra hakimiyyeti orqanlarinin ve belediyye qurumlarinin bascilari ile razilasdirilmaqla secki menteqelerinin yaradilmasi isi basa catdirildi Azerbaycanin qacqin vetendaslarinin secki huquqlarini temin etmek ucun onlarin yigcam yasadiqlari erazilerde evveller oldugu kimi ayrica secki menteqeleri yaradilmisdi Sesverme gunune azi 30 gun qalanadek yeni oktyabrin 6 na kimi ecnebi dovletlerde olan Azerbaycan Respublikasi vetendaslarinin ses vermesi ucun olkenin xaricdeki sefirliklerinde ve diplomatik numayendeliklerinde de secki menteqeleri elece de menteqe secki komissiyalari teskil edilmisdi Olkede cemi 4 976 secki menteqesi yaradilmisdi Partiyalardaki veziyyetNamizedlerAzerbaycan Respublikasinin Prezidenti Heyder Eliyev seckilere bir ay qalmis oktyabrin 6 da qarsidaki parlament seckilerinde siyasi partiyalarin proporsional secki sistemi uzre istiraki meselelerine yeniden baxmaq imkaninin muzakire olunmasi barede Merkezi Secki Komissiyasina muraciet etdi Merkezi Secki Komissiyasi oktyabrin 7 8 de kecirilmis iclasinda Prezident Heyder Eliyevin muracietini muzakire ederek bele neticeye geldi ki seckilerde istirak etmek niyyetinde olan butun siyasi partiyalarin deputat mandati ugrunda mubarizesine serait yaradilmasi olkede azad ve edaletli seckiler kecirilmesine xidmet etmis olar Merkezi Secki Komissiyasi yuxarida gosterilenleri nezere alaraq ve Azerbaycan Respublikasinin Merkezi Secki Komissiyasi haqqinda Qanunun 2 2 ci maddesinin 10 cu bendini rehber tutaraq Komissiyada evveller qeydiyyatdan kecmis Yeni Azerbaycan Partiyasinin Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasinin Azerbaycan Milli Istiqlal Partiyasinin Vetendas Hemreyliyi Partiyasinin ve Azerbaycan Kommunist Partiyasinin vahid namizedler siyahisi ile yanasi Musavat Partiyasinin Azerbaycan Demokrat Partiyasinin Azerbaycan Xalq Demokratik Partiyasinin Milli Konqres Partiyasinin Azerbaycan Namine Alyans Partiyasinin Demokratik Azerbaycan Dunyasi Partiyasinin Azerbaycan Liberal Partiyasinin vahid namizedler siyahisinin da qeyde alinmasi barede muvafiq qerar qebul etdi Merkezi Secki Komissiyasinda qeydiyyatdan kecmis Azerbaycan Milli Dovletcilik Azerbaycan Milli Herekat ve Azerbaycan Demokratik Maarifcilik partiyalari seckilerde partiyalar bloku halinda cixis etmeyi qerara aldilar ve olkenin parlament seckileri praktikasinda ilk defe olaraq Demokratik Azerbaycan siyasi partiyalar bloku qeydiyyatdan kecirildi Qanunvericiliye uygun suretde Merkezi Secki Komissiyasinda qeydiyyatdan kecmis siyasi partiyalar ve siyasi partiyalar bloku iyulun 7 den etibaren vahid coxmandatli secki dairesi uzre namizedlerinin siyahilarini teqdim etdiler Iyulun 23 den ise Azerbaycan vetendaslari siyasi partiyalar ve siyasi partiyalar bloku terefinden deputatliga namizedlerin birmandatli secki daireleri uzre ireli surulmesi prosesine start verildi Gosterilen secki daireleri uzre namizedliyini ireli surmek ucun muraciet etmis 1 044 vetendas daire secki komissiyalarindan imza vereqeleri almis 823 nefer bildiris senedlerini muvafiq komissiyalara teqdim etmisdi Namizedlerin gosterilmesine dair bildiris senedleri o cumleden secicilerin imza vereqeleri daire secki komissiyalarinda yoxlanildiqdan sonra deputatliga 408 namized qeyde alinmis ve onlarin siyahisi elan edilmisdi Sonradan bu reqem namizedliyini geri goturen ve Merkezi Secki Komissiyasinin qerari ile namizedler siyahisindan cixarilan sexsler hesabina azalaraq 390 nefer olmusdur Birmandatli secki daireleri uzre namizedler siyahisina bitereflerle yanasi 33 siyasi partiyani temsil eden vetendaslar da daxil edilmisdi Bu daireler uzre ireli surulmus namizedlerin 63 3 ni siyasi partiyalarin uzvleri 36 7 ni biterefler teskil edirdi Azerbaycanda qanunvericiliye uygun suretde fealiyyet gosteren siyasi partiyalardan 14 u seckilerde proporsional sistem uzre istirak etmek ucun Merkezi Secki Komissiyasina muraciet etmisdi Onlardan 9 u secici imzalarinin toplanmasinda ciddi pozuntulara yol verdiklerine ve qeyri duzgun melumatlar teqdim etdiklerine gore vahid namizedler siyahilarini qeydiyyatdan kecirmeye nail olmamis yalniz 5 i bildiris senedlerini qanunun teleblerine uygun tertib ve teqdim ederek seckiye buraxilmisdi Proporsional secki sistemi uzre seckilerde istirak eden siyasi partiyalarin ve siyasi partiyalar blokunun esas namizedler siyahilarinda olan numayendeleri 25 deputat mandati ugrunda reqabet aparirdilar Proporsional secki uzre bulletende siralama bele olmusdur Azerbaycan Milli Istiqlal Partiyasi Yeni Azerbaycan Partiyasi Vetendas Hemreyliyi Partiyasi Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi Azerbaycan Kommunist Partiyasi Azerbaycan Xalq Demokratik Partiyasi Azerbaycan Liberal Partiyasi Milli Konqres Partiyasi Azerbaycan Namine Alyans Partiyasi Azerbaycan Demokrat Partiyasi Musavat Partiyasi Demokratik Azerbaycan Bloku Demokratik Azerbaycan Dunyasi Partiyasi Azerbaycan Milli Istiqlal Partiyasi Proporsional secki uzre Azerbaycan Milli Istiqlal Partiyasinin vahid namizedler siyahisi asagidaki kimi idi Etibar Memmedov Vaqif Musayev Nazim Imanov Sadman Huseyn Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi Proporsional secki uzre Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasinin vahid namizedler siyahisi asagidaki kimi idi Eli Kerimli Qulamhuseyn Elibeyli Asim Mollazade Cemil Hesenli Resul Mirhesimli Musavat Partiyasi Proporsional secki uzre Musavat Partiyasinin vahid namizedler siyahisi asagidaki kimi idi Isa Qember Arif Hacili Vurgun Eyyub Sulheddin Ekber Qubad Ibadoglu Ibrahim Ibrahimli Rauf Arifoglu Flora Kerimova Fexreddin Bagirov Esger Ehmed Nesiman Yaqublu Meleyke Huseynli Sirmemmed Huseynov Musa Qasimov Abbas Abdulla Qabil Huseynli Rafiq Ismayilov Sohrab Meherremov Seyideli Memmedli Sirzad Memmedli Meryem Oruclu Xalid Kazimli Elvan Eliyev Elisa Sukurlu Semseddin Mutellimov Meryem Hesenova Mahmud Haciyev Orxan Kerimov Yeni Azerbaycan Partiyasi Proporsional secki uzre Yeni Azerbaycan Partiyasinin vahid namizedler siyahisi asagidaki kimi idi Ilham Eliyev Eli Ehmedov Siyavus Novruzov Murtuz Elesgerov Mixail Zabelin Asya Manafova Eldar Ibrahimov Zahid Qaralov Kerim Kerimov Agabey Esgerov Sudeyf Imamverdiyev Melahet Hesenova Musa Quliyev Ziyafet Esgerov Musa Musayev Aynur Sofiyeva Asif Imameliyev Aida Huseynova Alqis Musayev Resadet Tagiyev Nazim Ismayilov Terane Agayeva Namiq Ehmedov Vuqar Selimov Sadiq QurbanovNeticelerBelelikle 5 noyabr 2000 ci il tarixinde ikinci cagiris Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisine seckiler kecirildi Neticeler bele idi Secki dairelerinin secki menteqeleri uzre secici siyahilarindaki secicilerin umumi sayi 4 212 915 Secki gunu secicilere verilmis secki bulletenlerinin sayi 3 000 198 Etibarli hesab edilmis secki bulletenlerinin sayi 2 897 864 Birmandatli secki daireleri uzre Milli Meclise 88 deputat secilmisdir Vahid coxmandatli secki dairesi uzre ise seckilerin neticeleri ve siyasi partiyalar siyasi partiyalar bloku arasinda deputat mandatlarinin bolusdurulmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Merkezi Secki Komissiyasinin 2000 ci il 17 noyabr tarixli protokolu ile diger gostericilerle birlikde deputat mandatlarinin bolusdurulmesinde istirak eden siyasi partiyalarin her birinin vahid namizedler siyahisinin lehine verilmis seslerin sayi bele idi Yeni Azerbaycan Partiyasi 1 809 801 Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi 313 059 Vetendas Hemreyliyi Partiyasi 182 777 Azerbaycan Kommunist Partiyasi 182 029 Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisine vahid coxmandatli secki dairesi uzre Yeni Azerbaycan Partiyasindan 16 Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasindan 4 Vetendas Hemreyliyi Partiyasindan 3 ve Azerbaycan Kommunist Partiyasindan 2 deputat secilmisdi Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiya Mehkemesi vahid coxmandatli secki dairesi uzre noyabrin 5 de kecirilmis seckilere dair Merkezi Secki Komissiyasi terefinden mueyyenlesdirilmis neticeleri tesdiq etdi Tekrar secki gunu yeni yanvarin 7 de 163 beynelxalq musahideci 400 den artiq secki menteqesinde seckileri musahide etmisdi Musahideciler arasinda Avropa Surasi Parlament Assambleyasinin 13 ve ATET in Parlament Assambleyasinin 5 numayendesi Aqo qrupunun 5 uzvu vardi Tekrar seckilerde adlari secki bulletenlerine daxil edilmis 76 namizedden 37 si doqquz siyasi partiyanin numayendesi idi Umumiyyetle ikinci cagiris Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisine birmandatli 99 secki dairesi uzre 5 noyabr 2000 ci il seckilerinde ve 7 yanvar 2001 ci ilde kecirilmis tekrar seckilerde 4 964 secki menteqesinin secici siyahilarinda olan secicilerin 68 93 i istirak etmisdi 2 926 904 secki bulleteni etibarli hesab olunmus adlari secki bulletenlerinde olan namizedlerin lehine 2 888 813 nefer eleyhine ise 38 091 nefer ses vermisdi Proporsional seckilerin partiyalar uzre neticeleri Yeni Azerbaycan Partiyasi 62 31 Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi 10 95 Vetendas Hemreyliyi Partiyasi 6 43 Azerbaycan Kommunist Partiyasi 6 33 Musavat Partiyasi 4 85 Azerbaycan Milli Istiqlal Partiyasi 3 89 Azerbaycan Liberal Partiyasi 1 29 Azerbaycan Demokrat Partiyasi 1 06 Azerbaycan Namine Alyans Partiyasi 0 95 Milli Konqres Partiyasi 0 51 Demokratik Azerbaycan Bloku 0 40 Azerbaycan Xalq Demokratik Partiyasi 0 28 Demokratik Azerbaycan Dunyasi Partiyasi 0 26 Hec biri 0 49 Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisine secilmis deputatlarin siyasi partiyalar uzre temsilciliyi bele idi Partiyalar YerlerYeni Azerbaycan Partiyasi 77Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi 7Vetendas Hemreyliyi Partiyasi 3Ana Veten Partiyasi 2Azerbaycan Kommunist Partiyasi 2Azerbaycan Milli Istiqlal Partiyasi 2Musavat Partiyasi 2Azerbaycan Namine Alyans Partiyasi 1Azerbaycan Sosial Rifah Partiyasi 1Azerbaycan Yurddas Partiyasi 1Biteref 26Bos 1Cemi 125 Secilmis deputatlarin 61 nin namizedliyi siyasi partiyalar 52 si ozleri ve 11 i secicilerin tesebbus qruplari terefinden ireli surulmusdu 2000 ci il seckilerinde 11 secki dairesinde secki neticeleri legv edilmisdir 7 yanvar 2001 tarixinde bu secki dairelerinde tekrar seckiler kecirilmisdir Bosalan yerler ucun 16 noyabr 2001 ci 2002 ci 5 mart 2003 cu 19 oktyabr 2004 cu illerde elave ve ya yeni seckiler kecirilmis sirasiyla 2 3 3 3 millet vekili secilmisdir Qanun pozuntulariSeckiler zamani secki prosesine qanuna zidd mudaxile etdiklerine secicilerin oz iradesini azad ve serbest ifade etmesine manecilik toretdiklerine ve secki komissiyalarinin fealiyyetine tezyiq gosterdiklerine gore Baki seherinin Yasamal rayonu Icra hakimiyyetinin bascisi Haciqabul rayonu Icra hakimiyyetinin bascisi ve Imisli rayonu Icra hakimiyyetinin bascisi Eli Memmedov Azerbaycan Respublikasinin Prezidentinin 27 noyabr 2000 ci il tarixli Serencami ile tutduqlari vezifeden azad edilmisdirler EtirazlarAzerbaycan muxalifeti AXCP islahatcilar qanadi lideri Eli Kerimli AXCP klassikler qanadi lideri Mirmahmud Fettayev ALP lideri Lale Sovket Musavat lideri Isa Qember AXP lideri Penah Huseyn ADP nin sedr muavini Serdar Celaloglu Cingiz Qenizade ve basqalari toplanaraq secki neticelerinin qebul olunmadigi haqqinda 14 noyabr 2000 ci il tarixinde protokol imzalandi Daha sonra mitinqler kecirildi Istinadlar Etibar Memmedov Vaqif Musayevin hebsinden danisdi Ann az 2020 08 12 tarixinde Istifade tarixi 2022 05 30 Bir seklin tarixcesi YAP in proporsional secki siyahisi kimler getdi kimler qalib 2023 04 15 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 23 Tesadufi adam deyilem 2021 04 23 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 25 2000 ci il parlament seckilerinin neticesi 2011 07 26 tarixinde Istifade tarixi 2022 05 30 2000 2001 ci iller parlament seckileri haqqinda yekun hesabat PDF 2021 08 01 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 05 30 Secki qanunvericiliyini kobud suretde pozduqlarina gore Baki seheri Yasamal rayonunun Haciqabul ve Imisli rayonlarinin Icra hakimiyyeti bascilarinin tutduqlari vezifeden azad edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Prezidentinin 27 noyabr 2000 ci il tarixli 579 nomreli Serencami e qanun az olu kecid az Xarici kecidlerlalashevket az