Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Səs Yazıları Arxivi (qısaca: ARDSYA) — Azərbaycan Respublikası Milli Arxiv İdarəsinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumlardan və Azərbaycan Respublikasının dövlət arxivlərindən biri. Bu arxivdə səs yazılarının saxlanılır.
Tarixi
Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1968-ci il 5 aprel tarixli qərarı ilə yaradılmışdır. Arxivdə 1903–2006-cı illərə aid 31445 iş saxlanılır.
Fəaliyyəti
Arxivə daxil olan yaxud gətirilən fonosənədlər ilk növbədə mütləq ekspertizadan keçirilərək qəbul olunmuş qaydada fonosənədlərin dövlət tərəfindən qorunması kitabında qeydə alınırlar. Qeydəalınmada fonosənədin təsviri, yəni onun tarixi-mədəni dəyəri, keyfiyyəti və digər özəllikləri göstərilməlidir. Həmin bilgilər əsasında hər fonosənədin adlı və mövzu kartı hazırlanaraq kartotekaya keçirilir. Bununla yanaşı: ən dəyərli fonosənədlərin sığorta fondu yaradılır və vaxtı ötmüş fonosənədlərin üzləri vaxtaşırı yenilənilir və yanğın təhlükəli fonoyazılar davamlı səs daşıyıcılarına köçürülür yüzilliyin başlanğıcında buraxılan qrammafon vallarının fungisid yolla kimyəvi təmizlənmə işi aparılır.
Dövlət səslər arxivi 1995-ci ildən başlayaraq görüntü video yazılarını da toplayıb qoruyur və arxivin əməkdaşlarının özləri də çəkilişlər aparırlar.
Dövlət səslər arxivinin əməkdaşları istənilən obyektlərdə (idarələr və təşkilatlarda) və ayrı-ayrı vətəndaşlarda dəyərli səs yazılarinı aşkarlayıb, onların dövlət tərəfindən qorunması üçün arxivə qəbulu yönündə genişmiqyaslı iş aparırlar.
Dövlət səslər arxivi tərəfindən: fonosənədlərin nəşri; müxtəlif fonosənədlər topluları və fonosənədlər əsasında çoxsaylı mövzular üzrə xülasələr hazırlanması; mətbuat, radio və televiziya ilə arxiv sənədlərinin yayımı yönündə yaradıcılıq işi aparilir.
Haqqında
Bunlar respublikanın dövlət, siyasi, ictimi, elm və mədəniyyət xadimlərinin, müharibə və əmək veteranlarının həyat, fəaliyyət və yaradıcılığını əks etdirən səsyazma (fono) sənədlərdir. 1902–1915 illərdə Azərbaycanın klassik xanəndələri Cabbar Qaryağdıoğlu, Seyid Şuşinski, Keçəçioğlu Məhəmməd, Ələsgər Abdullayev, Həmid Malıbəyli, qadın xanəndə Mirzə Güllər xanım, Məcid Behbudov, Məşədi Məhəmməd Fərzəliyev və Əbdülqədir Cabbarovun, tarzənlərdən Məşədi Cəmil Əmirov, Qurban Pirimov, Mirzə Fərəc, Şirin Axundov və başqalarının ifasında İngiltərənin "Qrammofon", Fransanın " Pete" , Varşavanın "Sport-Rekord' , Kiyevin " Ekstrafon", habelə sonralar Tiflisdə " Konsert-Rekord" və Bakının " Qrammofon-Rekord" şirkətləri tərəfindən 500-dən artıq muğam, təsnif, xalq mahnısı və el havaları yazılmış qrammofon valları arxivin ilk fonosənədləridir. Arxivin fondlarında xalq yaıadıcılığı nümunələri, opera və teatr tamaşalarının lent yazıları və digər fono sənədləri də qorunur. "Aşıq yaradıcılığı" fondunda müxtəlif aşıqların ifasında 2 mindən çox musiqi və folklor nümunəsi toplanmışdır.
Arxivdə saxlanılan fonosənədlərin böyük əksəriyyətini dövlət və siyasi xadimlərin çıxışlarımn lent və görüntü yazıları, müharibə və əmək veteranlarının, elm, ədəbiyyat və incəsənət xadimlərinin səs yazıları təşkil edir. Ədəbiyyat və incəsənət xadimlərinin fondunda Üzeyir Hacıbəyovun, Əliağa Vahidin, Bülbülün, Səməd Vurğunun, Süleyman Rüstəmin, Rəsul Rzanın, Qara Qarayevin, Bəxtiyar Vahabzadənin və başqalarının çıxışları, görkəmli teatr xadimlərindən Abbas Mirzə Şərifzadənin, Hüseynqulu Sarabskinin, Hacıağa Abbasovun, Mirzağa Əliyevin, Sidqi Ruhullanın, Ələsgər Ələkbərovun, Ülvi Rəcəbin, Rza Təhmasibin, Fatma Qədrinin, Kazım Ziyanın, Adil İsgəndərovun, Mehdi Məmmədovun və başqalarının səslərinin lent yazıları saxlanılır.
Arxivdə Azərbaycanda olmuş xarici qonaqların, siyasi, dövlət və mədəniyyət xadimlərinin də fonosənədləri mühafizə olunur. Fonosənədlər arasında Şərqin görkəmli sənətkarları şair Məhəmmədhüseyn Şəhriyarın, böyük xanəndə Əbülhəsən xan Azər İqbalın, türk şairi Nazim Hikmətin və digərlərinin səsləri vardır. Arxivin fondları müntəzəm olaraq ölkənin ictimai-siyasi və mədəni həyatını əks etdirən yeni fono və görüntü sənədlərlə zənginləşir və onlardan geniş istiladə olunur.
Direktorları
- Gültəkin Sultanova – 1969–1974
- Həsənxan Mədətov – 1974–2019
- - 2019
Həmçinin bax
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2011-ci il 25 aprel tarixli 57 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş, Azərbaycan Respublikası Milli Arxiv İdarəsinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların SİYAHISI 2018-08-14 at the Wayback Machine. e-qanun.az (az.)
- "ARDSYA". 2020-01-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-07-19.
- "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" (PDF). 2016-03-25 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2018-07-19.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Ses Yazilari Arxivi qisaca ARDSYA Azerbaycan Respublikasi Milli Arxiv Idaresinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindeki qurumlardan ve Azerbaycan Respublikasinin dovlet arxivlerinden biri Bu arxivde ses yazilarinin saxlanilir TarixiAzerbaycan SSR Nazirler Sovetinin 1968 ci il 5 aprel tarixli qerari ile yaradilmisdir Arxivde 1903 2006 ci illere aid 31445 is saxlanilir FealiyyetiArxive daxil olan yaxud getirilen fonosenedler ilk novbede mutleq ekspertizadan kecirilerek qebul olunmus qaydada fonosenedlerin dovlet terefinden qorunmasi kitabinda qeyde alinirlar Qeydealinmada fonosenedin tesviri yeni onun tarixi medeni deyeri keyfiyyeti ve diger ozellikleri gosterilmelidir Hemin bilgiler esasinda her fonosenedin adli ve movzu karti hazirlanaraq kartotekaya kecirilir Bununla yanasi en deyerli fonosenedlerin sigorta fondu yaradilir ve vaxti otmus fonosenedlerin uzleri vaxtasiri yenilenilir ve yangin tehlukeli fonoyazilar davamli ses dasiyicilarina kocurulur yuzilliyin baslangicinda buraxilan qrammafon vallarinin fungisid yolla kimyevi temizlenme isi aparilir Dovlet sesler arxivi 1995 ci ilden baslayaraq goruntu video yazilarini da toplayib qoruyur ve arxivin emekdaslarinin ozleri de cekilisler aparirlar Dovlet sesler arxivinin emekdaslari istenilen obyektlerde idareler ve teskilatlarda ve ayri ayri vetendaslarda deyerli ses yazilarini askarlayib onlarin dovlet terefinden qorunmasi ucun arxive qebulu yonunde genismiqyasli is aparirlar Dovlet sesler arxivi terefinden fonosenedlerin nesri muxtelif fonosenedler toplulari ve fonosenedler esasinda coxsayli movzular uzre xulaseler hazirlanmasi metbuat radio ve televiziya ile arxiv senedlerinin yayimi yonunde yaradiciliq isi aparilir HaqqindaBunlar respublikanin dovlet siyasi ictimi elm ve medeniyyet xadimlerinin muharibe ve emek veteranlarinin heyat fealiyyet ve yaradiciligini eks etdiren sesyazma fono senedlerdir 1902 1915 illerde Azerbaycanin klassik xanendeleri Cabbar Qaryagdioglu Seyid Susinski Kececioglu Mehemmed Elesger Abdullayev Hemid Malibeyli qadin xanende Mirze Guller xanim Mecid Behbudov Mesedi Mehemmed Ferzeliyev ve Ebdulqedir Cabbarovun tarzenlerden Mesedi Cemil Emirov Qurban Pirimov Mirze Ferec Sirin Axundov ve basqalarinin ifasinda Ingilterenin Qrammofon Fransanin Pete Varsavanin Sport Rekord Kiyevin Ekstrafon habele sonralar Tiflisde Konsert Rekord ve Bakinin Qrammofon Rekord sirketleri terefinden 500 den artiq mugam tesnif xalq mahnisi ve el havalari yazilmis qrammofon vallari arxivin ilk fonosenedleridir Arxivin fondlarinda xalq yaiadiciligi numuneleri opera ve teatr tamasalarinin lent yazilari ve diger fono senedleri de qorunur Asiq yaradiciligi fondunda muxtelif asiqlarin ifasinda 2 minden cox musiqi ve folklor numunesi toplanmisdir Arxivde saxlanilan fonosenedlerin boyuk ekseriyyetini dovlet ve siyasi xadimlerin cixislarimn lent ve goruntu yazilari muharibe ve emek veteranlarinin elm edebiyyat ve incesenet xadimlerinin ses yazilari teskil edir Edebiyyat ve incesenet xadimlerinin fondunda Uzeyir Hacibeyovun Eliaga Vahidin Bulbulun Semed Vurgunun Suleyman Rustemin Resul Rzanin Qara Qarayevin Bextiyar Vahabzadenin ve basqalarinin cixislari gorkemli teatr xadimlerinden Abbas Mirze Serifzadenin Huseynqulu Sarabskinin Haciaga Abbasovun Mirzaga Eliyevin Sidqi Ruhullanin Elesger Elekberovun Ulvi Recebin Rza Tehmasibin Fatma Qedrinin Kazim Ziyanin Adil Isgenderovun Mehdi Memmedovun ve basqalarinin seslerinin lent yazilari saxlanilir Arxivde Azerbaycanda olmus xarici qonaqlarin siyasi dovlet ve medeniyyet xadimlerinin de fonosenedleri muhafize olunur Fonosenedler arasinda Serqin gorkemli senetkarlari sair Mehemmedhuseyn Sehriyarin boyuk xanende Ebulhesen xan Azer Iqbalin turk sairi Nazim Hikmetin ve digerlerinin sesleri vardir Arxivin fondlari muntezem olaraq olkenin ictimai siyasi ve medeni heyatini eks etdiren yeni fono ve goruntu senedlerle zenginlesir ve onlardan genis istilade olunur DirektorlariGultekin Sultanova 1969 1974 Hesenxan Medetov 1974 2019 2019Hemcinin baxSalman Mumtaz adina Azerbaycan Dovlet Edebiyyat ve Incesenet Arxivi Azerbaycan Respublikasi Dovlet Siyasi Partiyalar ve Ictimai Herekatlar Arxivi Azerbaycan Respulikasi Dovlet Elm ve Texnika Senedleri ArxiviIstinadlarAzerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2011 ci il 25 aprel tarixli 57 nomreli qerari ile tesdiq edilmis Azerbaycan Respublikasi Milli Arxiv Idaresinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindeki qurumlarin SIYAHISI 2018 08 14 at the Wayback Machine e qanun az az ARDSYA 2020 01 28 tarixinde Istifade tarixi 2018 07 19 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi PDF 2016 03 25 tarixinde PDF Istifade tarixi 2018 07 19 Xarici kecidler