Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əli Əli oğlu Tağı-zadə (22 mart (3 aprel) 1883, Tiflis – 3 fevral 1966, Bakı) — Azərbaycan-sovet inqilabçısı və dövlət xadimi, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin sədri (1959–1963), Ermənistan SSR xalq ictimai təminat komissarı (1929–1932), Ermənistan Kommunist Partiyası Vedi Rayon Komitəsinin birinci katibi (1933–1935).
| Əli Tağızadə | |
|---|---|
 | |
| 25 noyabr 1959 – 29 mart 1963 | |
| Əvvəlki | Qəzənfər Cəfərli |
| Sonrakı | Məmməd Arif |
  | |
| 1929 – 1932 | |
| Əvvəlki | Bala Əfəndiyev |
| Sonrakı | [hy] |
| 1933 – 1935 | |
| Əvvəlki | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (82 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Dəfn yeri | I Fəxri Xiyaban |
| Partiya |
|
| Fəaliyyəti | inqilabçı |
| | |
| Təltifləri | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Erkən həyatı və inqilabi fəaliyyəti
Əli Əli oğlu Tağızadə 22 mart (3 aprel) 1883-cü ildəTiflisdə suçu ailəsində anadan olmuşdur. Uşaq yaşlarından ibtidai ruhani məktəbində təhsilini yarımçıq qoyaraq boyaq emalatxanasında usta şagirdi işləməyə başlamışdır. 1903-cü ildən inqilabi hərəkata qoşulmuş, 1906-cı ilin iyunundan RSDF(b)P üzvü olmuşdur. Əli Tağızadə partiyanın tapşığı ilə digər bolşeviklərlə birlikdə "Hümmət"in Tiflis, Naxçıvan, Culfa və başqa şəhərlərdəki şöbələrinin yaradılmasında fəal iştirak etmişdir.
1907-ci ildə Əli Tağızadə RSDF(b)P Qafqaz Ölkə Komitəsi tərəfindən Qacar hökumətinə qarşı üsyana qalxmış fəhlə və kəndlilərə kömək etmək üçün Cənubi Azərbaycana göndərilmişdir. O, bolşeviklərdən Heydər (Əmi oğlu) Tanrıverdiyev, İ. Mikaladze, S. Banvoryan və başqaları ilə birlikdə işləmişdir. Tiflisə qayıtdıqdan sonra İran inqilabçılarına döyüş sursatı göndərilməsinin təşkilində iştirak etmişdir. Bu fəaliyyətinə görə o, 1908-ci ilin avqustunda xəfiyyə idarəsi tərəfindən həbs edilərək Metex qalasına salınmışdır. Tutarlı dəlillər olmadığına görə həbsxanadan azad edilmiş, 1911-ci ildə partiyanın tapşırığı ilə ikinci dəfə İrana gedərək orada inqilabi təşviqat işləri aparmışdır.
1917-ci il fevral inqilabından sonra Əli Tağızadə kütlələr içərisində inqilabi iş aparmışdır. 1917-ci ilin sentyabr ayında RSDF(b)P Qafqaz Ölkə Komitəsi onu rus ordusunun əsgərləri və fəhlələr arasında təşviqat aparmaq məqsədilə yenidən Cənubi Azərbaycana göndərilmişdir. O, digər bolşeviklərlə birlikdə Dilman şəhərində əsgər deputatları soveti təşkil etmiş və həmin şuranın icraiyyə komitəsinin tərkibinə seçilmişdir. 1917-ci ilin axırlarında yenidən Tiflisə qayıtmışdır.Oktyabr inqilabı ərəfəsində digər bolşeviklərlə birlikdə türk və almanlara, eləcə də onların tərəfdarları olan gürcü menşeviklərinə və müsavatçılara qarşı qəti çıxışlar etmiş, iki dəfə Gəncə və Qazaxa gedərək Qafqaz bolşevik komitəsi üzvlərinə mövcud vəziyyət barədə məruzələr etmişdir. Partiyanın tapşırığı ilə Əli Tağızadə 1918-ci ilin yayında misəritmə zavodunun fəhlələri arasında təbliğat işi aparmaq üçün Gədəbəyə göndərilmişdir. Həmin vaxtlarda o, Borçalı qəzasının kəndlərində, Tiflisin bir sıra müəssisələrində partiya Kommunist Partiyası özəklərinin təşkili ilə məşğul olmuşdur.
1919-cu ilin sentyabrında Əli Tağızadə RK(b)P Qafqaz Ölkə Komitəsi tərəfindən Bakıya göndərilmiş və burada bolşevik təşkilatı ilə əlaqə yaratmışdır. O, Tiflisdəki vəziyyətə dair məlumat vermiş və Azərbaycan dilində çoxlu miqdarda partiya ədəbiyyatı götürərək yenidən Tiflisə qayıtmışdır. Tiflisdə 6-cı rayonun qərargah üzvü olan Əli Tağızadə Gürcüstan menşevik hökuməti əleyhinə silahlı üsyan hazırlanmasında fəal iştirak etmişdir. Bu zaman o, Tiflis İnqilab Komitəsinin tərkibinə daxil olmuş, 6-cı rayonun partiya konfrasında isə rayon partiya komitəsinin katibi seçilmişdir.
Sovet hakimiyyəti dövründə fəaliyyəti
1921-ci ilin fevral ayında Gürcüstanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Əli Tağızadə burada rəhbər partiya və sovet işlərində çalışmış, eləcə də Vladimir Leninin rəhbərlik etdiyi [ru] nümayəndə seçilmişdir. O, 1922-ci ildə inqilab komitəsinin, Borçalı qəzasında sovetlərə seçkilər üzrə müvəkkil vəzifələrində işləmiş, 1923–1924-cü illərdə Gürcüstan K(b)P və RK(b)P Zaqafqaziya Ölkə Komitəsi partiya nəzarət komissiyalarının üzvü seçilmişdir. 1924–1925-ci illərdə Gürcüstan K(b)P Borçalı Qəza Komitəsinin katibi, 1925–1927-ci illərdə kənd təsərrüfatı kooperasiyası idarə heyətinin sədri, 1927–1928-ci illərdə Gürcüstan SSR Ali Məhkəməsi kollegiyasının üzvü, 1928–1929-cu illərdə isə Zaqafqaziya Dövlət Ticarəti İdarəsinin şöbə müdiri olmuşdur.
Əli Tağızadə Ermənistan SSR-ə rəhbər işə göndərilərək 1929–1932-ci illərdə (Bala Əfəndiyevdən sonra) Ermənistan SSR xalq ictimai təminat komissarı, eyni zamanda İrəvanda çıxan "" qəzetinin redaktoru olmuş, Ermənistan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin büro üzvü seçilmiş, 1933–1935-ci illərdə Ermənistan KP Vedi Rayon Komitəsinin birinci katibi işləmişdir. 1938-ci ildə xalq düşməni kimi həbs olunmuş, lakin 1940-cı ildə azad edilmişdir. Bundan sonra o, Vedi rayonunun Qaralar kəndinə kitabxana müdiri göndərilmiş, lakin sonralar təqiblər səbəbindən Bakıya gəlmişdir.
1946-cı ildən təqaüdə çıxaraq Bakıda yaşayan Əli Tağızadə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin (4–6-cı çağırış) deputatı seçilmiş, 1959–1963-cü illərdə isə sədri olmuşdur. O, dəfələrlə ZSFSR, Gürcüstan və Ermənistan Mərkəzi İcraiyyə Komitələrinin, Azərbaycan və Ermənistan K(b)P Mərkəzi Komitələrinin, Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin üzvü olmuşdur. 1957-ci ildən həyatının sonuna qədər Azərbaycan Lenin Kommunist Gənclər İttifaqı Mərkəzi Komitəsi yanında İnqilabi Şöhrət Şurasının sədri vəzifəsində çalışmışdır.
Əli Tağızadə 1905–1907-ci illərin birinci rus inqilabında fəal iştirak etdiyi üçün və inqilabi xidmətlərinə görə "" və Ermənistan SSR-in "Qırmızı bayraq" (1936) ordenləri, eləcə də medallarla təltif edilmişdir.
Əli Tağızadə 3 fevral 1966-cı ildə vəfat etmişdir. Bakıdakı küçələrdən biri onun adını daşıyır.
İstinadlar
- "Таги-заде Али Али оглы". knowbysight.info. Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898–1991. 11 noyabr 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 11 noyabr 2021.
- Әли Тағызадә // Азәрбајҹан ССР Али Совети депутатларынын тәрҹүмеји-һаллары. Бешинҹи чағырыш: 15 март 1959-ҹу ил. Бакы. 1960. С. 3.
- Тағызадә Әли // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. IX ҹилд: Спутник—Фронтон. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1986. С. 119–120.
- Ә. Әсәдов. Ингилаб әсҝәри: [Ә. Тағызадәнин анадан олмасынын 100 иллији] // Коммунист. № 260 (18493). 11 нојабр 1983-ҹү ил. С. 3.
- Ә. Тағызадә // Азәрбайҹанда Совет һакимиййәти уғрунда фәал мүбаризләр. Бакы: Азәрбайҹан Дөвләт Нәшрийяаты. 1958. səh. 134–136.
- Tağızadə Əli // Fəxri Xiyaban. Bakı: Heydər Əliyev Fondu. 2007. səh. 197.
- Nazim Mustafa. İrəvan şəhəri. Bakı. 2020. səh. 169. ISBN .
- Тағызадә Әли // Азәрбајҹан ССР Али Советинин депутатлары. Алтынҹы чағырыш. Бакы: Азәрбајҹан ССР Али Советинин нәшри. 1965. С. 288.
- Әли Тағызадә // Коммунист. № 29 (13115). 4 феврал 1966-ҹы ил. С. 3.
- Tagizade, Ali // Who was who in the USSR (ingilis). Metuchen, New Jersey: Scarecrow Press. 1972. səh. 532.
Xarici keçidlər
- "Ali Taghyzadeh" (ingilis). Find a Grave. 12 yanvar 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 12 yanvar 2022.
- "İrəvan şəhəri — mətbuat". iravan.preslib.az. Prezident Kitabxanası. 11 noyabr 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 11 noyabr 2021.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eli Eli oglu Tagi zade 22 mart 3 aprel 1883 Tiflis 3 fevral 1966 Baki Azerbaycan sovet inqilabcisi ve dovlet xadimi Azerbaycan SSR Ali Sovetinin sedri 1959 1963 Ermenistan SSR xalq ictimai teminat komissari 1929 1932 Ermenistan Kommunist Partiyasi Vedi Rayon Komitesinin birinci katibi 1933 1935 Eli TagizadeAzerbaycan SSR Ali Sovetinin sedri25 noyabr 1959 29 mart 1963EvvelkiQezenfer CeferliSonrakiMemmed ArifErmenistan SSR xalq ictimai teminat komissari1929 1932EvvelkiBala EfendiyevSonraki hy Ermenistan Kommunist Partiyasi Vedi Rayon Komitesinin birinci katibi1933 1935EvvelkiSexsi melumatlarDogum tarixi 3 aprel 1883Dogum yeri Tiflis Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 3 fevral 1966 82 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIDefn yeri I Fexri XiyabanPartiya Rusiya Sosial Demokrat Fehle bolsevikler Partiyasi 1906 1918 Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasi 1918 1966 Fealiyyeti inqilabciTeltifleri 1936 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiErken heyati ve inqilabi fealiyyeti Eli Eli oglu Tagizade 22 mart 3 aprel 1883 cu ildeTiflisde sucu ailesinde anadan olmusdur Usaq yaslarindan ibtidai ruhani mektebinde tehsilini yarimciq qoyaraq boyaq emalatxanasinda usta sagirdi islemeye baslamisdir 1903 cu ilden inqilabi herekata qosulmus 1906 ci ilin iyunundan RSDF b P uzvu olmusdur Eli Tagizade partiyanin tapsigi ile diger bolseviklerle birlikde Hummet in Tiflis Naxcivan Culfa ve basqa seherlerdeki sobelerinin yaradilmasinda feal istirak etmisdir 1907 ci ilde Eli Tagizade RSDF b P Qafqaz Olke Komitesi terefinden Qacar hokumetine qarsi usyana qalxmis fehle ve kendlilere komek etmek ucun Cenubi Azerbaycana gonderilmisdir O bolseviklerden Heyder Emi oglu Tanriverdiyev I Mikaladze S Banvoryan ve basqalari ile birlikde islemisdir Tiflise qayitdiqdan sonra Iran inqilabcilarina doyus sursati gonderilmesinin teskilinde istirak etmisdir Bu fealiyyetine gore o 1908 ci ilin avqustunda xefiyye idaresi terefinden hebs edilerek Metex qalasina salinmisdir Tutarli deliller olmadigina gore hebsxanadan azad edilmis 1911 ci ilde partiyanin tapsirigi ile ikinci defe Irana gederek orada inqilabi tesviqat isleri aparmisdir 1917 ci il fevral inqilabindan sonra Eli Tagizade kutleler icerisinde inqilabi is aparmisdir 1917 ci ilin sentyabr ayinda RSDF b P Qafqaz Olke Komitesi onu rus ordusunun esgerleri ve fehleler arasinda tesviqat aparmaq meqsedile yeniden Cenubi Azerbaycana gonderilmisdir O diger bolseviklerle birlikde Dilman seherinde esger deputatlari soveti teskil etmis ve hemin suranin icraiyye komitesinin terkibine secilmisdir 1917 ci ilin axirlarinda yeniden Tiflise qayitmisdir Oktyabr inqilabi erefesinde diger bolseviklerle birlikde turk ve almanlara elece de onlarin terefdarlari olan gurcu menseviklerine ve musavatcilara qarsi qeti cixislar etmis iki defe Gence ve Qazaxa gederek Qafqaz bolsevik komitesi uzvlerine movcud veziyyet barede meruzeler etmisdir Partiyanin tapsirigi ile Eli Tagizade 1918 ci ilin yayinda miseritme zavodunun fehleleri arasinda tebligat isi aparmaq ucun Gedebeye gonderilmisdir Hemin vaxtlarda o Borcali qezasinin kendlerinde Tiflisin bir sira muessiselerinde partiya Kommunist Partiyasi ozeklerinin teskili ile mesgul olmusdur 1919 cu ilin sentyabrinda Eli Tagizade RK b P Qafqaz Olke Komitesi terefinden Bakiya gonderilmis ve burada bolsevik teskilati ile elaqe yaratmisdir O Tiflisdeki veziyyete dair melumat vermis ve Azerbaycan dilinde coxlu miqdarda partiya edebiyyati goturerek yeniden Tiflise qayitmisdir Tiflisde 6 ci rayonun qerargah uzvu olan Eli Tagizade Gurcustan mensevik hokumeti eleyhine silahli usyan hazirlanmasinda feal istirak etmisdir Bu zaman o Tiflis Inqilab Komitesinin terkibine daxil olmus 6 ci rayonun partiya konfrasinda ise rayon partiya komitesinin katibi secilmisdir Sovet hakimiyyeti dovrunde fealiyyeti 1921 ci ilin fevral ayinda Gurcustanda sovet hakimiyyeti qurulduqdan sonra Eli Tagizade burada rehber partiya ve sovet islerinde calismis elece de Vladimir Leninin rehberlik etdiyi ru numayende secilmisdir O 1922 ci ilde inqilab komitesinin Borcali qezasinda sovetlere seckiler uzre muvekkil vezifelerinde islemis 1923 1924 cu illerde Gurcustan K b P ve RK b P Zaqafqaziya Olke Komitesi partiya nezaret komissiyalarinin uzvu secilmisdir 1924 1925 ci illerde Gurcustan K b P Borcali Qeza Komitesinin katibi 1925 1927 ci illerde kend teserrufati kooperasiyasi idare heyetinin sedri 1927 1928 ci illerde Gurcustan SSR Ali Mehkemesi kollegiyasinin uzvu 1928 1929 cu illerde ise Zaqafqaziya Dovlet Ticareti Idaresinin sobe mudiri olmusdur Eli Tagizade Ermenistan SSR e rehber ise gonderilerek 1929 1932 ci illerde Bala Efendiyevden sonra Ermenistan SSR xalq ictimai teminat komissari eyni zamanda Irevanda cixan qezetinin redaktoru olmus Ermenistan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin buro uzvu secilmis 1933 1935 ci illerde Ermenistan KP Vedi Rayon Komitesinin birinci katibi islemisdir 1938 ci ilde xalq dusmeni kimi hebs olunmus lakin 1940 ci ilde azad edilmisdir Bundan sonra o Vedi rayonunun Qaralar kendine kitabxana mudiri gonderilmis lakin sonralar teqibler sebebinden Bakiya gelmisdir 1946 ci ilden teqaude cixaraq Bakida yasayan Eli Tagizade Azerbaycan SSR Ali Sovetinin 4 6 ci cagiris deputati secilmis 1959 1963 cu illerde ise sedri olmusdur O defelerle ZSFSR Gurcustan ve Ermenistan Merkezi Icraiyye Komitelerinin Azerbaycan ve Ermenistan K b P Merkezi Komitelerinin Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin uzvu olmusdur 1957 ci ilden heyatinin sonuna qeder Azerbaycan Lenin Kommunist Gencler Ittifaqi Merkezi Komitesi yaninda Inqilabi Sohret Surasinin sedri vezifesinde calismisdir Eli Tagizade 1905 1907 ci illerin birinci rus inqilabinda feal istirak etdiyi ucun ve inqilabi xidmetlerine gore Qirmizi emek bayragi ve Ermenistan SSR in Qirmizi bayraq 1936 ordenleri elece de medallarla teltif edilmisdir Eli Tagizade 3 fevral 1966 ci ilde vefat etmisdir Bakidaki kucelerden biri onun adini dasiyir Istinadlar Tagi zade Ali Ali ogly knowbysight info Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii i Sovetskogo Soyuza 1898 1991 11 noyabr 2021 tarixinde Istifade tarixi 11 noyabr 2021 Әli Tagyzadә Azәrbaјҹan SSR Ali Soveti deputatlarynyn tәrҹүmeјi һallary Beshinҹi chagyrysh 15 mart 1959 ҹu il Baky 1960 S 3 Tagyzadә Әli Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә IX ҹild Sputnik Fronton Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1986 S 119 120 Ә Әsәdov Ingilab әsҝәri Ә Tagyzadәnin anadan olmasynyn 100 illiјi Kommunist 260 18493 11 noјabr 1983 ҹү il S 3 Ә Tagyzadә Azәrbajҹanda Sovet һakimijjәti ugrunda fәal mүbarizlәr Baky Azәrbajҹan Dovlәt Nәshrijyaaty 1958 seh 134 136 Tagizade Eli Fexri Xiyaban Baki Heyder Eliyev Fondu 2007 seh 197 Nazim Mustafa Irevan seheri Baki 2020 seh 169 ISBN 978 9952 37 473 5 Tagyzadә Әli Azәrbaјҹan SSR Ali Sovetinin deputatlary Altynҹy chagyrysh Baky Azәrbaјҹan SSR Ali Sovetinin nәshri 1965 S 288 Әli Tagyzadә Kommunist 29 13115 4 fevral 1966 ҹy il S 3 Tagizade Ali Who was who in the USSR ingilis Metuchen New Jersey Scarecrow Press 1972 seh 532 Xarici kecidler Ali Taghyzadeh ingilis Find a Grave 12 yanvar 2022 tarixinde Istifade tarixi 12 yanvar 2022 Irevan seheri metbuat iravan preslib az Prezident Kitabxanasi 11 noyabr 2021 tarixinde Istifade tarixi 11 noyabr 2021