Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qaralar — əvvəllər Vedibasar mahalında, sonralar isə Vedi rayonunda kənd.
| Qaralar | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1831 |
| Sahəsi |
|
| Mərkəzin hündürlüyü | 850 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | |
| | |
Tarixi
Qaralar İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indi Vedi (Ararat) rayonunun aran hissəsində, Ağrıdaə vadisində kənddir. Rayon mərkəzindən 7 km məsafədə, Vedi çayının qolu olan Böyük çayın üstündə, Bakı-İrəvan dəmiryol xəttinin kənarında yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir.
1920-ci ilə qədər kənddə ancaq Azərbaycan tühkləri yaşamışlar. Kənddə 1873-cü ildə 443 nəfər, 1886-cı ildə 387 nəfər, 1897-ci ildə 570 nəfər, 1904-cü ildə 252 nəfər, 1914-cü ildə 256 nəfər, 1916-cı ildə 546 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır, lakin "Ermənistan və ətraf vilayətlərin toponimlər lüğəti"ndə bu faktlar təhrif edilərək 1873–1916-cı illərdə kənddə azərbaycanlıların yox, ermənilərin yaşadığı göstərilir.
1918–20-ci illərdə bütün vedibasarlılar kimi, Qaralar kəndinin igidləri də Abbasqulu bəy Şadlinskinin başçılığı ilə "Mübariz dəstə"də erməni daşnaklarına qarşı vuruşmuşlar. 1920-ci ildə Vedinin süqutundan sonra qaralarlılar da Arazı keçərək Cənubi Azərbaycana mühacirət etmişlər. 1920-ci ilin sonlarında Abbasqulu bəy Şadlinskinin başçılığı ilə Naxçıvana gələrək "Qırmızı tabor"un tərkibində erməni daşnaklarına qarşı vuruşmuş, Şərur, Vedibasar, Gərnibasar, Dərələyəz və s. mahalların daşnaklardan təmizlənməsində fəal iştirak etmişlər.
1920-ci ildə indiki Ermənistanda sovet hakimiyyəti qurulandan sonra kəndin mühacirətdə olan azərbaycanlı əhalisi geri qayıtmışdır,
lakin bu illərdə kənddə İranın Bacaqulis vilayətindən (indi Ostan), Türkiyənin Van, Şatax və Bayazed vilayətlərindən ermənilər də köçürülüb kənddə yerləşdirilmişlər. Daha sonra, 1940–50-ci illərdə isə indiki Ermənistanın Qaranlıq (Martuni) və Qarakilsə (Sisyan) rayonlarından, 1946-cı ildə İran və Livandan yenidən ermənilər köçürülərək Qaralar kəndində yerləşdirilmişdir.
Kənddə 1922-ci ildə 241 nəfər azərbaycanlı, 273 nəfər erməni, 1926-cı ildə 280 nəfər azərbaycanlı, 252 nəfər erməni, 1931-ci ildə 297 nəfər azərbaycanlı, 292 nəfər erməni, 1939-cu ildə ümumilikdə 780, 1955-ci ildə 1181, 1970-ci ildə 1794, 1979-cu ildə 1942 nəfər əhali yaşamışdır.
1988-ci ilin noyabr-dekabr aylarında azərbaycanlılar Ermənistan dövləti tərəfindən tarixi-etnik vətənlərindən deportasiya olunmuşdur. İndi burada yalnız ermənilər yaşayır.
Toponim türk mənşəli qaralar etnonimi əsasında əmələ gəlmişdir. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir.
Erm. SSR AS RH-nin 25.l.1978-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Aralez qoyulmuşdur.
Əhalisi
Texniki problemlərə görə qrafiklər müvəqqəti olaraq söndürülüb. |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Görkəmli şəxsiyyətləri
- Abbas İbrahim oğlu Səfərov — Azərbaycan Qaçqınlar Cəmiyyətinin sədri.
- Adil Nağıyev — Abşeron rayon İcra Hakimiyyətinin keçmiş başçısı.
- Əziz Ələkbərli — Milli məclisin deputatı, Qərbi Azərbaycan İcmasının sədri, filologiya elmləri namizədi.
- Zeyqəm Süleymanov — tibb elmləri namizədi, Azərbaycan Tibb Universitetinin dosenti.
- İlqar Haqverdiyev — tibb elmləri namizədi.
- Yaşar Haqverdiyev — polis polkovniki.
- Teyyub Hacıyev — kənd təsərrüfatı elmləri namizədi.
- Həbib Hacıyev — məktəb direktoru.
İstinadlar
- Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
- Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карт Кавказского края, Тифлис, Типография К.П.Казловского, 1913, (rus.)
- erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831–1931) 2020-09-24 at the Wayback Machine. Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931) 2016-02-29 at the Wayback Machine. Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство "Мелконян фонд", 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: "Melkonyan fond" nəşriyyatı, 1932. s.87, 157
- (erm.). Երևան: 2008. 184 s.
Mənbə
- Əziz Ələkbərli, "Qədim türk-oğuz yurdu "Ermənistan"", Bakı, "Sabah", 1994.
- Əziz Ələkbərli, "Abbasqulu bəy Şadlinski", Bakı, "Ağrıdağ", 1996.
- Əziz Ələkbərli, "Qərbi Azərbaycan, 1-ci cild, Vedibasar mahalı", Bakı, "Ağrıdağ", 2000.
- Əziz Ələkbərli, "Qərbi Azərbaycan, 1-ci cild, Vedibasar mahalı", (2-ci nəşri), Bakı, "Ağrıdağ", 2003.
- Əziz Ələkbərli. "Qərbi Azərbaycan abidələri", Bakı, "Ağrıdağ", 2006.
- Əziz Ələkbərli. "Qərbi Azərbaycanlıların 1988-ci il soyqırımı", Bakı, "Nurlan", 2008.
- İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri", Bakı, "Elm", 2002.
- Həbib Rəhimoğlu. "Silinməz adlar, sağalmaz yaralar", Bakı, "Azərnəşr", 1997.
- B. Ə. Budaqov, Q. Ə. Qeybullayev. "Ermənistanda Azərbaycan mənşəli toponimlərin izahlı lüğəti". Bakı, "Oğuz eli", 1998.
- Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası, Bakı, "Gənclik", 1995.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Qaralar Qaralar evveller Vedibasar mahalinda sonralar ise Vedi rayonunda kend Qaralar39 54 01 sm e 44 39 12 s u Olke ErmenistanTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1831Sahesi 13 15 km Merkezin hundurluyu 850 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 2 243 nef 2011 Resmi dili ermeni diliXeriteni goster gizle QaralarTarixiQaralar Irevan quberniyasinin Irevan qezasinda indi Vedi Ararat rayonunun aran hissesinde Agridae vadisinde kenddir Rayon merkezinden 7 km mesafede Vedi cayinin qolu olan Boyuk cayin ustunde Baki Irevan demiryol xettinin kenarinda yerlesir Qafqazin 5 verstlik xeritesinde qeyd edilmisdir 1920 ci ile qeder kendde ancaq Azerbaycan tuhkleri yasamislar Kendde 1873 cu ilde 443 nefer 1886 ci ilde 387 nefer 1897 ci ilde 570 nefer 1904 cu ilde 252 nefer 1914 cu ilde 256 nefer 1916 ci ilde 546 nefer azerbaycanli yasamisdir lakin Ermenistan ve etraf vilayetlerin toponimler lugeti nde bu faktlar tehrif edilerek 1873 1916 ci illerde kendde azerbaycanlilarin yox ermenilerin yasadigi gosterilir 1918 20 ci illerde butun vedibasarlilar kimi Qaralar kendinin igidleri de Abbasqulu bey Sadlinskinin basciligi ile Mubariz deste de ermeni dasnaklarina qarsi vurusmuslar 1920 ci ilde Vedinin suqutundan sonra qaralarlilar da Arazi kecerek Cenubi Azerbaycana muhaciret etmisler 1920 ci ilin sonlarinda Abbasqulu bey Sadlinskinin basciligi ile Naxcivana gelerek Qirmizi tabor un terkibinde ermeni dasnaklarina qarsi vurusmus Serur Vedibasar Gernibasar Dereleyez ve s mahallarin dasnaklardan temizlenmesinde feal istirak etmisler 1920 ci ilde indiki Ermenistanda sovet hakimiyyeti qurulandan sonra kendin muhaciretde olan azerbaycanli ehalisi geri qayitmisdir lakin bu illerde kendde Iranin Bacaqulis vilayetinden indi Ostan Turkiyenin Van Satax ve Bayazed vilayetlerinden ermeniler de kocurulub kendde yerlesdirilmisler Daha sonra 1940 50 ci illerde ise indiki Ermenistanin Qaranliq Martuni ve Qarakilse Sisyan rayonlarindan 1946 ci ilde Iran ve Livandan yeniden ermeniler kocurulerek Qaralar kendinde yerlesdirilmisdir Kendde 1922 ci ilde 241 nefer azerbaycanli 273 nefer ermeni 1926 ci ilde 280 nefer azerbaycanli 252 nefer ermeni 1931 ci ilde 297 nefer azerbaycanli 292 nefer ermeni 1939 cu ilde umumilikde 780 1955 ci ilde 1181 1970 ci ilde 1794 1979 cu ilde 1942 nefer ehali yasamisdir 1988 ci ilin noyabr dekabr aylarinda azerbaycanlilar Ermenistan dovleti terefinden tarixi etnik vetenlerinden deportasiya olunmusdur Indi burada yalniz ermeniler yasayir Toponim turk menseli qaralar etnonimi esasinda emele gelmisdir Etnotoponimdir Qurulusca sade toponimdir Erm SSR AS RH nin 25 l 1978 ci il fermani ile kendin adi deyisdirilib Aralez qoyulmusdur EhalisiTexniki problemlere gore qrafikler muveqqeti olaraq sondurulub Il Sayi1831 491897 5751926 532 Il Sayi1939 7801959 1 1811970 1 794 Il Sayi1979 1 9422001 2 4932011 2 243Gorkemli sexsiyyetleri Abbas Ibrahim oglu Seferov Azerbaycan Qacqinlar Cemiyyetinin sedri Adil Nagiyev Abseron rayon Icra Hakimiyyetinin kecmis bascisi Eziz Elekberli Milli meclisin deputati Qerbi Azerbaycan Icmasinin sedri filologiya elmleri namizedi Zeyqem Suleymanov tibb elmleri namizedi Azerbaycan Tibb Universitetinin dosenti Ilqar Haqverdiyev tibb elmleri namizedi Yasar Haqverdiyev polis polkovniki Teyyub Haciyev kend teserrufati elmleri namizedi Hebib Haciyev mekteb direktoru IstinadlarՀայաստանի 2011 թ մարդահամարի արդյունքները erm Pagirev D D Alfavitnyj ukazatel k pyativerstnoj kart Kavkazskogo kraya Tiflis Tipografiya K P Kazlovskogo 1913 rus erm Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում 1831 1931 2020 09 24 at the Wayback Machine Հեղինակ Զավեն Կորկոտյան Յերեվան Մելքոնյան ֆոնդի հրատ 1932 rus Naselenie Sovetskoj Armenii za poslednie sto let 1831 1931 2016 02 29 at the Wayback Machine Avtor Zaven Korkotyan Erevan Izdatelstvo Melkonyan fond 1932 azerb Son yuzilde Sovet Ermenistaninin ehalisi 1831 1931 Muellif Zaven Korkotyan Irevan Melkonyan fond nesriyyati 1932 s 87 157 erm Երևան 2008 184 s MenbeEziz Elekberli Qedim turk oguz yurdu Ermenistan Baki Sabah 1994 Eziz Elekberli Abbasqulu bey Sadlinski Baki Agridag 1996 Eziz Elekberli Qerbi Azerbaycan 1 ci cild Vedibasar mahali Baki Agridag 2000 Eziz Elekberli Qerbi Azerbaycan 1 ci cild Vedibasar mahali 2 ci nesri Baki Agridag 2003 Eziz Elekberli Qerbi Azerbaycan abideleri Baki Agridag 2006 Eziz Elekberli Qerbi Azerbaycanlilarin 1988 ci il soyqirimi Baki Nurlan 2008 Ibrahim Bayramov Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri Baki Elm 2002 Hebib Rehimoglu Silinmez adlar sagalmaz yaralar Baki Azernesr 1997 B E Budaqov Q E Qeybullayev Ermenistanda Azerbaycan menseli toponimlerin izahli lugeti Baki Oguz eli 1998 Ermenistan azerbaycanlilarinin tarixi cografiyasi Baki Genclik 1995 Xarici kecidler