Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İşğal edilmiş üç Osmanlı vilayəti (Mosul, Bağdad və Bəsrə) əsasında 10 avqust 1920-ci ildə Britaniya mandatı altında İraq Krallığı təşkil edildi. Rəsmən 1958-ci ilədək krallıq,1958-ci ildən bəri isə respublika olan İraqda 1919, 1927, 1934, 1947, 1957, 1965, 1977 və 1987-ci illərdə ölkənin bütün ərazilərini əhatə edən, 1997-ci ildə isə Kürdüstan Regional Hökumətinin nəzarətində olan üç mühafaza çıxılmaqla digər 15 mühafazanı əhatə edən siyahıyaalınmalar aparılmışdır.
Əhali sayının dinamikası
| İllər | 1919 sa. | 1927 sa. | 1934 sa. | 1947 sa. | 1957 sa. | 1965 sa. | 1977 sa. | 1987 sa. | 1997 sa. | 2003 r.t. | 2008 r.t. | 2009 r.t. | 2010 r.t | 2011 r.t. | 2012 r.t | 2013 r.t. | 2014 r.t. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Əhali | 2 849 282 | 2 965 054 | 3 213 174 | 4 816 185 | 6 339 960 | 8 047 415 | 12 000 497 | 16 335 198 | 22 046 244 | 27 475 167 | 31 895 637 | 31 664 466 | 32 489 972 | 33 338 757 | 34 207 248 | 35 095 772 | 36 004 552 |
Mühafazalar üzrə məskunlaşma
| İnzibati-ərazi vahidi | Ərazisi | 1935 r.t. | 1947 sa. | 1957 sa. | 1965 sa. | 1977 sa. | 1987 sa. | 1997 sa. | 2012 r.t. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| (محافظة بغداد) Bağdad mühafazası | 4 555 km² | 499 410 | 817 205 | 1 313 012 | 2 045 000 | 3 189 700 | 3 841 268 | 5 365 989 (5 423 964) | 7 255 278 |
| (محافظة نينوى) Ninəvə mühafazası | 37 323 km² | 453 004 | 595 190 | 755 447 | 743 000 | 1 105 671 | 1 479 430 | 2 033 887 (2 042 852) | 3 353 875 |
| (محافظة البصرة) Bəsrə mühafazası | 19 070 km² | 286 312 | 368 799 | 503 330 | 669 000 | 1 008 626 | 872 176 | 1 547 637 (1 556 445) | 2 601 790 |
| (محافظة السليمانية) Süleymaniyə mühafazası | 17 023 km² | 184 204 | 226 400 | 304 895 | 400 000 | 690 557 | 951 723 | ... (1 362 739) | 1 931 561 |
| (محافظة ذي قار) Ziqar mühafazası | 12 900 km² | 231 990 | 371 867 | 458 848 | 499 000 | 622 979 | 921 066 | 1 182 727 (1 184 796) | 1 883 160 |
| (محافظة بابل) Babil mühafazası | 5 119 km² | 211 666 | 261 206 | 354 779 | 488 000 | 592 016 | 1 109 574 | 1 178 818 (1 181 751) | 1 864 124 |
| (محافظة ديالى) Diyalə mühafazası | 17 685 km² | 215 900 | 272 413 | 329 836 | 397 000 | 587 754 | 961 073 | 1 131 685 (1 135 223) | 1 477 684 |
| (محافظة أربيل) Ərbil mühafazası | 15 074 km² | 180 671 | 239 776 | 273 383 | 356 000 | 541 456 | 770 439 | ... (1 095 992) | 1 657 684 |
| (محافظة الانبار) Anbar mühafazası | 137 808 km² | 129 836 | 192 983 | 253 023 | 307 000 | 466 059 | 820 690 | 1 021 468 (1 023 736) | 1 598 822 |
| (محافظة صلاح الدين) Səlahəddin mühafazası | 24 363 km² | ... | ... | ... | ... | 363 819 | 726 138 | 901 631 (904 432) | 1 441 266 |
| (محافظة واسط) Vasit mühafazası | 17 153 km² | 138 200 | 224 938 | 295 899 | 334 000 | 415 140 | 564 670 | 782 176 (783 614) | 1 240 935 |
| (محافظة النجف) Nəcəf mühafazası | 28 824 km² | ... | ... | ... | ... | 389 680 | 590 078 | 772 384 (775 042) | 1 319 608 |
| (محافظة كركوك) Kərkük mühafazası | 9 679 km² | 223 634 | 286 005 | 388 839 | 474 000 | 495 425 | 601 219 | 751 208 (753 171) | 1 432 747 |
| (محافظة القادسية) Qədisiyə mühafazası | 8 153 km² | 416 831 | 378 118 | 520 470 | 400 000 | 423 006 | 559 805 | 750 229 (751 331) | 1 162 485 |
| (محافظة ميسان) Meysan mühafazası | 16 072 km² | 264 508 | 307 021 | 329 840 | 345 000 | 372 575 | 487 448 | 636 053 (637 126) | 997 410 |
| (محافظة كربلاء) Kərbəla mühafazası | 5 034 km² | 124 290 | 274 264 | 217 375 | 340 000 | 269 822 | 469 282 | 591 122 (594 235) | 1 094 281 |
| (محافظة المثنى) Müsənna mühafəzəsi | 51 740 km² | ... | ... | ... | 143 000 | 215 637 | 315 815 | 435 552 (436 825) | 735 905 |
| (محافظة دهوك) Dəhuk mühafazası | 6 553 km² | ... | ... | ... | 146 000 | 250 575 | 293 304 | ... (402 970) | 1 158 633 |
| Cəmi | 434 128 km² | 3 560 456 | 4 816 185 | 6 339 960 | 8 047 000 | 12 000 497 | 16 335 198 | 22 026 244 (22 046 244) | 34 207 248 |
Etnik tərkibi
İraqda 10-dan çox xalqın nümayəndəsi yaşayır. Bunlar ərəblər, kürdlər, türkmanlər, farslar, lurlar, ermənilər, asurlar, xaldeylər, çərkəzlər, qaraçılar (əsasən qürbətilər) və sairələrdir.
Rəsmi məlumatlar
1921, 1923, 1922-24 sa. yekunlarına əsasən Mosul məsələsi rəqəmlərdə
| Etnik qrup | Türkiyənin rəqəmləri | B. Britaniyanın rəqəmləri, 1921 sa. | İraq krallığının rəqəmləri 1922-24 sa. |
|---|---|---|---|
| Kürdlər | 263 830 | 427 720 | 520 007 |
| Türkmanlar | 146 960 | 65 895 | 38 652 |
| Ərəblər | 43 210 | 185 763 | 166 914 |
| Xristianlar | 31 000 | 62 225 | 61 336 |
| İudaistlər | 16 865 | 11 897 | |
| Yezidilər | 18 000 | 30 000 | 26 257 |
| Köçərilər | 170 000 | ... | ... |
| Toplam | 673 000 | 785 468 | 801 000 |
1932-ci il
1932-ci ilə aid rəsmi məlumata əsasən İraqda danışılan dillər:
| Dil | Sünnilər | Şiələr | Xristianlar | Yəhudilər | Digərləri | Cəmi |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ərəb dili | 20.5 % | 53.0 % | 2.0 % | 3.0 % | ... | 78.5 % |
| Kürd dili | 13.5 % | ... | ... | ... | 1.0 % | 14.5 % |
| Türk dili | 2.0 % | 1.0 % | ... | ... | ... | 3.0 % |
| Fars dili | ... | 2.0 % | ... | ... | ... | 2.0 % |
| Yeni Arami dili | ... | ... | 2.0 % | ... | ... | 2.0 % |
| Cəmi | 36.0 % | 56.0 % | 4.0 % | 3.0 % | 1.0 % | 100.0 % |
1947-ci il siyahıyaalınmasına əsasən
| Etnik və ya dini qrup | Şəhər əhalisi | Kənd əhalisi | Toplam | Nisbəti |
|---|---|---|---|---|
| Təsnif edilmiş toplam oturaq ölkə əhalisi | 1 604 000 | 2 960 000 | 4 564 000 | 100.00% |
| Şiə ərəblər | 673 000 | 1 671 000 | 2 344 000 | 51.40% |
| Sünni ərəblər | 428 000 | 472 000 | 900 000 | 19.70% |
| Sünni kürdlər | 176 000 | 662 000 | 840 000 | 18.40% |
| Şiə farslar | 49 000 | 3 000 | 52 000 | 1.20% |
| Sünni türkmanlar | 39 000 | 11 000 | 50 000 | 1.10% |
| Şiə türkmanlar | 11 000 | 31 000 | 42 000 | 0.90% |
| Şiə feylilər | 14 000 | 16 000 | 30 000 | 0.60% |
| Xristianlar | 94 000 | 55 000 | 149 000 | 3.10% |
| İudaistlər | 113 000 | 4 000 | 117 000 | 2.60% |
| Yezidilər və Şahbeklər | 2 000 | 31 000 | 33 000 | 0.80% |
| Sabiilər | 5 000 | 2 000 | 7 000 | 0.20% |
Kərkük livası
1957-ci il siyahıyaalınmasına əsasən
| Dillər | Kişilər | Qadınlar | Cəmi | % |
|---|---|---|---|---|
| Toplam | 4 102 514 | 3 944 901 | 6 339 960 | 100.00 |
| Ərəb dili | 2 515 568 | 2 503 394 | 5 018 962 | 79.16 |
| Kürd dili | 530 975 | 511 799 | 1 042 774 | 16.45 |
| Türk dili | 67 469 | 69 337 | 136 806 | 2.16 |
| Yeni Arami dili | 29 489 | 31 564 | 61 053 | 0.96 |
| Fars dili | 10 469 | 10 731 | 21 200 | 0.33 |
| İngilis dili | 5 379 | 2 958 | 8 337 | 0.13 |
| Hind dili | 2 058 | 1 010 | 3 068 | 0.05 |
| Fransız dili | 559 | 327 | 886 | 0.01 |
| Digər | 13 040 | 14 440 | 27 480 | 0.43 |
| Təsnif edilməmiş | 10 111 | 9 283 | 19 394 | 0.32 |
Kərkük livası
| Dillər | Bütün livada toplam: 1957 sayımı, ilkin rəsmi yekunlar | % | Bütün livada toplam: 1957 sayımı, təxmin | Kərkük şəhərində: 1957 sayımı, rəsmi | % | Kərkük şəhərində: 1959-cu il təxmini | % |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Toplam | 388 839 | 100.00 | 389 min | 120 402 | 100.00 | 150 000 | 100.00 |
| Türk dili | 83 371 | 21.44 | 180 min | 45 306 | 37.63 | 75 000 | 50.00 |
| Ərəb dili | 109 620 | 28.19 | 20–30 min | 27 127 | 22.53 | 75 000 | 50.00 |
| Yeni Arami dili | 1 605 | 0.41 | 1 509 | 1.25 | |||
| Kürd dili | 187 593 | 48.24 | 179–189 min | 40 047 | 33.26 | ||
| İngilis dili | 697 | 0.18 | 634 | 0.53 | |||
| Fars dili | 123 | 0.03 | 101 | 0.08 | |||
| Hind dili | 87 | 0.02 | 79 | 0.07 | |||
| Fransız dili | 41 | 0.01 | 35 | 0.03 | |||
| Digər | 418 | 0.11 | 418 | 0.35 | |||
| Təsnif edilməmiş | 5 284 | 1.37 | 5 146 | 4.27 |
Ərbil şəhəri
| Dillər | Danışanların sayı | % |
|---|---|---|
| Toplam | 39 913 | 100.00 |
| Kürd dili | 30 527 | 76.48 |
| Türk dili | 6 535 | 16.37 |
| Ərəb dili | 2 722 | 6.82 |
| Arami dili | 47 | 0.12 |
| Təsniflənməmiş | 82 | 0.21 |
1965-ci il siyahıyaalınmasına əsasən
| Dillər | Kişilər | Qadınlar | Cəmi | % |
|---|---|---|---|---|
| Toplam | 3 185 117 | 3 154 843 | 8 047 415 | 100.00 |
| Ərəb dili | 3 260 284 | 3 155 045 | 6 415 329 | 79.72 |
| Kürd dili | 625 875 | 601 622 | 1 227 497 | 15.25 |
| Türkman dili və Türk dili | 78 061 | 78 900 | 156 961 | 1.95 |
| Asoru Yeni Arami dili və Xaldey Yeni Arami dili | 31 665 | 29 537 | 61 202 | 0.76 |
| Erməni dili | 7 846 | 8 044 | 15 890 | 0.20 |
| Fars dili | 4 554 | 1 332 | 5 886 | 0.07 |
| İngilis dili | 175 | 198 | 373 | 0.00 |
| Alman dili | 192 | 46 | 238 | 0.00 |
| Fransız dili | 59 | 28 | 87 | 0.00 |
| Digər | 16 707 | 11 123 | 27 830 | 0.36 |
| Təsnif edilməmiş | 77 096 | 59 026 | 136 122 | 1.69 |
Kərkük livası
| Dillər | Bütün livada toplam | % | Kərkük şəhərində | % |
|---|---|---|---|---|
| Toplam | 473 626 | 100.00 | 167 413 | 100.00 |
| Ərəb dili | 184 535 | 38.96 | ||
| Kürd dili | 170 905 | 36.08 | ||
| Türkman dili və Türk dili | 92 429 | 19.52 | ||
| Asoru Yeni Arami dili və Xaldey Yeni Arami dili | 9 273 | 1.96 | ||
| Erməni dili | 1 043 | 0.22 | ||
| Digər və Təsnif edilməmiş | 15 441 | 3.26 |
1977, 1987 və 1997-ci illərdə gerçəkləşmiş siyahıyaalınmalara əsasən
Ət-Təmim mühafazası
| Dillər | 1977-ci ildə | % | 1997-ci ildə | % |
|---|---|---|---|---|
| Toplam | 483 977 | 100.00 | 752 745 | 100.00 |
| Ərəb dili | 218 755 | 45.20 | 544 596 | 72.35 |
| Kürd dili | 184 875 | 38.20 | 155 861 | 20.71 |
| Türkman dili | 80 347 | 16.60 | 50 099 | 6.66 |
Qeyri-rəsmi təxminlər
| Etnik qrup | Sayı, 2013-cü il təxm. | Nisbəti |
|---|---|---|
| Toplam | 34 373 000 | 100.00% |
| İraq ərəbləri | 25 882 000 | 75.30% |
| Şimali İraq ərəbləri | ||
| Misir ərəbləri | ||
| Körfəz ərəbləri | ||
| Fələstin ərəbləri | ||
| Suriya ərəbləri | ||
| Bədəvilər | ||
| Kurmanclar, Yezidilər, Herkilər, Soranlar | 4 082 000 | 11.88% |
| Azərbaycanlılar, Türkmənlər, Anadolu türkləri | 2 431 700 | 7.07% |
| Yeni Aramilər | 912 500 | 2.65% |
| Farslar | 405 000 | 1.18% |
| Bacalanlar, Havramanlar, Şahbeklər, Sarlılar | 145 000 | 0.42% |
| Lurlar | 99 000 | 0.29% |
| Ermənilər | 74 000 | 0.22% |
| Amerikalılar | 69 000 | 0.20% |
| Adıgeylər | 34 000 | 0.10% |
| Qaraçılar | 33 000 | 0.10% |
| Çeçenlər | 10 000 | 0.03% |
| Sabiilər | 7 700 | 0.02% |
| Urdudilli hindlilər | 3 600 | 0.01% |
| Fransızlar | 700 | 0.00% |
| İtalyanlar | 300 | 0.00% |
| Yunanlar | 300 | 0.00% |
| Ərəbdilli Yəhudilər | 200 | 0.00% |
| Təsniflənməmiş | 182 000 | 0.53% |
Etnik qruplar
1997-ci il istisna olmaqla 1957, 1965, 1977 və 1987-ci illərdə həyat keçirilmiş əhali sayımlarında sorğu anketlərində şəxsin etnik mənsubiyyəti haqqında sual olmamış, ona yalnız ana dili haqqında sual verilmişdir.
Ərəblər
ABŞ MKİ-nin nəşr etdirdiyi "Dünya faktlar kitabı"nda, külliyatın 1974-cü ildən 1983-cü ilədək olan nəşrlərində verilən məlumatlara əsasən İraq əhalisinin 70.90%-ini etnik ərəblər təşkil edirdi.
İraqda ən böyük etnik qrup ərəblərdir . Onlar İraq əhalisinin 65% – 73%-ni təşkil edirlər .
Kürdlər
Kürdlər İraq əhalisinin 1947-ci siyahıyaalınmasına əsasən 18.40%-ini, 1957-ci siyahıyaalınmasına əsasən 16.45%-ini , 1965-ci siyahıyaalınmasına əsasən 15.25%-ini, 1977-ci siyahıyaalınmasına əsasən 13.95%-ini, 1987-ci il siyahıyaalınmasına əsasən isə 18.93%-ini təşkil etmişdir.
1947-ci il siyahıyaalınmasının oturaq əhalinin sayına dair rəsmi yekunlarına əsasən kürdlər ölkə əhalisinin (təxm. 4.564 milyon nəfər) təxminən 18.40%-ni (təxm. 900.000 nəfər) təşkil etmişdir. 1947-ci il sayımı İraqdakı köçəri əhalinin sayını dəqiq müəyyən edə bilməmiş və onlar haqqında təfsilatlı məlumatlar verə bilməyərək onları ümumi şəkildə yuvarlaq sayla toplam 250 min nəfər, bütün İraq əhalisi isə 4.816.185 nəfər qəbul edilmişdir.
1957-ci il siyahıyaalınmasının 1957-ci ildə yayınlanmış ilkin yekunlarına əsasən ölkə əhalisinin (6.339.960 nəfər) 16.45%-nin (1.042.774 nəfər) ana dilinin kürd dili olduğu elan edilmişdi. Bu ilkin nəticələrə əsasən kürdlər Süleymaniyə livasında əhalinin 98.40%-ini, Ərbil livasında 89.00%-ini, Kərkük livasında 48.20%-ini, Mosul livasında 26.10%-ini, Diyalə livasında 18.20%-ini təşkil edirdilər.
ABŞ MKİ-nin nəşr etdirdiyi "Dünya faktlar kitabı"nda, külliyatın 1974-cü ildən 1983-cü ilədək olan nəşrlərində verilən məlumatlara əsasən İraq əhalisinin 18.30%-ini etnik kürdlər təşkil edirdi.
Bütün siyahıyaalınmaların yekun nəticələri və türkmanların sayımlarda sayları təhrif edilməklə xeyli ölçüdə kürd olaraq göstərilmələri nəzərə alınarsa real olaraq İraq əhalsinin təxminən 13% – 17%-nin kürdlərdən ibarət olduğu düşünülə bilər.
Türkmanlar
1927-ci ildə gerçəkləşdirilmiş siyahıyaalınmanın etnik və ya linqvistik tərkibinə dair məlumatları yayımlanmamışdır.
1932-ci ilə aid rəsmi məlumata əsasən İraq əhalisinin 75.685 nəfərinin ana dili türk dili idi. Bu zaman ölkə əhalisi 2.857.077 nəfər idi.
1947-ci il siyahıyaalınmasının oturaq əhalinin sayına dair rəsmi yekunlarına əsasən türkmanlar ölkə əhalisinin (təxm. 4.564 milyon nəfər) təxminən 2%-ni (təxm. 92 min nəfər) təşkil etmişdir. Bu sayıma əsasən türkmanların 54.35%-i (təxm. 50 min nəfər) şəhərlərdə, 45.65%-i (təxm. 42 min nəfər) isə kəndlərdə yaşamışdır, həmçinin ölkədəki bütün Türkmanların 55.35%-i (təxm. 50 min nəfər) sünni, 45.65%-i (təxm. 42 min nəfər) isə şiə müsəlman idi, sünni türkmanların 78%-i (təxm. 39 min nəfər), şiə türkmanların isə 26.19%-i (təxm. 11 min nəfər) şəhərlərdə yaşayırdı. 1947-ci il sayımı İraqdakı köçəri əhalinin sayını dəqiq müəyyən edə bilməmiş və onlar haqqında təfsilatlı məlumatlar verə bilməyərək onları ümumi şəkildə yuvarlaq sayla toplam 250 min nəfər olaraq qəbul etmişdir (bütün ölkə əhalisi isə toplam 4.816 milyon nəfər təxmin edilmişdir). Bu səbəbdən o zamankı köçəri türkman əhalisi haqqında məlumat əldə etmək münkün deyildir. Həmçinin 1947-ci il sayımı xristian etiqadlı etnik türkman əhalinin sayına da aydınlıq gətirməmiş, gerçəkləşmiş təsnifləndirməyə uyğun əhali sayımının livalar üzrə nəticələri də göstərilməmişdir. Bu tip təsnifləndirmə ilə sonrakı siyahıyaalınmalarda əhali sayımı gerçəkləşməsə də onun nəticələri türkman aydınlar tərəfindən qəbul edilmir. Belə ki, iddialara əsasən türkmanların İraqdakı ümumi sayı təhrif edilmiş və olduğundan dəfələrlə az göstərilmişdir.
1957-ci il siyahıyaalınmasının 1957-ci ildə yayınlanmış ilkin yekunlarına əsasən ölkə əhalisinin (6.339.960 nəfər) 2.16%-nin (136.806 nəfər) ana dilinin türk dili olduğu elan edilmişdi. Bu ilkin nəticələrə əsasən türkmanların ümumi sayının 61.30%-i Kərkük livasında, 26.50%-i Mosul livasında, 5.00%-i Ərbil livasında, 7.20%-i isə digər livalarda yaşayırdı. Ancaq 14 iyul 1958-ci il inqilabından sonra 1959-cu ildə açıqlanmış yekun nəticələrə əsasən isə İraqın 6.34 milyon nəfər əhalisinin 567 min nəfərinin (ölkə əhalisinin 9%-i) ana dilinin türk dili olduğu açıqlanmışdı. 8 fevral 1963-cü il dövlət çevrilişi ilə hakimiyyəti qəsb etmiş Baas partiyasının hakimiyyətə gəlişi ilə 1959-cu ildə elan olunmuş yekun nəticələr təqzib edilmiş və 1957-ci ildə elan olunmuş ilkin nəticələr qəbul edilmişdir.
1957-ci il (ilkin yekunlar) və 1965-ci ildə həyata keçirilmiş əhali siyahıyaalınmalarının ümumölkə yekunları 1963-cü ildən etibarən BMT-yə bildirilsə də, daha sonra keçirilmiş 1977, 1987 və 1997-ci illərdə reallaşmış sayımların ana dili üzrə yekunları BMT-yə ötürülməmişdir.
1977-ci il siyahıyaalınmasının rəsmi yekunlarına əsasən İraq əhalisinin 1.15%-i türkmanlardan ibarət idi. Ancaq 1957-ci ilin sonradan rəsmən qəbul edilmiş nəticələrini əsas olaraq götürən R.İ.Lawless hesab edir ki, təbii artım nəzərə alınmaqla 17 oktyabr, 1977-ci il sayımı zamanı (ana dili əsasında) etnik türkmənlərin sayı 243.422 nəfər olmalı idi ki, bu da İraqın ümumi əhalisinin (12.000.497 nəfər) 2.03%-inə bərabər olacaqdı.
ABŞ MKİ-nin nəşr etdirdiyi "Dünya faktlar kitabı"nda, külliyatın 1974-cü ildən 1983-cü ilədək olan nəşrlərində verilən məlumatlara əsasən İraq əhalisinin 2.40%-ini etnik türkmanlar təşkil edirdi.
Stiven Pələtiə (ing. Stephen Pelletiere) hesab edir ki, türkmanlar İraq əhalisinin 2%–dən azını təşkil etməklə 1986–cı ildə təqribən 222 min nəfər idilər.
İraq Türkmən Cəbhəsi nin və ümumən İraqlı türkman liderlərinin iddialarına əsasən Türkmanlar ümumi İraq əhalisinin 13%-ni təşkil etməkdədir.
Yeni Aramilər
ABŞ MKİ-nin nəşr etdirdiyi "Dünya faktlar kitabı"nda, külliyatın 1974-cü ildən 1983-cü ilədək olan nəşrlərində verilən məlumatlara əsasən İraq əhalisinin 0.70%-ini etnik aramilər təşkil edirdi.
Assuriyalılar — İraq əhalisinin təxminən 3%-ini assuriyalılar (həmçinin onların etnik yarım qrupunu təşkil edən xaldeylər) təşkil edir .
Farslar (Əcəmlər)
1947-ci il siyahıyaalınmasının oturaq əhalinin sayına dair rəsmi yekunlarına əsasən Farslar ölkə əhalisinin təxminən 1.2%-ni (təxm. 52 min nəfər) təşkil etmişdir. Yay Dilçilik İnstitutunun yayımladığı "Etnoloq sorğu kitabçası"nın 1996-cı ildə və 2000-ci ildə nəşr edilmiş və müəllifləri Cozef Evans Qrayms və Barbara F. Qrayms olan 13-cü və 14-cü nəşrlərində verilən məlumata əsasən İraqda fars dilli əhalinin sayı 1989-cu il üçün ümumi əhalinin 1.2%-i nisbətində, 1993-cü il üçün isə 227 min nəfər olaraq təxmin edilmişdir.
Feylilər
Feylilər lurların etnoqrafik qrupularından biridir. 1947-ci il siyahıyaalınmasının oturaq əhalinin sayına dair rəsmi yekunlarına əsasən şiə olan Feylilər ölkə əhalisinin təxminən 0.6%-ni (təxm. 30 min nəfər) təşkil etmişdir. Bu sayıma əsasən Feylilərin 46.67%-i (təxm. 14 min nəfər) şəhərlərdə, 53.33%-i (təxm. 16 min nəfər) isə kəndlərdə yaşamışdır.
Ermənilər
1965-ci il siyahıyaalınması zamanı İraqda rəsmən qeydə alınan 8.047.415 nəfər əhalidən 15.890 nəfəri (7.846 nəfəri kişilər, 8.044 nəfəri qadınlar) və ya 0.2%-i ana dilini erməni dili olaraq bildirmişdi.
2012-ci ildə Rusiyanın Ria-Novosti İnofrmasiya Agentliyinə istinadən yayılmış məlumatlara əsasən İraqın əs-Somariya telekanalına müsahibə verən İraqdakı Erməni Kilsəsinin başçısı Masis Şahinyan bildirmişdir ki, son bir neçə ildə Erməni Kilsəsi ardıcıllarından təxminən 10 min nəfər İraqı tərk etmişdir. Masis Şahinyanın məlumatlarına əsasən 2003-cü ilədək İraqda ermənilərin sayı 25 mindən çox olsa da hazırda 15-16 min ətrafındadır. 2003-cü ildən sonra İraqı tərk edən və Ermənistana pənah gətirmiş ermənilərin sayı 2010-cu ilin fevral ayında artıq toplam 991 nəfər idi. İraqdan olan qaçqınlardan toplam 901 nəfər 2005-2013-cü illərdə siyasi sığınacaq üçün Ermənistan Respublikasına müraciət etmiş, onlardan 869 nəfəri siyasi sığınacaq ala bilmişdir.
Digərləri
Dini tərkibi
1919-cu il siyahıyaalınmasına əsasən
| Vilayətlər | Sancaqlar | Sünni müsəlmanlar | Şiə müsəlmanlar | İudaistlər | Xristianlar | Digər | Toplam |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bağdad | Bağdad | 130 000 | 54 000 | 50 000 | 15 000 | 1 000 | 250 000 |
| Samarra | 66 455 | 14 215 | 300 | ... | ... | 80 970 | |
| Diyalə | 54 953 | 46 097 | 1 689 | 397 | 900 | 104 036 | |
| Kut | 8 578 | 98 712 | 381 | 127 | ... | 107 798 | |
| Divaniyə | 1 000 | 192 300 | 6 000 | 5 000 | 200 | 204 500 | |
| Şamiyə | 445 | 189 000 | 530 | 20 | 5 | 190 000 | |
| Hillə | 15 983 | 155 897 | 1 065 | 27 | 28 | 173 000 | |
| Dileym | 247 000 | 200 | 2 600 | 200 | ... | 250 000 | |
| 524 414 | 750 421 | 62 565 | 20 771 | 2 133 | 1 360 304 | ||
| Bəsrə | Bəsrə | 24 408 | 130 494 | 6 928 | 2 221 | 1 549 | 165 600 |
| Amara | 7 000 | 284 700 | 3 000 | 300 | 5 000 | 300 000 | |
| Müntəfiq | 11 150 | 306 220 | 160 | 30 | 2 440 | 320 000 | |
| 42 558 | 721 414 | 10 088 | 2 551 | 8 989 | 785 600 | ||
| Mosul | Mosul | 244 713 | 17 180 | 7 635 | 50 670 | 30 180 | 350 378 |
| Ərbil | 96 100 | ... | 4 800 | 4 100 | 1 000 | 106 000 | |
| Kərkük | 85 000 | 5 000 | 1 400 | 600 | ... | 92 000 | |
| Süleymaniyə | 153 900 | ... | 1 000 | 100 | ... | 155 000 | |
| 579 713 | 22 180 | 14 835 | 55 470 | 31 180 | 703 378 | ||
| Toplam | 1 146 685 | 1 494 015 | 87 488 | 78 792 | 42 302 | 2 849 282 |
1947-ci il siyahıyaalınmasına əsasən
| Etnik və ya dini qrup | Şəhər əhalisi | Kənd əhalisi | Toplam | Nisbəti |
|---|---|---|---|---|
| Təsnif edilmiş toplam oturaq ölkə əhalisi | 1 604 000 | 2 960 000 | 4 564 000 | 100.00% |
| Şiə müsəlmanlar | 747 000 | 1 721 000 | 2 468 000 | 54.10% |
| Sünni müsəlmanlar | 643 000 | 1 145 000 | 1 788 000 | 39.20% |
| Xristianlar | 94 000 | 55 000 | 149 000 | 3.10% |
| İudaistlər | 113 000 | 4 000 | 117 000 | 2.60% |
| Yezidlər və Şahbeklər | 2 000 | 31 000 | 33 000 | 0.80% |
| Sabiilər | 5 000 | 2 000 | 7 000 | 0.20% |
| Ərbil şəhəri əhalisi toplam | İslam | Xristianlıq | İudaizm | Təsnif edilməmiş və digər |
|---|---|---|---|---|
| 27 036 | 23 466 | 2 244 | 1 321 | 5 |
| Kərkük şəhəri əhalisi toplam | İslam | Xristianlıq | İudaizm | Mandayizm | Yezidilik | Təsnif edilməmiş və digər |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 68 308 | 58 654 | 6 715 | 2 873 | 37 | 1 | 28 |
1957-ci il siyahıyaalınmasına əsasən
| Dinlər | Kişilər | Qadınlar | Cəmi | % |
|---|---|---|---|---|
| Toplam | 3 185 117 | 3 154 843 | 6 339 960 | 100.00 |
| İslam | 3 038 255 | 3 019 238 | 6 057 493 | 95.54 |
| Xristianlıq | 107 890 | 98 316 | 206 206 | 3.25 |
| Yezidilik | 28 210 | 27 675 | 55 885 | 0.88 |
| Mandayizm | 5 978 | 5 847 | 11 825 | 0.19 |
| İudaizm | 2 645 | 2 261 | 4 906 | 0.08 |
| Təsnif edilməmiş və digər | 665 | 374 | 1 039 | 0.06 |
| Livalar | İslam | Xristianlıq | Yezidilik | Mandayizm | İudaizm | Digər | Təsniflənməmiş | Toplam |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bağdad | 1 235 538 | 68 775 | 311 | 3 768 | 3 634 | 431 | 555 | 1 313 012 |
| Mosul | 609 247 | 90 348 | 55 129 | 61 | 18 | 169 | 475 | 755 447 |
| Divaniyə | 519 732 | 429 | 55 | 192 | 42 | 1 | 19 | 520 470 |
| Bəsrə | 489 117 | 11 238 | 59 | 2 182 | 352 | 94 | 288 | 503 330 |
| Müntəfiq | 456 885 | 314 | 28 | 1 544 | 17 | 3 | 57 | 458 848 |
| Kərkük | 375 232 | 13 150 | 23 | 242 | 6 | 56 | 130 | 388 839 |
| Hillə | 354 047 | 502 | 28 | 72 | 16 | 11 | 103 | 354 779 |
| Amara | 325 900 | 1 086 | 71 | 2 579 | 65 | 9 | 130 | 329 840 |
| Diyalə | 328 410 | 816 | 12 | 223 | 67 | 195 | 113 | 329 836 |
| Süleymaniyə | 302 825 | 1 925 | 23 | 15 | 13 | 23 | 71 | 304 895 |
| Kut | 294 955 | 313 | 42 | 225 | 52 | 4 | 308 | 295 899 |
| Ərbil | 265 984 | 7 198 | 20 | 41 | 1 | 2 | 137 | 273 383 |
| Dileym | 244 570 | 8 041 | 18 | 243 | 18 | 20 | 113 | 253 023 |
| Kərbəla | 217 143 | 91 | 9 | 38 | 18 | 17 | 59 | 217 375 |
1965-ci il siyahıyaalınmasına əsasən
| Din | 14 oktyabr, 1965-ci il siayhıyaalınmasına əsasən İraq əhalisinin etiqad edənlərə görə təsnifatı | |||
|---|---|---|---|---|
| Kişilər | Qadınlar | Hər iki cins | Nisbəti | |
| Cəmi | 4 102 514 | 3 944 901 | 8 047 415 | 100.00% |
| İslam | 3 928 996 | 3 782 716 | 7 711 712 | 95.83% |
| Xristianlıq | 119 971 | 112 435 | 232 406 | 2.89% |
| Yezidilik | 35 863 | 33 790 | 69 653 | 0.87% |
| Mandayizm | 7 187 | 7 075 | 14 262 | 0.18% |
| İudaizm | 1 717 | 1 470 | 3 187 | 0.04% |
| Bəhailik | 539 | 422 | 961 | 0.01% |
| Digər | 214 | 125 | 339 | 0.00% |
| Təsnif edilməmiş | 8 027 | 6 868 | 14 895 | 0.19% |
Mənbə
- Turkic Peoples Of The World. Edited by Margaret Bainbridge. First published in 8th January 1993 by Kegan Paul International. London and New York: Routledge, Taylor & Francis Group, 403 pages.
- ORSAM (Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi) Rapor No: 92, ORSAM-Ortadoğu Türkmenleri Programı Rapor No: 18—Irak’ta ihtilaflı bölgelerin durumu Ankara: Aralık 2011, 29 sayfa.
- ORSAM (Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi) Rapor No: 33, ORSAM-Ortadoğu Türkmenleri Programı Rapor No: 9—Irak’ta Türkmen varlığı Mart 2011, 62 sayfa.
- The Turkmen and Iraqi Homeland[ölü keçid]. (E-book, Without pagination, Author: Ershad Al Hirmizi, Language: English, Publisher: Istanbul: Kerkük Vakfı (Kerkuk Foundation), 2003. ) in the catalog of books 2014-01-09 at the Wayback Machine on the website TurkmenAspect.com 2014-01-09 at the Wayback Machine
- Rüşdi Çelebi: Irak'taki Türkmen Varlığı Hakkında Tarihsel Gerçekler
- Musul Meselesi (1922-1925) — Dr. Zekeriya Türkmen 2020-09-25 at the Wayback Machine
Qeydlər
- Qeyd–dəqiqləşdirmə:
- 1970-ci il etibarı ilə İraqda mövcud olmuş liva inzibati vahidinin adı mühafaza olaraq dəyişdirilmişdir.
- 1962-c ildə Dileym livasının adı Ramadi livası olaraq, 1970-ci ildə Ramadi livasının adı Ramadi mühafazası olaraq, 1976-cı ildə isə Ramadi mühafazası adı Anbar mühafazası olaraq dəyişdirlimişdir.
- 1962-c ildə Müntəfiq livasının adı Nəsiriyə livası olaraq, 1970-ci ildə Nəsiriyə livasının adı Nəsiriyə mühafazası olaraq, 1976-cı ildə isə Nəsiriyə mühafazası adı Ziqar mühafazası olaraq dəyişdirlimişdir.
- 1970-ci ilə qədər Hillə livası, 1970-ci ildən Hillə mühafazası adlanan inzibati vahidin adı 1971-ci ildə Babil mühafazası olaraq dəyişdirilmişdir.
- 29 yanvar 1976-cı ildə Kərkük mühafazasının adı Ət-Təmim mühafazası, 2006-cı ildə isə Ət-Təmim mühafazasının adı Kərkük mühafazası olaraq dəyişdirilmişdir.
- 1976-cı ildə Mosul mühafazasının adı Ninəvə mühafazası olaraq dəyişdirilmiş, onun ərzisinin bir hissəsi hesabına Dəhuk mühafazası təşkil edilmişdir.
- 1976-cı ildə Divaniyə mühafazasının adı Qədisiyə mühafazası olaraq dəyişdirilmişdir.
- 1976-cı ildə Amara mühafazasının adı Meysan mühafazası olaraq dəyişdirilmişdir.
- 1976-cı ildə Divaniyə mühafazası ərzisinin bir hissəsi hesabına Müsənna mühafəzəsi təşkil edilmiş, az müddətdən sonra elə həmin il Müsənna mühafəzəsi ərzisinin bir hissəsi hesabına Nəcəf mühafazası təşkil edilmişdir.
- 1976-cı ildə Bağdad mühafazası ərzisinin bir hissəsi hesabına Səlahəddin mühafazası təşkil edilmişdir. 2004-cü ildə Səlahəddin mühafazasının inzibati mərkəzi Səmərra şəhərindən Tikrit şəhərinə köçürüldü.
- 1976-cı ildə Kut mühafazasının adı Vasit mühafazası olaraq dəyişdirilmişdir.
- 16 oktyabr 1997-ci il siyahıyaalınması Regional Kürdüstan Hökumətinin (KRH) nəzarətində olan üç mühafazanı (Dəhuk, Ərbil və Süleymaniyə) əhatə etməmişdir. Siyahıyaalınmanın yekunlarına əsasən 15 mühafazada 19.082.566 (19.184.543) nəfər qeydə alınmışdır. Rəsmi təxminə əsasən siyahıyaalınma zamanı KRH-nin nəzarətində olan ərazilərdə 2.943.678 (2.861.701) nəfər olmaqla bütün ölkə əhalisi 22.026.244 (22.046.244) nəfər olmuşdur.
- Daha dəqiqi 473.626 nəfər. Məlumat üçün bax: الانتدابالبريطاني على العراق[ölü keçid]
- Qeyd: ümumi sahəsi 924 km² olan dövlət suları da daxil olmaqla İraq ərazisi rəsmən 435.052 km²-dir.
- Əslində bu dəqiq rəqəm deyildir. Belə ki, 19 oktyabr 1947-ci il əhali siyahıyaalınmasına əsasən İraqın oturaq əhalisi dəqiqliklə qeydə alınmış və 2.127.345 nəfəri kişilər, 2.438.840 nəfəri isə qadınlar olmaqla 4.566.185 nəfər olmuşdur. Dövlət məmurları siyahıyaalınma zamanı köçəri əhalini qeydə ala bilmədiyindən onların sayını təxminən 250.000 nəfər olaraq qəbul etmiş və siyahıyaalınma tarixi üçün bütün ölkə əhalisi 4.816.185 nəfər (2.257.345 nəfəri kişilər, 2.558.840 nəfəri isə qadınlar) olaraq qəbul edilmişdir. Daha ətraflı bax: Demographic Yearbook/Annuaire démographique 1955. Seventh Issue - Septième Edition. Special topic: Population censuses /Sujet spécial: Recensements de population. Statistical Office of the United Nations, Department of Economic and Social Affairs. /Bureau de statistique de I'Organisation des Nations Unies, Departement des affaires economiques et des affaires sociales. New York, 1955—>Table of contents/Table des matieres—>Tables/Tableaux—> 1. Population by sex, area and density for each part of the world latest census, and midyear estimates for 1937 and 1954 /Population selon Ie sexe, superficie et densite de chaque partie du monde dernier recensement et estimations au milieu de I'annee pour 1937 et 1954, page 107 and/et 7. Population, urban and rural, by sex: each census, 1945-1954 /Population urbaine et population rurale selon Ie sexe aux differents recensements effectues de 1945 a 1954, page 191
- 12 oktyabr-15 dekabr 1957-ci il siyahıyaalınmasına əsasən xaricdə yaşayan 40.984 nəfər (30.068 nəfəri kişilər, 10.916 nəfəri qadınlar). ölkə vətəndaşı daxil olmaqla bütün İraq əhalisi 6.339.960 nəfər olmuşdur. İstinad olaraq bax: Demographic Yearbook/Annuaire démographique 1963. Fifteeth Issue - Quinzieme Edition. Special topic: Population census statistics II /Sujet spécial: Statistiques des recensements de population II. Statistical Office of the United Nations, Department of Economic and Social Affairs. /Bureau de statistique de I'Organisation des Nations Unies, Departement des affaires economiques et des affaires sociales. New York, 1964—>Table of contents/Table des matieres—>Tables/Tableaux—> 10. Population by language and sex: each census, 1955-1963 /Population selon la langue et Ie sexe : chaque recensement, 1955-1963, page 325
- Daha dəqiqi 8.047.415 nəfər.
- 2 min nəfər digər qruplardan olanlar və kimliyini bildirməmiş təsnif olunmamışlar daxil oturaq əhali yuvarlaq rəqəmlərlə 4.566 min nəfər idi.
- Dəqiqləşdirmə: 1957-ci il siyahıyaalınmasında Asoru Yeni Arami dilini və Xaldey Yeni Arami dilini ana dili olaraq danışanların sayı vahid kateqoriyada - Arami dilində danışanlar olaraq qeydə alınmışdır.
- Dəqiqləşdirmə: 1957-ci il siyahıyaalınmasında Asoru Yeni Arami dilini və Xaldey Yeni Arami dilini ana dili olaraq danışanların sayı vahid kateqoriyada - Arami dilində danışanlar olaraq qeydə alınmışdır.
- Dəqiqləşdirmə: 1957-ci il siyahıyaalınmasında Asoru Yeni Arami dilini və Xaldey Yeni Arami dilini ana dili olaraq danışanların sayı vahid kateqoriyada - Arami dilində danışanlar olaraq qeydə alınmışdır.
- Qeyd: Onlardan ana dili Türkman dili olanlar 132.404 nəfər (onlardan kişilər: 65.631 nəfər, qadınlar: 66.773), ana dili Türk dili olanlar isə 24.557 nəfər (onlardan kişilər: 12.430 nəfər, qadınlar: 12.127) olaraq göstərilmişdir.
- Qeyd: Onlardan ana dili Asoru Yeni Arami dili olanlar 37.635 nəfər (onlardan kişilər: 19.575 nəfər, qadınlar: 18.060), ana dili Xaldey Yeni Arami dili olanlar isə 23.567 nəfər (onlardan kişilər: 12.090 nəfər, qadınlar: 11.477) olaraq göstərilmişdir.
- Onlardan ana dili Türkman dili olanlar 86.958 nəfər, ana dili Türk dili olanlar isə 5.471 nəfər olaraq göstərilmişdir.
- Onlardan ana dili Asoru Yeni Arami dili olanlar 7.278 nəfər, ana dili Xaldey Yeni Arami dili olanlar isə 1.995 nəfər olaraq göstərilmişdir.
- Saya dair verilən rəqəmlərə əsasən hesablanılmışdır.
- 1987-ci il sayımına əsasən İraqın ümumi 16.335.198 nəfər əhalisinin 3.092.820 nəfəri və ya 18.93%-i (ana dili əsasında) kürdlər idi. Mənbə olaraq bax: İraq study[ölü keçid]
- Qeyd: daha dəqiq 899.950 nəfər
- Vaşinqton Yaxın Şərq Araşdırmaları İnstitutunda Türkiyə Araşdırmaları Proqramının direktoru, Corctaun Universitetinin Xarici Siyasət Məktəbinin professoru, tarixçi Dr. Soner Çağaptay 2016-03-04 at the Wayback Machine ın verdiyi məlumata əsasən İraqda həyata keçirilmiş 1957-ci il əhali siyahıyaalınmasının yekun nəticələrinə əsasən ölkə əhalisnin 819 min nəfərini kürdlər, 567 min nəfərini isə türklər təşkil edirdi. İstinad olaraq bax: Part Six: Post-Saddam Economics and Politics. — 54. Turkmens, the Soft Underbelly of the War in Northern Iraq (Originally published as PolicyWatch no. 735, March 27, 2003 may 18, 2015, at the Wayback Machine. Soner Cagaptay is coordinator of The Washington Institute's Turkish Research Program.), page 262 // The Washington Institute for Near East Policy: Published in 2004 in the United States of America by The Washington Institute for Near East Policy, 1828 L Street NW, Suite 1050, Washington, DC 20036.
...No reliable contemporary data are available on the size of the Turkmen population. The 1957 Iraqi census—the last in which the Turkmens were permitted to register—counted 567,000 Turkmens (9 percent of the population) among Iraq's population of 6,300,000. The census also counted 819,000 Kurds (13 percent of the population)...
- Aydınlaşdırma: Məhəllələr (حي) üzrə əhalinin sayı: Ərəblər (العرب) məhəlləsində 5.644 nəfər, Tacül İslam (تعجيل - اسلام) məhəlləsində 4.966 nəfər, Qala içərisində yerləşən Saray (قلعة - سراي) məhəlləsində 1.596 nəfər, Qala içərisində yerləşən Topxana (توبخانة) məhəlləsində 1.161 nəfər, Qala içərisində yerləşən Təkyə (تكية) məhəlləsində 1.563 nəfər, Xanəgah (خانقا) məhəlləsində 4.521 nəfər, əl-Mustafa (المستوفي) məhəlləsində 4.038 nəfər, Tacül Yəhud (تعجيل يهود) məhəlləsində 1.998 nəfər, Urduğa (اوردغا) məhəlləsində isə 1.549 nəfər.
İstinadlar
- Iraq Provinces 2022-09-01 at the Wayback Machine - Administrative Divisions of Countries Country Regions ("Statoids" 2012-04-11 at the Wayback Machine). United States of America, North Carolina, Durham.Orijinal mətn (ing.)
...1997-10-16 census source: The Statesman's Yearbook 2006, ed. Barry Turner. Palgrave Macmillan, Basingstoke, Hampshire 2005....1977, 1987, 1997 census data: Statesman's Yearbook, editions of 1988-89, 1993-94, and 2006. In the 1997 data, the province populations add up to 22,046,284, which disagrees with the total given in the book...
- Iraq population statistics 2015-04-20 at the Wayback Machine in GeoHive Global Statistics 2012-04-03 at the Wayback Machine. United States of America, Arizona, Phoenix.
- "احصاء شعبنا ضرورة تاريخية للانتخابات القادمة - بحث - الحوار المتمدن". 2017-08-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-02-27.
- Marvellous Mesopotamia, The world's wonderland by Joseph T.Parfit M.A, London, S. W. Partridge & co., ltd. in 1920, Page 15
- Development Planning and Population Growth and Redistribution in the Republic of Iraq
- (PDF). 2012-03-14 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-09-12.
- "جريدة الصباح تنشر احصائية وزارة التخطيط لعدد نفوس سكان العراق لسنة 2014 — Ministry of Foreign Affairs of Republic of Iraq ". 2014-02-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2015.Xəbərin onlayn yayımlanma tarixi: 16.12.2013. .
- "توزيع الوحدات السكنية والأسر ومجموع سكانها حسب المحافظات لسنة 1997 و 2009". 2022-03-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-02-21.
- توزيع السكان حسب المحافظات والجنس والبيئة حسب نتائج تعداد 1997 2022-03-25 at the Wayback Machine Table (2/5)
- اسقاطات السكان حسب المحافظات والبيئة لسنة 2012 2020-02-17 at the Wayback Machine .Note : population projection calculated according to numbering & listing results 2009
- الدراسات والبحوث: الأطلس الإحصائي الزراعي خارطة الطريق للتنمية الزراعية (الإقتصاد الأخضر) 2016-03-04 at the Wayback Machine
- "اتجاهات الانجاب وتنظيم الاسرة في العراق التحديات والتداخلات" (PDF). 2022-03-25 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2014-02-22.
- Republic of Iraq Ministry of Planning Central Statistical Organization: Population & Manpower Statistics 2021-12-28 at the Wayback Machine: Demographic Statistics 2022-01-27 at the Wayback Machine: Tables: report of population state 2010: Iraq's governorates by area and their relative share of area and population 1997 , 2009 2014-03-08 at the Wayback Machine (Yoxlanılıb: 24.02.2014)
- page 24
- Lozan barış konferansı: tutanaklar, belgeler. I Cilt. Çevirmen: Seha L. Meral. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1993, sayfa 345.
- . web.archive.org. 2017-04-17. Archived from the original on 2017-04-17. İstifadə tarixi: 2023-07-23.
- page 19. // The Kurdish Struggle 1920-94 2016-03-05 at the Wayback Machine. Author: Edgar O'Ballance. London: Palgrave Macmillan, 1996, 272 pages.
- . web.archive.org. 2017-04-17. Archived from the original on 2017-04-17. İstifadə tarixi: 2023-07-23.
- III. Religious and Ethnic Communities. — B. The Communal Structure of the Arab Countries. — 4. Iraq, page 105. // International Library of Sociology — Volume 68: Population and Society in the Arab East. Author: Gabriel Baer. Translated from the Hebrew by Hanna Szke. English translation first published in 1964 by Routledge. London: Routledge and Kegan Paul, 2013, 288 pages.
- (PDF). 2013-11-01 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-03-03.
- Republic of Iraq, Statistical Abstract, 1963, page 126
- I. The Turkic peoples of: İraq (author R.İ. Lawless). — Table 1: Language composition of the İraqi population in 1957, page 162. // Turkic Peoples Of The World. Edited by Margaret Bainbridge. London: Kegan Paul International, 1993, 403 pages.
- "الصوت العربي الحر - : وثائق قديمة: كتاب إحصاء 1957 في العراق". 2014-02-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-02-10.
- Part I. Kirkuk and its environs. — Chapter 2. Kirkuk in the Twentieth Century, page 43 2022-04-09 at the Wayback Machine. // Crisis in Kirkuk: The Ethnopolitics of Conflict and Compromise. Authors: Liam Anderson, Gareth Stansfield. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2011, 312 pages.
- . المجموعة الأحصائية لتسجيل عام 1957 - لوائي السليمانية و كركوك ، تصنيف السكان من حيث الجنس و لغة الأم للواء كركوك .مطبعة العاني .بغداد 1959
- David McDowall. A modern history of the Kurds 2021-12-18 at the Wayback Machine. London: I.B. Tauris, 2007, p. 3. Orijinal mətn (ing.)
Few Kurds would claim quite as much today, but would still claim the city of Kirkuk, even though it had a larger Turkoman population as recently as 1958.
- Kitap IV. Irak'ta Etnik Milliyetçilik. — 15. Devrimci Irak'ta Kürtler, sayfa 408. // Modern Kürt Tarihi[ölü keçid]. Yazar: Davıd McDowall. İngilizceden Çeviren: Neşenur Domaniç. Ankara: Asır Matbaacılık, 2004, 680 sayfa. .Orijinal mətn tərcümədə ing. — "{{{1}}}"
Bölgede esas olarak egemen olan Türkmenler ile 1930'lar ve 40'larda ağaların açgözlülüğü nedeniyle topraklarından ayrılan ve gelişen petrol sanayisinde iş bulmak amacıyla bölgeye giderek daha fazla sayılarda yerleşen Kürtler arasında bir süredir büyüyen bir gerginlik vardı. 1959'da 150.000 kişilik nüfusun yarısı Türkmenlerden, yarısından biraz azı Kürtlerden ve kalanlar da Arap, Süryani ve Ermenilerden oluşuyordu.
Bölgədə əsas olaraq hakim olan türkmanlar ilə 1930–cu və 40–cı illərdə ağaların açgözlülüyü səbəbiylə torpaqlarından ayrılan və inkişaf edən neft sənayisində iş tapmaq məqsədiylə bölgəyə tədricən daha çox saylarda yerləşən kürdlər arasında bir müddətdir böyüyən bir gərginlik vardı. 1959-cu ildə 150.000 nəfərlik əhalinin yarısı türkmanlardan, yarısından biraz azı kürdlərdən və qalanları da ərəb, asoru ve ermənilərdən ibarət idi.
- David McDowall. A Modern History of the Kurds. London: I.B. Tauris, 2007, p. 305. Orijinal mətn (ing.)
Tension had been growing for some time between Turkomans, the originally predominant element, and Kurds who had settled increasingly during the 1930's and 1940's, driven from the land by landlord rapacity and drawn by the chance for employment in the burgeoning oil industry. By 1959 half the population of qo,ooo were Turkoman, rather less than half were Kurds and the balance Arabs, Assyrians and Armenians.
- page 913. // The old social classes and the revolutionary movements of Iraq a study of Iraq's old landed and commercial classes and of its Communists, Baʻthists, and Free Officers. Author: Hanna Batatu. Princeton: Princeton University Press, 1978, XXIV+1283 pages.
- حکومەتی هەرێمی كوردستان: حقيقة تاريخ مدينة اربيل واوضاع التركمان في اربيل[ölü keçid]Orijinal mətn (ərəb.)
ففي أحصاء عام 1947 كان عدد القاطنين في مدينة أربيل ( 27036 ) نسمة . ولكن التطور الحاصل في المدينة والنهضة العمرانية أنذاك ومركز أربيل الحيوي أدى الى الكثير من الآمور . ولو نظرنا الى جدول سكان المحلات في مدينة أربيل وحسب أحصاء عام 1957 ( حسب أرشيف مديرية النفوس العامة والوثائق الموجدودة ) . ففي محلة المستوفي ( طيراوة – 10626 ) وفي محلة خانقاه ( 7777 ) ومحلة العرب ( 6850 ) ومحلة سعدوناوه ( 4354 ) ومحلة تعجيل ( 2877 ) ومحلة سيداوة ( 2301 ) والقلعة كالآتي ( محلة السراي -2619 – ومحلة التكية -1401- ومحلة الطوبخانة 1108 ) والمجموع الكلي ( 39913 ) . وحول تصنيف السكان حسب لغة الآم في أحصاء عام 1957 ( نفس المصدر السابق ) الكوردية ( 30527 ) والتركمانية ( 6535 ) والعربية ( 2722 ) والكلدانية وسريانية (47 ) ولغات غير مبينة ( 82 ) . والمجموع ( 39913 ) .
- Erbil City - Turkmen Aspect
- ing. Population. — 16. Population by language, sex and urban/rural residence: each census, 1962-1970, page 508. // Demographic Yearbook 1971. Twenty-third issue. Special topic: population census statistics I. Statistical Office of the United Nations, Department of Economic and Social Affairs. United Nations, New York, 1972.fr. Population. — 16. Population selon la langue, Ie sexe et la rèsidence urbaine/rurale: chaque recensement, 1962-1970, page 508. // Annuaire démographique 1971. Vingt-troisième èdition. Sujet spécial: Statistiques des recensements de population I. Bureau de statistique de I'Organisation des Nations Unies, Departement des affaires economiques et des affaires sociales. Nations Unies, New York, 1972.
- The Americana annual. 1968 (1969), page 374, Americana Corporation, 1969,
- People Groups of Iraq 2012-05-13 at the Wayback Machine - Joshua Project - Unreached Peoples of the World 2018-12-13 at the Wayback Machine (Yoxlanılıb: 10.02.2014)
- لسنة 1977 ،مطبعة المديرية، بغداد، ١٩٧٨.
- Qeyd (1947-ci il sa.): qeydə alınmış oturaq əhalinin sayı 4.566 milyon olmuş, onlardan 2 min nəfəri öz kimliyini və dini mənsubiyyətini bildirməkdən imtina etmişdir.
- Mudiriyal al-Nufus al Ammah Baghdad Al-majmu'ah al-ihsa'iyah li-tasjil ammn 1957, v. 1-10
- و ا زرة الداخلية، نتائج تسجيل السكان لعام 1957 ومسودات نتائج تعداد
- Russell, Malcom B. The Middle East and South Asia 1997 (The World Today Series). Harpers Ferry, West Virginia: Stryker-Post Publications (1997); pg. 104.
- III. Religious and Ethnic Communities. — A. Survey of Religious and Ethnic Groups. — 3. Linguistic groups, page 94. // International Library of Sociology — Volume 68: Population and Society in the Arab East. Author: Gabriel Baer 2022-03-25 at the Wayback Machine. Translated from the Hebrew by Hanna Szke. English translation first published in 1964 by Routledge. London: Routledge and Kegan Paul, 2013, 288 pages.
- Part One. The Formative Years. — Chapter One. The Making of Iraq Shi'i Society, page 13 // The Shi'is of Iraq 2022-03-25 at the Wayback Machine. Second paperback edition, with a new introduction. Author: Yitzhak Nakash. Princeton: Princeton University Press, 2003, 312 pages.
- Iraq: Making Ethnic Peace After Saddam 2016-03-05 at the Wayback Machine. A Conversation with Kanan Makiya and Patrick ClawsonOrijinal mətn (ing.)
Timothy Shah: Thank you, Dr. Makiya. Speaking next is Patrick Clawson, deputy director of the Washington Institute for Near East Policy and co-convener of the study group that in 2001 issued the report Navigating Through Turbulence: America and the Middle East in a New Century. Dr. Clawson edited the recent volume How to Build a New Iraq After Saddam. He is also senior editor of the Middle East Quarterly. —> Patrick Clawson: .....Furthermore, a provincial-level federalism makes sense for reducing the problems of the minorities in the Kurdish region. This region is not simply Kurdish. In the last reliable Iraqi census that asked questions about ethnicity, the census of 1958, more than a third of the inhabitants of the Kurdish areas identified themselves as non-Kurd. There is a significant minority of Assyrians, Chaldeans, and other Christian groups, but a larger issue is the Turkmen population. In that 1958 census, the Turkmen were 9 percent of the population of Iraq. Since the Turkmen are, for all intents and purposes, leftovers from the Ottoman days and are basically Turkish both ethnically and linguistically, the Turkish government feels very attached to them and finds it politically convenient to exaggerate the attachment...
- Iraqi Turkmen Human Rights Research Foundation: Summary Violation of the human rights of the Iraqi Turkmen since the Establishment of the Iraqi State. Date: January 27, 2007. No: Rep.9-A2707. Table of Content: General Information: Population, page 3Orijinal mətn (ing.)
..Arabic writers approximate the population size of the Iraqi Turkmen to 7%. The same estimation was made during the opposition conferences before the occupation. Patrick Clawson, Deputy Director for research of the Washington Institute for Near East Policy, increases this figure to 9%. According to Turkmen writers the Turkmen population size is more than 10%...
- Zubaida Omar: British Inquiry Magazine. February 1987, page 37.
- Issue 2. — (author: Tarik H. Oğuzlu), page 313. // Journal of Muslim Minority Affairs 2017-02-28 at the Wayback Machine. Volume 24. London: Carfax Publishing, October 2004, 413 pages.Orijinal mətn (ing.)
In Demirci’s study, the 1957 census puts the Iraqi population at 6,300,000 and the Turkoman population at 567,000.13 The importance of the 1957 census lies in the fact that this was the first and last Iraqi census which allowed the Turkoman people to register themselves as Turks. In other censuses conducted later, the ‘Turkoman’ category under the section of ‘nationalities’ was dropped. According to one Kurdish scholar, the majority in northern Iraq consists of Kurds, as opposed to the counter-claims made by Turkomans. According to him, in the 1920s and 1930s the Turkomans constituted 2.1% of the overall Iraqi population. In the 1957 census the Turkomans ranked third among the ethnic groups in Iraq at the figure of 2.16%. This number further went down to 1.15% in the 1977 census.14
- sayfa 21–22. // Kerkük Bölgesinin Araplaştırılması. Yazar: Nuri Talabani. İngilizceden Çeviren: Zafer Avşar. İstanbul: Avesta Yayınları, 2005, 144 sayfa.
- Turkic Peoples Of The World. Edited by Margaret Bainbridge. Routledge, Taylor & Francis Group, London and New York. First published in 8th January 1993 by Kegan Paul International. This edition first published in 2010 by Routledge 711 Third Avenue, New York, NY 10017 : Contents—>I. The Turkic peoples of: İraq (R.İ Lawless)—>composition of the İraqi population in 1957, page 163
- The Middle East: A Report by Senator Charles H. Percy to the Committee on Foreign Relations, United States Senate. U.S. Government Printing Office, 1975, page 78
- National Basic Intelligence Factbook — 1977, page 95
- National Basic Intelligence Factbook — 1978, page 97
- National Basic Intelligence Factbook — 1979, page 93
- CIA World Factbook — 1982, page 109
- Chapter 2. The Society and Its Environment (author: Stephen Pelletiere). — Geography and Population. — Other Minorities, page 85–86. // Iraq: A Country Study. Area Handbook Series, DA Pam 550–31. Fourth Edition. Author: Library of Congress, Federal Research Division. Editor: Helen Chapin Metz. Washington: U.S. Government Printing Office, 1990, 302 page. Orijinal mətn (ing.)
The Turkomans, who are believed to constitute somewhat less than 2 percent of the population, are village dwellers in the north-east, along the border between the Kurdish and Arab regions. A number of Turkomans live in the city of Irbil. The Turkomans, who speak a Turkish dialect, have preserved their language, but they are no longer tribally organized. Most are Sunnis who were brought in by the Ottomans to repel tribal raids. These early Turkomans were settled at the entrances of the valleys that gave access to the Kurdish areas. This historic pacification role has led to strained relations with the Kurds. By 1986 the Turkomans numbered somewhere around 222,000, and they were being rapidly assimilated into the general population.
- 6 Mayıs 1991 tarihli Milliyet Gazetesi 15-ci sayfa: "Türkmenlerden Majora mektup" haberi.
- Gamming, Jenny. They have a flag-but no country " in Swedish Expressen, 17 Aug. 1997. (Viewed 16 Aug. 1999). Unrepresented Nations & Peoples Organisation web site. Translated by SSF/Goran Hansson.
- Unrepresented Nations and Peoples Organization: Iraqi Turkmen 2017-09-03 at the Wayback Machine
- Irak Türkmenleri ve Türkmenlerin Yurtdışına Göçü[ölü keçid]
- Unrepresented Nations and Peoples Organization: Assyria 2022-07-28 at the Wayback MachineOrijinal mətn (ing.)
..Since 2003, political instability in Iraq has left the Assyrians in a particularly vulnerable situation and approximately 250,000 Assyrians have fled Iraq to date. According to UNHCR data, religious minorities, including Assyrians, are overrepresented in Iraqi refugee’s census, representing 36% of the total number, even though they account only for 3% of the total Iraqi population...
- Ethnologue: İraq 2013-04-20 at the Wayback Machine - Christus Rex
- Ethnologue 14 report (in 2000) for language code: PES[ölü keçid] (Yoxlanılıb: 11.02.2014)Orijinal mətn (ing.)
...227,000 in Iraq (1993), 1.2% of the population (1989)...
- FEYLĪ 2019-10-31 at the Wayback Machine – Encyclopaedia Iranica
- Газета армян России «Еркрамас» 2014-05-30 at the Wayback Machine: Около 40% армян, проживавших в Ираке, покинули эту страну с начала войны в 2003 году — ТВ 2012-04-19 at the Wayback Machine — Дата публикации: 7-ое января 2012-го года, — yoxlanılıb: 01.06.2014Orijinal mətn (rus.)
Около 10 тысяч последователей армянской церкви эмигрировали из Ирака в течение последних нескольких лет, сообщил в субботу иракскому телеканалу «Ас-Сомария» глава армянской церкви Ирака Масис Шагинян.
Армяне издревле проживали на территории современного Ирака. В настоящее время большинство иракских армян проживает в городах Багдад, Мосул, Киркук и Басра.
«Численность армянской общины значительно снизилась после 2003 года из-за ситуации в области безопасности и экономических проблем, (переживаемых страной)», — сказал он, передает РИА Новости. Число армян, проживающих в настоящее время в Ираке, составляет, по его словам, порядка 15-16 тысяч человек, в то время как в 2003 году оно превышало 25 тысяч человек....
- Портал «Ararat-online.ru» 2022-01-16 at the Wayback Machine: Великое переселение армян Ирака в Армению ? 2016-03-05 at the Wayback Machine — Дата публикации: 25-ое мая 2010-го года, — yoxlanılıb: 01.06.2014Orijinal mətn (rus.)
...До последней войны армянская община в Ираке насчитывала 30 тысяч человек. Наши соотечественники считались представителями второй по численности христианской общиной страны. Они были достаточно богаты, образованны и пользовались расположением правителей. Сейчас армян в Ираке не больше 15 тысяч. Проживают они в основном в Багдаде, Мосуле, а также в северных курдонаселенных провинциях страны...
- Научно-образовательный фонд Республики Армения «Нораванк» 2013-04-22 at the Wayback Machine: Армянская община Ирака: новые вызовы Arxivləşdirilib 2015-03-01 at Archive.today — Дата публикации: 12.03.2007, — yoxlanılıb: 01.06.2014Orijinal mətn (rus.)
...До войны 2003г. численность иракских армян составляла 22.000 – 25.000, 15-17 тысяч из которых проживало в Багдаде, остальные в основном в Басре, Мосуле, Киркуке и северном приграничном Захо. Во всех отмеченных районах были армянские школы....Сегодня жизнь в Ираке парализована. Самым опасным из армянонаселенных районов, пожалуй, является Багдад. Иракские армяне оказались в сложной безвыходной ситуации: нет работы, гарантий безопасности, перспективы проживания в этой стране. Они вынужденно убегают из страны, часто – ни с чем, т.к. уже практически невозможно продать недвижимость. Покинувшие Ирак армяне обосновались в основном в соседних Иордании, Сирии, а также в европейских странах (в частности – в Голландии), в США. Примечательно, что эмиграция иракских армян из страны увеличилась после 2003г., однако и до этого, начиная с 2000г., такая тенденция существовала. В настоящее время многие иракские армяне (особенно из Багдада) переехали и обосновались в наиболее безопасных северных курдских селениях: это село Айн Кава Эрбильского района, село Авзрук в районе Дохук (в 30км от г.Захо) и т.д. По нашим сведениям, число армян, проживающих в настоящее время в Ираке – 5-10 тысяч человек. Приводятся и другие – меньшие или большие цифры. Свое значение не потеряли бывшие курдские населенные пункты, особенно Захо...
- . 2014-01-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-03-13.
- (PDF). 2014-12-19 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-03-13.
- محافظة أربيل: مدينة اربيل: سكان أربيل 2014-03-17 at the Wayback Machine
- Ərbil livasında toplam: 3109 nəfər. Ətraflı bax: The Israeli-Kurdish Relations. By Sergey Minasian. "21-st Century", No 1, April, 2007. 2022-03-05 at the Wayback Machine
- إحصاء السكان لسنة 1947 الجزء الثاني، الجدول السادس ـ قضاء كركوك ص118
- Iraq, Ministry of Interior, Statistical Compilation Relating to the Population Census of 1957 (in Arabic) , I Part IV, page 170.
- ing. Population. — 17. Population by religion, sex and urban/rural residence: each census, 1962-1971, page 511. // Demographic Yearbook 1971. Twenty-third issue. Special topic: population census statistics I. Statistical Office of the United Nations, Department of Economic and Social Affairs. United Nations, New York, 1972.; fr. Population. — 16. Population selon la langue, Ie sexe et la rèsidence urbaine/rurale (suite), page 511. // Annuaire démographique 1971. Vingt-troisième èdition. Sujet spécial: Statistiques des recensements de population I. Bureau de statistique de I'Organisation des Nations Unies, Departement des affaires economiques et des affaires sociales. Nations Unies, New York, 1972.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Isgal edilmis uc Osmanli vilayeti Mosul Bagdad ve Besre esasinda 10 avqust 1920 ci ilde Britaniya mandati altinda Iraq Kralligi teskil edildi Resmen 1958 ci iledek kralliq 1958 ci ilden beri ise respublika olan Iraqda 1919 1927 1934 1947 1957 1965 1977 ve 1987 ci illerde olkenin butun erazilerini ehate eden 1997 ci ilde ise Kurdustan Regional Hokumetinin nezaretinde olan uc muhafaza cixilmaqla diger 15 muhafazani ehate eden siyahiyaalinmalar aparilmisdir Osmanli Iraqi 1900 cu ilEhali sayinin dinamikasiIller 1919 sa 1927 sa 1934 sa 1947 sa 1957 sa 1965 sa 1977 sa 1987 sa 1997 sa 2003 r t 2008 r t 2009 r t 2010 r t 2011 r t 2012 r t 2013 r t 2014 r t Ehali 2 849 282 2 965 054 3 213 174 4 816 185 6 339 960 8 047 415 12 000 497 16 335 198 22 046 244 27 475 167 31 895 637 31 664 466 32 489 972 33 338 757 34 207 248 35 095 772 36 004 552Muhafazalar uzre meskunlasma Resmi melumatlara esasen Iraq ehalisinin muhafazalar uzre meskunlasmasi Inzibati erazi vahidi Erazisi 1935 r t 1947 sa 1957 sa 1965 sa 1977 sa 1987 sa 1997 sa 2012 r t محافظة بغداد Bagdad muhafazasi 4 555 km 499 410 817 205 1 313 012 2 045 000 3 189 700 3 841 268 5 365 989 5 423 964 7 255 278 محافظة نينوى Nineve muhafazasi 37 323 km 453 004 595 190 755 447 743 000 1 105 671 1 479 430 2 033 887 2 042 852 3 353 875 محافظة البصرة Besre muhafazasi 19 070 km 286 312 368 799 503 330 669 000 1 008 626 872 176 1 547 637 1 556 445 2 601 790 محافظة السليمانية Suleymaniye muhafazasi 17 023 km 184 204 226 400 304 895 400 000 690 557 951 723 1 362 739 1 931 561 محافظة ذي قار Ziqar muhafazasi 12 900 km 231 990 371 867 458 848 499 000 622 979 921 066 1 182 727 1 184 796 1 883 160 محافظة بابل Babil muhafazasi 5 119 km 211 666 261 206 354 779 488 000 592 016 1 109 574 1 178 818 1 181 751 1 864 124 محافظة ديالى Diyale muhafazasi 17 685 km 215 900 272 413 329 836 397 000 587 754 961 073 1 131 685 1 135 223 1 477 684 محافظة أربيل Erbil muhafazasi 15 074 km 180 671 239 776 273 383 356 000 541 456 770 439 1 095 992 1 657 684 محافظة الانبار Anbar muhafazasi 137 808 km 129 836 192 983 253 023 307 000 466 059 820 690 1 021 468 1 023 736 1 598 822 محافظة صلاح الدين Selaheddin muhafazasi 24 363 km 363 819 726 138 901 631 904 432 1 441 266 محافظة واسط Vasit muhafazasi 17 153 km 138 200 224 938 295 899 334 000 415 140 564 670 782 176 783 614 1 240 935 محافظة النجف Necef muhafazasi 28 824 km 389 680 590 078 772 384 775 042 1 319 608 محافظة كركوك Kerkuk muhafazasi 9 679 km 223 634 286 005 388 839 474 000 495 425 601 219 751 208 753 171 1 432 747 محافظة القادسية Qedisiye muhafazasi 8 153 km 416 831 378 118 520 470 400 000 423 006 559 805 750 229 751 331 1 162 485 محافظة ميسان Meysan muhafazasi 16 072 km 264 508 307 021 329 840 345 000 372 575 487 448 636 053 637 126 997 410 محافظة كربلاء Kerbela muhafazasi 5 034 km 124 290 274 264 217 375 340 000 269 822 469 282 591 122 594 235 1 094 281 محافظة المثنى Musenna muhafezesi 51 740 km 143 000 215 637 315 815 435 552 436 825 735 905 محافظة دهوك Dehuk muhafazasi 6 553 km 146 000 250 575 293 304 402 970 1 158 633Cemi 434 128 km 3 560 456 4 816 185 6 339 960 8 047 000 12 000 497 16 335 198 22 026 244 22 046 244 34 207 248Etnik terkibiBritannika Ensiklopediyasina gore 2000 ci ilde Iraqda etnik qruplarin umumi ehali icinde nisbeti Iraqda 10 dan cox xalqin numayendesi yasayir Bunlar erebler kurdler turkmanler farslar lurlar ermeniler asurlar xaldeyler cerkezler qaracilar esasen qurbetiler ve sairelerdir Resmi melumatlar 1921 1923 1922 24 sa yekunlarina esasen Mosul meselesi reqemlerde Mosul vilayetinin ehalisi Etnik qrup Turkiyenin reqemleri B Britaniyanin reqemleri 1921 sa Iraq kralliginin reqemleri 1922 24 sa Kurdler 263 830 427 720 520 007Turkmanlar 146 960 65 895 38 652Erebler 43 210 185 763 166 914Xristianlar 31 000 62 225 61 336Iudaistler 16 865 11 897Yezidiler 18 000 30 000 26 257Koceriler 170 000 Toplam 673 000 785 468 801 0001932 ci il Iraqda danisilan diller 1932 ci il sa Ereb dili 78 5 Kurd dili 14 5 Turk dili 3 0 Digerleri 4 1932 ci ile aid resmi melumata esasen Iraqda danisilan diller Dil Sunniler Sieler Xristianlar Yehudiler Digerleri CemiEreb dili 20 5 53 0 2 0 3 0 78 5 Kurd dili 13 5 1 0 14 5 Turk dili 2 0 1 0 3 0 Fars dili 2 0 2 0 Yeni Arami dili 2 0 2 0 Cemi 36 0 56 0 4 0 3 0 1 0 100 0 1947 ci il siyahiyaalinmasina esasen Iraqda dini ve ya etnik qruplar qeyde alinmis oturaq ehali icerisinde 19 oktyabr 1947 ci il sa esasen Etnik ve ya dini qrup Seher ehalisi Kend ehalisi Toplam NisbetiTesnif edilmis toplam oturaq olke ehalisi 1 604 000 2 960 000 4 564 000 100 00 Sie erebler 673 000 1 671 000 2 344 000 51 40 Sunni erebler 428 000 472 000 900 000 19 70 Sunni kurdler 176 000 662 000 840 000 18 40 Sie farslar 49 000 3 000 52 000 1 20 Sunni turkmanlar 39 000 11 000 50 000 1 10 Sie turkmanlar 11 000 31 000 42 000 0 90 Sie feyliler 14 000 16 000 30 000 0 60 Xristianlar 94 000 55 000 149 000 3 10 Iudaistler 113 000 4 000 117 000 2 60 Yezidiler ve Sahbekler 2 000 31 000 33 000 0 80 Sabiiler 5 000 2 000 7 000 0 20 Kerkuk livasi 1957 ci il siyahiyaalinmasina esasen Iraqda danisilan diller 1957 ci il sa Ereb dili 79 16 Kurd dili 16 45 Turk dili 2 16 Digerleri 2 23 Iraqda danisilan diller ana dili sorgusu esasinda 12 oktyabr 1957 ci il sa esasen Diller Kisiler Qadinlar Cemi Toplam 4 102 514 3 944 901 6 339 960 100 00Ereb dili 2 515 568 2 503 394 5 018 962 79 16Kurd dili 530 975 511 799 1 042 774 16 45Turk dili 67 469 69 337 136 806 2 16Yeni Arami dili 29 489 31 564 61 053 0 96Fars dili 10 469 10 731 21 200 0 33Ingilis dili 5 379 2 958 8 337 0 13Hind dili 2 058 1 010 3 068 0 05Fransiz dili 559 327 886 0 01Diger 13 040 14 440 27 480 0 43Tesnif edilmemis 10 111 9 283 19 394 0 32Kerkuk livasi Kerkuk livasinda danisilan diller ana dili sorgusu esasinda 1957 ci il sa esasen Diller Butun livada toplam 1957 sayimi ilkin resmi yekunlar Butun livada toplam 1957 sayimi texmin Kerkuk seherinde 1957 sayimi resmi Kerkuk seherinde 1959 cu il texmini Toplam 388 839 100 00 389 min 120 402 100 00 150 000 100 00Turk dili 83 371 21 44 180 min 45 306 37 63 75 000 50 00Ereb dili 109 620 28 19 20 30 min 27 127 22 53 75 000 50 00Yeni Arami dili 1 605 0 41 1 509 1 25Kurd dili 187 593 48 24 179 189 min 40 047 33 26Ingilis dili 697 0 18 634 0 53Fars dili 123 0 03 101 0 08Hind dili 87 0 02 79 0 07Fransiz dili 41 0 01 35 0 03Diger 418 0 11 418 0 35Tesnif edilmemis 5 284 1 37 5 146 4 27Erbil seheri Erbil seherinde danisilan diller ana dili sorgusu esasinda 1957 ci il sa esasen Diller Danisanlarin sayi Toplam 39 913 100 00Kurd dili 30 527 76 48Turk dili 6 535 16 37Ereb dili 2 722 6 82Arami dili 47 0 12Tesniflenmemis 82 0 211965 ci il siyahiyaalinmasina esasen Iraqda danisilan diller 1965 ci il sa Ereb dili 79 72 Kurd dili 15 25 Turk dili 1 95 Digerleri 3 08 Iraqda danisilan diller ana dili sorgusu esasinda 14 oktyabr 1965 ci il sa esasen Diller Kisiler Qadinlar Cemi Toplam 3 185 117 3 154 843 8 047 415 100 00Ereb dili 3 260 284 3 155 045 6 415 329 79 72Kurd dili 625 875 601 622 1 227 497 15 25Turkman dili ve Turk dili 78 061 78 900 156 961 1 95Asoru Yeni Arami dili ve Xaldey Yeni Arami dili 31 665 29 537 61 202 0 76Ermeni dili 7 846 8 044 15 890 0 20Fars dili 4 554 1 332 5 886 0 07Ingilis dili 175 198 373 0 00Alman dili 192 46 238 0 00Fransiz dili 59 28 87 0 00Diger 16 707 11 123 27 830 0 36Tesnif edilmemis 77 096 59 026 136 122 1 69Kerkuk livasi Kerkuk livasinda danisilan diller ana dili sorgusu esasinda 1965 ci il sa esasen Diller Butun livada toplam Kerkuk seherinde Toplam 473 626 100 00 167 413 100 00Ereb dili 184 535 38 96Kurd dili 170 905 36 08Turkman dili ve Turk dili 92 429 19 52Asoru Yeni Arami dili ve Xaldey Yeni Arami dili 9 273 1 96Ermeni dili 1 043 0 22Diger ve Tesnif edilmemis 15 441 3 261977 1987 ve 1997 ci illerde gerceklesmis siyahiyaalinmalara esasen Et Temim muhafazasi Et Temim muhafazasinda danisilan diller ana dili sorgusu esasinda 1977 ve 1997 ci illerde aparilmis sa esasen Diller 1977 ci ilde 1997 ci ilde Toplam 483 977 100 00 752 745 100 00Ereb dili 218 755 45 20 544 596 72 35Kurd dili 184 875 38 20 155 861 20 71Turkman dili 80 347 16 60 50 099 6 66Qeyri resmi texminler Iraqin etnik xeritesiJoshua Project e esasen Iraq ehalisinin milli terkibi Etnik qrup Sayi 2013 cu il texm NisbetiToplam 34 373 000 100 00 Iraq erebleri 25 882 000 75 30 Simali Iraq erebleriMisir erebleriKorfez erebleriFelestin erebleriSuriya erebleriBedevilerKurmanclar Yezidiler Herkiler Soranlar 4 082 000 11 88 Azerbaycanlilar Turkmenler Anadolu turkleri 2 431 700 7 07 Yeni Aramiler 912 500 2 65 Farslar 405 000 1 18 Bacalanlar Havramanlar Sahbekler Sarlilar 145 000 0 42 Lurlar 99 000 0 29 Ermeniler 74 000 0 22 Amerikalilar 69 000 0 20 Adigeyler 34 000 0 10 Qaracilar 33 000 0 10 Cecenler 10 000 0 03 Sabiiler 7 700 0 02 Urdudilli hindliler 3 600 0 01 Fransizlar 700 0 00 Italyanlar 300 0 00 Yunanlar 300 0 00 Erebdilli Yehudiler 200 0 00 Tesniflenmemis 182 000 0 53 Etnik qruplar 1997 ci il istisna olmaqla 1957 1965 1977 ve 1987 ci illerde heyat kecirilmis ehali sayimlarinda sorgu anketlerinde sexsin etnik mensubiyyeti haqqinda sual olmamis ona yalniz ana dili haqqinda sual verilmisdir Erebler ABS MKI nin nesr etdirdiyi Dunya faktlar kitabi nda kulliyatin 1974 cu ilden 1983 cu iledek olan nesrlerinde verilen melumatlara esasen Iraq ehalisinin 70 90 ini etnik erebler teskil edirdi Iraqda en boyuk etnik qrup ereblerdir Onlar Iraq ehalisinin 65 73 ni teskil edirler Kurdler Kurdler Iraq ehalisinin 1947 ci siyahiyaalinmasina esasen 18 40 ini 1957 ci siyahiyaalinmasina esasen 16 45 ini 1965 ci siyahiyaalinmasina esasen 15 25 ini 1977 ci siyahiyaalinmasina esasen 13 95 ini 1987 ci il siyahiyaalinmasina esasen ise 18 93 ini teskil etmisdir 1947 ci il siyahiyaalinmasinin oturaq ehalinin sayina dair resmi yekunlarina esasen kurdler olke ehalisinin texm 4 564 milyon nefer texminen 18 40 ni texm 900 000 nefer teskil etmisdir 1947 ci il sayimi Iraqdaki koceri ehalinin sayini deqiq mueyyen ede bilmemis ve onlar haqqinda tefsilatli melumatlar vere bilmeyerek onlari umumi sekilde yuvarlaq sayla toplam 250 min nefer butun Iraq ehalisi ise 4 816 185 nefer qebul edilmisdir 1957 ci il siyahiyaalinmasinin 1957 ci ilde yayinlanmis ilkin yekunlarina esasen olke ehalisinin 6 339 960 nefer 16 45 nin 1 042 774 nefer ana dilinin kurd dili oldugu elan edilmisdi Bu ilkin neticelere esasen kurdler Suleymaniye livasinda ehalinin 98 40 ini Erbil livasinda 89 00 ini Kerkuk livasinda 48 20 ini Mosul livasinda 26 10 ini Diyale livasinda 18 20 ini teskil edirdiler ABS MKI nin nesr etdirdiyi Dunya faktlar kitabi nda kulliyatin 1974 cu ilden 1983 cu iledek olan nesrlerinde verilen melumatlara esasen Iraq ehalisinin 18 30 ini etnik kurdler teskil edirdi Butun siyahiyaalinmalarin yekun neticeleri ve turkmanlarin sayimlarda saylari tehrif edilmekle xeyli olcude kurd olaraq gosterilmeleri nezere alinarsa real olaraq Iraq ehalsinin texminen 13 17 nin kurdlerden ibaret oldugu dusunule biler Turkmanlar 1927 ci ilde gerceklesdirilmis siyahiyaalinmanin etnik ve ya linqvistik terkibine dair melumatlari yayimlanmamisdir 1932 ci ile aid resmi melumata esasen Iraq ehalisinin 75 685 neferinin ana dili turk dili idi Bu zaman olke ehalisi 2 857 077 nefer idi 1947 ci il siyahiyaalinmasinin oturaq ehalinin sayina dair resmi yekunlarina esasen turkmanlar olke ehalisinin texm 4 564 milyon nefer texminen 2 ni texm 92 min nefer teskil etmisdir Bu sayima esasen turkmanlarin 54 35 i texm 50 min nefer seherlerde 45 65 i texm 42 min nefer ise kendlerde yasamisdir hemcinin olkedeki butun Turkmanlarin 55 35 i texm 50 min nefer sunni 45 65 i texm 42 min nefer ise sie muselman idi sunni turkmanlarin 78 i texm 39 min nefer sie turkmanlarin ise 26 19 i texm 11 min nefer seherlerde yasayirdi 1947 ci il sayimi Iraqdaki koceri ehalinin sayini deqiq mueyyen ede bilmemis ve onlar haqqinda tefsilatli melumatlar vere bilmeyerek onlari umumi sekilde yuvarlaq sayla toplam 250 min nefer olaraq qebul etmisdir butun olke ehalisi ise toplam 4 816 milyon nefer texmin edilmisdir Bu sebebden o zamanki koceri turkman ehalisi haqqinda melumat elde etmek munkun deyildir Hemcinin 1947 ci il sayimi xristian etiqadli etnik turkman ehalinin sayina da aydinliq getirmemis gerceklesmis tesniflendirmeye uygun ehali sayiminin livalar uzre neticeleri de gosterilmemisdir Bu tip tesniflendirme ile sonraki siyahiyaalinmalarda ehali sayimi gerceklesmese de onun neticeleri turkman aydinlar terefinden qebul edilmir Bele ki iddialara esasen turkmanlarin Iraqdaki umumi sayi tehrif edilmis ve oldugundan defelerle az gosterilmisdir 1957 ci il siyahiyaalinmasinin 1957 ci ilde yayinlanmis ilkin yekunlarina esasen olke ehalisinin 6 339 960 nefer 2 16 nin 136 806 nefer ana dilinin turk dili oldugu elan edilmisdi Bu ilkin neticelere esasen turkmanlarin umumi sayinin 61 30 i Kerkuk livasinda 26 50 i Mosul livasinda 5 00 i Erbil livasinda 7 20 i ise diger livalarda yasayirdi Ancaq 14 iyul 1958 ci il inqilabindan sonra 1959 cu ilde aciqlanmis yekun neticelere esasen ise Iraqin 6 34 milyon nefer ehalisinin 567 min neferinin olke ehalisinin 9 i ana dilinin turk dili oldugu aciqlanmisdi 8 fevral 1963 cu il dovlet cevrilisi ile hakimiyyeti qesb etmis Baas partiyasinin hakimiyyete gelisi ile 1959 cu ilde elan olunmus yekun neticeler teqzib edilmis ve 1957 ci ilde elan olunmus ilkin neticeler qebul edilmisdir 1957 ci il ilkin yekunlar ve 1965 ci ilde heyata kecirilmis ehali siyahiyaalinmalarinin umumolke yekunlari 1963 cu ilden etibaren BMT ye bildirilse de daha sonra kecirilmis 1977 1987 ve 1997 ci illerde reallasmis sayimlarin ana dili uzre yekunlari BMT ye oturulmemisdir 1977 ci il siyahiyaalinmasinin resmi yekunlarina esasen Iraq ehalisinin 1 15 i turkmanlardan ibaret idi Ancaq 1957 ci ilin sonradan resmen qebul edilmis neticelerini esas olaraq goturen R I Lawless hesab edir ki tebii artim nezere alinmaqla 17 oktyabr 1977 ci il sayimi zamani ana dili esasinda etnik turkmenlerin sayi 243 422 nefer olmali idi ki bu da Iraqin umumi ehalisinin 12 000 497 nefer 2 03 ine beraber olacaqdi ABS MKI nin nesr etdirdiyi Dunya faktlar kitabi nda kulliyatin 1974 cu ilden 1983 cu iledek olan nesrlerinde verilen melumatlara esasen Iraq ehalisinin 2 40 ini etnik turkmanlar teskil edirdi Stiven Peletie ing Stephen Pelletiere hesab edir ki turkmanlar Iraq ehalisinin 2 den azini teskil etmekle 1986 ci ilde teqriben 222 min nefer idiler Iraq Turkmen Cebhesi nin ve umumen Iraqli turkman liderlerinin iddialarina esasen Turkmanlar umumi Iraq ehalisinin 13 ni teskil etmekdedir Yeni Aramiler ABS MKI nin nesr etdirdiyi Dunya faktlar kitabi nda kulliyatin 1974 cu ilden 1983 cu iledek olan nesrlerinde verilen melumatlara esasen Iraq ehalisinin 0 70 ini etnik aramiler teskil edirdi Assuriyalilar Iraq ehalisinin texminen 3 ini assuriyalilar hemcinin onlarin etnik yarim qrupunu teskil eden xaldeyler teskil edir Farslar Ecemler 1947 ci il siyahiyaalinmasinin oturaq ehalinin sayina dair resmi yekunlarina esasen Farslar olke ehalisinin texminen 1 2 ni texm 52 min nefer teskil etmisdir Yay Dilcilik Institutunun yayimladigi Etnoloq sorgu kitabcasi nin 1996 ci ilde ve 2000 ci ilde nesr edilmis ve muellifleri Cozef Evans Qrayms ve Barbara F Qrayms olan 13 cu ve 14 cu nesrlerinde verilen melumata esasen Iraqda fars dilli ehalinin sayi 1989 cu il ucun umumi ehalinin 1 2 i nisbetinde 1993 cu il ucun ise 227 min nefer olaraq texmin edilmisdir Feyliler Feyliler lurlarin etnoqrafik qrupularindan biridir 1947 ci il siyahiyaalinmasinin oturaq ehalinin sayina dair resmi yekunlarina esasen sie olan Feyliler olke ehalisinin texminen 0 6 ni texm 30 min nefer teskil etmisdir Bu sayima esasen Feylilerin 46 67 i texm 14 min nefer seherlerde 53 33 i texm 16 min nefer ise kendlerde yasamisdir Ermeniler 1965 ci il siyahiyaalinmasi zamani Iraqda resmen qeyde alinan 8 047 415 nefer ehaliden 15 890 neferi 7 846 neferi kisiler 8 044 neferi qadinlar ve ya 0 2 i ana dilini ermeni dili olaraq bildirmisdi 2012 ci ilde Rusiyanin Ria Novosti Inofrmasiya Agentliyine istinaden yayilmis melumatlara esasen Iraqin es Somariya telekanalina musahibe veren Iraqdaki Ermeni Kilsesinin bascisi Masis Sahinyan bildirmisdir ki son bir nece ilde Ermeni Kilsesi ardicillarindan texminen 10 min nefer Iraqi terk etmisdir Masis Sahinyanin melumatlarina esasen 2003 cu iledek Iraqda ermenilerin sayi 25 minden cox olsa da hazirda 15 16 min etrafindadir 2003 cu ilden sonra Iraqi terk eden ve Ermenistana penah getirmis ermenilerin sayi 2010 cu ilin fevral ayinda artiq toplam 991 nefer idi Iraqdan olan qacqinlardan toplam 901 nefer 2005 2013 cu illerde siyasi siginacaq ucun Ermenistan Respublikasina muraciet etmis onlardan 869 neferi siyasi siginacaq ala bilmisdir DigerleriDini terkibi1919 cu il siyahiyaalinmasina esasen Sancaqlar uzre Iraq ehalisinin dini terkibi 1919 cu il sa esasen Vilayetler Sancaqlar Sunni muselmanlar Sie muselmanlar Iudaistler Xristianlar Diger ToplamBagdad Bagdad 130 000 54 000 50 000 15 000 1 000 250 000Samarra 66 455 14 215 300 80 970Diyale 54 953 46 097 1 689 397 900 104 036Kut 8 578 98 712 381 127 107 798Divaniye 1 000 192 300 6 000 5 000 200 204 500Samiye 445 189 000 530 20 5 190 000Hille 15 983 155 897 1 065 27 28 173 000Dileym 247 000 200 2 600 200 250 000524 414 750 421 62 565 20 771 2 133 1 360 304Besre Besre 24 408 130 494 6 928 2 221 1 549 165 600Amara 7 000 284 700 3 000 300 5 000 300 000Muntefiq 11 150 306 220 160 30 2 440 320 00042 558 721 414 10 088 2 551 8 989 785 600Mosul Mosul 244 713 17 180 7 635 50 670 30 180 350 378Erbil 96 100 4 800 4 100 1 000 106 000Kerkuk 85 000 5 000 1 400 600 92 000Suleymaniye 153 900 1 000 100 155 000579 713 22 180 14 835 55 470 31 180 703 378Toplam 1 146 685 1 494 015 87 488 78 792 42 302 2 849 2821947 ci il siyahiyaalinmasina esasen Iraqda dini ve ya etnik qruplar qeyde alinmis oturaq ehali icerisinde 1947 ci il sa esasen Etnik ve ya dini qrup Seher ehalisi Kend ehalisi Toplam NisbetiTesnif edilmis toplam oturaq olke ehalisi 1 604 000 2 960 000 4 564 000 100 00 Sie muselmanlar 747 000 1 721 000 2 468 000 54 10 Sunni muselmanlar 643 000 1 145 000 1 788 000 39 20 Xristianlar 94 000 55 000 149 000 3 10 Iudaistler 113 000 4 000 117 000 2 60 Yezidler ve Sahbekler 2 000 31 000 33 000 0 80 Sabiiler 5 000 2 000 7 000 0 20 Erbil seherinde ehalinin dini terkibi 1947 ci il sa esasen Erbil seheri ehalisi toplam Islam Xristianliq Iudaizm Tesnif edilmemis ve diger27 036 23 466 2 244 1 321 5Kerkuk seherinde ehalinin dini terkibi 1947 ci il sa esasen Kerkuk seheri ehalisi toplam Islam Xristianliq Iudaizm Mandayizm Yezidilik Tesnif edilmemis ve diger68 308 58 654 6 715 2 873 37 1 281957 ci il siyahiyaalinmasina esasen Iraq ehalisinin dini tesnifi 1957 ci il sa esasen Dinler Kisiler Qadinlar Cemi Toplam 3 185 117 3 154 843 6 339 960 100 00Islam 3 038 255 3 019 238 6 057 493 95 54Xristianliq 107 890 98 316 206 206 3 25Yezidilik 28 210 27 675 55 885 0 88Mandayizm 5 978 5 847 11 825 0 19Iudaizm 2 645 2 261 4 906 0 08Tesnif edilmemis ve diger 665 374 1 039 0 06Livalar uzre Iraq ehalisinin dini terkibi 1957 ci il sa esasen Livalar Islam Xristianliq Yezidilik Mandayizm Iudaizm Diger Tesniflenmemis ToplamBagdad 1 235 538 68 775 311 3 768 3 634 431 555 1 313 012Mosul 609 247 90 348 55 129 61 18 169 475 755 447Divaniye 519 732 429 55 192 42 1 19 520 470Besre 489 117 11 238 59 2 182 352 94 288 503 330Muntefiq 456 885 314 28 1 544 17 3 57 458 848Kerkuk 375 232 13 150 23 242 6 56 130 388 839Hille 354 047 502 28 72 16 11 103 354 779Amara 325 900 1 086 71 2 579 65 9 130 329 840Diyale 328 410 816 12 223 67 195 113 329 836Suleymaniye 302 825 1 925 23 15 13 23 71 304 895Kut 294 955 313 42 225 52 4 308 295 899Erbil 265 984 7 198 20 41 1 2 137 273 383Dileym 244 570 8 041 18 243 18 20 113 253 023Kerbela 217 143 91 9 38 18 17 59 217 3751965 ci il siyahiyaalinmasina esasen Din 14 oktyabr 1965 ci il siayhiyaalinmasina esasen Iraq ehalisinin etiqad edenlere gore tesnifatiKisiler Qadinlar Her iki cins NisbetiCemi 4 102 514 3 944 901 8 047 415 100 00 Islam 3 928 996 3 782 716 7 711 712 95 83 Xristianliq 119 971 112 435 232 406 2 89 Yezidilik 35 863 33 790 69 653 0 87 Mandayizm 7 187 7 075 14 262 0 18 Iudaizm 1 717 1 470 3 187 0 04 Behailik 539 422 961 0 01 Diger 214 125 339 0 00 Tesnif edilmemis 8 027 6 868 14 895 0 19 MenbeTurkic Peoples Of The World Edited by Margaret Bainbridge First published in 8th January 1993 by Kegan Paul International London and New York Routledge Taylor amp Francis Group 403 pages ORSAM Ortadogu Stratejik Arastirmalar Merkezi Rapor No 92 ORSAM Ortadogu Turkmenleri Programi Rapor No 18 Irak ta ihtilafli bolgelerin durumu Ankara Aralik 2011 29 sayfa ISBN 9786055330842 ORSAM Ortadogu Stratejik Arastirmalar Merkezi Rapor No 33 ORSAM Ortadogu Turkmenleri Programi Rapor No 9 Irak ta Turkmen varligi Mart 2011 62 sayfa The Turkmen and Iraqi Homeland olu kecid E book Without pagination Author Ershad Al Hirmizi Language English Publisher Istanbul Kerkuk Vakfi Kerkuk Foundation 2003 ISBN 9789756849071 in the catalog of books 2014 01 09 at the Wayback Machine on the website TurkmenAspect com 2014 01 09 at the Wayback Machine Rusdi Celebi Irak taki Turkmen Varligi Hakkinda Tarihsel Gercekler Musul Meselesi 1922 1925 Dr Zekeriya Turkmen 2020 09 25 at the Wayback MachineQeydlerQeyd deqiqlesdirme 1970 ci il etibari ile Iraqda movcud olmus liva inzibati vahidinin adi muhafaza olaraq deyisdirilmisdir 1962 c ilde Dileym livasinin adi Ramadi livasi olaraq 1970 ci ilde Ramadi livasinin adi Ramadi muhafazasi olaraq 1976 ci ilde ise Ramadi muhafazasi adi Anbar muhafazasi olaraq deyisdirlimisdir 1962 c ilde Muntefiq livasinin adi Nesiriye livasi olaraq 1970 ci ilde Nesiriye livasinin adi Nesiriye muhafazasi olaraq 1976 ci ilde ise Nesiriye muhafazasi adi Ziqar muhafazasi olaraq deyisdirlimisdir 1970 ci ile qeder Hille livasi 1970 ci ilden Hille muhafazasi adlanan inzibati vahidin adi 1971 ci ilde Babil muhafazasi olaraq deyisdirilmisdir 29 yanvar 1976 ci ilde Kerkuk muhafazasinin adi Et Temim muhafazasi 2006 ci ilde ise Et Temim muhafazasinin adi Kerkuk muhafazasi olaraq deyisdirilmisdir 1976 ci ilde Mosul muhafazasinin adi Nineve muhafazasi olaraq deyisdirilmis onun erzisinin bir hissesi hesabina Dehuk muhafazasi teskil edilmisdir 1976 ci ilde Divaniye muhafazasinin adi Qedisiye muhafazasi olaraq deyisdirilmisdir 1976 ci ilde Amara muhafazasinin adi Meysan muhafazasi olaraq deyisdirilmisdir 1976 ci ilde Divaniye muhafazasi erzisinin bir hissesi hesabina Musenna muhafezesi teskil edilmis az muddetden sonra ele hemin il Musenna muhafezesi erzisinin bir hissesi hesabina Necef muhafazasi teskil edilmisdir 1976 ci ilde Bagdad muhafazasi erzisinin bir hissesi hesabina Selaheddin muhafazasi teskil edilmisdir 2004 cu ilde Selaheddin muhafazasinin inzibati merkezi Semerra seherinden Tikrit seherine kocuruldu 1976 ci ilde Kut muhafazasinin adi Vasit muhafazasi olaraq deyisdirilmisdir 16 oktyabr 1997 ci il siyahiyaalinmasi Regional Kurdustan Hokumetinin KRH nezaretinde olan uc muhafazani Dehuk Erbil ve Suleymaniye ehate etmemisdir Siyahiyaalinmanin yekunlarina esasen 15 muhafazada 19 082 566 19 184 543 nefer qeyde alinmisdir Resmi texmine esasen siyahiyaalinma zamani KRH nin nezaretinde olan erazilerde 2 943 678 2 861 701 nefer olmaqla butun olke ehalisi 22 026 244 22 046 244 nefer olmusdur Daha deqiqi 473 626 nefer Melumat ucun bax الانتدابالبريطاني على العراق olu kecid Qeyd umumi sahesi 924 km olan dovlet sulari da daxil olmaqla Iraq erazisi resmen 435 052 km dir Eslinde bu deqiq reqem deyildir Bele ki 19 oktyabr 1947 ci il ehali siyahiyaalinmasina esasen Iraqin oturaq ehalisi deqiqlikle qeyde alinmis ve 2 127 345 neferi kisiler 2 438 840 neferi ise qadinlar olmaqla 4 566 185 nefer olmusdur Dovlet memurlari siyahiyaalinma zamani koceri ehalini qeyde ala bilmediyinden onlarin sayini texminen 250 000 nefer olaraq qebul etmis ve siyahiyaalinma tarixi ucun butun olke ehalisi 4 816 185 nefer 2 257 345 neferi kisiler 2 558 840 neferi ise qadinlar olaraq qebul edilmisdir Daha etrafli bax Demographic Yearbook Annuaire demographique 1955 Seventh Issue Septieme Edition Special topic Population censuses Sujet special Recensements de population Statistical Office of the United Nations Department of Economic and Social Affairs Bureau de statistique de I Organisation des Nations Unies Departement des affaires economiques et des affaires sociales New York 1955 gt Table of contents Table des matieres gt Tables Tableaux gt 1 Population by sex area and density for each part of the world latest census and midyear estimates for 1937 and 1954 Population selon Ie sexe superficie et densite de chaque partie du monde dernier recensement et estimations au milieu de I annee pour 1937 et 1954 page 107 and et 7 Population urban and rural by sex each census 1945 1954 Population urbaine et population rurale selon Ie sexe aux differents recensements effectues de 1945 a 1954 page 191 12 oktyabr 15 dekabr 1957 ci il siyahiyaalinmasina esasen xaricde yasayan 40 984 nefer 30 068 neferi kisiler 10 916 neferi qadinlar olke vetendasi daxil olmaqla butun Iraq ehalisi 6 339 960 nefer olmusdur Istinad olaraq bax Demographic Yearbook Annuaire demographique 1963 Fifteeth Issue Quinzieme Edition Special topic Population census statistics II Sujet special Statistiques des recensements de population II Statistical Office of the United Nations Department of Economic and Social Affairs Bureau de statistique de I Organisation des Nations Unies Departement des affaires economiques et des affaires sociales New York 1964 gt Table of contents Table des matieres gt Tables Tableaux gt 10 Population by language and sex each census 1955 1963 Population selon la langue et Ie sexe chaque recensement 1955 1963 page 325 Daha deqiqi 8 047 415 nefer 2 min nefer diger qruplardan olanlar ve kimliyini bildirmemis tesnif olunmamislar daxil oturaq ehali yuvarlaq reqemlerle 4 566 min nefer idi Deqiqlesdirme 1957 ci il siyahiyaalinmasinda Asoru Yeni Arami dilini ve Xaldey Yeni Arami dilini ana dili olaraq danisanlarin sayi vahid kateqoriyada Arami dilinde danisanlar olaraq qeyde alinmisdir Deqiqlesdirme 1957 ci il siyahiyaalinmasinda Asoru Yeni Arami dilini ve Xaldey Yeni Arami dilini ana dili olaraq danisanlarin sayi vahid kateqoriyada Arami dilinde danisanlar olaraq qeyde alinmisdir Deqiqlesdirme 1957 ci il siyahiyaalinmasinda Asoru Yeni Arami dilini ve Xaldey Yeni Arami dilini ana dili olaraq danisanlarin sayi vahid kateqoriyada Arami dilinde danisanlar olaraq qeyde alinmisdir Qeyd Onlardan ana dili Turkman dili olanlar 132 404 nefer onlardan kisiler 65 631 nefer qadinlar 66 773 ana dili Turk dili olanlar ise 24 557 nefer onlardan kisiler 12 430 nefer qadinlar 12 127 olaraq gosterilmisdir Qeyd Onlardan ana dili Asoru Yeni Arami dili olanlar 37 635 nefer onlardan kisiler 19 575 nefer qadinlar 18 060 ana dili Xaldey Yeni Arami dili olanlar ise 23 567 nefer onlardan kisiler 12 090 nefer qadinlar 11 477 olaraq gosterilmisdir Onlardan ana dili Turkman dili olanlar 86 958 nefer ana dili Turk dili olanlar ise 5 471 nefer olaraq gosterilmisdir Onlardan ana dili Asoru Yeni Arami dili olanlar 7 278 nefer ana dili Xaldey Yeni Arami dili olanlar ise 1 995 nefer olaraq gosterilmisdir Saya dair verilen reqemlere esasen hesablanilmisdir 1987 ci il sayimina esasen Iraqin umumi 16 335 198 nefer ehalisinin 3 092 820 neferi ve ya 18 93 i ana dili esasinda kurdler idi Menbe olaraq bax Iraq study olu kecid Qeyd daha deqiq 899 950 nefer Vasinqton Yaxin Serq Arasdirmalari Institutunda Turkiye Arasdirmalari Proqraminin direktoru Corctaun Universitetinin Xarici Siyaset Mektebinin professoru tarixci Dr Soner Cagaptay 2016 03 04 at the Wayback Machine in verdiyi melumata esasen Iraqda heyata kecirilmis 1957 ci il ehali siyahiyaalinmasinin yekun neticelerine esasen olke ehalisnin 819 min neferini kurdler 567 min neferini ise turkler teskil edirdi Istinad olaraq bax Part Six Post Saddam Economics and Politics 54 Turkmens the Soft Underbelly of the War in Northern Iraq Originally published as PolicyWatch no 735 March 27 2003 may 18 2015 at the Wayback Machine Soner Cagaptay is coordinator of The Washington Institute s Turkish Research Program page 262 The Washington Institute for Near East Policy Published in 2004 in the United States of America by The Washington Institute for Near East Policy 1828 L Street NW Suite 1050 Washington DC 20036 No reliable contemporary data are available on the size of the Turkmen population The 1957 Iraqi census the last in which the Turkmens were permitted to register counted 567 000 Turkmens 9 percent of the population among Iraq s population of 6 300 000 The census also counted 819 000 Kurds 13 percent of the population Aydinlasdirma Mehelleler حي uzre ehalinin sayi Erebler العرب mehellesinde 5 644 nefer Tacul Islam تعجيل اسلام mehellesinde 4 966 nefer Qala icerisinde yerlesen Saray قلعة سراي mehellesinde 1 596 nefer Qala icerisinde yerlesen Topxana توبخانة mehellesinde 1 161 nefer Qala icerisinde yerlesen Tekye تكية mehellesinde 1 563 nefer Xanegah خانقا mehellesinde 4 521 nefer el Mustafa المستوفي mehellesinde 4 038 nefer Tacul Yehud تعجيل يهود mehellesinde 1 998 nefer Urduga اوردغا mehellesinde ise 1 549 nefer IstinadlarIraq Provinces 2022 09 01 at the Wayback Machine Administrative Divisions of Countries Country Regions Statoids 2012 04 11 at the Wayback Machine United States of America North Carolina Durham Orijinal metn ing 1997 10 16 census source The Statesman s Yearbook 2006 ed Barry Turner Palgrave Macmillan Basingstoke Hampshire 2005 1977 1987 1997 census data Statesman s Yearbook editions of 1988 89 1993 94 and 2006 In the 1997 data the province populations add up to 22 046 284 which disagrees with the total given in the book Iraq population statistics 2015 04 20 at the Wayback Machine in GeoHive Global Statistics 2012 04 03 at the Wayback Machine United States of America Arizona Phoenix احصاء شعبنا ضرورة تاريخية للانتخابات القادمة بحث الحوار المتمدن 2017 08 14 tarixinde Istifade tarixi 2014 02 27 Marvellous Mesopotamia The world s wonderland by Joseph T Parfit M A London S W Partridge amp co ltd in 1920 Page 15 Development Planning and Population Growth and Redistribution in the Republic of Iraq PDF 2012 03 14 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 09 12 جريدة الصباح تنشر احصائية وزارة التخطيط لعدد نفوس سكان العراق لسنة 2014 Ministry of Foreign Affairs of Republic of Iraq 2014 02 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 iyul 2015 Xeberin onlayn yayimlanma tarixi 16 12 2013 توزيع الوحدات السكنية والأسر ومجموع سكانها حسب المحافظات لسنة 1997 و 2009 2022 03 25 tarixinde Istifade tarixi 2014 02 21 توزيع السكان حسب المحافظات والجنس والبيئة حسب نتائج تعداد 1997 2022 03 25 at the Wayback Machine Table 2 5 اسقاطات السكان حسب المحافظات والبيئة لسنة 2012 2020 02 17 at the Wayback Machine Note population projection calculated according to numbering amp listing results 2009 الدراسات والبحوث الأطلس الإحصائي الزراعي خارطة الطريق للتنمية الزراعية الإقتصاد الأخضر 2016 03 04 at the Wayback Machine اتجاهات الانجاب وتنظيم الاسرة في العراق التحديات والتداخلات PDF 2022 03 25 tarixinde PDF Istifade tarixi 2014 02 22 Republic of Iraq Ministry of Planning Central Statistical Organization Population amp Manpower Statistics 2021 12 28 at the Wayback Machine Demographic Statistics 2022 01 27 at the Wayback Machine Tables report of population state 2010 Iraq s governorates by area and their relative share of area and population 1997 2009 2014 03 08 at the Wayback Machine Yoxlanilib 24 02 2014 page 24 Lozan baris konferansi tutanaklar belgeler I Cilt Cevirmen Seha L Meral Istanbul Yapi Kredi Yayinlari 1993 sayfa 345 ISBN 9789753632034 web archive org 2017 04 17 Archived from the original on 2017 04 17 Istifade tarixi 2023 07 23 page 19 The Kurdish Struggle 1920 94 2016 03 05 at the Wayback Machine Author Edgar O Ballance London Palgrave Macmillan 1996 272 pages ISBN 9780312160067 web archive org 2017 04 17 Archived from the original on 2017 04 17 Istifade tarixi 2023 07 23 III Religious and Ethnic Communities B The Communal Structure of the Arab Countries 4 Iraq page 105 International Library of Sociology Volume 68 Population and Society in the Arab East Author Gabriel Baer Translated from the Hebrew by Hanna Szke English translation first published in 1964 by Routledge London Routledge and Kegan Paul 2013 288 pages ISBN 9781136236228 PDF 2013 11 01 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 03 03 Republic of Iraq Statistical Abstract 1963 page 126 I The Turkic peoples of Iraq author R I Lawless Table 1 Language composition of the Iraqi population in 1957 page 162 Turkic Peoples Of The World Edited by Margaret Bainbridge London Kegan Paul International 1993 403 pages ISBN 9780710304094 الصوت العربي الحر وثائق قديمة كتاب إحصاء 1957 في العراق 2014 02 10 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 02 10 Part I Kirkuk and its environs Chapter 2 Kirkuk in the Twentieth Century page 43 2022 04 09 at the Wayback Machine Crisis in Kirkuk The Ethnopolitics of Conflict and Compromise Authors Liam Anderson Gareth Stansfield Philadelphia University of Pennsylvania Press 2011 312 pages ISBN 9780812206043 المجموعة الأحصائية لتسجيل عام 1957 لوائي السليمانية و كركوك تصنيف السكان من حيث الجنس و لغة الأم للواء كركوك مطبعة العاني بغداد 1959 David McDowall A modern history of the Kurds 2021 12 18 at the Wayback Machine London I B Tauris 2007 p 3 ISBN 9781850434160 Orijinal metn ing Few Kurds would claim quite as much today but would still claim the city of Kirkuk even though it had a larger Turkoman population as recently as 1958 Kitap IV Irak ta Etnik Milliyetcilik 15 Devrimci Irak ta Kurtler sayfa 408 Modern Kurt Tarihi olu kecid Yazar David McDowall Ingilizceden Ceviren Nesenur Domanic Ankara Asir Matbaacilik 2004 680 sayfa ISBN 9789755534367 Orijinal metn tercumede ing 1 Bolgede esas olarak egemen olan Turkmenler ile 1930 lar ve 40 larda agalarin acgozlulugu nedeniyle topraklarindan ayrilan ve gelisen petrol sanayisinde is bulmak amaciyla bolgeye giderek daha fazla sayilarda yerlesen Kurtler arasinda bir suredir buyuyen bir gerginlik vardi 1959 da 150 000 kisilik nufusun yarisi Turkmenlerden yarisindan biraz azi Kurtlerden ve kalanlar da Arap Suryani ve Ermenilerden olusuyordu Bolgede esas olaraq hakim olan turkmanlar ile 1930 cu ve 40 ci illerde agalarin acgozluluyu sebebiyle torpaqlarindan ayrilan ve inkisaf eden neft senayisinde is tapmaq meqsediyle bolgeye tedricen daha cox saylarda yerlesen kurdler arasinda bir muddetdir boyuyen bir gerginlik vardi 1959 cu ilde 150 000 neferlik ehalinin yarisi turkmanlardan yarisindan biraz azi kurdlerden ve qalanlari da ereb asoru ve ermenilerden ibaret idi David McDowall A Modern History of the Kurds London I B Tauris 2007 p 305 ISBN 9781850434160 Orijinal metn ing Tension had been growing for some time between Turkomans the originally predominant element and Kurds who had settled increasingly during the 1930 s and 1940 s driven from the land by landlord rapacity and drawn by the chance for employment in the burgeoning oil industry By 1959 half the population of qo ooo were Turkoman rather less than half were Kurds and the balance Arabs Assyrians and Armenians page 913 The old social classes and the revolutionary movements of Iraq a study of Iraq s old landed and commercial classes and of its Communists Baʻthists and Free Officers Author Hanna Batatu Princeton Princeton University Press 1978 XXIV 1283 pages ISBN 9780691052410 حکومەتی هەرێمی كوردستان حقيقة تاريخ مدينة اربيل واوضاع التركمان في اربيل olu kecid Orijinal metn ereb ففي أحصاء عام 1947 كان عدد القاطنين في مدينة أربيل 27036 نسمة ولكن التطور الحاصل في المدينة والنهضة العمرانية أنذاك ومركز أربيل الحيوي أدى الى الكثير من الآمور ولو نظرنا الى جدول سكان المحلات في مدينة أربيل وحسب أحصاء عام 1957 حسب أرشيف مديرية النفوس العامة والوثائق الموجدودة ففي محلة المستوفي طيراوة 10626 وفي محلة خانقاه 7777 ومحلة العرب 6850 ومحلة سعدوناوه 4354 ومحلة تعجيل 2877 ومحلة سيداوة 2301 والقلعة كالآتي محلة السراي 2619 ومحلة التكية 1401 ومحلة الطوبخانة 1108 والمجموع الكلي 39913 وحول تصنيف السكان حسب لغة الآم في أحصاء عام 1957 نفس المصدر السابق الكوردية 30527 والتركمانية 6535 والعربية 2722 والكلدانية وسريانية 47 ولغات غير مبينة 82 والمجموع 39913 Erbil City Turkmen Aspect ing Population 16 Population by language sex and urban rural residence each census 1962 1970 page 508 Demographic Yearbook 1971 Twenty third issue Special topic population census statistics I Statistical Office of the United Nations Department of Economic and Social Affairs United Nations New York 1972 fr Population 16 Population selon la langue Ie sexe et la residence urbaine rurale chaque recensement 1962 1970 page 508 Annuaire demographique 1971 Vingt troisieme edition Sujet special Statistiques des recensements de population I Bureau de statistique de I Organisation des Nations Unies Departement des affaires economiques et des affaires sociales Nations Unies New York 1972 The Americana annual 1968 1969 page 374 Americana Corporation 1969 ISBN 9780717202003 People Groups of Iraq 2012 05 13 at the Wayback Machine Joshua Project Unreached Peoples of the World 2018 12 13 at the Wayback Machine Yoxlanilib 10 02 2014 لسنة 1977 مطبعة المديرية بغداد ١٩٧٨ Qeyd 1947 ci il sa qeyde alinmis oturaq ehalinin sayi 4 566 milyon olmus onlardan 2 min neferi oz kimliyini ve dini mensubiyyetini bildirmekden imtina etmisdir Mudiriyal al Nufus al Ammah Baghdad Al majmu ah al ihsa iyah li tasjil ammn 1957 v 1 10 و ا زرة الداخلية نتائج تسجيل السكان لعام 1957 ومسودات نتائج تعداد Russell Malcom B The Middle East and South Asia 1997 The World Today Series Harpers Ferry West Virginia Stryker Post Publications 1997 pg 104 III Religious and Ethnic Communities A Survey of Religious and Ethnic Groups 3 Linguistic groups page 94 International Library of Sociology Volume 68 Population and Society in the Arab East Author Gabriel Baer 2022 03 25 at the Wayback Machine Translated from the Hebrew by Hanna Szke English translation first published in 1964 by Routledge London Routledge and Kegan Paul 2013 288 pages ISBN 9781136236228 Part One The Formative Years Chapter One The Making of Iraq Shi i Society page 13 The Shi is of Iraq 2022 03 25 at the Wayback Machine Second paperback edition with a new introduction Author Yitzhak Nakash Princeton Princeton University Press 2003 312 pages ISBN 9780691115757 Iraq Making Ethnic Peace After Saddam 2016 03 05 at the Wayback Machine A Conversation with Kanan Makiya and Patrick ClawsonOrijinal metn ing Timothy Shah Thank you Dr Makiya Speaking next is Patrick Clawson deputy director of the Washington Institute for Near East Policy and co convener of the study group that in 2001 issued the report Navigating Through Turbulence America and the Middle East in a New Century Dr Clawson edited the recent volume How to Build a New Iraq After Saddam He is also senior editor of the Middle East Quarterly gt Patrick Clawson Furthermore a provincial level federalism makes sense for reducing the problems of the minorities in the Kurdish region This region is not simply Kurdish In the last reliable Iraqi census that asked questions about ethnicity the census of 1958 more than a third of the inhabitants of the Kurdish areas identified themselves as non Kurd There is a significant minority of Assyrians Chaldeans and other Christian groups but a larger issue is the Turkmen population In that 1958 census the Turkmen were 9 percent of the population of Iraq Since the Turkmen are for all intents and purposes leftovers from the Ottoman days and are basically Turkish both ethnically and linguistically the Turkish government feels very attached to them and finds it politically convenient to exaggerate the attachment Iraqi Turkmen Human Rights Research Foundation Summary Violation of the human rights of the Iraqi Turkmen since the Establishment of the Iraqi State Date January 27 2007 No Rep 9 A2707 Table of Content General Information Population page 3Orijinal metn ing Arabic writers approximate the population size of the Iraqi Turkmen to 7 The same estimation was made during the opposition conferences before the occupation Patrick Clawson Deputy Director for research of the Washington Institute for Near East Policy increases this figure to 9 According to Turkmen writers the Turkmen population size is more than 10 Zubaida Omar British Inquiry Magazine February 1987 page 37 Issue 2 author Tarik H Oguzlu page 313 Journal of Muslim Minority Affairs 2017 02 28 at the Wayback Machine Volume 24 London Carfax Publishing October 2004 413 pages Orijinal metn ing In Demirci s study the 1957 census puts the Iraqi population at 6 300 000 and the Turkoman population at 567 000 13 The importance of the 1957 census lies in the fact that this was the first and last Iraqi census which allowed the Turkoman people to register themselves as Turks In other censuses conducted later the Turkoman category under the section of nationalities was dropped According to one Kurdish scholar the majority in northern Iraq consists of Kurds as opposed to the counter claims made by Turkomans According to him in the 1920s and 1930s the Turkomans constituted 2 1 of the overall Iraqi population In the 1957 census the Turkomans ranked third among the ethnic groups in Iraq at the figure of 2 16 This number further went down to 1 15 in the 1977 census 14 sayfa 21 22 Kerkuk Bolgesinin Araplastirilmasi Yazar Nuri Talabani Ingilizceden Ceviren Zafer Avsar Istanbul Avesta Yayinlari 2005 144 sayfa ISBN 9789758637805 Turkic Peoples Of The World Edited by Margaret Bainbridge Routledge Taylor amp Francis Group London and New York First published in 8th January 1993 by Kegan Paul International This edition first published in 2010 by Routledge 711 Third Avenue New York NY 10017 Contents gt I The Turkic peoples of Iraq R I Lawless gt composition of the Iraqi population in 1957 page 163 The Middle East A Report by Senator Charles H Percy to the Committee on Foreign Relations United States Senate U S Government Printing Office 1975 page 78 National Basic Intelligence Factbook 1977 page 95 National Basic Intelligence Factbook 1978 page 97 National Basic Intelligence Factbook 1979 page 93 CIA World Factbook 1982 page 109 Chapter 2 The Society and Its Environment author Stephen Pelletiere Geography and Population Other Minorities page 85 86 Iraq A Country Study Area Handbook Series DA Pam 550 31 Fourth Edition Author Library of Congress Federal Research Division Editor Helen Chapin Metz Washington U S Government Printing Office 1990 302 page ISBN 9780160220524Orijinal metn ing The Turkomans who are believed to constitute somewhat less than 2 percent of the population are village dwellers in the north east along the border between the Kurdish and Arab regions A number of Turkomans live in the city of Irbil The Turkomans who speak a Turkish dialect have preserved their language but they are no longer tribally organized Most are Sunnis who were brought in by the Ottomans to repel tribal raids These early Turkomans were settled at the entrances of the valleys that gave access to the Kurdish areas This historic pacification role has led to strained relations with the Kurds By 1986 the Turkomans numbered somewhere around 222 000 and they were being rapidly assimilated into the general population 6 Mayis 1991 tarihli Milliyet Gazetesi 15 ci sayfa Turkmenlerden Majora mektup haberi Gamming Jenny They have a flag but no country in Swedish Expressen 17 Aug 1997 Viewed 16 Aug 1999 Unrepresented Nations amp Peoples Organisation web site Translated by SSF Goran Hansson Unrepresented Nations and Peoples Organization Iraqi Turkmen 2017 09 03 at the Wayback Machine Irak Turkmenleri ve Turkmenlerin Yurtdisina Gocu olu kecid Unrepresented Nations and Peoples Organization Assyria 2022 07 28 at the Wayback MachineOrijinal metn ing Since 2003 political instability in Iraq has left the Assyrians in a particularly vulnerable situation and approximately 250 000 Assyrians have fled Iraq to date According to UNHCR data religious minorities including Assyrians are overrepresented in Iraqi refugee s census representing 36 of the total number even though they account only for 3 of the total Iraqi population Ethnologue Iraq 2013 04 20 at the Wayback Machine Christus Rex Ethnologue 14 report in 2000 for language code PES olu kecid Yoxlanilib 11 02 2014 Orijinal metn ing 227 000 in Iraq 1993 1 2 of the population 1989 FEYLi 2019 10 31 at the Wayback Machine Encyclopaedia Iranica Gazeta armyan Rossii Erkramas 2014 05 30 at the Wayback Machine Okolo 40 armyan prozhivavshih v Irake pokinuli etu stranu s nachala vojny v 2003 godu TV 2012 04 19 at the Wayback Machine Data publikacii 7 oe yanvarya 2012 go goda yoxlanilib 01 06 2014Orijinal metn rus Okolo 10 tysyach posledovatelej armyanskoj cerkvi emigrirovali iz Iraka v techenie poslednih neskolkih let soobshil v subbotu irakskomu telekanalu As Somariya glava armyanskoj cerkvi Iraka Masis Shaginyan Armyane izdrevle prozhivali na territorii sovremennogo Iraka V nastoyashee vremya bolshinstvo irakskih armyan prozhivaet v gorodah Bagdad Mosul Kirkuk i Basra Chislennost armyanskoj obshiny znachitelno snizilas posle 2003 goda iz za situacii v oblasti bezopasnosti i ekonomicheskih problem perezhivaemyh stranoj skazal on peredaet RIA Novosti Chislo armyan prozhivayushih v nastoyashee vremya v Irake sostavlyaet po ego slovam poryadka 15 16 tysyach chelovek v to vremya kak v 2003 godu ono prevyshalo 25 tysyach chelovek Portal Ararat online ru 2022 01 16 at the Wayback Machine Velikoe pereselenie armyan Iraka v Armeniyu 2016 03 05 at the Wayback Machine Data publikacii 25 oe maya 2010 go goda yoxlanilib 01 06 2014Orijinal metn rus Do poslednej vojny armyanskaya obshina v Irake naschityvala 30 tysyach chelovek Nashi sootechestvenniki schitalis predstavitelyami vtoroj po chislennosti hristianskoj obshinoj strany Oni byli dostatochno bogaty obrazovanny i polzovalis raspolozheniem pravitelej Sejchas armyan v Irake ne bolshe 15 tysyach Prozhivayut oni v osnovnom v Bagdade Mosule a takzhe v severnyh kurdonaselennyh provinciyah strany Nauchno obrazovatelnyj fond Respubliki Armeniya Noravank 2013 04 22 at the Wayback Machine Armyanskaya obshina Iraka novye vyzovy Arxivlesdirilib 2015 03 01 at Archive today Data publikacii 12 03 2007 yoxlanilib 01 06 2014Orijinal metn rus Do vojny 2003g chislennost irakskih armyan sostavlyala 22 000 25 000 15 17 tysyach iz kotoryh prozhivalo v Bagdade ostalnye v osnovnom v Basre Mosule Kirkuke i severnom prigranichnom Zaho Vo vseh otmechennyh rajonah byli armyanskie shkoly Segodnya zhizn v Irake paralizovana Samym opasnym iz armyanonaselennyh rajonov pozhaluj yavlyaetsya Bagdad Irakskie armyane okazalis v slozhnoj bezvyhodnoj situacii net raboty garantij bezopasnosti perspektivy prozhivaniya v etoj strane Oni vynuzhdenno ubegayut iz strany chasto ni s chem t k uzhe prakticheski nevozmozhno prodat nedvizhimost Pokinuvshie Irak armyane obosnovalis v osnovnom v sosednih Iordanii Sirii a takzhe v evropejskih stranah v chastnosti v Gollandii v SShA Primechatelno chto emigraciya irakskih armyan iz strany uvelichilas posle 2003g odnako i do etogo nachinaya s 2000g takaya tendenciya sushestvovala V nastoyashee vremya mnogie irakskie armyane osobenno iz Bagdada pereehali i obosnovalis v naibolee bezopasnyh severnyh kurdskih seleniyah eto selo Ajn Kava Erbilskogo rajona selo Avzruk v rajone Dohuk v 30km ot g Zaho i t d Po nashim svedeniyam chislo armyan prozhivayushih v nastoyashee vremya v Irake 5 10 tysyach chelovek Privodyatsya i drugie menshie ili bolshie cifry Svoe znachenie ne poteryali byvshie kurdskie naselennye punkty osobenno Zaho 2014 01 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 03 13 PDF 2014 12 19 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 03 13 محافظة أربيل مدينة اربيل سكان أربيل 2014 03 17 at the Wayback Machine Erbil livasinda toplam 3109 nefer Etrafli bax The Israeli Kurdish Relations By Sergey Minasian 21 st Century No 1 April 2007 2022 03 05 at the Wayback Machine إحصاء السكان لسنة 1947 الجزء الثاني الجدول السادس ـ قضاء كركوك ص118 Iraq Ministry of Interior Statistical Compilation Relating to the Population Census of 1957 in Arabic I Part IV page 170 ing Population 17 Population by religion sex and urban rural residence each census 1962 1971 page 511 Demographic Yearbook 1971 Twenty third issue Special topic population census statistics I Statistical Office of the United Nations Department of Economic and Social Affairs United Nations New York 1972 fr Population 16 Population selon la langue Ie sexe et la residence urbaine rurale suite page 511 Annuaire demographique 1971 Vingt troisieme edition Sujet special Statistiques des recensements de population I Bureau de statistique de I Organisation des Nations Unies Departement des affaires economiques et des affaires sociales Nations Unies New York 1972