Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yezidilər (ərəb. يَزِيدِيَّةٌ; fars. یَزِیدِیَانْ ; kürd. یَزِیدِیَانْ) — əsas hissəsi kurmanc dilində danışan etnik-dini toplum. Yezidilərin inandığı din dini ədəbiyyatlarda yəzdanizm formasında adlandırılır. Yezidilərin tarixi vətəni Assuriya dövlətinin paytaxtı olan Nineviya şəhəri hesab olunur. Bu gün Yezidi icması kompakt şəkildə İraqın şimal hissəsində, Suriya, Gürcüstan, Ermənistan və Rusiya kimi ölkələrdə yaşamaqdadır. XX əsrin ikinci yarısından etibarən Almaniyaya əmək miqrasiyası edən 50 minlik Yezidi toplumu isə Avropada ən böyük Yezidi icmasını təşkil edir.
 | ||||||||||||||||||||||||
| Sincar dağlarında yaşayan Yezidi toplumu. | ||||||||||||||||||||||||
| Ümumi sayı | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1,000,000–1,500,000 (təxminən) | ||||||||||||||||||||||||
| Yaşadığı ərazilər | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
| Dili | ||||||||||||||||||||||||
| Dini | ||||||||||||||||||||||||
| Yezidi |
Coğrafi yayılma
Ermənistan, Gürcüstan, İran, İraq, Suriya və Türkiyə kimi bölgələrdə camaat halında yaşayan yezidilərin toplam sayı 800.000 civarında olduğu təxmin edilir. Bəzi elmi yöndən irəli sürülən iddialar etnik yezidilərin sayının daha çox olduğu, bunların böyük bir qisminin sonradan müsəlmanlaşdırılması yönündədir. Bununla yanaşı Almaniya və İsveç kimi Avropa ölkələrində də yezidi icmaları mövcuddur. 1970-ci illərə qədər Türkiyənin Urfa vilayətinə bağlı Viranşəhər şəhərində yaşayan və sayları 80 min nəfərə yaxınlaşan yezidi icması, müəyyən səbəblərə görə 1980-ci ildən etibarən ölkəni tərk etməyə başlamışdır. 1985-ci ildə 23.000 nəfər olan Türkiyə yezidilərinin sayı, 2007-ci ildə 377 nəfərə qədər geriləmişdir. Türkiyə yezidiləri əsasən İraq və Almaniya kimi müxtəlif çoğrafi bölgələrdə olan yezidi icmalarının yanına miqrasiya etmişdir.
Yezidilik dini
Yezidilərin inandığı din yəzdanizm adlanır. Yezidi sözü bu dinin tanrısı olan Azda sözündən əmələ gəldiyi ehtimal edilməkdədir. Kürd dilində tanrı sözünü ifadə edən iki növ söz vardır: Ezda və Xweda Ezda məni yaradan, verən və var edən anlamına gəlməkdədir. Xweda isə özü tərəfindən yaradılmış, öz-özünə var olan anlamanında işlədilir. Səmavi dinlərdə olduğu kimi yəzdanizm dinində də dünyanın tanrı tərəfindən yaradıldığı qəbul edilir. Sadəcə tanrı dünyanı yaratamaqla kifayətlənib, dünyanın idarəsi isə insanların iradəsi ilə bir başa bağlıdır. Yezidilik inancında Mələk Tavus simvolu mühüm yer tutur.
Tovuz quşuna bənzəyən və əsas tanrı Azda tərəfindən yaradılan Mələk Tavusa yaradıcısı tərəfindən kainatı və insanları xəlq etmək vəzifəsi verilimişdir. Mələk Tavus qürurlu bir mələk olduğundan tanrıya üsyan etmiş, cəza olaraq isə 40.000 il Azda tərəfindən odda yanmaq cəzası ilə cəzalandırılmışdır. Yezidilər Mələk Tavusun odda yandığı müddətcə tökdüyü göz yaşlarının, yanar odu söndürdüyünə inanırlar. Yəzdanizm dinində Mələk Tavus ən güclü mələk və eyni zamanda tanrı Azda tərəfindən bağışlanılmış şeytan olaraq qəbul edilir. Bu adı tələffüs etmək, adın müqəddəs olması səbəbindən günah hesab olunur.
Yezidilərə görə yaradılış
Tanrı, daxilən xoş niyyətli olduğundan ona ibadət edib günahların bağışanılması üçün dua edilməsinə gərək yoxdur. Yəzdanizmdə ibadətlər tanrı Azdaya yox, Mələk Tavus üçün edilir. Duaların bağışlanılmış bir şeytan üçün edilməsinin səbəbi isə onun şərindən qorunmaq və insanların ondan uzaq durmasına nail olmaqdır. Bu anlamda yaxşılığın və pisliyin başlıca mənbəyi Mələk Tavusdur. Yəzdanizm dini səmavi dinlərdə özünə geniş yer tapmış qiyamət günü kimi anlayışları bir mənalı formada inkar edir. İnsanın inancına və həyat tərzinə uyğun olaraq yaşadığı dünya cənnətə və yaxud cəhənnəmə cevirilə bilir. Başqa bir sözlə insan həyatı bir dəfə yaşayır və bu həyatın cənnət və ya cəhənnəm olması onun öz əlindədir. Mələk Tavus bütün bu işlərə nəzarət edən bir simadır və tanrı Azdanın yer üzündəki kölgəsi sayılır.
Yəzdanizm dinin əsas simvollarından olan Mələk Tavus inancı, Zərdüşlük və Mitraizm kimi dinlərdən təsirlənərək yaradıldığı məlumdur. Günümüzdə Yezidilər dini inanclarını və mərasimlərini qapalı yığıncaqlarda keçirməyə üstünlük verirlər. Yəzdanizmdə quşlara və ilanlara olan hörmətin 6000 il bundan əvvəl yaranmış quşa sitayiş edən inanclardan gəldiyi ehtimal edilir.
Başlanğıcda tanrı Azda, öz odundan Mələk Tavusu yaratmışdır və ona Kainatı və insanları xəlq etmək tapşırığını vermişdir. Bununla yanaşı yaradılış işində Tavusa kömək etmək üçün, Azda tərəfindən daha 6 mələk yaradılmışdır. Mələk Tavus, Azdanın verdiyi tapşırıqlara əsasən ilk olaraq kişi və qadın olmaqla iki cins və onların yaşaması üçün kainati yaratmışdır. Kiçik işlərin görülməsi üçün isə yenə Mələk Tavus tərəfindən dörd cin yaradılmışdır.
Daha sonra Mələk Tavus, yaratdığı iki cins insanı təqdim etmək üçün tanrı Azdanın yanına gəlir və Azda, Mələk Tavusa Bundan sonra bu iki insana tabe olacaqsan deyərək, Tavusun insanlara pənah gətirməsini tələb edir. Mələk Tavus isə Bu iki insanı mən yaratmışam, yoxdan yaradan mənəm. Nədən öz yaratdığım bir canlıya inanmalıyam? Mən sadəcə məni yaradan sənə tabe olar və ancaq sənin üçün ibadət edərəm şəklində Azdaya cavab verir.
Mələk Tavus tərəfindən yaradılan ilk insanlardan ümumi 80 insan doğulur. Daha sonra bu ilk iki insan, ideal insan məsələsində münaqişə etməyə başlayırlar və onların Mələk Tavus tərəfinən imtahandan keçirilməsinə qərar verilir. Hər ikisi ruhlarını, düşüncələrini bir küpə doldurararaq, ağızı bağlanır. 40 gün sonra kişi cinsindən olan insanın küpündən Şahid bin Car adında gözəl bir gənc çıxır. Qadın cinsindən olan insanın küpündən isə 40 günün tamamında əqrəblər, dodaqayaqlılar, sürünənlər kimi yəzdanizm dinində lənət gətirdiyinə inanılan canlılar çıxır.
Şahid bin Car yaradılış qatında çox sevilən və hörmət görən bir şəxsə çevirilir. Onun belə sevgiyə sahib olması qadının və digər 80 övladın diqqətdən kənar qalması ilə nəticələnir. Bu da qadın və övladlarında qısqanclıq hissinin baş qaldırması ilə nəticələnir. Şahid bin Carın öldürülməsi qərarı verilir. Şahid bin Carın öldürülməsi üçün qadın tərəfindən gizli plan hazırlanır. Ancaq hər şeyi bilən və eşidən Mələk Tavus bundan dərhal xəbər tutur. Mələk Tavus yaratdığı dörd cinə əmir verir və cinlər gecə vaxtı yaradılan ilk insanların 80 övladının ağızlarına üfürürlər. Səhərisi gün övladlar oyandığında hər biri başqa bir dildə danışmaqdadır. Bu səbəbdən analarının danışdığı dli başa düşməzlər və beləliklə qadının övladarının əli ilə Şəahid bin Carı öldürmək planı baş tutmur. Şahid bin Carın Mələk Tavus tərəfindən xilas edildiyinə inanılır.
Yezidilər üçün əsas inanclar
- Dünya sonsuzdur. Dünyanı yaradan tanrı onu əsla dağıtmaz.
- Təbiətin qorunması və təbiətə sevgi əsasdır.
- Gündə üç dəfə üzü Günəşə tərəf ibadət edilməlidir
- Çərşənbə günü, Mələk Tavus və ilk iki insanın yaradıldığı gün olduğu üçün həmin gündə insanların istirahət etmələri vacibdir.
- Ancaq Şahid bin Carın nəslindən olan şəxslər Yezididilər, bir şəxsin sonradan yezidi olması mümkün deyildir.
- Şeytanın adını tələffüs etmək, onun adı ilə bağlı olan Kitan, mel'un, Şar və Şat kimi kəlimələri işlətmək, adın müqəddəs olması səbəbindən haramdır.
- Müqəddəs hesab edilən ağaclara sitayiş edilir.
- Qadınların saçlarının kəsilməsinə icazə verilmir.
- Aprel ayında evlənmək günah hesab olunur.
- Ətirli balqabaq, Ceyran əti və Kahı yemək haram sayılır.
- Müqəddəs rəng olduğu üçün tünd göy rəngli paltarların geyinlməsi məqbul hesab edilmir.
- Şeyxlər, pirilər və müridlərdən ibarət camaat sistemi mövcuddur. Yezidilərin bu camaat daxilində olan şəxslərlə evlənməsi arzu edilir.
- Şeyxlərə özəl günlərdə pul verilməlidir.
- Yuxarı sinif mənsublarına bir necə qadınla evlənməsinə icazə vardır.
- Başqa din mənsubu ilə evlənən şəxs afaroz edilir və hətta öldürülür.
- Reinkarnasiya inancı mövcuddur.
- Vəftiz prosesi mövcuddur.
- Mitraizm dində olduğu kimi inəklərin qurban kəsilməsi halı vardır.
Yezidilərin müqəddəs kitabları
Yezdilərin inandığı yəzdanizm dininin iki əsas müqəddəs kitabının olduğuna inanılır:
- Məshaf Rəş
XV əsrdə yazıldığı iddia edilən və Yezidilərin mifologiyasından danışan əsərdir. Məshaf Rəş kitabının sonunda yezidilərin həyatda etməmələri olduqları əməllər barədə də məlumatlar verilmişdir.
- Kitab əl Cəlvə
Yezdilərin əsas kitabı sayılır. Kitab əl Cəlvədə kitabın sadəcə yezidilər tərəfindən oxunmalı olduğu və başqalarının əlinə keçməməli olduğu göstərilmişdir. Kitab beş bölümdən ibarətdir:
- Mələk Tavusun yaradılması və sifətləri. Digər dinlərin öz mahiyyətini itirməsi.
- Mükafat, cəza və Reinkarnasiya
- Hər şeyin Mələk Tavusun nəzarətində olduğundan bəhs edən bölüm
- Mövsümlər, qanunlara bağlı məlumatlar və digər dinlərlə inanmamaqla bağlı xəbərdarlıqlar
- Müqəddəs hesab edilən nəsnələrə və varlıqlara hörmətin göstərilməsi ilə bağlı bölüm.
Hər iki kitabın yezidilər tərəfindən iddia edildiyi kimi qədim dövrlərdə yazılmadığı məlumdur. Bunun ən böyük səbəbi yezidilərin inancını təşkil edən yəzdanizmin əsrlərdir şifahi formada yayılaraq, inkişaf etməsidir. Buna görə də səmavi dinlərdə olduğu kimi müqəddəs kitablar və mətnlər mövcud deyildir.
İstinadlar
- Lamb, Christina. Our Bodies, Their Battlefields: War Through the Lives of Women (ingilis). Simon and Schuster. 2020-09-22. 24. ISBN . 2021-11-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-08-21.
- "Aziz Tamoyan blames unknown forces for crippling history and culture of Yazidis". armenpress.am (ingilis). 2021-11-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-10.
- Iraq Yezidis: A Religious and Ethnic Minority Group Faces Repression and Assimilation 2006-01-09 at the Wayback Machine By Christian Peacemaker Teams in Iraq (25 September 2005)
- Megalommatis, Muhammad Shamsaddin. . American Chronicle. February 28, 2010. March 6, 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 20, 2010.
- (PDF). KurdWatch. kurdwatch.org. səh. 4. 7 April 2014 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 April 2014.
- Andrea Glioti. "Yazidis Benefit From Kurdish Gains in Northeast Syria". al-monitor. 18 October 2013. 19 February 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 1 April 2014.
- "Всероссийская перепись населения 2010 г. Национальный состав населения Российской Федерации". Demoscope. Demoscope. 17 November 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 26 October 2013.
- "2011 Armenian census" (PDF). 2017-10-10 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2014-12-26.
- "ETHNIC GROUPS BY MAJOR ADMINISTRATIVE-TERRITORIAL UNITS" (PDF). 2012-08-03 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2014-12-26.
- "Yazidi in Sweden - joshuaproject.net". 2022-09-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-26.
- "The Yezidi reverence for birds — and snakes — might also be extremely old. Excavations at ancient Çatalhöyük, in Turkey, show that the people there revered bird-gods as long ago as 7000 BC. Even older is Göbekli Tepe, a megalithic site near Şanlıurfa, in Kurdish Turkey (Şanlıurfa was once a stronghold of Yezidism). The extraordinary temple of Göbekli boasts carvings of winged birdmen, and images of buzzards and serpents". 2017-08-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-26.
- "The Devil worshippers of Iraq — telegraph.co.uk". 2017-08-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-26.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yezidiler ereb ي ز يد ي ة fars ی ز ید ی ان kurd ی ز ید ی ان esas hissesi kurmanc dilinde danisan etnik dini toplum Yezidilerin inandigi din dini edebiyyatlarda yezdanizm formasinda adlandirilir Yezidilerin tarixi veteni Assuriya dovletinin paytaxti olan Nineviya seheri hesab olunur Bu gun Yezidi icmasi kompakt sekilde Iraqin simal hissesinde Suriya Gurcustan Ermenistan ve Rusiya kimi olkelerde yasamaqdadir XX esrin ikinci yarisindan etibaren Almaniyaya emek miqrasiyasi eden 50 minlik Yezidi toplumu ise Avropada en boyuk Yezidi icmasini teskil edir Yezidiler Ezidi Sincar daglarinda yasayan Yezidi toplumu Umumi sayi1 000 000 1 500 000 texminen Yasadigi erazilerIraq 800 000Almaniya 150 000Suriya 35 000Rusiya 30 000Ermenistan 27 000Gurcustan 8 000Niderland 5 000Isvec 4 000 8 000DiliKurmanc dili ve Ereb diliDiniYezidiCografi yayilmaErmenistan Gurcustan Iran Iraq Suriya ve Turkiye kimi bolgelerde camaat halinda yasayan yezidilerin toplam sayi 800 000 civarinda oldugu texmin edilir Bezi elmi yonden ireli surulen iddialar etnik yezidilerin sayinin daha cox oldugu bunlarin boyuk bir qisminin sonradan muselmanlasdirilmasi yonundedir Bununla yanasi Almaniya ve Isvec kimi Avropa olkelerinde de yezidi icmalari movcuddur 1970 ci illere qeder Turkiyenin Urfa vilayetine bagli Viranseher seherinde yasayan ve saylari 80 min nefere yaxinlasan yezidi icmasi mueyyen sebeblere gore 1980 ci ilden etibaren olkeni terk etmeye baslamisdir 1985 ci ilde 23 000 nefer olan Turkiye yezidilerinin sayi 2007 ci ilde 377 nefere qeder gerilemisdir Turkiye yezidileri esasen Iraq ve Almaniya kimi muxtelif cografi bolgelerde olan yezidi icmalarinin yanina miqrasiya etmisdir Yezidilik diniYezdanizm dinin esas muqeddes ve hecc mekani olaraq qebul edilen Seyx Adi bin Musafirin mezarinin yerlesdiyi Lalis mebedi Yezidilerin inandigi din yezdanizm adlanir Yezidi sozu bu dinin tanrisi olan Azda sozunden emele geldiyi ehtimal edilmekdedir Kurd dilinde tanri sozunu ifade eden iki nov soz vardir Ezda ve Xweda Ezda meni yaradan veren ve var eden anlamina gelmekdedir Xweda ise ozu terefinden yaradilmis oz ozune var olan anlamaninda isledilir Semavi dinlerde oldugu kimi yezdanizm dininde de dunyanin tanri terefinden yaradildigi qebul edilir Sadece tanri dunyani yaratamaqla kifayetlenib dunyanin idaresi ise insanlarin iradesi ile bir basa baglidir Yezidilik inancinda Melek Tavus simvolu muhum yer tutur Tovuz qusuna benzeyen ve esas tanri Azda terefinden yaradilan Melek Tavusa yaradicisi terefinden kainati ve insanlari xelq etmek vezifesi verilimisdir Melek Tavus qururlu bir melek oldugundan tanriya usyan etmis ceza olaraq ise 40 000 il Azda terefinden odda yanmaq cezasi ile cezalandirilmisdir Yezidiler Melek Tavusun odda yandigi muddetce tokduyu goz yaslarinin yanar odu sondurduyune inanirlar Yezdanizm dininde Melek Tavus en guclu melek ve eyni zamanda tanri Azda terefinden bagislanilmis seytan olaraq qebul edilir Bu adi teleffus etmek adin muqeddes olmasi sebebinden gunah hesab olunur Yezidilere gore yaradilisKisi ve qadinlar ucun olan Yezidi milli geyimleri Milli geyimler alman etnoqrafi Maks Tilke terefinden 1920 ci ilde cekilmisdir Orjinali Gurcustan Dovlet Tarixi muzeyinde saxlanilir Tanri daxilen xos niyyetli oldugundan ona ibadet edib gunahlarin bagisanilmasi ucun dua edilmesine gerek yoxdur Yezdanizmde ibadetler tanri Azdaya yox Melek Tavus ucun edilir Dualarin bagislanilmis bir seytan ucun edilmesinin sebebi ise onun serinden qorunmaq ve insanlarin ondan uzaq durmasina nail olmaqdir Bu anlamda yaxsiligin ve pisliyin baslica menbeyi Melek Tavusdur Yezdanizm dini semavi dinlerde ozune genis yer tapmis qiyamet gunu kimi anlayislari bir menali formada inkar edir Insanin inancina ve heyat terzine uygun olaraq yasadigi dunya cennete ve yaxud cehenneme cevirile bilir Basqa bir sozle insan heyati bir defe yasayir ve bu heyatin cennet ve ya cehennem olmasi onun oz elindedir Melek Tavus butun bu islere nezaret eden bir simadir ve tanri Azdanin yer uzundeki kolgesi sayilir Yezdanizm dinin esas simvollarindan olan Melek Tavus inanci Zerdusluk ve Mitraizm kimi dinlerden tesirlenerek yaradildigi melumdur Gunumuzde Yezidiler dini inanclarini ve merasimlerini qapali yigincaqlarda kecirmeye ustunluk verirler Yezdanizmde quslara ve ilanlara olan hormetin 6000 il bundan evvel yaranmis qusa sitayis eden inanclardan geldiyi ehtimal edilir Baslangicda tanri Azda oz odundan Melek Tavusu yaratmisdir ve ona Kainati ve insanlari xelq etmek tapsirigini vermisdir Bununla yanasi yaradilis isinde Tavusa komek etmek ucun Azda terefinden daha 6 melek yaradilmisdir Melek Tavus Azdanin verdiyi tapsiriqlara esasen ilk olaraq kisi ve qadin olmaqla iki cins ve onlarin yasamasi ucun kainati yaratmisdir Kicik islerin gorulmesi ucun ise yene Melek Tavus terefinden dord cin yaradilmisdir Daha sonra Melek Tavus yaratdigi iki cins insani teqdim etmek ucun tanri Azdanin yanina gelir ve Azda Melek Tavusa Bundan sonra bu iki insana tabe olacaqsan deyerek Tavusun insanlara penah getirmesini teleb edir Melek Tavus ise Bu iki insani men yaratmisam yoxdan yaradan menem Neden oz yaratdigim bir canliya inanmaliyam Men sadece meni yaradan sene tabe olar ve ancaq senin ucun ibadet ederem seklinde Azdaya cavab verir Melek Tavus terefinden yaradilan ilk insanlardan umumi 80 insan dogulur Daha sonra bu ilk iki insan ideal insan meselesinde munaqise etmeye baslayirlar ve onlarin Melek Tavus terefinen imtahandan kecirilmesine qerar verilir Her ikisi ruhlarini dusuncelerini bir kupe doldurararaq agizi baglanir 40 gun sonra kisi cinsinden olan insanin kupunden Sahid bin Car adinda gozel bir genc cixir Qadin cinsinden olan insanin kupunden ise 40 gunun tamaminda eqrebler dodaqayaqlilar surunenler kimi yezdanizm dininde lenet getirdiyine inanilan canlilar cixir Sahid bin Car yaradilis qatinda cox sevilen ve hormet goren bir sexse cevirilir Onun bele sevgiye sahib olmasi qadinin ve diger 80 ovladin diqqetden kenar qalmasi ile neticelenir Bu da qadin ve ovladlarinda qisqancliq hissinin bas qaldirmasi ile neticelenir Sahid bin Carin oldurulmesi qerari verilir Sahid bin Carin oldurulmesi ucun qadin terefinden gizli plan hazirlanir Ancaq her seyi bilen ve esiden Melek Tavus bundan derhal xeber tutur Melek Tavus yaratdigi dord cine emir verir ve cinler gece vaxti yaradilan ilk insanlarin 80 ovladinin agizlarina ufururler Seherisi gun ovladlar oyandiginda her biri basqa bir dilde danismaqdadir Bu sebebden analarinin danisdigi dli basa dusmezler ve belelikle qadinin ovladarinin eli ile Seahid bin Cari oldurmek plani bas tutmur Sahid bin Carin Melek Tavus terefinden xilas edildiyine inanilir Yezidiler ucun esas inanclarDunya sonsuzdur Dunyani yaradan tanri onu esla dagitmaz Tebietin qorunmasi ve tebiete sevgi esasdir Gunde uc defe uzu Gunese teref ibadet edilmelidir Cersenbe gunu Melek Tavus ve ilk iki insanin yaradildigi gun oldugu ucun hemin gunde insanlarin istirahet etmeleri vacibdir Ancaq Sahid bin Carin neslinden olan sexsler Yezididiler bir sexsin sonradan yezidi olmasi mumkun deyildir Seytanin adini teleffus etmek onun adi ile bagli olan Kitan mel un Sar ve Sat kimi kelimeleri isletmek adin muqeddes olmasi sebebinden haramdir Muqeddes hesab edilen agaclara sitayis edilir Qadinlarin saclarinin kesilmesine icaze verilmir Aprel ayinda evlenmek gunah hesab olunur Etirli balqabaq Ceyran eti ve Kahi yemek haram sayilir Muqeddes reng oldugu ucun tund goy rengli paltarlarin geyinlmesi meqbul hesab edilmir Seyxler piriler ve muridlerden ibaret camaat sistemi movcuddur Yezidilerin bu camaat daxilinde olan sexslerle evlenmesi arzu edilir Seyxlere ozel gunlerde pul verilmelidir Yuxari sinif mensublarina bir nece qadinla evlenmesine icaze vardir Basqa din mensubu ile evlenen sexs afaroz edilir ve hetta oldurulur Reinkarnasiya inanci movcuddur Veftiz prosesi movcuddur Mitraizm dinde oldugu kimi ineklerin qurban kesilmesi hali vardir Yezidilerin muqeddes kitablariYezidiler ucun bir diger muqeddes mebed hesab edilen mebedi Iraqin simal bolgesinde yerlesir Yezdilerin inandigi yezdanizm dininin iki esas muqeddes kitabinin olduguna inanilir Meshaf Res XV esrde yazildigi iddia edilen ve Yezidilerin mifologiyasindan danisan eserdir Meshaf Res kitabinin sonunda yezidilerin heyatda etmemeleri olduqlari emeller barede de melumatlar verilmisdir Kitab el Celve Yezdilerin esas kitabi sayilir Kitab el Celvede kitabin sadece yezidiler terefinden oxunmali oldugu ve basqalarinin eline kecmemeli oldugu gosterilmisdir Kitab bes bolumden ibaretdir Melek Tavusun yaradilmasi ve sifetleri Diger dinlerin oz mahiyyetini itirmesi Mukafat ceza ve Reinkarnasiya Her seyin Melek Tavusun nezaretinde oldugundan behs eden bolum Movsumler qanunlara bagli melumatlar ve diger dinlerle inanmamaqla bagli xeberdarliqlar Muqeddes hesab edilen nesnelere ve varliqlara hormetin gosterilmesi ile bagli bolum Her iki kitabin yezidiler terefinden iddia edildiyi kimi qedim dovrlerde yazilmadigi melumdur Bunun en boyuk sebebi yezidilerin inancini teskil eden yezdanizmin esrlerdir sifahi formada yayilaraq inkisaf etmesidir Buna gore de semavi dinlerde oldugu kimi muqeddes kitablar ve metnler movcud deyildir IstinadlarLamb Christina Our Bodies Their Battlefields War Through the Lives of Women ingilis Simon and Schuster 2020 09 22 24 ISBN 978 1 5011 9917 2 2021 11 10 tarixinde Istifade tarixi 2022 08 21 Aziz Tamoyan blames unknown forces for crippling history and culture of Yazidis armenpress am ingilis 2021 11 10 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 10 Iraq Yezidis A Religious and Ethnic Minority Group Faces Repression and Assimilation 2006 01 09 at the Wayback Machine By Christian Peacemaker Teams in Iraq 25 September 2005 Megalommatis Muhammad Shamsaddin American Chronicle February 28 2010 March 6 2010 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi August 20 2010 PDF KurdWatch kurdwatch org seh 4 7 April 2014 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 April 2014 Andrea Glioti Yazidis Benefit From Kurdish Gains in Northeast Syria al monitor 18 October 2013 19 February 2014 tarixinde Istifade tarixi 1 April 2014 Vserossijskaya perepis naseleniya 2010 g Nacionalnyj sostav naseleniya Rossijskoj Federacii Demoscope Demoscope 17 November 2019 tarixinde Istifade tarixi 26 October 2013 2011 Armenian census PDF 2017 10 10 tarixinde PDF Istifade tarixi 2014 12 26 ETHNIC GROUPS BY MAJOR ADMINISTRATIVE TERRITORIAL UNITS PDF 2012 08 03 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2014 12 26 Yazidi in Sweden joshuaproject net 2022 09 10 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 26 The Yezidi reverence for birds and snakes might also be extremely old Excavations at ancient Catalhoyuk in Turkey show that the people there revered bird gods as long ago as 7000 BC Even older is Gobekli Tepe a megalithic site near Sanliurfa in Kurdish Turkey Sanliurfa was once a stronghold of Yezidism The extraordinary temple of Gobekli boasts carvings of winged birdmen and images of buzzards and serpents 2017 08 25 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 26 The Devil worshippers of Iraq telegraph co uk 2017 08 25 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 26