Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Balaban — Azərbaycanın qədim xalq musiqi alətidir. Arxa hissəsində bir, üzərində səkkiz dəlik açılaraq əsasən tut ağacından hazırlanan nəfəsli musiqi aləti. Xalq arasında balaban və ya "yastı balaban" adı ilə tanınır. Yumşaq və həzin səsə malik balabandan ansambl, orkestr və solo aləti kimi nəfəsli alətlər qrupunu, o cümlədən aşıqlar dəstəsini müşayiət etmək üçün istifadə edilir. Balaban ərik, qoz, tut və armud ağaclarından xüsusi dəzgahlarda yonulub, içərisi oyulduqdan sonra müəyyən bitki yağları ilə yağlanır, xüsusi temperaturda uzun müddət qurudulur.
| Balaban | |
|---|---|
 | |
| Hornbostel–Zaks təsnifatı | 422.121-62 |
| Əlaqəli alətlər | |
| Mənşə ölkəsi |  Azərbaycan |
| İfaçılar |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
2023-cü ildə UNESCO-nun Qeyri-maddi mədəni irsin qorunması üzrə Hökumətlərarası Komitənin 18-ci sessiyasında Azərbaycan və Türkiyənin birgə təqdim etdiyi “Balaban sənətkarlığı və ifaçılıq sənəti” çoxmillətli nominasiya faylı Komitənin yekdil qərarı ilə Bəşəriyyətin Qeyri-maddi mədəni irsinin Reprezentativ siyahısına daxil edilib.
Etimologiya
"Balaban" sözünün mənası "bala" (kiçik) və "ban" (səs tembrinin xoruz banına bənzədilməsi) sözləri ilə bağlı olub, "kiçik ban" (ilk, erkən ban) deməkdir.
El arasında ona "yastı balaban", "balaman", "mey" də deyilir.
Tarixçəsi
Mingəçevir qədim yaşayış məskənində sümükdən hazırlanmış e.ə. I əsrə aid balabanın prototipi olan nəfəsli musiqi aləti tapılmışdır. Balabanın adına Azərbaycan eposu sayılan "Kitabi Dədə Qorqud" dastanında eləcə də klassik Azərbaycan şairlərinin əsərlərində rast gəlinir.
Azərbaycan folklorunda balabana aid deyimlər az deyil. Məsələn:
Əzizim balabanı,
Asta çal balabanı.
Hamının balası gəldi,
Bəs mənim balam hanı...
Fars musiqisində zurna, balaban geniş yer almır , çünki bunlar aşıq sənətiylə bağlı olan çalğılardır.
Quruluşu
Hazır gövdənin üst hissəsində səkkiz, alt hissədə isə bir oyuq olur. İfa zamanı hər iki əlin barmaqları ilə oyuqlar açılıb-bağlanır. Balabanın baş hissəsinə qarğıdan xüsusi ölçüdə sıxılaraq yastılanmış müştük taxılır. Ona görə bəzi hallarda bu alətə "yastı balaban" da deyilir. Müştüyün üzərinə keçirilmiş xamıtın (qısqacın) vasitəsi ilə alətin səs ucalığı və kökü nizamlanır. Balabanın keyfiyyəti onun materiallarının necə qurudulmasından asılıdır. Ağac nə qədər mükəmməl qurudularsa, alət o qədər keyfiyyətli alınar. Qurudulma zamanı materiallar çatlamamalıdır, buna görə ağaca əlif yağı vurulur. Balaban istehsalında üzüm tənəyindən hazırlanan sıxacın xüsusi rolu var. Sıxac tənzimedici rolunu yerinə yetirir, alətin köklənməsinə və balabanın baş hissəsinin genişlənməməsinə yardım edir. Sıxacı aşağı çəkməklə, alətin səsi dəyişdirmək və kökləmək mümkündür. Hər bir musiqiçinin səsi kökləmək üçün öz üsulu var: ya nəfəslə, ya da sıxacla.
| Balabanın gövdəsindəki dəliklərin sıraları: | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
İfaçı aləti səsləndirmək üçün dərindən nəfəs alaraq havanı ağız boşluğuna yığır və onu xüsusi ustalıqla dodaqları arasında tutduğu yastı müştüyün içərisinə üfləyərək barmaqlarını oyuqların üzərində hərəkət etdirməklə istənilən səs ucalığını alır.
Uzunluğu 280–300 mm, diametri 20–22 mm-dir. Balabanın səs diapazonu kiçik oktavanın "sol" səsindən ikinci oktavanın "do" səsinə kimidir. Çalğıçının ustalığından asılı olaraq, bir neçə səs də artırıla bilər.
Balabanın dəliklərinin minimal sayı 8 (7-si yuxarıdan, 1-i aşağıdan), maksimal 10 (9-u yuxarıdan, 1-i aşağıdan)olur.
Növləri
Tanınmış milli nəfəs alətləri ifaçısı və bərpaçısı Usta Əlicavad (İsmayıllı rayonu) milli səslənmə xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq 6 yeni balaban növü yaratmışdır. Həmin alətlər özünün qeyri-adi zəngin temb keyfiyyətlərinə görə hazırda xalq çalğı alətləri orkestrinin tərkibini daha da zənginləşdirə bilərlər.
Səslənməsinə və ölçüsünə görə balabanın müxtəlif növləri var:
- adi balaban saya naxışsız balabanlara deyilir. Alət borusunun üzərinə klapan sistemi tətbiq edilmir.
- aşıq balabanı - ən qədim balaban növüdür. Xüsusi çalınma üsulu vardır: çox yüngül (qamış müştüklər üfürülmə tərzinə görə yüngül və ağır olurlar) ağızlıqdan (müştükdən) istifadə edilir. Buna görə səsi vızıltılı olur.
- ansambl balabanı - borularının uzunluğu qəbul edilmiş standart ölçüdə hazırlanır, səsoyadıcısı aşıq balabanınkından fərqlidir.
- pikkolo (cürə) balaban - kiçik balaban növüdür. Müəyyən əlverişli məqamlarda işlədilir. Məs., Şur muğamının Mayesi və ya Sarənc hissələri cürə balabanda şirin səslənir.
- alt (solo) balaban - gövdəsi üzərində klapan sistemi tətbiq olunur. Bu klapanların köməyi ilə çətin çalınan bəzi səslərin (diyezli, bemollu) ifası xeyli asanlaşdırılmışdır. Alt balaban əsas balabandan xalis kvarta (x4) intervalında bəm səslənir. Adi balabana oxşayır, ancaq bir qədər böyükdür.
- bas (bəm) balaban - ölçüsü adi balabandan xeyli uzun, müştüyü əyri olur. XX əsrin sonlarında el sənətkarı Əlicavad Cavadlı tərəfindən hazırlanmışdır. Solo balabandan bir oktava fərqlənir. Ona görə bas balabanı bas açarında, tenor balabanı tenor açarında yazırlar. Musiqi kollektivlərində işlənməsə də olduqca maraqlı alətdir. Onu təkmilləşdirərək peşəkar çalğı alətinə çevirmək olar, məs. bəm səslərə olan ehtiyacı ödəmək üçün.
- dəm balabanı - dəmkeş (züytutan) balabançıların çaldığı balaban. Dəmkeşlər ifa olunan melodiyanı aramsız ahəngdar musiqi fonu ilə təmin edirlər. Dəm balabanı görkəmcə adi balabandır, ancaq onu dəm (züy) üçün istifadə etmək üçün səsoyadıcı funksiyasını daşıyan ağızlığını (qamış-müştüyünü) xüsusi yolla qayırırlar ki, çox nəfəs aparmasın.
- tenor (zil) balaban solo balabandan 5 səs aşağı səslənir.
Bas, tenor balabanlar Milli Konservatoriyanın elmi laboratoriyasında ixtira olunub .
Xüsusiyyətləri
Həzin kolorit yaradan səslər alətdə nəfəsin uzadılmasıyla əldə edilir. Balabanın xüsusiyyəti ondadır ki, arası kəsilmədən nəfəsi ağızdan buruna, burundan ağıza dövretmə ilə ötürərək bir notun üzərində uzun möddət çalmaq olur. Azyaşlı və təcrübəsi az olan şagirdlər tərəfindən bu texniki imkanlarla ifa çox çətindir lakin, bu müəyyən vaxtdan və təcrübə əldə etdikdən sonra mümkünləşir.
Tütəkdə, eləcə də Avropa nəfəsli alətlərin heç birində (klarnet, qaboy) dövretmə xüsusiyyəti yoxdur. Yalnız zurna və balabanda dövretmə var. Azərbaycanda xalq artisti, qaboy ifaçısı Kamil Cəlilov digər qaboyçalanlardan seçilir, yəni aləti ağızdan buruna və geriyə dövretmə ilə çalır.
"Balaban metodu" kitabı
Balabanı Azərbaycandan kənarda tanıdan məşhur balaban ifaçısı Əlixan Səmədov bu aləti Türkiyədə sevdirə bilib. Tarixi kökləri altıncı əsrə aid olan milli musiqi alətinin Azərbaycana məxsus olmasını sübut etməkdə böyük rolu olan Əlixan Səmədov ermənilərin bütün dünyada "duduk" kimi tanıtdıqları balaban ilə bir neçə ölkədə solo konsert proqramı ilə çıxış edərək, erməni plagiatlığını ifşa edib. Ə.Səmədov "Balaban metodu" adlı kitabın da müəllifidir.
Balaban simfonik musiqidə
Balabanın fərdi ifaçılıq xüsusiyyətinə böyük diqqət yetirən, Azərbaycanın məşhur bəstəkarları bundan istifadə ediblər. Belə ki, Üzeyir Hacıbəyovun «İkinci fantaziya», Müslüm Maqomayevin «Azərbaycan çöllərində», Hacı Xanməmmədovun «Simfoniyetta» və bir sıra digər əsərlərdə balabanın solo ifasına geniş yer ayrılıb.
Orkestrdə balaban həm solo, həm də müşayiətçi alət kimi özünə layiqli yer tutur. Orkestrdə balabanlar üçün dörd növ partiya yazılır və onlar iki qrupa bölünür: I və II balabanlar əsas melodiyanı ifa edirlər, III, IV balabanlar isə harmonik fonu saxlayırlar.
Azərbaycan və xarici ölkə bəstəkarlarının əsərlərinin köçürməsi balaban duetinin ifasında çox gözəl səslənir. Məsələn: F.Şubertin "Serenada", A. K. Küinin "Oriyental", P. Çaykovskinin "Payız nəğməsi", Ü. Hacıbəyovun "Sevgili canan", "Sənsiz", F. Əmirovun "Gözəlim sənsən", S. Rüstəmovun "Sərhədçilər marşı", "Sənindir" və s. əsərləri göstərmək olar.
Məşhur balabançılar
İstinadlar
- "AZƏRBAYCANDA BALABAN SƏNƏTİNİ ÖYRƏNƏN AMERİKALININ İNDİ 80 TƏLƏBƏSİ VAR". 2015-04-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-03-20.
- "Толковый словарь русского языка Кузнецова. 1 е изд е: СПб.: Норинт. С. А. Кузнецов". 2012-07-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-03-24.
- "Музыкальная энциклопедия. Азербайджанская музыка. Под ред. Ю. В. Келдыш. Т 1. А — М.: Советская энциклопедия, 1973". 2015-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-03-21.
- Məcnun Kərimov. Azərbaycan ənənəvi musiqi atlası - Balaman 2022-03-25 at the Wayback Machine
- "Известия. Ру: «Имеющий уши да услышит…»". 2008-08-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-08-16.
- Сергей Александрович Токарев. Основы этнографии: Учеб. пособие для ист. специальностей вузов.. — Высшая школа, 1968. — С. 311. — 359 с.
- Encyclopaedia Iranica. Balaban. 2011-08-05 at the Wayback Machine: «BĀLĀBĀN, a cylindrical-bore, double-reed wind instrument about 35 cm long with seven finger holes and one thumb hole, played in eastern Azerbaijan in Iran and Soviet Azerbaijan (where it is also called düdük).»
- Əfrasiyab Bədəlbəyli. İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Balaman 2021-09-27 at the Wayback Machine
- Xalq qəzeti. ""Balaban sənətkarlığı və ifaçılıq sənəti" UNESCO-nun Bəşəriyyətin Qeyri-maddi mədəni irsinin Reprezentativ siyahısına daxil edilib" (az.). Xalq qəzeti. 06.12.2023. 2023-12-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-10.
- Институт этнографии имени Н.Н. Миклухо-Маклая. Народы Кавказа.. — Издательство Академии наук СССР, 1960. — Т. 2. — С. 158.
- "Музыка Азербайджана (rus.)". 2021-07-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-03-20.
- "Encyclopedia Iranica - Balaban". 2015-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-02-16.
- Aserbaidschan - Land des Feuers, Ingrid Pfluger-Schindlbeck, Deutsch, Englisch, Reimer, 2008, səhifə 210, isbn 3-496-02820-3
- Enchanting Sounds of the Balaban 2014-03-06 at the Wayback Machine Saadat Abdullayeva. (rus.)
- ARB Şəki. "Balaban ifaçısı bu alətin yeni növlərini ixtira edib" (az.). Youtube.com. 15.02.2017. 2022-03-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-02-15.
- "S. Əliqızı. Hekayətli musiqi lüğəti - Balaban". 2016-03-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-02-16.
- Abbasqulu Nəcəfzadə. Azərbaycan çalğı alətlərinin izahlı lüğəti 2022-03-03 at the Wayback Machine. Bakı, 2004.
- "Balaban ustadı Babaxan Əmirovun dedikləri". 2015-04-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-03-20.
- . 2015-02-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-05-21.
- Nidel, Richard (2005). World music: the basics. Psychology Press. pp. 214–. . Retrieved 2 May 2011. "ALIHAN SAMEDOV. Clarinet, balaban, zurna and sax player now residing in Turkey. Balaban."
Filmoqrafiya
Ədəbiyyat
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, 25 cilddə. "Azərbaycan" cildi, səh. 793, Bakı 2007 , , (az.)
- Nəfəs alətləri haqqında - "Balaban"
- Balaban səsi: sirdaş, yoldaş, qəmdaş... - SƏSİN SEHRİ
Xarici keçidlər
- Əlixan Səmədov - Sən gəlməz oldun - musiqi: Ələkbər Tağıyev
- Əlixan Səmədov - Azərbaycan xalq mahnısı "Qubanın ağ alması"
- Əlixan Səmədov - Azərbaycan xalq mahnısı "Dilbərim" (balaban instrumental)
- Balabanda Axşam mahnısı - musiqi: Tofiq Quliyev
- Balaban kvarteti - Gecələr
- Balaban. Azeri mugam from Tabriz.
- Şirzad Fətəliyev - Azərbaycan xalq mahnısı "Sarı Gəlin" balabanda
- Şirzad Fətəliyev - Sən gəlməz oldun
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Balaban deqiqlesdirme Balaban Azerbaycanin qedim xalq musiqi aletidir Arxa hissesinde bir uzerinde sekkiz delik acilaraq esasen tut agacindan hazirlanan nefesli musiqi aleti Xalq arasinda balaban ve ya yasti balaban adi ile taninir Yumsaq ve hezin sese malik balabandan ansambl orkestr ve solo aleti kimi nefesli aletler qrupunu o cumleden asiqlar destesini musayiet etmek ucun istifade edilir Balaban erik qoz tut ve armud agaclarindan xususi dezgahlarda yonulub icerisi oyulduqdan sonra mueyyen bitki yaglari ile yaglanir xususi temperaturda uzun muddet qurudulur BalabanHornbostel Zaks tesnifati 422 121 62Elaqeli aletler turk Ney azerb Tutek cin yap bolq Mense olkesi AzerbaycanIfacilar Elixan Semedov Sirzad Feteliyev Vikianbarda elaqeli mediafayllar 2023 cu ilde UNESCO nun Qeyri maddi medeni irsin qorunmasi uzre Hokumetlerarasi Komitenin 18 ci sessiyasinda Azerbaycan ve Turkiyenin birge teqdim etdiyi Balaban senetkarligi ve ifaciliq seneti coxmilletli nominasiya fayli Komitenin yekdil qerari ile Beseriyyetin Qeyri maddi medeni irsinin Reprezentativ siyahisina daxil edilib Etimologiya Balaban sozunun menasi bala kicik ve ban ses tembrinin xoruz banina benzedilmesi sozleri ile bagli olub kicik ban ilk erken ban demekdir El arasinda ona yasti balaban balaman mey de deyilir TarixcesiMingecevir qedim yasayis meskeninde sumukden hazirlanmis e e I esre aid balabanin prototipi olan nefesli musiqi aleti tapilmisdir Balabanin adina Azerbaycan eposu sayilan Kitabi Dede Qorqud dastaninda elece de klassik Azerbaycan sairlerinin eserlerinde rast gelinir Azerbaycan folklorunda balabana aid deyimler az deyil Meselen Ezizim balabani Asta cal balabani Haminin balasi geldi Bes menim balam hani Fars musiqisinde zurna balaban genis yer almir cunki bunlar asiq senetiyle bagli olan calgilardir QurulusuBalaban miniaturdeBalaban ve qavalin musayeti ile musiqi meclisi miniatur Azerbaycan xalq calgi aletleri o cumleden balaban 1990 ci ilde buraxilmis sovet poct markasiNovruz bayraminda saz ve balaban cutluyuAzerbaycan xalq calgi aleti Balaban Azerbaycan Tarix Muzeyi Baki Sekil Iki nefes Sekil 200px noicon alt Elixan Semedov ve terefinden Azerbaycan ve Turkiyenin milli musiqi aletlerinde ifa edilmis Balaban ve Ney dueti Bu faylin oxunmasinda problem var Bax media komek Hazir govdenin ust hissesinde sekkiz alt hissede ise bir oyuq olur Ifa zamani her iki elin barmaqlari ile oyuqlar acilib baglanir Balabanin bas hissesine qargidan xususi olcude sixilaraq yastilanmis mustuk taxilir Ona gore bezi hallarda bu alete yasti balaban da deyilir Mustuyun uzerine kecirilmis xamitin qisqacin vasitesi ile aletin ses ucaligi ve koku nizamlanir Balabanin keyfiyyeti onun materiallarinin nece qurudulmasindan asilidir Agac ne qeder mukemmel qurudularsa alet o qeder keyfiyyetli alinar Qurudulma zamani materiallar catlamamalidir buna gore agaca elif yagi vurulur Balaban istehsalinda uzum teneyinden hazirlanan sixacin xususi rolu var Sixac tenzimedici rolunu yerine yetirir aletin koklenmesine ve balabanin bas hissesinin genislenmemesine yardim edir Sixaci asagi cekmekle aletin sesi deyisdirmek ve koklemek mumkundur Her bir musiqicinin sesi koklemek ucun oz usulu var ya nefesle ya da sixacla Balabanin govdesindeki deliklerin siralari Ses perdeleri Funksional 1 bas perde4 sah perdesi6 aciq perde8 ayaq perdearxa teref arxa perdeSes tonuna aid 2 segah perdesi 1 5 segah perdesi 2 7 mahur perdesiAkustik altdaki tarazliq perdesi Ifaci aleti seslendirmek ucun derinden nefes alaraq havani agiz bosluguna yigir ve onu xususi ustaliqla dodaqlari arasinda tutdugu yasti mustuyun icerisine ufleyerek barmaqlarini oyuqlarin uzerinde hereket etdirmekle istenilen ses ucaligini alir Uzunlugu 280 300 mm diametri 20 22 mm dir Balabanin ses diapazonu kicik oktavanin sol sesinden ikinci oktavanin do sesine kimidir Calgicinin ustaligindan asili olaraq bir nece ses de artirila biler Balabanin deliklerinin minimal sayi 8 7 si yuxaridan 1 i asagidan maksimal 10 9 u yuxaridan 1 i asagidan olur NovleriTaninmis milli nefes aletleri ifacisi ve berpacisi Usta Elicavad Ismayilli rayonu milli seslenme xususiyyetlerini nezere alaraq 6 yeni balaban novu yaratmisdir Hemin aletler ozunun qeyri adi zengin temb keyfiyyetlerine gore hazirda xalq calgi aletleri orkestrinin terkibini daha da zenginlesdire bilerler Seslenmesine ve olcusune gore balabanin muxtelif novleri var adi balaban saya naxissiz balabanlara deyilir Alet borusunun uzerine klapan sistemi tetbiq edilmir asiq balabani en qedim balaban novudur Xususi calinma usulu vardir cox yungul qamis mustukler ufurulme terzine gore yungul ve agir olurlar agizliqdan mustukden istifade edilir Buna gore sesi viziltili olur ansambl balabani borularinin uzunlugu qebul edilmis standart olcude hazirlanir sesoyadicisi asiq balabaninkindan ferqlidir pikkolo cure balaban kicik balaban novudur Mueyyen elverisli meqamlarda isledilir Mes Sur mugaminin Mayesi ve ya Sarenc hisseleri cure balabanda sirin seslenir alt solo balaban govdesi uzerinde klapan sistemi tetbiq olunur Bu klapanlarin komeyi ile cetin calinan bezi seslerin diyezli bemollu ifasi xeyli asanlasdirilmisdir Alt balaban esas balabandan xalis kvarta x4 intervalinda bem seslenir Adi balabana oxsayir ancaq bir qeder boyukdur bas bem balaban olcusu adi balabandan xeyli uzun mustuyu eyri olur XX esrin sonlarinda el senetkari Elicavad Cavadli terefinden hazirlanmisdir Solo balabandan bir oktava ferqlenir Ona gore bas balabani bas acarinda tenor balabani tenor acarinda yazirlar Musiqi kollektivlerinde islenmese de olduqca maraqli aletdir Onu tekmillesdirerek pesekar calgi aletine cevirmek olar mes bem seslere olan ehtiyaci odemek ucun dem balabani demkes zuytutan balabancilarin caldigi balaban Demkesler ifa olunan melodiyani aramsiz ahengdar musiqi fonu ile temin edirler Dem balabani gorkemce adi balabandir ancaq onu dem zuy ucun istifade etmek ucun sesoyadici funksiyasini dasiyan agizligini qamis mustuyunu xususi yolla qayirirlar ki cox nefes aparmasin tenor zil balaban solo balabandan 5 ses asagi seslenir Bas tenor balabanlar Milli Konservatoriyanin elmi laboratoriyasinda ixtira olunub XususiyyetleriHezin kolorit yaradan sesler aletde nefesin uzadilmasiyla elde edilir Balabanin xususiyyeti ondadir ki arasi kesilmeden nefesi agizdan buruna burundan agiza dovretme ile oturerek bir notun uzerinde uzun moddet calmaq olur Azyasli ve tecrubesi az olan sagirdler terefinden bu texniki imkanlarla ifa cox cetindir lakin bu mueyyen vaxtdan ve tecrube elde etdikden sonra mumkunlesir Tutekde elece de Avropa nefesli aletlerin hec birinde klarnet qaboy dovretme xususiyyeti yoxdur Yalniz zurna ve balabanda dovretme var Azerbaycanda xalq artisti qaboy ifacisi Kamil Celilov diger qaboycalanlardan secilir yeni aleti agizdan buruna ve geriye dovretme ile calir Balaban metodu kitabiBalabani Azerbaycandan kenarda tanidan meshur balaban ifacisi Elixan Semedov bu aleti Turkiyede sevdire bilib Tarixi kokleri altinci esre aid olan milli musiqi aletinin Azerbaycana mexsus olmasini subut etmekde boyuk rolu olan Elixan Semedov ermenilerin butun dunyada duduk kimi tanitdiqlari balaban ile bir nece olkede solo konsert proqrami ile cixis ederek ermeni plagiatligini ifsa edib E Semedov Balaban metodu adli kitabin da muellifidir Balaban simfonik musiqideBalabanin ferdi ifaciliq xususiyyetine boyuk diqqet yetiren Azerbaycanin meshur bestekarlari bundan istifade edibler Bele ki Uzeyir Hacibeyovun Ikinci fantaziya Muslum Maqomayevin Azerbaycan collerinde Haci Xanmemmedovun Simfoniyetta ve bir sira diger eserlerde balabanin solo ifasina genis yer ayrilib Orkestrde balaban hem solo hem de musayietci alet kimi ozune layiqli yer tutur Orkestrde balabanlar ucun dord nov partiya yazilir ve onlar iki qrupa bolunur I ve II balabanlar esas melodiyani ifa edirler III IV balabanlar ise harmonik fonu saxlayirlar Azerbaycan ve xarici olke bestekarlarinin eserlerinin kocurmesi balaban duetinin ifasinda cox gozel seslenir Meselen F Subertin Serenada A K Kuinin Oriyental P Caykovskinin Payiz negmesi U Hacibeyovun Sevgili canan Sensiz F Emirovun Gozelim sensen S Rustemovun Serhedciler marsi Senindir ve s eserleri gostermek olar Meshur balabancilarElixan Semedov Elekber Esgerov Sirzad FeteliyevIstinadlar AZERBAYCANDA BALABAN SENETINI OYRENEN AMERIKALININ INDI 80 TELEBESI VAR 2015 04 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 03 20 Tolkovyj slovar russkogo yazyka Kuznecova 1 e izd e SPb Norint S A Kuznecov 2012 07 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 03 24 Muzykalnaya enciklopediya Azerbajdzhanskaya muzyka Pod red Yu V Keldysh T 1 A M Sovetskaya enciklopediya 1973 2015 01 30 tarixinde Istifade tarixi 2012 03 21 Mecnun Kerimov Azerbaycan enenevi musiqi atlasi Balaman 2022 03 25 at the Wayback Machine Izvestiya Ru Imeyushij ushi da uslyshit 2008 08 16 tarixinde Istifade tarixi 2008 08 16 Sergej Aleksandrovich Tokarev Osnovy etnografii Ucheb posobie dlya ist specialnostej vuzov Vysshaya shkola 1968 S 311 359 s Encyclopaedia Iranica Balaban 2011 08 05 at the Wayback Machine BALABAN a cylindrical bore double reed wind instrument about 35 cm long with seven finger holes and one thumb hole played in eastern Azerbaijan in Iran and Soviet Azerbaijan where it is also called duduk Efrasiyab Bedelbeyli Izahli monoqrafik musiqi lugeti Balaman 2021 09 27 at the Wayback Machine Xalq qezeti Balaban senetkarligi ve ifaciliq seneti UNESCO nun Beseriyyetin Qeyri maddi medeni irsinin Reprezentativ siyahisina daxil edilib az Xalq qezeti 06 12 2023 2023 12 10 tarixinde Istifade tarixi 2023 12 10 Institut etnografii imeni N N Mikluho Maklaya Narody Kavkaza Izdatelstvo Akademii nauk SSSR 1960 T 2 S 158 Muzyka Azerbajdzhana rus 2021 07 23 tarixinde Istifade tarixi 2012 03 20 Encyclopedia Iranica Balaban 2015 04 02 tarixinde Istifade tarixi 2014 02 16 Aserbaidschan Land des Feuers Ingrid Pfluger Schindlbeck Deutsch Englisch Reimer 2008 sehife 210 isbn 3 496 02820 3 Enchanting Sounds of the Balaban 2014 03 06 at the Wayback Machine Saadat Abdullayeva rus ARB Seki Balaban ifacisi bu aletin yeni novlerini ixtira edib az Youtube com 15 02 2017 2022 03 25 tarixinde Istifade tarixi 2017 02 15 S Eliqizi Hekayetli musiqi lugeti Balaban 2016 03 06 tarixinde Istifade tarixi 2014 02 16 Abbasqulu Necefzade Azerbaycan calgi aletlerinin izahli lugeti 2022 03 03 at the Wayback Machine Baki 2004 Balaban ustadi Babaxan Emirovun dedikleri 2015 04 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 03 20 2015 02 18 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 05 21 Nidel Richard 2005 World music the basics Psychology Press pp 214 ISBN 9780415968003 Retrieved 2 May 2011 ALIHAN SAMEDOV Clarinet balaban zurna and sax player now residing in Turkey Balaban FilmoqrafiyaBalaban film 1987 EdebiyyatAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde Azerbaycan cildi seh 793 Baki 2007 ISBN 978 9952 441 01 7 ISBN 978 9952 441 00 0 az Nefes aletleri haqqinda Balaban Balaban sesi sirdas yoldas qemdas SESIN SEHRIXarici kecidlerElixan Semedov Sen gelmez oldun musiqi Elekber Tagiyev Elixan Semedov Azerbaycan xalq mahnisi Qubanin ag almasi Elixan Semedov Azerbaycan xalq mahnisi Dilberim balaban instrumental Balabanda Axsam mahnisi musiqi Tofiq Quliyev Balaban kvarteti Geceler Balaban Azeri mugam from Tabriz Sirzad Feteliyev Azerbaycan xalq mahnisi Sari Gelin balabanda Sirzad Feteliyev Sen gelmez oldun