Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vulkan gölü — sönmüş vulkan kraterində, soyumuş lavaların çökəkliklərində yerləşən göl. Cənubi Qafqazda,Kamçatkada, İslandiyada, İtaliyada, Yaponiyada yayılmışdır.
Azərbaycanda vulkanlar
Azərbaycan təbii ehtiyatlar və vulkanlar ölkəsdir. Azərbaycanın ərazisi palçıq vulkanlarının geniş intişar tapdığı unikal regiondur. Planetimizdə mövcud olan 850 — yə yaxın palçıq vulkanlarının 300-dən çoxu başlıca olaraq Şərqi Azərbaycan ərazisində — Abşeron yarımadasında, Şamaxı — Qobustan regionunda, aşağı Kür çökəkliyində və Bakı arxipelağında yerləşir. Həm say etibarilə, həm də bəzi xüsusiyyətlərinə (onların çoxçeşidli olması və əksəriyyətinin aktiv fəaliyyət göstərməsi) görə Azərbaycanın palçıq vulkanları digər ölkələrinkindən fərqlənir və forma müxtəlifliyi ilə diqqəti cəlb edir. Burada müxtəlif morfologiyalı (konusvari, günbəzvari, laylavari) vulkanlar mövcuddur. Yerüstü (kontinental), aktiv fəaliyyətdə olan, sönmüş, 150—250 ildən artıq fəaliyyətdə olmayan gömülmüş (qazıntı), dəniz (sualtı, ada) və çox sayda neft çıxaran vulkanlar qeydə alınmışdır. Gömülmüş vulkanlar qazılan quyularla açılmış, aerokosmik şəkillərin deşifrə üsulu ilə aşkar edilmişdir. Morfoloji cəhətdən palçıq vulkanlarının nisbi hündürlüyü 10 m—dən 400 m—dək kəsik konus şəklində olub və xarici görünüşünə görə maqmatik vulkanları xatırladır. Vulkanın təpəsi krater bəndinə uyğun gəlir. Kraterin diametri 15–500 m, əsası isə 150–3000 m və daha artıq olur.
Palçıq vulkanlar
Quruda 190 palçıq vulkanı və vulkan təzahürləri vardır. Ən böyükləri Abşerondadır — Otmanbozdağ, Bozdağ—Güzdək, Qobustanda — Torağay, Böyük Kənizədağ (onların hündürlüyü 400 metrə çatır), Mədrəsə, Qırlıq, Axtarma — Paşalı, Şorbulaq, və s. Cənubi Xəzərdə 200-dən artıq sualtı palçıq vulkanı vardır. Onların 120-si Xəzərin Azərbaycan sektorundadır. Bakı arxipelağında vulkan mənşəli 8 ada (Xərə—Zirə, Zənbil, Qarasu, Səngi—Muğan, Gil və s.) vardır. Şəkillərdə (şəkil 1—6) məşhur vulkanlardan bir neçəsinin görünüşü verilmişdir.
Palçıq vulkanizmi ilə seysmikliyin, zəlzələlərin arasında sıx əlaqə vardır. Güclü zəlzələlər də (5—6 bal və artıq) palçıq vulkanlarının fəaliyyətinin aktivləşməsinə, püskürməsinə səbəb olur. Bozdağ — Qobu vulkanı Qobu kəndindən 3 ;km şimal, şimal-şərqdə, Bakı şəhərindən 15;km şimal—qərbdə yerləşir. Qərbi Abşeronun ən böyük və fəal vulkanlarından biridir. İki hissədən ibarət olan bu vulkanın biri Qobu dağında, digəri isə ondan 800–1000 m şərqdə yerləşir. Vulkanın 100-dən çox qrifonu və salzı, 5 böyük sönmüş sopkaları vardır. Vulkan brekçiyalarının yayıldığı sahə 437 ha, sopka örtüyünün ümumi qalınlığı 80 m, vulkan tullantılarının ümumi həcmi 349,6 mln m³-dir. İlk püskürməsi 1827-ci ildə qeydə alınmışdır. 1885, 1894, 1902, 1952, 1964, 1966, 1968, 2002-ci illərdə püskürmələr baş vermişdir. Bu püskürmələrin bir qismi güclü Şamaxı zəlzələləri ilə bağlı olmuşdur (məsələn, 1902-ci il).
Palçıq vulkanların müalicəsi
Vulkan palçığının qiymətli müalicəvi əhəmiyyəti vardır.Periferik və mərkəzi əsəb sistemi, mədə — bağırsaq, oynaq, dəri xəstəlikləri, radikulit, ginekoloji, uroloji xəstəliklərin müalicəsində və kosmetologiya sahəsində vulkan palçığından geniş istifadə olunur.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Geomorfoloji terminlərin izahlı lüğəti Bakı "Elm" 2012 306
- http://www.fhn.gov.az/?aze/menu/29/7Bunları bilmək vacibdir
Xarici keçidlər
- Azərbaycan möcüzələri - Palçıq vulkanları
- Euronews TV - RSXM
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vulkan golu sonmus vulkan kraterinde soyumus lavalarin cokekliklerinde yerlesen gol Cenubi Qafqazda Kamcatkada Islandiyada Italiyada Yaponiyada yayilmisdir Qobustan vulkan golu Azerbaycanda vulkanlarQobustan palciq golu Azerbaycan tebii ehtiyatlar ve vulkanlar olkesdir Azerbaycanin erazisi palciq vulkanlarinin genis intisar tapdigi unikal regiondur Planetimizde movcud olan 850 ye yaxin palciq vulkanlarinin 300 den coxu baslica olaraq Serqi Azerbaycan erazisinde Abseron yarimadasinda Samaxi Qobustan regionunda asagi Kur cokekliyinde ve Baki arxipelaginda yerlesir Hem say etibarile hem de bezi xususiyyetlerine onlarin coxcesidli olmasi ve ekseriyyetinin aktiv fealiyyet gostermesi gore Azerbaycanin palciq vulkanlari diger olkelerinkinden ferqlenir ve forma muxtelifliyi ile diqqeti celb edir Burada muxtelif morfologiyali konusvari gunbezvari laylavari vulkanlar movcuddur Yerustu kontinental aktiv fealiyyetde olan sonmus 150 250 ilden artiq fealiyyetde olmayan gomulmus qazinti deniz sualti ada ve cox sayda neft cixaran vulkanlar qeyde alinmisdir Gomulmus vulkanlar qazilan quyularla acilmis aerokosmik sekillerin desifre usulu ile askar edilmisdir Morfoloji cehetden palciq vulkanlarinin nisbi hundurluyu 10 m den 400 m dek kesik konus seklinde olub ve xarici gorunusune gore maqmatik vulkanlari xatirladir Vulkanin tepesi krater bendine uygun gelir Kraterin diametri 15 500 m esasi ise 150 3000 m ve daha artiq olur Palciq vulkanlar Qobustan vulkan palciq Quruda 190 palciq vulkani ve vulkan tezahurleri vardir En boyukleri Abserondadir Otmanbozdag Bozdag Guzdek Qobustanda Toragay Boyuk Kenizedag onlarin hundurluyu 400 metre catir Medrese Qirliq Axtarma Pasali Sorbulaq ve s Cenubi Xezerde 200 den artiq sualti palciq vulkani vardir Onlarin 120 si Xezerin Azerbaycan sektorundadir Baki arxipelaginda vulkan menseli 8 ada Xere Zire Zenbil Qarasu Sengi Mugan Gil ve s vardir Sekillerde sekil 1 6 meshur vulkanlardan bir necesinin gorunusu verilmisdir Palciq vulkanizmi ile seysmikliyin zelzelelerin arasinda six elaqe vardir Guclu zelzeleler de 5 6 bal ve artiq palciq vulkanlarinin fealiyyetinin aktivlesmesine puskurmesine sebeb olur Bozdag Qobu vulkani Qobu kendinden 3 km simal simal serqde Baki seherinden 15 km simal qerbde yerlesir Qerbi Abseronun en boyuk ve feal vulkanlarindan biridir Iki hisseden ibaret olan bu vulkanin biri Qobu daginda digeri ise ondan 800 1000 m serqde yerlesir Vulkanin 100 den cox qrifonu ve salzi 5 boyuk sonmus sopkalari vardir Vulkan brekciyalarinin yayildigi sahe 437 ha sopka ortuyunun umumi qalinligi 80 m vulkan tullantilarinin umumi hecmi 349 6 mln m dir Ilk puskurmesi 1827 ci ilde qeyde alinmisdir 1885 1894 1902 1952 1964 1966 1968 2002 ci illerde puskurmeler bas vermisdir Bu puskurmelerin bir qismi guclu Samaxi zelzeleleri ile bagli olmusdur meselen 1902 ci il Palciq vulkanlarin mualicesi Vulkan palciginin qiymetli mualicevi ehemiyyeti vardir Periferik ve merkezi eseb sistemi mede bagirsaq oynaq deri xestelikleri radikulit ginekoloji uroloji xesteliklerin mualicesinde ve kosmetologiya sahesinde vulkan palcigindan genis istifade olunur Hemcinin baxKrater vulkan VulkanIstinadlarGeomorfoloji terminlerin izahli lugeti Baki Elm 2012 306 http www fhn gov az aze menu 29 7Bunlari bilmek vacibdirXarici kecidlerAzerbaycan mocuzeleri Palciq vulkanlari Euronews TV RSXM