Avetis Ağaronyan erm Աւետիս Ահարոնեան 4 yanvar 1866 iğdır irəvan quberniyası Rusiya imperiyası 20 mart 1948 Marsel Ermən

Avetis Ağaronyan (erm. Աւետիս Ահարոնեան; 4 yanvar 1866, İğdır, İrəvan quberniyası, Rusiya imperiyası – 20 mart 1948, Marsel) — Erməni siyasətçisi, yazıçısı, ictimai xadimi və inqilabçısı. Erməni milli hərəkatının üzvlərindən biri olmuşdur.

Avetis Ağaronyan
erm. Աւետիս Առաքելի Ահարոնյան

Ermənistan parlamentinin sədri
1 avqust 1919 – 4 noyabr 1920
Əvvəlki
Sonrakı	Hovanes Kacaznuni
Erməni Milli Şurasının sədri
oktyabr 1917 – 17 iyul 1918
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	4 yanvar 1866(1866-01-04)
Doğum yeri	İğdır, İrəvan quberniyası, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	20 mart 1948(1948-03-20)(82 yaşında)
Vəfat yeri	Marsel
Dəfn yeri	Per-Laşez qəbiristanlığı
Partiya	Daşnaksutyun
Təhsili	Lozanna Universiteti (1898–1901), Paris İncəsənət Fakültəsi^[d]
Fəaliyyəti	yazıçı, siyasətçi, müəllim
Dini	Erməni Həvari kilsəsi


Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı və fəaliyyəti

Ağaronyan 1866-cı ildə Rusiya imperiyasının Sürməli qəzasında anadan olub. Böyüdükcə doğulduğu yerin Araz çayı və Sürməli yaxınlığında yerləşən Ağrı dağı kimi təbii xüsusiyyətlərindən təsirlənmişdir.

Anası Zərdar oxuyub-yazmaq bilirdi və övladına yazıb-oxumağı öyrətməklə onu oxutdurmağı bacarırdı. İbtidai təhsilini kənd məktəbində başa vurduqdan sonra Eçmiədzindəki bitirmişdir. Ağaronyan bir neçə il müəllim işləyib, sonra İsveçrənin Lozanna Universitetində tarix və fəlsəfə üzrə təhsil alıb. Bu dövrdə o, o zaman "Troşaq" (Bayraq) qəzetinin baş redaktoru olan tanış olur. Daha sonra 1900-cü ildən hüquq fakültəsində çalışan Telemak Tutuncyan de Vartavan ilə dostlaşır və müstəqil Ermənistan yaratmaq üçün səylərini birləşdirməyə qərar verirlər. 1901-ci ildə məzun olduqdan sonra ədəbiyyat təhsili almaq Sorbonna Universitetinə qəbul oldu.

1902-ci ildə Qafqaza qayıdıb Tiflisdəki müdiri və "Mourj" (Çəkic) qəzetinin baş redaktoru kimi çalışmağa başladı. 1909-cu ildə çar hökuməti tərəfindən həbs edilərək həbsxanasına göndərilir və orada xəstələnir. İki il sonra edilən 20 min rublluq ianədən sonra azadlığa çıxır və sonra Avropaya gedir.

O, 1917-ci ildə Qafqaza qayıdıb və 1918-ci il mayın 28-də Birinci Ermənistan Respublikasının müstəqilliyini elan edən Erməni Milli Şurasına sədrlik edib, Osmanlı İmperiyası ilə Batum müqaviləsini imzalayıb.

1919-cu ildə Poqos Nübarla Paris Sülh Konfransında erməni nümayəndə heyətinin rəhbəri olmuş və burada erməni diasporu ilə bilavasitə əməkdaşlıqda "Vilson Ermənistanı"nı formalaşdıran Sevr müqaviləsini imzalamışdır.

Ağaronyan 1920-ci ildən sonra mühacirətdə, Parisdə yaşayırdı. 1926-cı ildə tərəfindən namizəd göstərilib. 1934-cü ildə insult keçirib və həyatının son on dörd ilini əlil olaraq yaşayıb. Ağaronyan 1948-ci ildə Marseldə vəfat edib.

Qalereya

Avetis Ağaronyanın məzarı
Avetis Ağaronyan ikinci arvadı Nvard ilə 1920-ci ildə Venesiyanın

İstinadlar

Erməni Sovet Ensiklopediyası (erm.). / red. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
"Catalogue des Etudiants de L'UNIVERSITÉ DE LAUSANNE : 1900-1901" (PDF). Uniris.unil.ch. 6 January 2022 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 9 March 2022.
"Nomination archive". NobelPrize.org. 1 April 2020. 9 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 9 March 2022.
Rouben Paul, Adalian. Historical Dictionary of Armenia. Scarecrow Press. 2010. səh. 77. ISBN .

Xarici keçidlər

Ağaronyan haqqında sənədli film

[_e1797589a7129eb7-1] Erməni Sovet Ensiklopediyası (erm.). / red. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[2] "Catalogue des Etudiants de L'UNIVERSITÉ DE LAUSANNE : 1900-1901" (PDF). Uniris.unil.ch. 6 January 2022 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 9 March 2022.

[3] "Nomination archive". NobelPrize.org. 1 April 2020. 9 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 9 March 2022.

[4] Rouben Paul, Adalian. Historical Dictionary of Armenia. Scarecrow Press. 2010. səh. 77. ISBN .