Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sarğı materialı və ondan istifadə etmək qaydaları — Yaranın üstünü örtmək üçün işlədilən parça materiallarıdır. Reanimatologiya və ilk tibbi yardım da daxil müxtəlif sahələrdə tətbiq edilir. Sarğı materialı hiqroskopik (yaxşı nəmçəkən) olmalı, yəni yaradakı qanı və irini hopdurmalı, tez qorumaq və asanlıqla sterilləşmək xassələrinə malik olmalıdır. Əsas sarğı materialları tənzifdən, ağ pambıqdan, liqnindən (ağac pambığı), ləçəkdən (üçbucaq formalı pambıq parçadan) ibarətdir. Tənzifdən istifadə edilməklə tabel sarğı vasitələri hazırlanır. Bunlar fərdi sarğı paketləri, müxtəlif ölçülü steril və qeyri-steril bintlər, böyük və kiçik steril salfetlər və steril sarğılardır. Bunlardan başqa, xəstəxanaların cərrahiyyə və sarğı şöbələrində tənzifdən və ya kiçik salfetlərdən tənzif kürəciklər, tamponlar, yastıqçalar, tənzif dolaqları düzəldilir ki, bunlardan da sarğı qoyarkən və cərrahiyyə əməliyyatları zamanı istifadə edilir.
Sarğıların növləri, onların qoyulması qaydaları
Yaraların yoluxmasının və ağırlaşmasının qarşısını almaq üçün görülən ilk profilaktik tədbir onlara mümkün qədər tez aseptik sarğı qoymaqdır.
Bütün yaralara steril (mikrobsuz, təmiz) sarğı qoyulur. Sarğı yaranın üstünü sarıyıb-örtən sarğı materialından ibarətdir. Yaranın sarınması prosesinə sarğı qoymaq deyilir. Sarğı, yaraya mikrob düşməsinin qarşısını alır, qanaxmanın dayanmasına kömək edir, ağrıları azaldır. Sarğı iki hissədən: yaraya toxunan daxili hissədən və sarğıya bərkidib onu yaranın üstündə saxlayan xarici hissədən ibarət olur. Sarğılar yumşaq (tənzif, parça, sintetik material sarğılar), bərkiyən (gips, nişasta sarğılar), sərt (müxtəlif materiallardan hazırlanmış şin sarğılar), sıxıcı sarğılar, yapışqan sarğılar və digər növləri olur. Yumşaq sarğılar yarada bərkidilməsi üsuluna görə bint sarğılar, ləçək sarğılar, sapandvan sarğılar və s. növlərə ayrılır. Birinci dəfə qoyulan sarğı ilk steril sarğı adlanır. Yaraya steril sarğı qoyarkən nəzərə almaq lazımdır ki, hətta ən kiçik yara belə, zədələnmiş adamın həyatı üçün təhlükə törədir, çünki o, cürbəcür mikroblarla yoluxma mənbəyinə çevrilə bilər. İlk sarğı qoymazdan əvvəl, yaranı çirkləndirmədən və yaralıya əlavə əziyyət vermədən, yara yerini açmaq lazımdır. Yaranın xarakterindən, havadan və yerli şəraitdən asılı olaraq üst paltarları ya soyundurulur, ya da tikiş yeri ilə kəsib çıxarılır. Paltarı əvvəlcə sağlam sonra isə zədələnmiş ətraflardan (qol və qıçlardan) çıxarırlar. İlin soyuq vaxtında soyuqlamanın, qarşısını almaq məqsədilə, habelə təcili surətdə ilk yardım göstərilən hallarda ağır yaralıların paltarlarını yara yerinin ətrafında kəsirlər. Yaraya yapışmış paltarı dartıb qoparmaq olmaz; belə paltarı yaranın kənarı boyu ehtiyatla qayçılamaq, sonra isə sarğı qoymaq lazımdır. Çıxarılmış paltarı əks ardıcıllıqla, yəni əvvəlcə yaralı, sonra isə sağlam ətraflara geydirirlər. Sarğı qoyarkən çalışmaq lazımdır ki, bu, yaralıda əlavə ağrı törətməsin. Bədənin sarğı qoyulan hissəsi tərpənməz halda olmalıdır. Yaranın üzərinə əvvəlcə steril tənzif, sonra isə pambıq qoyurlar. Binti sağ əldə saxlamaq, sol əllə sarğını tutmaq və bintin dolaqlarını düzəldib hamarlamaq lazımdır. Bintin yumağını sarğı yerindən uzaqlaşdırmadan, binti soldan sağa doğru elə sarıyırlar ki, onun hər qatı (dolağı) əvvəlki qatın eni boyunca yarısını əhatə etsin (ikinci qatdan başqa; sarğı sürüşməsin deyə, adətən, ikinci qatı birinci qatın üstundən dolayırlar). Dolaqlar arasında boşluq qalmamalıdır. Sıxıcı sarğı tələb olunmayan hallarda binti çox bərk dartar ki, qan dövranı pozulmasın, lakin elə bərkidirlər ki, sarğı boşalıb özü-özünə açılmasın. Əl və ayaqları onların uclarından başlayaraq sarıyırlar, bu zaman barmaqların ucları açıq qalmalıdır. Sarğının son dolağını təhlükəsiz sancaqla (ingilis sancağı) bərkidir və ya bintin ucunu ortadan iki hissəyə bölərək düyünləyirlər. Düyün yaranın üstünə düşməməlidir.
Aseptika və antiseptika haqqında anlayış
Yaraların mikroblarla çirklənmədən qorunmasında və yoluxub ağırlaşmasının qarşısının alınmasında aseptika və antiseptika çox vacib əhəmiyyətə malikdir.
Aseptika cərrahiyyə əməliyyatları, sarğıqoyma zamanı, elecə də müalicə işləri yerinə yetirilərkən yaralı və ya xəstənin yarasına, toxumalarına, orqanizminə infeksiya törədicilərinin düşməsinin qarşısını almağa yönəldilən tədbirlərə deyilir. Mikroblardan tamamilə təmizlənmiş materiallara, alətlərə, sarğı vasitələrinə steril əşyalar deyilir. Bu əşyalardakı hər cür mikrobların məhv edilməsi prosesi isə sterilizasiya adlanır. Buna, əsasən, fiziki üsulla nail olunur.
Antiseptika isə yaradakı, toxumalardakı və ya bütünlüklə orqanizmdəki mikrobların məhv edilməsinə yönəldilmiş müalicə-profilaktik tədbirləridir. Bu tədbirlər kimyəvi və bioloji üsullarla yerinə yetirilir. Mikroblara məhvedici təsir göstərən çoxlu kimyəvi maddələr və dərmanlar, habelə bioloji preparatlar mövcuddur. Belə maddələr antiseptik maddə adlanır. Yod cövhəri, tibbi spirt, xloramin, rivanol, kalium-permanqanat məhlulları və s. kimi antiseptik maddələrdən daha geniş istifadə edilir.
Fərdi sarğı paketi
Fərdi sarğı paketi ölçüləri 32x17,5 sm olan iki pambıq tənzif yastıqçadan və eni l0 sm, uzunluğu 7m olan bintdən ibarətdir. Yastıqçalar və bint sterildir, mumlu (perqament) kağıza bükülmüşdür. Paketin xarici örtüyü rezinli parçadan hazırlanmışdır. Sarğı qoyarkən paketi sol əllə tutub, sağ əllə onun xarici örtüyünü kəsmə xətti üzrə cırırlar. İkitərəfli yaralanma zamanı, hərəkət edən yastıqçaları bint boyu lazımi məsafəyə çəkib, yaranın giriş və çıxış deşiklərinin üzərini örtürlər. İkiyastıqçalı paketlərdən əlavə, tərpənməz biryastıqçalı paketlər də vardır.
Steril və qeyri-steril bintlər sarınmış halda olan tənzif zolaqdan ibarətdir. Bintin sarınmış hissəsinə bintin yumağı, sərbəst ucuna isə bintin ucu deyilir. Steril bintlər perqament kağıza hermetik bükülü olur.
Steril salfetlər bir neçə qat qatlanmış və hərəsində 20 ədəd olmaqla mumlu kağıza hermetik bükülmüş dördkünc tənzif parçalarından ibarətdir.
Böyük salfetlərin ölçüləri 70x68 sm, kiçik salfetlərinki 68x35 sm-dir.
Kiçik steril sarğı eni 14 sm, uzunluğu isə 7 m olan bintdən və onun ucuna tikilmiş 56x29 sm ölçülü bir pambıq tənzif yastıqçadan ibarətdir.
Böyük steril sarğının isə 65x45 sm ölçülü yastıqçası olur ki, ona bərkidici altı qaytan tikilmişdir. Sarğıdan geniş yaralar və yanıqlar zamanı istifadə edilir.
Steril pambıq 25 və 50 qramlıq, qeyri-steril pambıq isə 50 və 250 qramlıq bağlamalarda buraxılır və yaraya sıxıcı sarğı qoyarkən işlədilir.
Kompres pambığı (boz pambıq) şin salarkən yumşaq altlıq və kompres (yaş sarğı) üçün işlədilir. Adi pambığı liqninlə əvəz etmək olar.
Ləçək sarğılar başa, sinəyə, bazu, dirsək, diz oynaqlarına, ələ, ayağa, aralığa sarğı qoyanda işlədilir. Ləçək steril deyilsə, onda yaranın üstünü əvvəlcə steril bintlə örtür, sonra onu ləçəklə bərkidirlər. Tabel sarğı materialı olmadıqda və ya çatışmadıqda əlaltı vasitələrdən istifadə edirlər. Bu məqsədlə Maştafarov sarğıları daha rahat və sərfəlidir. Onları müxtəlif ölçüdə parça (döşəkağı, alt köynək və s.) hissələrindən istifadə etməklə hazırlayır və bərkitmək üçün uclarını kəsib bağ kimi istifadə edirlər. Əvvəlcə yaranın üstünə steril bint və ya salfet (lazımi hallarda, həmçinin pambıq) qoyur, sonra sarğının uclarını bağ kimi düzəldilmiş parça ilə sarıyıb bərkidirlər. Sinəyə, süd vəzilərinə, qarına, ətraflara Maştafarov sarğısı qoymaq olar. .
İstinadlar
- "Sarğı və sarğı qoymaq haqqında anlayış" (az.). azkurs.org. 10.10.2019. 2020-10-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-13.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Sargi Sargi materiali ve ondan istifade etmek qaydalari Yaranin ustunu ortmek ucun isledilen parca materiallaridir Reanimatologiya ve ilk tibbi yardim da daxil muxtelif sahelerde tetbiq edilir Sargi materiali hiqroskopik yaxsi nemceken olmali yeni yaradaki qani ve irini hopdurmali tez qorumaq ve asanliqla sterillesmek xasselerine malik olmalidir Esas sargi materiallari tenzifden ag pambiqdan liqninden agac pambigi lecekden ucbucaq formali pambiq parcadan ibaretdir Tenzifden istifade edilmekle tabel sargi vasiteleri hazirlanir Bunlar ferdi sargi paketleri muxtelif olculu steril ve qeyri steril bintler boyuk ve kicik steril salfetler ve steril sargilardir Bunlardan basqa xestexanalarin cerrahiyye ve sargi sobelerinde tenzifden ve ya kicik salfetlerden tenzif kurecikler tamponlar yastiqcalar tenzif dolaqlari duzeldilir ki bunlardan da sargi qoyarken ve cerrahiyye emeliyyatlari zamani istifade edilir Sargi materialiSargilarin novleri onlarin qoyulmasi qaydalariYaralarin yoluxmasinin ve agirlasmasinin qarsisini almaq ucun gorulen ilk profilaktik tedbir onlara mumkun qeder tez aseptik sargi qoymaqdir Butun yaralara steril mikrobsuz temiz sargi qoyulur Sargi yaranin ustunu sariyib orten sargi materialindan ibaretdir Yaranin sarinmasi prosesine sargi qoymaq deyilir Sargi yaraya mikrob dusmesinin qarsisini alir qanaxmanin dayanmasina komek edir agrilari azaldir Sargi iki hisseden yaraya toxunan daxili hisseden ve sargiya berkidib onu yaranin ustunde saxlayan xarici hisseden ibaret olur Sargilar yumsaq tenzif parca sintetik material sargilar berkiyen gips nisasta sargilar sert muxtelif materiallardan hazirlanmis sin sargilar sixici sargilar yapisqan sargilar ve diger novleri olur Yumsaq sargilar yarada berkidilmesi usuluna gore bint sargilar lecek sargilar sapandvan sargilar ve s novlere ayrilir Birinci defe qoyulan sargi ilk steril sargi adlanir Yaraya steril sargi qoyarken nezere almaq lazimdir ki hetta en kicik yara bele zedelenmis adamin heyati ucun tehluke toredir cunki o curbecur mikroblarla yoluxma menbeyine cevrile biler Ilk sargi qoymazdan evvel yarani cirklendirmeden ve yaraliya elave eziyyet vermeden yara yerini acmaq lazimdir Yaranin xarakterinden havadan ve yerli seraitden asili olaraq ust paltarlari ya soyundurulur ya da tikis yeri ile kesib cixarilir Paltari evvelce saglam sonra ise zedelenmis etraflardan qol ve qiclardan cixarirlar Ilin soyuq vaxtinda soyuqlamanin qarsisini almaq meqsedile habele tecili suretde ilk yardim gosterilen hallarda agir yaralilarin paltarlarini yara yerinin etrafinda kesirler Yaraya yapismis paltari dartib qoparmaq olmaz bele paltari yaranin kenari boyu ehtiyatla qaycilamaq sonra ise sargi qoymaq lazimdir Cixarilmis paltari eks ardicilliqla yeni evvelce yarali sonra ise saglam etraflara geydirirler Sargi qoyarken calismaq lazimdir ki bu yaralida elave agri toretmesin Bedenin sargi qoyulan hissesi terpenmez halda olmalidir Yaranin uzerine evvelce steril tenzif sonra ise pambiq qoyurlar Binti sag elde saxlamaq sol elle sargini tutmaq ve bintin dolaqlarini duzeldib hamarlamaq lazimdir Bintin yumagini sargi yerinden uzaqlasdirmadan binti soldan saga dogru ele sariyirlar ki onun her qati dolagi evvelki qatin eni boyunca yarisini ehate etsin ikinci qatdan basqa sargi surusmesin deye adeten ikinci qati birinci qatin ustunden dolayirlar Dolaqlar arasinda bosluq qalmamalidir Sixici sargi teleb olunmayan hallarda binti cox berk dartar ki qan dovrani pozulmasin lakin ele berkidirler ki sargi bosalib ozu ozune acilmasin El ve ayaqlari onlarin uclarindan baslayaraq sariyirlar bu zaman barmaqlarin uclari aciq qalmalidir Sarginin son dolagini tehlukesiz sancaqla ingilis sancagi berkidir ve ya bintin ucunu ortadan iki hisseye bolerek duyunleyirler Duyun yaranin ustune dusmemelidir SargiAseptika ve antiseptika haqqinda anlayisYaralarin mikroblarla cirklenmeden qorunmasinda ve yoluxub agirlasmasinin qarsisinin alinmasinda aseptika ve antiseptika cox vacib ehemiyyete malikdir Aseptika cerrahiyye emeliyyatlari sargiqoyma zamani elece de mualice isleri yerine yetirilerken yarali ve ya xestenin yarasina toxumalarina orqanizmine infeksiya toredicilerinin dusmesinin qarsisini almaga yoneldilen tedbirlere deyilir Mikroblardan tamamile temizlenmis materiallara aletlere sargi vasitelerine steril esyalar deyilir Bu esyalardaki her cur mikroblarin mehv edilmesi prosesi ise sterilizasiya adlanir Buna esasen fiziki usulla nail olunur Antiseptika ise yaradaki toxumalardaki ve ya butunlukle orqanizmdeki mikroblarin mehv edilmesine yoneldilmis mualice profilaktik tedbirleridir Bu tedbirler kimyevi ve bioloji usullarla yerine yetirilir Mikroblara mehvedici tesir gosteren coxlu kimyevi maddeler ve dermanlar habele bioloji preparatlar movcuddur Bele maddeler antiseptik madde adlanir Yod covheri tibbi spirt xloramin rivanol kalium permanqanat mehlullari ve s kimi antiseptik maddelerden daha genis istifade edilir Ferdi sargi paketiFerdi sargi paketi Ferdi sargi paketi olculeri 32x17 5 sm olan iki pambiq tenzif yastiqcadan ve eni l0 sm uzunlugu 7m olan bintden ibaretdir Yastiqcalar ve bint sterildir mumlu perqament kagiza bukulmusdur Paketin xarici ortuyu rezinli parcadan hazirlanmisdir Sargi qoyarken paketi sol elle tutub sag elle onun xarici ortuyunu kesme xetti uzre cirirlar Ikiterefli yaralanma zamani hereket eden yastiqcalari bint boyu lazimi mesafeye cekib yaranin giris ve cixis desiklerinin uzerini orturler Ikiyastiqcali paketlerden elave terpenmez biryastiqcali paketler de vardir Steril ve qeyri steril bintler sarinmis halda olan tenzif zolaqdan ibaretdir Bintin sarinmis hissesine bintin yumagi serbest ucuna ise bintin ucu deyilir Steril bintler perqament kagiza hermetik bukulu olur Steril ve qeyri steril bintler Steril salfetler bir nece qat qatlanmis ve heresinde 20 eded olmaqla mumlu kagiza hermetik bukulmus dordkunc tenzif parcalarindan ibaretdir Boyuk salfetlerin olculeri 70x68 sm kicik salfetlerinki 68x35 sm dir Kicik steril sargi eni 14 sm uzunlugu ise 7 m olan bintden ve onun ucuna tikilmis 56x29 sm olculu bir pambiq tenzif yastiqcadan ibaretdir Boyuk steril sarginin ise 65x45 sm olculu yastiqcasi olur ki ona berkidici alti qaytan tikilmisdir Sargidan genis yaralar ve yaniqlar zamani istifade edilir Steril pambiq 25 ve 50 qramliq qeyri steril pambiq ise 50 ve 250 qramliq baglamalarda buraxilir ve yaraya sixici sargi qoyarken isledilir Steril pambiq Kompres pambigi boz pambiq sin salarken yumsaq altliq ve kompres yas sargi ucun isledilir Adi pambigi liqninle evez etmek olar Lecek sargilar basa sineye bazu dirsek diz oynaqlarina ele ayaga araliga sargi qoyanda isledilir Lecek steril deyilse onda yaranin ustunu evvelce steril bintle ortur sonra onu lecekle berkidirler Tabel sargi materiali olmadiqda ve ya catismadiqda elalti vasitelerden istifade edirler Bu meqsedle Mastafarov sargilari daha rahat ve serfelidir Onlari muxtelif olcude parca dosekagi alt koynek ve s hisselerinden istifade etmekle hazirlayir ve berkitmek ucun uclarini kesib bag kimi istifade edirler Evvelce yaranin ustune steril bint ve ya salfet lazimi hallarda hemcinin pambiq qoyur sonra sarginin uclarini bag kimi duzeldilmis parca ile sariyib berkidirler Sineye sud vezilerine qarina etraflara Mastafarov sargisi qoymaq olar Lecek sargilarIstinadlar Sargi ve sargi qoymaq haqqinda anlayis az azkurs org 10 10 2019 2020 10 09 tarixinde Istifade tarixi 2020 09 13