Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1958 Livan böhranı — 1958 Livan böhranı Amerika Birləşmiş Ştatlarının bu ölkəyə hərbi müdaxiləsi ilə nəticələnən siyasi və dini gərginliyin səbəb olduğu siyasi böhran.Bu müdaxilə Prezident Kamil Chamounun kömək tələb etməsi ilə başlamış və prezidentin öz vəzifə səlahiyyətlərinə bitirməsinə qədər-3ay davam etmişdir. Amerika və Livan ordusu birlikdə Beyrut limanını və Beyrut Beynəlxalq hava limanını ələ keçirtmişdi. Böhran birdikdən sonra ABŞ ordusu ölkəni tərk etmişdir.
| 1958 Livan böhranı | |||
|---|---|---|---|
| Soyuq Müharibə | |||
 | |||
| Tarix | 15 iyul-25 oktyabr 1958 | ||
| Yeri | Livan,Beyrut | ||
| Səbəbi | Vətəndaş müharibəsi | ||
| Nəticəsi | Hökümətin qələbəsi | ||
| Ərazi dəyişikliyi | Beyrut limanı,Beyrut beynəlxalq hava limanı | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| | |||
| İtkilər | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Tarixi
1958-ci ilin iyulunda Livan Maronet xristianları ilə Müsəlmanlar arasında ola biləcək Vətəndaş müharibəsi ilə üz-üzə idi.1956-cı ilin əvvəllərində qərb yönümlü Xristian prezident Kamil Chamounun Süveyş böhranı zamanı Misirə hücum edən qərb dövlətləri ilə əlaqəsini kəsməməsi prezident Camal Əbdül Nasir başda olmaqla Misir xalqının qəzəbinə səbəb olmuşdu. Chamonun Bağdad paktına olan sadiqliyi isə vəziyyətin daha gərginləşməsinə səbəb olmuşdu.Prezident Nasir Bagdad paktını Ərəb millətinə qarşı təhlükə kimi dəyərləndirirdi. Chamonun etdiklərinə qarşılıq olaraq Misir və Suriya Birləşmiş Ərəb Respublikasını yaratdı. Livanın Sünni Baş naziri Rəşid Kərimi 1956 və 1958 hadisələrində Nasirin tərəfində idi. Bu vaxt Ölkənin müsəlman əhalisi Livanın Birləşmiş Ərəb Respublikasina qoşulmasına, xristian əhali isə ölkənin qərb dövlətləri ilə əlaqəsinin güclənməsinə çalışırdılar. Suriya vasitəsi ilə Birləşmiş Ərəb Respublikasının silahlandırdığı Müsəlman qrupunun törətdiyi üsyandandan sonra prezident Chamoun Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasına bu məsələ barədə şikayət ünvanladı. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı araşdırma üçün bir qrup nümayəndə göndərsədə, sonda Birləşmiş Ərəb Respublikasının bu hadisədə iştirakına dair heç bir sübut tapılmır. İraqdakı 14 iyul çevrilişi, olkədəki qeyri-sabit şərait prezident Chamonu ABŞ-dən kömək istəməyə məcbur edir.
"Mavi Yarasa" Əməliyyatı
Amerika Birləşmiş Ştatları Prezidenti Dvayt Eyzenhaver, 15 İyul 1958-ci ildə Mavi Yarasa Əməliyyatına icazə verdi. Bu, Eisenhower doktrinasının ilk tətbiqi idi, bunun altında ABŞ beynəlxalq kommunizm tərəfindən təhdid edildiyi düşünülən rejimləri qorumaq üçün hərbi müdaxilə edəcəyini açıqladı. Əməliyyatın məqsədi Livan prezidenti Camille Chamounun Suriya və Misirdən gələn daxili müxalifət və təhdidlərə qarşı dəstəklənməsi idi. Plan şəhərdən bir neçə mil cənubda yerləşən Beyrut Beynəlxalq Hava Limanını tutmaq, sonra Beyrut limanınının və eləcə də şəhərin təhlükəsizliyini təmin idi.
Mavi Bat Əməliyyatı əmrləri silsiləsi belə idi: Strateji səviyyədə Eyzenhaver rəhbərliyi; Xüsusi Komandanlıq, Yaxın Şərq (SPECCOMME, Baş Komandan, ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələri, Şərqi Atlantik və Aralıq dənizi) üçün əməliyyat səviyyəsində; Altıncı Donanma, təyyarə daşıyıcıları ABŞ Saratoga, ABŞ Essex və ABŞ Wasp, ABŞ Des Moines və ABŞ Boston kreyserləri və iki qırıcı heyət. İyun ayının sonunda Essex və Boston Yunanıstanın Piraeus bölgəsində lövbər saldılar, vitse-admiral Çarlz Braun bayrağını dalğalandıran Des Moines isə Villefranche-sur-Mer'də idi. Quru qüvvələrinə taktiki səviyyədə 2-ci Müvəqqəti Dəniz Qüvvələri (Tapşırıq Gücü 62) və Ordu Tapşırıq Qüvvələri 201 daxildir. Bu üç komponentin hər biri Əməliyyat Planı 215-58 və onun icrasına təsir göstərmişdir. Əməliyyata 14000-dən çox əsgər, o cümlədən 8509 Amerika Birləşmiş Ştatları Ordusunun şəxsi heyəti, 1-ci Hava qüvvələri Döyüş Qrupundan olan bir heyət, 24-cü Piyada Diviziyasından 187-ci Piyada və Birləşmiş Ştatların Dəniz Qüvvələrinin (2-ci Müvəqqəti Dəniz Qüvvələri) 5,670 zabit və əsgəri də daxil idi. (Batalyon General Sidney S. Wade rəhbərliyindəki 1/8 və 2/2 batalyon eniş komandaları). 2-ci Batalyon 8-ci Dəniz Donanması 16 iyulda Şimali Karolinanın Cherry Point-dən 54 saatlıq bir uçuşdan sonra gəldi. Onların heyətinə 40.000 gəmiçi və 70 gəmi daxil idi. 16 İyul 1958-ci ildə, Admiral James L. Holloway, kiçik, CINCNELM və CINCSPECCOMME, Londondan Beyrut hava limanına uçdu və əməliyyatın qalan hissəsini döyüşü idarə etdiyi ABŞ Taconic-də davam etdi.ABŞ 25 oktyabr 1958-ci ildə qüvvələrini geri çəkdi.
Prezident Eyzenhaver, diplomat Robert D. Murfini Livana şəxsi nümayəndəsi olaraq göndərdi. Murphy mübahisənin hər iki tərəfinin qarşılıqlı razılıq əldə etməsində əhəmiyyətli bir rol oynadı. Çamounun 22 sentyabra-səlahiyyətlərinin sonuna qədər hakimiyyətdə qalması, general Fuad Çehab'ın gələcək prezident secilməsi qərarı alındı.
Baş nazir Rəşid Karami 1958-ci il böhranı bitdikdən sonra Yeni hökuməti qurdu.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Thomas A. Bryson, Tars, Turks, and Tankers: The Role of the United States Navy in the Middle East, Scarecrow Press, Inc.: (NJ) and London, 1980, 128.
- Scott Jackman, Political Success in War: A Criterion for Success, DTIC.
- For more on the naval and Marine Corps forces involved, see Bryson, 1980, 126–140.
- "Amphibious Warfare History". GlobalSecurity.org. 2020-09-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-03-22.
- Bryson, 1980, 131.
Xarici keçidlər
- Qlobal təhlükəsizlik – Mavi Yarasa əməliyyatı (ing.)
- Sürətli yerləşdirmə logistikası: Livan, 1958 2018-12-11 at the Wayback Machine (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
1958 Livan bohrani 1958 Livan bohrani Amerika Birlesmis Statlarinin bu olkeye herbi mudaxilesi ile neticelenen siyasi ve dini gerginliyin sebeb oldugu siyasi bohran Bu mudaxile Prezident Kamil Chamounun komek teleb etmesi ile baslamis ve prezidentin oz vezife selahiyyetlerine bitirmesine qeder 3ay davam etmisdir Amerika ve Livan ordusu birlikde Beyrut limanini ve Beyrut Beynelxalq hava limanini ele kecirtmisdi Bohran birdikden sonra ABS ordusu olkeni terk etmisdir 1958 Livan bohraniSoyuq MuharibeTarix 15 iyul 25 oktyabr 1958Yeri Livan BeyrutSebebi Vetendas muharibesiNeticesi Hokumetin qelebesiErazi deyisikliyi Beyrut limani Beyrut beynelxalq hava limaniMunaqise terefleriLivan hokumeti Livan muxalifetiKomandan lar Kamil Chamoun Resid KerimiTereflerin quvvesi ABS Birlesmis Ereb RespublikasiItkiler 1000 5000 Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixi1958 ci ilin iyulunda Livan Maronet xristianlari ile Muselmanlar arasinda ola bilecek Vetendas muharibesi ile uz uze idi 1956 ci ilin evvellerinde qerb yonumlu Xristian prezident Kamil Chamounun Suveys bohrani zamani Misire hucum eden qerb dovletleri ile elaqesini kesmemesi prezident Camal Ebdul Nasir basda olmaqla Misir xalqinin qezebine sebeb olmusdu Chamonun Bagdad paktina olan sadiqliyi ise veziyyetin daha gerginlesmesine sebeb olmusdu Prezident Nasir Bagdad paktini Ereb milletine qarsi tehluke kimi deyerlendirirdi Chamonun etdiklerine qarsiliq olaraq Misir ve Suriya Birlesmis Ereb Respublikasini yaratdi Livanin Sunni Bas naziri Resid Kerimi 1956 ve 1958 hadiselerinde Nasirin terefinde idi Bu vaxt Olkenin muselman ehalisi Livanin Birlesmis Ereb Respublikasina qosulmasina xristian ehali ise olkenin qerb dovletleri ile elaqesinin guclenmesine calisirdilar Suriya vasitesi ile Birlesmis Ereb Respublikasinin silahlandirdigi Muselman qrupunun toretdiyi usyandandan sonra prezident Chamoun Birlesmis Milletler Teskilatinin Tehlukesizlik Surasina bu mesele barede sikayet unvanladi Birlesmis Milletler Teskilati arasdirma ucun bir qrup numayende gondersede sonda Birlesmis Ereb Respublikasinin bu hadisede istirakina dair hec bir subut tapilmir Iraqdaki 14 iyul cevrilisi olkedeki qeyri sabit serait prezident Chamonu ABS den komek istemeye mecbur edir ABS herbcileri Beyrut limaninda Mavi Yarasa EmeliyyatiAmerika Birlesmis Statlari Prezidenti Dvayt Eyzenhaver 15 Iyul 1958 ci ilde Mavi Yarasa Emeliyyatina icaze verdi Bu Eisenhower doktrinasinin ilk tetbiqi idi bunun altinda ABS beynelxalq kommunizm terefinden tehdid edildiyi dusunulen rejimleri qorumaq ucun herbi mudaxile edeceyini aciqladi Emeliyyatin meqsedi Livan prezidenti Camille Chamounun Suriya ve Misirden gelen daxili muxalifet ve tehdidlere qarsi desteklenmesi idi Plan seherden bir nece mil cenubda yerlesen Beyrut Beynelxalq Hava Limanini tutmaq sonra Beyrut limanininin ve elece de seherin tehlukesizliyini temin idi source source source source source source track Eyzenhaver Livan xeberlerinde Mavi Bat Emeliyyati emrleri silsilesi bele idi Strateji seviyyede Eyzenhaver rehberliyi Xususi Komandanliq Yaxin Serq SPECCOMME Bas Komandan ABS Herbi Deniz Quvveleri Serqi Atlantik ve Araliq denizi ucun emeliyyat seviyyesinde Altinci Donanma teyyare dasiyicilari ABS Saratoga ABS Essex ve ABS Wasp ABS Des Moines ve ABS Boston kreyserleri ve iki qirici heyet Iyun ayinin sonunda Essex ve Boston Yunanistanin Piraeus bolgesinde lovber saldilar vitse admiral Carlz Braun bayragini dalgalandiran Des Moines ise Villefranche sur Mer de idi Quru quvvelerine taktiki seviyyede 2 ci Muveqqeti Deniz Quvveleri Tapsiriq Gucu 62 ve Ordu Tapsiriq Quvveleri 201 daxildir Bu uc komponentin her biri Emeliyyat Plani 215 58 ve onun icrasina tesir gostermisdir Emeliyyata 14000 den cox esger o cumleden 8509 Amerika Birlesmis Statlari Ordusunun sexsi heyeti 1 ci Hava quvveleri Doyus Qrupundan olan bir heyet 24 cu Piyada Diviziyasindan 187 ci Piyada ve Birlesmis Statlarin Deniz Quvvelerinin 2 ci Muveqqeti Deniz Quvveleri 5 670 zabit ve esgeri de daxil idi Batalyon General Sidney S Wade rehberliyindeki 1 8 ve 2 2 batalyon enis komandalari 2 ci Batalyon 8 ci Deniz Donanmasi 16 iyulda Simali Karolinanin Cherry Point den 54 saatliq bir ucusdan sonra geldi Onlarin heyetine 40 000 gemici ve 70 gemi daxil idi 16 Iyul 1958 ci ilde Admiral James L Holloway kicik CINCNELM ve CINCSPECCOMME Londondan Beyrut hava limanina ucdu ve emeliyyatin qalan hissesini doyusu idare etdiyi ABS Taconic de davam etdi ABS 25 oktyabr 1958 ci ilde quvvelerini geri cekdi Prezident Eyzenhaver diplomat Robert D Murfini Livana sexsi numayendesi olaraq gonderdi Murphy mubahisenin her iki terefinin qarsiliqli raziliq elde etmesinde ehemiyyetli bir rol oynadi Camounun 22 sentyabra selahiyyetlerinin sonuna qeder hakimiyyetde qalmasi general Fuad Cehab in gelecek prezident secilmesi qerari alindi Bas nazir Resid Karami 1958 ci il bohrani bitdikden sonra Yeni hokumeti qurdu Hemcinin baxLivan Livan vetendas muharibesiIstinadlarThomas A Bryson Tars Turks and Tankers The Role of the United States Navy in the Middle East Scarecrow Press Inc NJ and London 1980 128 Scott Jackman Political Success in War A Criterion for Success DTIC For more on the naval and Marine Corps forces involved see Bryson 1980 126 140 Amphibious Warfare History GlobalSecurity org 2020 09 03 tarixinde Istifade tarixi 2011 03 22 Bryson 1980 131 Xarici kecidlerQlobal tehlukesizlik Mavi Yarasa emeliyyati ing Suretli yerlesdirme logistikasi Livan 1958 2018 12 11 at the Wayback Machine ing