Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
223-cü Qırmızı Bayraqlı Belqrad diviziyası — İkinci Dünya Müharibəsi illərində SSRİ Silahlı Qüvvələrinin tərkibində milli Azərbaycan hərbi birləşməsi.
| 223-cü atıcı diviziya | |
|---|---|
| 223-cü Qırmızı Bayraqlı Belqrad diviziyası | |
 | |
| Növü | Atıcı |
| Yaranma tarixi | oktyabr 1941-ci il |
| Ölkə | SSRİ |
| Daxildir | Quru qoşunları |
| Ləqəbi | "Belqrad diviziyası" |
| Müharibələr | İkinci Dünya Müharibəsi |
| Döyüşlər | İkinci Dünya Müharibəsi 1942—1943: Qafqaz döyüşü 1943: Donbas əməliyyatı 1943: Dnepropetrovsk əməliyyatı 1943-1944: Dnepropetrovsk-Karpat əməliyyatı 1944: Berezneqat-Sniqirov hücum əməliyyatı 1944: Odessa hücum əməliyyatı 1944: Belqrad əməliyyatı 1944-1945: Budapeşt əməliyyatı 1945: Vyana döyüşü (1945) 1945: Bratislava-Branovsk hücum əməliyyatı |
| Fərqlənmə nişanları |  |
| Komandanlıq | |
| Məşhur komandirləri | Heybət Heybətov |
Tarixi
SSRİ Dövlət Müdafiə Komitəsinin 1941-ci il oktyabrın 14-də 0104 nömrəli əmri ilə Zaqafqaziya Cəbhəsində 14 oktyabr 1941-ci il 795ss nömrəli qərarı ilə arxa cəbhə hissələrinin şəxsi heyətindən (168-ci ehtiyat atıcı alayı əsasında) yaradılmışdır. Əvvəlcə hərbi birləşmə Sumqayıtda yerləşmişdi. Diviziyanın şəxsi heyətinin komplektləşməsi Azərbaycan SSR ərazisində Quba — Sarvan — Çarxı — Qusar — Dəvəçi rayonlarında aparılmışdır. Baş Qərargahın 2 yanvar 1942-ci il tarixli 170005 nömrəli göstərişi ilə Mahaçqala bölgəsinə yeridilmişdir.
Qafqaz cəbhəsi
SSRİ Dövlət Müdafiə Komitəsinin 03.03.1942-ci il tarixli Org / 2/534 göstərişi ilə Azərbaycan milli diviziyasına çevrilmişdir. 05.15.1942-ci ildə müntəzəm ordu tərkibinə (Zaqafqaziya Hərbi Dairəsinin cəbhəyə çevrilməsi ilə) daxil oldu. Baş Qərargahın 06.07.1942-ci il tarixli 170441 nömrəli direktivi əsasında Bakı istiqamətini müdafiə etmək üçün Mahaçqala rayonu ərazisinə yerləşdirilən 44-cü Ordunun sərəncamına verildi. Baş Qərargahın 07.30.1942-ci il tarixli 170536 nömrəli göstərişi ilə diviziya Dərbənd və Samur mövqelərini, 09.09.1942-ci il tarixli 170628 nömrəli göstərişlə isə Terekin cənub sahili boyunca müdafiə mövqeləri tutdu.
1942-ci il sentyabrın 16-da 44-cü Ordunun komandanı general-mayor İ. Petrov diviziyada olarkən komandir polkovnik Heybət Heybətova və alay komissarı Ə. Məmmədova 100–110 km-lik yürüş üçün hazırlıqlara başlamağı əmr etdi. Bu yüruşlə Babayurd qoyunçuluq ferması, Kizlyarın cənubunda yerləşən Germenchi-Otar — Lüksemburq xəttinə çıxılmalı idi. Sentyabrın 27-də diviziya 120 kilometrlik yürüşdən sonra göstərilən mövqeləri tutur. 1942-ci il noyabrın sonunda 223-cü diviziya brinci eşelonun hissələrini əvəz edir və 1942-ci il dekabrın 1-nə qədər Xəzər dənizindən Qudermesə qədər olan xətti müdafiəsi ilə məşğul olur. Qafqaz döyüşünün hücum mərhələsinin bir hissəsi olaraq, diviziya Mozdok-Stavropol (1943-cü il 01–24 yanvar) və Tixoretsk-Yeisk (1943-cü il 24 yanvar — 4 fevral) hücum əməliyyatlarında iştirak etmişdir. Sonra diviziya Krasnodar hücum əməliyyatında iştirak edir (1943-cü il 9 fevral — 16 mart). Baş Qərargahın 29.03.1943-cü il tarixli 46086 nömrəli göstərişi tamamlandıqdan sonra diviziya 46-cı Ordunun tərkibinə daxil edilərək (06.04.1943-cü ildə 04.04.1943-cü ildən Səhra Hərbi Dairəsinə çevrilən Ehtiyat Cəbhənin sərəncamına verildi) Millerovo rayonu ərazisinə köçürüldü.
Ukrayna cəbhəsi
1943-cü ilin iyunun 1-də diviziya 46-cı Ordunun digər hissələri ilə birlikdə Cənub-Qərb cəbhəsinə verildi. 1943-cü il iyulun 23-də diviziya yenidən Baş Qərargahın ehtiyatına daxil edilsə də, 1943-cü il avqustun 7-də yenidən müntəzəm ordunun tərkibinə qaytarıldı. Hərbi birləşmə Donbassdakı hücum əməliyyatında (13.08–22.09.1943), sonra isə Dnepr döyüşündə (Dnepropetrovsk əməliyyatı 23.10–23.12.1943) iştirak edir.
Dnepr döyüşü başa çatdıqdan sonra diviziya Sağ Sahil Ukraynasını azad etmək əməliyyatında iştirak edir (Dnepr-Karpat əməliyyatı). Əvvəlcə (1944-cü il fevralın sonuna qədər) 2-ci 57-ci Ordunun tərkibində (22 fevral 1944-cü ildən 3-cü Ukrayna Cəbhəsi) İngulets çayının sağ sahilində plasdarmı qoruyur və sonra Berezneqovato-Snigirevskaya (05–18-18.1944) və Odessa (26.03–14.04.1944) hücum əməliyyatlarına cəlb olunur.
Sağ Sahil Ukraynasının azad edilməsi başa çatdıqdan sonra, diviziya 1944-cü ilin avqustuna qədər müdafiə mövqelərində qərar tutur və daha sonra Moldovanın (1944-cü il avqustun 20–29-da keçirilən Kişinyov-İzmail əməliyyatı), Rumıniya və Bolqarıstanın azad edilməsində iştirak edir. 1944-cü ilin sentyabrında hərbi birləşmə Bolqarıstan-Yuqoslaviya sərhədində yenidən toparlanaraq Yuqoslaviyanın azad edilməsində qəhrəmanlıq göstərir. Belqrad hücum əməliyyatı zamanı (1944-cü il sentyabrın 20–28-i) 223-cü Atıcı diviziyasının hissələri 57-ci Ordunun digər birləşmələri, 46-cı Ordu, Dunay Hərbi Donanması və Yuqoslaviya Xalq Azadlıq Ordusunun qüvvələri ilə birlikdə 10/20/1944-cü il oktyabrın 10-da Belqrad şəhərinə daxil olurlar. Şəhərin azad edilməsində fərqləndiklərinə görə hərbi birləşməyə "Belqrad Diviziyası" fəxri adı verildi.
Balkanda döyüşlər
Belqrad əməliyyatından sonra diviziya Macarıstanın azad edilməsində iştirak edir. Budapeşt hücum əməliyyatının bir hissəsi olaraq, diviziya Szekesfehervar-Eszterqomskoy əməliyyatına cəl olunur (20.12.1944–13.02.1945). Bu əməliyyat nəticəsində Budapeşt şəhərinin mühasirəsi xaricində cəbhə yaradılır.. Macarıstanın paytaxtını ələ keçirdikdən sonra 2-ci Ukrayna Cəbhəsinin 46-cı Ordusunun tərkibində diviziya Vyana əməliyyatında iştirak edir (13.03.-04.15.1945-ci il). Vyanaya hücumun bir hissəsi olaraq 223-cü Atıcı diviziyası Dyerr əməliyyatında (03.13.-04.04.1945-ci il) və birbaşa Avstriya paytaxtına edilən hücumda iştirak edir (1945-ci il aprelin 4-dən 15-nə qədər). Vyananın azad edilməsində fərqləndiyinə görə diviziya ilə təltif edildi.
Müharibənin sonunda diviziya Çexoslovakiyanın bir sıra bölgələrini azad edərək Bratislava-Brnovsk əməliyyatında iştirak etdi (25.03.-05.05.1945-ci il).
Baş Qərargahın 1945-ci il mayın 29-dakı 11098 nömrəli göstərişi ilə 223-cü diviziya 46-cı ordunun digər bölmələri ilə birlikdə Cənubi Qüvvələr Qrupuna daxil oldu.
Hərbi birləşmə Azərbaycan milli diviziyası sayılsa da, zaman keçdikcə tərkibi ciddi itkilərə məruz qaldığından və bu itkilər doldurulmadığına görə hərbi hissədə azərbaycanlıların milli tərkibi nisbəti xeyli azalmışdı. Belə ki, 1943-cü il yanvarın 1-də azərbaycanlılar diviziyanın şəxsi heyətinin 86,1%-ni təşkil edirdilərsə, 1943-cü il iyulun 7-də 24,6%, 1944-cü il yanvarın 1-də 19,4%, 1944-cü il iyulun 1-də isə kontingentin cəmi 11,2%-ni təşkil edirdilər.
Tam adı
223-cü Qırmızı Bayraqlı Belqrad diviziyası
Tabe olduğu hərbi birləşmələr
- Zaqafqaziya cəbhəsi — 1941-ci ilin oktyabrından 30.12.1941-ci ilə qədər
- Qafqaz cəbhəsi — 30.12.1941–28.01.1942-ci ilə qədər
- Zaqafqaziya Hərbi Dairəsi — 1942-ci il 28 yanvar — 1942-ci il 15 may tarixləri arasında
- Zaqafqaziya cəbhəsi — 15.05.1942–07.06.1942-ci ilə qədər
- Zaqafqaziya cəbhəsi, 44-cü ordu — 07.06.1942–10.08.1942-ci ilə qədər
- Zaqafqaziya cəbhəsi, Şimali ordu qrupu, 44-cü ordu — 10.08.1942-ci ildən 1942-ci ilin noyabr ayınadək
- Zaqafqaziya cəbhəsi, Şimali ordu qrupu, 58-ci ordu — 1942-ci ilin noyabr-dekabr aylarında
- Zaqafqaziya cəbhəsi, Şimali ordu qrupu, 44-cü ordu — 1942-ci ilin dekabrında — 1943-cü ilin yanvarına qədər
- Şimali Qafqaz cəbhəsi, 37-ci Ordu — 1943-cü ilin yanvar-fevral ayları
- Şimali Qafqaz cəbhəsi — 1943-cü ilin fevralından 29.03.1943-cü ilə qədər
- 46-cı ordu — Baş Qərargahın ehtiyat qüvvəsi — 03.29.1943–06.04.1943-cü il
- Ehtiyat cəbhəsi, 46-cı Ordu — Baş Qərargahın ehtiyat qüvvəsi 06.04.1943–15.04.1943-cü il.
- Səhra Hərbi Dairəsi, 46-cı ordu — 04.15.1943–31.05.1943-cü ilə qədər
- Cənub-qərb cəbhəsi, 46-cı ordu — 01.06.1943-cü ildən 23.07.1943-cü ilə qədər
- 46-cı ordu — Baş Qərargahın ehtiyat qüvvəsi — 07.23.1943–07.08.1943-cü ilə qədər
- Cənub-qərb cəbhəsi, 46-cı ordu — 07.08.1943–10.09.1943-cü il tarixlərində
- Çöl Cəbhəsi, 46-cı ordu — 11 sentyabr 1943-cü ildən 2 oktyabr 1943-cü ilədək
- Cənub-qərb cəbhəsi, 46-cı ordu 03.10.1943–20.10.1943-cü il tarixlərində
- 3-cü Ukrayna cəbhəsi, 46-cı Ordu — 1943-cü il oktyabrın sonunda
- 2-ci Ukrayna cəbhəsi, 7-ci qvardiya ordusu, 24-cü qvardiya atıcı korpusu — 1943-cü ilin oktyabr-noyabr aylarında
- 2-ci Ukrayna cəbhəsi, 7-ci qvardiya ordusu, 49-cu atıcı korpusu — 1943-cü ilin noyabr-dekabr aylarında
- 3-cü Ukrayna cəbhəsi, 46-cı Ordu — 1943-cü il oktyabrın sonunda
- 2-ci Ukrayna cəbhəsi, 7-ci qvardiya ordusu, 24-cü qvardiya atıcı korpusu — 1943-cü ilin oktyabr-noyabr aylarında
- 2-ci Ukrayna cəbhəsi, 7-ci qvardiya ordusu, 49-cu atıcı korpusu — 1943-cü ilin noyabr-dekabr aylarında
- 2-ci Ukrayna Cəbhəsi, 57-ci ordu, 49-cu atıcı korpusu — 1943-cü ilin dekabrı — 1944-cü ilin yanvarı
- 2-ci Ukrayna cəbhəsi, 57-ci ordu, 68-ci atıcı korpusu — 1944-cü ilin yanvar-fevral aylarında
- 3-cü Ukrayna cəbhəsi, 57-ci ordu, 64-cü atıcı korpusu — 1944-cü ilin fevral-mart aylarında
- 3-cü Ukrayna cəbhəsi, 57-ci ordu, 68-ci atıcı korpusu — 1944-cü ilin mart-noyabr aylarında
- 3-cü Ukrayna cəbhəsi, 68-ci atıcı korpusu — 1944-cü ilin noyabr-dekabr aylarında
- 3-cü Ukrayna cəbhəsi, 4-cü qvardiya ordusu, 68-ci atıcı korpusu — 1944-cü ilin dekabrı — 1945-ci ilin yanvarı
- 3-cü Ukrayna cəbhəsi, 4-cü qvardiya ordusu, 20-ci qvardiya atıcı korpusu — 1945-ci ilin yanvar-fevral aylarında
- 2-ci Ukrayna cəbhəsi, 46-cı ordu, 23-cü atıcı korpusu — 1945-ci ilin fevral-aprel aylarında
- 2-ci Ukrayna cəbhəsi, 46-cı ordu, 75-ci atıcı korpusu — 1945-ci ilin aprelindən
Tərkibi
- 1037-ci Suvorov ordenli Vyana alayı
- 1039-cu Kutuzov ordenli atıcı alay
- 1041-ci Suvorov və Kutuzov ordenli atıcı alay
- 818-ci Boqdan Xmelnitiski ordenli artilleriya alayı
- 332-ci fərdi tank əleyhinə qırıcı divizion (05.04.1942-ci ildən)
- 176-cı zenit artilleriya batareyası
- 669-cu minamyot divizionu
- 351-ci kəşfiyyat taboru
- 587-ci sapyor batalyonu
- 752-ci fərdi rabitə batalyonu (785-ci fərdi rabitə taboru)
- 385-ci fərdi kimyəvi hücum taboru
- 320-ci tibb-sanitar batalyonu
- 422-ci avtonəqliyyat taboru
- 378-ci sahə çörəkxanası
- 71-ci veterinar xəstəxanası
- 1725-ci sahə poçt stansiyası
- Dövlət bankının 853-cü sahə bilet şöbəsi
Komandirləri
- 18.10.1941–26.02.1942 Romanov Vladimir Filippoviç, polkovnik
- 27.02.1942–30.05.1943 Heybət Heybətov, polkovnik (10.11.1942-ci ildən general-mayor)
- 31.05.1943–04.08.1943 Şkodunoviç Nikolay Nikolaeviç, polkovnik
- 05.08.1943–10.03.1944 Suxanov Mixail Afanaseviç, polkovnik (10.03.1944-cü ildən general-mayor)
- 11.03.1944–04.09.1944 Tatarçevski Pyotr Mixayloviç, polkovnik
- 05.09.1944–09.05.1945 Sagitov, Ahnav Qaynutdinoviç, polkovnik
Mükafatları
- 1944-cü ildə — "Belqrad diviziyası" fəxri adına layiq görülmüş.
- 1945-ci ildə — ilə təltif edilmişdir.
Diviziyanın fərqlənmiş döyüşçüləri
- Bondarenko, İvan Antonoviç (1914–1944), 1041-ci piyada alayının komandiri, mayor. 1944-cü il oktyabrın 3-də Varvarovka kəndinin yaxınlığında (Kirovoqrad vilayətinin Dolinski rayonu) düşmən müdafiəsindən keçərkən fərqlənmişdir. 1944-cü il martın 21-də geri çəkilən nasistlərin dalınca Buqskoye kəndi yaxınlığında (Nikolayev vilayətinin Voznesenski rayonu) Cənubi Buq çayının sahilinə ilk çıxanlardan olmuşdur. Bu zaman düşmənin 2 hücum silahı, 37 avtomaşını, 6 sursatı, onlarla əsgəri və zabit məhv edilmişdir. 1944-cü il martın 24-də alayın bir hissəsi Cənubi Buqu adlayıb və onun sağ sahilindəki plasdarmı ələ keçirdi. 1944-cü il martın 3-də plasdarmı tutmaq üçün döyüşün kritik anında döyüşçüləri süngü hücumuna qaldırmış, yaralanmasına baxmayaraq döyüş bölgəsini tərk etməmişdir. Döyüş tapşırığı yerinə yetirilmişdir. Bu döyüşdə həlak olmuşdur. Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adını 1944-cü il iyunun 3-də ölümündən sonra almışdır. Lenin ordeni, , 3-cü dərəcəli Suvorov ordeni, ilə təltif olunmuşdur.
- Kurlov Vasili İvanoviç, baş çavuş, 1039-cu atıcı alayının kəşfiyyat taboru komandirinin müavini. 1945 və 1995-ci illər Qələbə Paradlarının iştirakçısı.
- Martınov Fyodor İvanoviç 351-ci fərdi kəşfiyyat taborunun kəşfiyyatçısı.
- Motuz Vladimir İvanoviç çavuş, 1037-ci piyada alayının kəşfiyyat bölümünün komandiri.
- Faxrudinov Mirgay Axmaeviç (1915–1944), 1041-ci atıcı alayının pulemyot bölümünün komandiri, baş leytenant. Döyüşçülərlə 1944-cü il martın 24-də Buq kəndi yaxınlığında (Nikolayev vilayətinin Voznesenski rayonu) yerləşən Cənubi Buq çayını keçmiş, sağ sahildə plasdarmı tutmuş və əsgərləri ilə düşmənə xeyli ziyan vurmuşdur. 1944-cü il martın 28-də yaralardan ölmüşdür. 03.06.1944-cü il iyunun 3-də Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adını almışdır. Lenin ordeni və ilə təltif olunmuşdur.
- Nevski Nikolay Leonteviç 818-ci artilleriya alayının komandiri. O, Aleksandr Nevski ordeninin üçqat cəngavəri olmuş iki nəfərdən biridir.
- Baxış Mehdiyev 1041-ci alay mayoru. Bir çox döyüş tapşırıqlarının yerinə yetirilməsində qəhrəmanlıq göstərmişdir. 10 mart 1944-cü ildə Mehdiyev kiçik bir döyüşçü dəstəsi ilə Qırmızı Ordunun ala bilmədiyi Kotovka kəndi yaxınlığındakı "Yüksək qəbirlər" ətrafında yuvarlaq bir manevr etmiş. Düşmən mövqelərinin içərilərinə doğru 3 km məsafə keçərək qəfildən düşmənin üzərinə hücum edərək, minimal itkilərlə "Yüksək qəbirləri" almışdır. , , , , , , , almışdır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2011-11-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-03.
- "Arxivlənmiş surət". 2011-12-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-03.
- "Освобождение Югославии. Бои за взятие Белграда в октябре 1944 г." vsepros.ru. 2017-08-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-06-10.
- Mehdiyev B. 223-cü Qırmızı Bayraqlı Belqrad atıcı diviziyası. Bakı, 2000, 275 səh.
- "Будапештская операция 1944-1945". www.booksite.ru. 2016-03-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-03-06.
- "Окружение Будапешта". www.itishistory.ru. 2016-03-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-03-06.
- Geschichte des Zweiten Welt Krieges — D. F. Ustinov, Sh: 238–239.
- Кавалеры ордена Славы трёх степеней. Краткий биографический словарь — М.: Военное издательство,2000.
- В. И. Феськов, 2013, Глава 15. «Южная группа войск 1945-1947 гг. и в 1956-1992 гг.»
- "Фронтовой приказ №: 75/н от 04.01.1942". 2020-06-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-11.
- "Qəhrəman mükafatları // Xalqın yaddaşı". 2017-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-11.
- "Akademiyanın dinləyicilərinə medalların verilməsi haqqında akt". 2017-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-11.
Ədəbiyyat
- Mehdiyev B. 223-cü Qırmızı Bayraqlı Belqrad atıcı diviziyası. Bakı, 2000, 275 səh
- Мехтиев Б. М. 223-я Краснознамённая Белградская. — Баку: Азернешр, 1983. — 286 с.
- Şəmistan Nəzirli Azərbaycan generalları. Bakı: Gənclik, 1991, 129 səh. 2011-08-17 at the Wayback Machine və [1] [ölü keçid]
- Мехтиев, Б. 223. Београдска-носилац ордена цровене заставе. Београд: Азенешр, 2012. 263 c
- Кавалеры ордена Славы трёх степеней. Краткий биографический словарь — М.: Военное издательство,2000.
- Герои Советского Союза. Краткий биографический словарь в двух томах — М.: Воениздат, 1987.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
223 cu Qirmizi Bayraqli Belqrad diviziyasi Ikinci Dunya Muharibesi illerinde SSRI Silahli Quvvelerinin terkibinde milli Azerbaycan herbi birlesmesi 223 cu atici diviziya223 cu Qirmizi Bayraqli Belqrad diviziyasiNovu AticiYaranma tarixi oktyabr 1941 ci ilOlke SSRIDaxildir Quru qosunlariLeqebi Belqrad diviziyasi Muharibeler Ikinci Dunya MuharibesiDoyusler Ikinci Dunya Muharibesi 1942 1943 Qafqaz doyusu 1943 Donbas emeliyyati 1943 Dnepropetrovsk emeliyyati 1943 1944 Dnepropetrovsk Karpat emeliyyati 1944 Berezneqat Sniqirov hucum emeliyyati 1944 Odessa hucum emeliyyati 1944 Belqrad emeliyyati 1944 1945 Budapest emeliyyati 1945 Vyana doyusu 1945 1945 Bratislava Branovsk hucum emeliyyatiFerqlenme nisanlari Qirmizi Bayraq ordeniKomandanliqMeshur komandirleri Heybet HeybetovTarixiSSRI Dovlet Mudafie Komitesinin 1941 ci il oktyabrin 14 de 0104 nomreli emri ile Zaqafqaziya Cebhesinde 14 oktyabr 1941 ci il 795ss nomreli qerari ile arxa cebhe hisselerinin sexsi heyetinden 168 ci ehtiyat atici alayi esasinda yaradilmisdir Evvelce herbi birlesme Sumqayitda yerlesmisdi Diviziyanin sexsi heyetinin komplektlesmesi Azerbaycan SSR erazisinde Quba Sarvan Carxi Qusar Deveci rayonlarinda aparilmisdir Bas Qerargahin 2 yanvar 1942 ci il tarixli 170005 nomreli gosterisi ile Mahacqala bolgesine yeridilmisdir Qafqaz cebhesi SSRI Dovlet Mudafie Komitesinin 03 03 1942 ci il tarixli Org 2 534 gosterisi ile Azerbaycan milli diviziyasina cevrilmisdir 05 15 1942 ci ilde muntezem ordu terkibine Zaqafqaziya Herbi Dairesinin cebheye cevrilmesi ile daxil oldu Bas Qerargahin 06 07 1942 ci il tarixli 170441 nomreli direktivi esasinda Baki istiqametini mudafie etmek ucun Mahacqala rayonu erazisine yerlesdirilen 44 cu Ordunun serencamina verildi Bas Qerargahin 07 30 1942 ci il tarixli 170536 nomreli gosterisi ile diviziya Derbend ve Samur movqelerini 09 09 1942 ci il tarixli 170628 nomreli gosterisle ise Terekin cenub sahili boyunca mudafie movqeleri tutdu 1942 ci il sentyabrin 16 da 44 cu Ordunun komandani general mayor I Petrov diviziyada olarken komandir polkovnik Heybet Heybetova ve alay komissari E Memmedova 100 110 km lik yurus ucun hazirliqlara baslamagi emr etdi Bu yurusle Babayurd qoyunculuq fermasi Kizlyarin cenubunda yerlesen Germenchi Otar Luksemburq xettine cixilmali idi Sentyabrin 27 de diviziya 120 kilometrlik yurusden sonra gosterilen movqeleri tutur 1942 ci il noyabrin sonunda 223 cu diviziya brinci eselonun hisselerini evez edir ve 1942 ci il dekabrin 1 ne qeder Xezer denizinden Qudermese qeder olan xetti mudafiesi ile mesgul olur Qafqaz doyusunun hucum merhelesinin bir hissesi olaraq diviziya Mozdok Stavropol 1943 cu il 01 24 yanvar ve Tixoretsk Yeisk 1943 cu il 24 yanvar 4 fevral hucum emeliyyatlarinda istirak etmisdir Sonra diviziya Krasnodar hucum emeliyyatinda istirak edir 1943 cu il 9 fevral 16 mart Bas Qerargahin 29 03 1943 cu il tarixli 46086 nomreli gosterisi tamamlandiqdan sonra diviziya 46 ci Ordunun terkibine daxil edilerek 06 04 1943 cu ilde 04 04 1943 cu ilden Sehra Herbi Dairesine cevrilen Ehtiyat Cebhenin serencamina verildi Millerovo rayonu erazisine kocuruldu Ukrayna cebhesi 1943 cu ilin iyunun 1 de diviziya 46 ci Ordunun diger hisseleri ile birlikde Cenub Qerb cebhesine verildi 1943 cu il iyulun 23 de diviziya yeniden Bas Qerargahin ehtiyatina daxil edilse de 1943 cu il avqustun 7 de yeniden muntezem ordunun terkibine qaytarildi Herbi birlesme Donbassdaki hucum emeliyyatinda 13 08 22 09 1943 sonra ise Dnepr doyusunde Dnepropetrovsk emeliyyati 23 10 23 12 1943 istirak edir Dnepr doyusu basa catdiqdan sonra diviziya Sag Sahil Ukraynasini azad etmek emeliyyatinda istirak edir Dnepr Karpat emeliyyati Evvelce 1944 cu il fevralin sonuna qeder 2 ci 57 ci Ordunun terkibinde 22 fevral 1944 cu ilden 3 cu Ukrayna Cebhesi Ingulets cayinin sag sahilinde plasdarmi qoruyur ve sonra Berezneqovato Snigirevskaya 05 18 18 1944 ve Odessa 26 03 14 04 1944 hucum emeliyyatlarina celb olunur Sag Sahil Ukraynasinin azad edilmesi basa catdiqdan sonra diviziya 1944 cu ilin avqustuna qeder mudafie movqelerinde qerar tutur ve daha sonra Moldovanin 1944 cu il avqustun 20 29 da kecirilen Kisinyov Izmail emeliyyati Ruminiya ve Bolqaristanin azad edilmesinde istirak edir 1944 cu ilin sentyabrinda herbi birlesme Bolqaristan Yuqoslaviya serhedinde yeniden toparlanaraq Yuqoslaviyanin azad edilmesinde qehremanliq gosterir Belqrad hucum emeliyyati zamani 1944 cu il sentyabrin 20 28 i 223 cu Atici diviziyasinin hisseleri 57 ci Ordunun diger birlesmeleri 46 ci Ordu Dunay Herbi Donanmasi ve Yuqoslaviya Xalq Azadliq Ordusunun quvveleri ile birlikde 10 20 1944 cu il oktyabrin 10 da Belqrad seherine daxil olurlar Seherin azad edilmesinde ferqlendiklerine gore herbi birlesmeye Belqrad Diviziyasi fexri adi verildi Balkanda doyusler Belqradin azad edilmesinde helak olan Sovet herbcilerinin xatiresine ucaldilmis abide Belqrad emeliyyatindan sonra diviziya Macaristanin azad edilmesinde istirak edir Budapest hucum emeliyyatinin bir hissesi olaraq diviziya Szekesfehervar Eszterqomskoy emeliyyatina cel olunur 20 12 1944 13 02 1945 Bu emeliyyat neticesinde Budapest seherinin muhasiresi xaricinde cebhe yaradilir Macaristanin paytaxtini ele kecirdikden sonra 2 ci Ukrayna Cebhesinin 46 ci Ordusunun terkibinde diviziya Vyana emeliyyatinda istirak edir 13 03 04 15 1945 ci il Vyanaya hucumun bir hissesi olaraq 223 cu Atici diviziyasi Dyerr emeliyyatinda 03 13 04 04 1945 ci il ve birbasa Avstriya paytaxtina edilen hucumda istirak edir 1945 ci il aprelin 4 den 15 ne qeder Vyananin azad edilmesinde ferqlendiyine gore diviziya Qirmizi Bayraq ordeni ile teltif edildi Muharibenin sonunda diviziya Cexoslovakiyanin bir sira bolgelerini azad ederek Bratislava Brnovsk emeliyyatinda istirak etdi 25 03 05 05 1945 ci il Bas Qerargahin 1945 ci il mayin 29 daki 11098 nomreli gosterisi ile 223 cu diviziya 46 ci ordunun diger bolmeleri ile birlikde Cenubi Quvveler Qrupuna daxil oldu Herbi birlesme Azerbaycan milli diviziyasi sayilsa da zaman kecdikce terkibi ciddi itkilere meruz qaldigindan ve bu itkiler doldurulmadigina gore herbi hissede azerbaycanlilarin milli terkibi nisbeti xeyli azalmisdi Bele ki 1943 cu il yanvarin 1 de azerbaycanlilar diviziyanin sexsi heyetinin 86 1 ni teskil edirdilerse 1943 cu il iyulun 7 de 24 6 1944 cu il yanvarin 1 de 19 4 1944 cu il iyulun 1 de ise kontingentin cemi 11 2 ni teskil edirdiler Tam adi223 cu Qirmizi Bayraqli Belqrad diviziyasiTabe oldugu herbi birlesmelerZaqafqaziya cebhesi 1941 ci ilin oktyabrindan 30 12 1941 ci ile qeder Qafqaz cebhesi 30 12 1941 28 01 1942 ci ile qeder Zaqafqaziya Herbi Dairesi 1942 ci il 28 yanvar 1942 ci il 15 may tarixleri arasinda Zaqafqaziya cebhesi 15 05 1942 07 06 1942 ci ile qeder Zaqafqaziya cebhesi 44 cu ordu 07 06 1942 10 08 1942 ci ile qeder Zaqafqaziya cebhesi Simali ordu qrupu 44 cu ordu 10 08 1942 ci ilden 1942 ci ilin noyabr ayinadek Zaqafqaziya cebhesi Simali ordu qrupu 58 ci ordu 1942 ci ilin noyabr dekabr aylarinda Zaqafqaziya cebhesi Simali ordu qrupu 44 cu ordu 1942 ci ilin dekabrinda 1943 cu ilin yanvarina qeder Simali Qafqaz cebhesi 37 ci Ordu 1943 cu ilin yanvar fevral aylari Simali Qafqaz cebhesi 1943 cu ilin fevralindan 29 03 1943 cu ile qeder 46 ci ordu Bas Qerargahin ehtiyat quvvesi 03 29 1943 06 04 1943 cu il Ehtiyat cebhesi 46 ci Ordu Bas Qerargahin ehtiyat quvvesi 06 04 1943 15 04 1943 cu il Sehra Herbi Dairesi 46 ci ordu 04 15 1943 31 05 1943 cu ile qeder Cenub qerb cebhesi 46 ci ordu 01 06 1943 cu ilden 23 07 1943 cu ile qeder 46 ci ordu Bas Qerargahin ehtiyat quvvesi 07 23 1943 07 08 1943 cu ile qeder Cenub qerb cebhesi 46 ci ordu 07 08 1943 10 09 1943 cu il tarixlerinde Col Cebhesi 46 ci ordu 11 sentyabr 1943 cu ilden 2 oktyabr 1943 cu iledek Cenub qerb cebhesi 46 ci ordu 03 10 1943 20 10 1943 cu il tarixlerinde 3 cu Ukrayna cebhesi 46 ci Ordu 1943 cu il oktyabrin sonunda 2 ci Ukrayna cebhesi 7 ci qvardiya ordusu 24 cu qvardiya atici korpusu 1943 cu ilin oktyabr noyabr aylarinda 2 ci Ukrayna cebhesi 7 ci qvardiya ordusu 49 cu atici korpusu 1943 cu ilin noyabr dekabr aylarinda 3 cu Ukrayna cebhesi 46 ci Ordu 1943 cu il oktyabrin sonunda 2 ci Ukrayna cebhesi 7 ci qvardiya ordusu 24 cu qvardiya atici korpusu 1943 cu ilin oktyabr noyabr aylarinda 2 ci Ukrayna cebhesi 7 ci qvardiya ordusu 49 cu atici korpusu 1943 cu ilin noyabr dekabr aylarinda 2 ci Ukrayna Cebhesi 57 ci ordu 49 cu atici korpusu 1943 cu ilin dekabri 1944 cu ilin yanvari 2 ci Ukrayna cebhesi 57 ci ordu 68 ci atici korpusu 1944 cu ilin yanvar fevral aylarinda 3 cu Ukrayna cebhesi 57 ci ordu 64 cu atici korpusu 1944 cu ilin fevral mart aylarinda 3 cu Ukrayna cebhesi 57 ci ordu 68 ci atici korpusu 1944 cu ilin mart noyabr aylarinda 3 cu Ukrayna cebhesi 68 ci atici korpusu 1944 cu ilin noyabr dekabr aylarinda 3 cu Ukrayna cebhesi 4 cu qvardiya ordusu 68 ci atici korpusu 1944 cu ilin dekabri 1945 ci ilin yanvari 3 cu Ukrayna cebhesi 4 cu qvardiya ordusu 20 ci qvardiya atici korpusu 1945 ci ilin yanvar fevral aylarinda 2 ci Ukrayna cebhesi 46 ci ordu 23 cu atici korpusu 1945 ci ilin fevral aprel aylarinda 2 ci Ukrayna cebhesi 46 ci ordu 75 ci atici korpusu 1945 ci ilin aprelindenTerkibi1037 ci Suvorov ordenli Vyana alayi 1039 cu Kutuzov ordenli atici alay 1041 ci Suvorov ve Kutuzov ordenli atici alay 818 ci Boqdan Xmelnitiski ordenli artilleriya alayi 332 ci ferdi tank eleyhine qirici divizion 05 04 1942 ci ilden 176 ci zenit artilleriya batareyasi 669 cu minamyot divizionu 351 ci kesfiyyat taboru 587 ci sapyor batalyonu 752 ci ferdi rabite batalyonu 785 ci ferdi rabite taboru 385 ci ferdi kimyevi hucum taboru 320 ci tibb sanitar batalyonu 422 ci avtoneqliyyat taboru 378 ci sahe corekxanasi 71 ci veterinar xestexanasi 1725 ci sahe poct stansiyasi Dovlet bankinin 853 cu sahe bilet sobesiKomandirleri18 10 1941 26 02 1942 Romanov Vladimir Filippovic polkovnik 27 02 1942 30 05 1943 Heybet Heybetov polkovnik 10 11 1942 ci ilden general mayor 31 05 1943 04 08 1943 Skodunovic Nikolay Nikolaevic polkovnik 05 08 1943 10 03 1944 Suxanov Mixail Afanasevic polkovnik 10 03 1944 cu ilden general mayor 11 03 1944 04 09 1944 Tatarcevski Pyotr Mixaylovic polkovnik 05 09 1944 09 05 1945 Sagitov Ahnav Qaynutdinovic polkovnikMukafatlari1944 cu ilde Belqrad diviziyasi fexri adina layiq gorulmus 1945 ci ilde Qirmizi Bayraq ordeni ile teltif edilmisdir Diviziyanin ferqlenmis doyusculeriBondarenko Ivan Antonovic 1914 1944 1041 ci piyada alayinin komandiri mayor 1944 cu il oktyabrin 3 de Varvarovka kendinin yaxinliginda Kirovoqrad vilayetinin Dolinski rayonu dusmen mudafiesinden kecerken ferqlenmisdir 1944 cu il martin 21 de geri cekilen nasistlerin dalinca Buqskoye kendi yaxinliginda Nikolayev vilayetinin Voznesenski rayonu Cenubi Buq cayinin sahiline ilk cixanlardan olmusdur Bu zaman dusmenin 2 hucum silahi 37 avtomasini 6 sursati onlarla esgeri ve zabit mehv edilmisdir 1944 cu il martin 24 de alayin bir hissesi Cenubi Buqu adlayib ve onun sag sahilindeki plasdarmi ele kecirdi 1944 cu il martin 3 de plasdarmi tutmaq ucun doyusun kritik aninda doyusculeri sungu hucumuna qaldirmis yaralanmasina baxmayaraq doyus bolgesini terk etmemisdir Doyus tapsirigi yerine yetirilmisdir Bu doyusde helak olmusdur Sovet Ittifaqi Qehremani adini 1944 cu il iyunun 3 de olumunden sonra almisdir Lenin ordeni Qirmizi Bayraq ordeni 3 cu dereceli Suvorov ordeni Qirmizi Ulduz ordeni ile teltif olunmusdur Kurlov Vasili Ivanovic bas cavus 1039 cu atici alayinin kesfiyyat taboru komandirinin muavini 1945 ve 1995 ci iller Qelebe Paradlarinin istirakcisi Martinov Fyodor Ivanovic 351 ci ferdi kesfiyyat taborunun kesfiyyatcisi Motuz Vladimir Ivanovic cavus 1037 ci piyada alayinin kesfiyyat bolumunun komandiri Faxrudinov Mirgay Axmaevic 1915 1944 1041 ci atici alayinin pulemyot bolumunun komandiri bas leytenant Doyusculerle 1944 cu il martin 24 de Buq kendi yaxinliginda Nikolayev vilayetinin Voznesenski rayonu yerlesen Cenubi Buq cayini kecmis sag sahilde plasdarmi tutmus ve esgerleri ile dusmene xeyli ziyan vurmusdur 1944 cu il martin 28 de yaralardan olmusdur 03 06 1944 cu il iyunun 3 de Sovet Ittifaqi Qehremani adini almisdir Lenin ordeni ve Qirmizi Ulduz ordeni ile teltif olunmusdur Nevski Nikolay Leontevic 818 ci artilleriya alayinin komandiri O Aleksandr Nevski ordeninin ucqat cengaveri olmus iki neferden biridir Baxis Mehdiyev 1041 ci alay mayoru Bir cox doyus tapsiriqlarinin yerine yetirilmesinde qehremanliq gostermisdir 10 mart 1944 cu ilde Mehdiyev kicik bir doyuscu destesi ile Qirmizi Ordunun ala bilmediyi Kotovka kendi yaxinligindaki Yuksek qebirler etrafinda yuvarlaq bir manevr etmis Dusmen movqelerinin icerilerine dogru 3 km mesafe kecerek qefilden dusmenin uzerine hucum ederek minimal itkilerle Yuksek qebirleri almisdir Doyus xidmetlerine gore medali Qirmizi Bayraq ordeni Qirmizi Ulduz ordeni Veten muharibesi ordeni Qirmizi Bayraq ordeni Suvorov ordeni 1941 1945 ci iller Boyuk Veten muharibesinde Almaniya uzerinde qelebeye gore medali Qirmizi emek bayragi ordeni almisdir Hemcinin baxAzerbaycan Ikinci dunya muharibesinde 77 ci dagatici diviziya 77 ci atici diviziya 2 ci komplektlesme 402 ci atici diviziya 416 ci atici diviziyaIstinadlar Arxivlenmis suret 2011 11 29 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 03 Arxivlenmis suret 2011 12 12 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 03 Osvobozhdenie Yugoslavii Boi za vzyatie Belgrada v oktyabre 1944 g vsepros ru 2017 08 02 tarixinde Istifade tarixi 2017 06 10 Mehdiyev B 223 cu Qirmizi Bayraqli Belqrad atici diviziyasi Baki 2000 275 seh Budapeshtskaya operaciya 1944 1945 www booksite ru 2016 03 13 tarixinde Istifade tarixi 2016 03 06 Okruzhenie Budapeshta www itishistory ru 2016 03 06 tarixinde Istifade tarixi 2016 03 06 Geschichte des Zweiten Welt Krieges D F Ustinov Sh 238 239 Kavalery ordena Slavy tryoh stepenej Kratkij biograficheskij slovar M Voennoe izdatelstvo 2000 V I Feskov 2013 Glava 15 Yuzhnaya gruppa vojsk 1945 1947 gg i v 1956 1992 gg Frontovoj prikaz 75 n ot 04 01 1942 2020 06 11 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 11 Qehreman mukafatlari Xalqin yaddasi 2017 01 03 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 11 Akademiyanin dinleyicilerine medallarin verilmesi haqqinda akt 2017 01 03 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 11 EdebiyyatMehdiyev B 223 cu Qirmizi Bayraqli Belqrad atici diviziyasi Baki 2000 275 seh Mehtiev B M 223 ya Krasnoznamyonnaya Belgradskaya Baku Azerneshr 1983 286 s Semistan Nezirli Azerbaycan generallari Baki Genclik 1991 129 seh 2011 08 17 at the Wayback Machine ve 1 olu kecid Mehtiev B 223 Beogradska nosilac ordena crovene zastave Beograd Azeneshr 2012 263 c Kavalery ordena Slavy tryoh stepenej Kratkij biograficheskij slovar M Voennoe izdatelstvo 2000 Geroi Sovetskogo Soyuza Kratkij biograficheskij slovar v dvuh tomah M Voenizdat 1987