Şəhub oğlu Mürsəlov (1896, Pensər, Lənkəran qəzası – 7 may 1943, İlski[d], Krasnodar diyarı) — talış əsilli Azərbaycan müəllimi, tərcüməçisi, yazıçısı, İkinci Dünya müharibəsi iştirakçısı.
Şəhub Osman oğlu Mürsəlov | |
---|---|
tal. Шоһуб Мурсәлов | |
Doğum tarixi | 1896 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 7 may 1943 |
Vəfat yeri |
|
Dəfn yeri |
|
Milliyyəti | talış |
Təhsili | |
Fəaliyyəti | pedaqoq, tərcüməçi, müəllim |
Fəaliyyət illəri | 1920–1943 |
Əsərlərinin dili | Azərbaycan dili, talış dili |
Həyatı
Mürsəlov Şəhub Osman oğlu 1896-cı ildə Bakı quberniyasının Lənkəran qəzasının Pensər kəndində mülkədar, dövrünün xeyriyyəçisi Hacı Osmanın ailəsində anadan olub. Şəhubun atası Hacı Osman 1912-ci ildə Pensər kəndində yalnız dünyəvi elmlərin tədris edildiyi ilk məktəbi açır. Məktəb açılana qədər kənddə ancaq Hacı Osmanın atası Hacı Teymurun inşa etdirdiyi Hacı Teymur məscidinin nəzdində mədrəsə var idi. Sovet dövründə, 1930-cu illərdən məktəb "Sovet işçiləri məktəbi" kimi açıldı və artıq qızlar orada təhsil alırdılar. Mürsəlov atası tərəfindən yaradılmış bu məktəbi bitirib.
Mürsəlov Bakı şəhərində Zaqafqaziya (Qori) müəllimlər seminariyasında təhsilini davam etdirdikdən sonra, Mürsəlov 1930-cu illərə qədər Astaranın mərkəzində o vaxtlar "Daş məktəbi" adlanan məktəbdə dərs deyirib.
Yaradıcılığı
1920-ci illərdən milli diyarşünaslıq siyasəti dövrü başladı, talışlar üçün sosial və mədəni qurumlar yaradıldı və inkişaf etdirildi. Talışlar arasında savadsızlığı aradan qaldırmaq üçün 1928-ci ildə latın qrafikası əsasında talış dili əlifbası yaradıldı. Bu dövrdə talış dilində məktəblər açıldı, Lənkəran şəhərində Talış Pedaqoji Texnikumu təşkil edildi. Talış məktəblərində 6-cı sinfə qədər natamam orta təhsil üçün dərsliklər yazılırdı. 1930–1938-ci illərdə bədii ədəbiyyatın çoxlu tərcümələri talış dilində nəşr edilir və talış dili Azərbaycan dilçiləri tərəfindən də tədqiq olunurdu.
Müzəffər Nəsirli və Şəhub Mürsəlov ilk dəfə olaraq talış məktəbləri üçün talış dilində kitablar hazırlayıblar.
1929-cu ildə Müzəffər Nəsirli ilə birlikdə talış dilində "Səvodin bıbən" ("Təhsilli ol") adlı ilk kitabını nəşr etdirib. Elə həmin 1929-cu ildə onların 2000 nüsxə tirajla talış məktəbləri üçün əsas kitab olan "İminci kitab" ("Birinci kitab") kitabı nəşr olunub.
Tədqiqatçı Elnur Ağayev "Şair M. Nəsirli" əsərində yazır ki, XX əsrin 1930-cu illərində talış məktəbləri üçün kitablar yazarkən Nəsirli və Mürsəlov talış dilində uşaq şeirləri yazırdılar, lakin Zülfüqar Əhmədzadə ilk dəfə onları tənqid etmişdir. Əhmədzadə şeirlərin çox bəsit, ölçü və qafiyələrin təhrif olunmasına, şeirin olmamasına işarə vururdu.
1930-cu ildən Mürsəlov tərcüməçilik fəaliyyəti ilə fəal məşğul olur. Onun tərcümə fəaliyyətinin nümunələrindən biri də Lev Tolstoyun əsərinin tərcüməsidir. Tolstoyun talış dilinə 1935-ci ildə çapdan çıxmış "Heyvanlar haqqında hekayələr" ("Çı həyvonon həxədə hikoyon") kitabı onun tərcüməsidir.
1935-ci ildə Mirzə Fətəli Axundovun "Hekayəti Müsyö Jordan Həkimi-Nəbatat və Dərviş Məstəli Şah Cadükuni Məşhur" (tal. "Çı nəbatati həkim Musyo Jordani de coduəkə dəvişi Məstəli Şahi nəğl") və Valentina Dmitriyevanın məşhur povesti olan "Uşaq və böcək" (tal. "Rükəli iyən Pisə") əsərlərinin talış dilinə tərcümələri çap olunub.
1936-cı ildə Mürsəlovun tərcüməsində İvan Turgenevin "Mumu" povesti nəşr edilib. Ş. Mürsəlovun tərcümə etdiyi əsərlərdə redaktor Z. Əhmədzadə, texniki və nəşr redaktoru isə İzzət Abdullayev olub.
Mürsəlov öz dövrünün çox istedadlı insanı kimi tarda ifa etməyi bacarırdı.
Müharibə və həlak olması
1942-ci ildə Azərbaycan SSR Bakı şəhərindən Böyük Vətən müharibəsinə çağırılmış, 88-ci ehtiyat atıcı alayına göndərilmişdir. 1943-cü il yanvarın 1-də o, sanitar təlimatçı kurslarına göndərilir.Krasnodar diyarında döyüşdə həlak olur. Onun ölüm tarixi döyüşçü siyahısından çıxma tarixi hesab edilə bilər — 7 may 1943-cü il. Çavuş Mürsəlov Krasnodar diyarının Severski rayonunun İlski kəndindəki kənd qəbiristanlığında Sovet əsgərlərinin kütləvi məzarlığında dəfn edilib.
Biblioqrafiyası
Tərcümələri
- "Çı nəbatati həkim Musyo Jordani de coduəkə dəvişi Məstəli Şahi nəğl", ("Hekayəti Müsyö Jordan Həkimi-Nəbatat və Dərviş Məstəli Şah Cadükuni Məşhur"), Bakı, 1935.,
- "Çı həyvonon həxədə hikoyon", ("Heyvanlar haqda hekayələr"), Bakı, 1935.,
- "Rukəli iyən Pisə", ("Uşaq və böcək"), Баку, 1935.,
- "Mumu", ("Mumu"), Bakı, 1936
Dərsliklər
- Müzəffər Nəsirli ilə həmmüəllif, "İminə Kitob" ("Birinci kitab")., 1929
- Müzəffər Nəsirli ilə həmmüəllif "Səvodin-Bьbən" ("Təhsilli olun")., 1930
İstinadlar
- "Потомок благотворителя из Астары: на нас писали анонимки..." Sputnik Азербайджан (rus). 2021-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-12.
- Codingest. "Şöyüb Mürsəlov (1896-1943)". ambur.az. 2021-01-29. İstifadə tarixi: 2021-08-12.[ölü keçid]
- А.А. Умняшкин. ИРАНСКИЕ ЯЗЫКИ КАВКАЗА: ИСТОРИЯ ИЗУЧЕНИЯ ТАЛЫШСКОГО ЯЗЫКА (рус.) // Политические науки. Востоковедение. Вып. 10.. — 2011. — С. С. 135–142.
- Вестник Национальной Талышской Академии / ред. И. Абилов. — Научное издание. — Минск, 2011. — С. 136–137. — 200 с.
- Аллахверди Байрами "Azərboyconi tolışon ədəbiyot"/ "Литература талышей Азербайджана", 1 часть, Баку, изд-во "МБМ", — 2013. С. 63–65, — 283 с. ISBN: 978-9952-29-046-9
- Эльнур Агаев. Поэт М.Насирли (талышский) = Şair M. Nəsirli // ALƏM. — 2016. — № 1. — С. 5–11.
- "Мусалов Шуэб Османович :: Память народа". pamyat-naroda.ru. 2021-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-12.
- "Мурсалов Шуэб. Осман. :: Память народа". pamyat-naroda.ru. 2021-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-12.
- "Мурсалов Шуэт Усманович :: Память народа". pamyat-naroda.ru. 2021-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-12.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu soyadli muxtelif adamlar haqqinda meqaleler var bax Murselov Sehub oglu Murselov 1896 Penser Lenkeran qezasi 7 may 1943 Ilski d Krasnodar diyari talis esilli Azerbaycan muellimi tercumecisi yazicisi Ikinci Dunya muharibesi istirakcisi Sehub Osman oglu Murselovtal Shoһub MursәlovDogum tarixi 1896Dogum yeri Penser Lenkeran qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 7 may 1943 1943 05 07 Vefat yeri Ilski d Severski rayonu Krasnodar diyari RSFSR SSRIDefn yeri Ilski d Milliyyeti talisTehsili Zaqafqaziya Muellimler SeminariyasiFealiyyeti pedaqoq tercumeci muellimFealiyyet illeri 1920 1943Eserlerinin dili Azerbaycan dili talis diliHeyatiMurselov Sehub Osman oglu 1896 ci ilde Baki quberniyasinin Lenkeran qezasinin Penser kendinde mulkedar dovrunun xeyriyyecisi Haci Osmanin ailesinde anadan olub Sehubun atasi Haci Osman 1912 ci ilde Penser kendinde yalniz dunyevi elmlerin tedris edildiyi ilk mektebi acir Mekteb acilana qeder kendde ancaq Haci Osmanin atasi Haci Teymurun insa etdirdiyi Haci Teymur mescidinin nezdinde medrese var idi Sovet dovrunde 1930 cu illerden mekteb Sovet iscileri mektebi kimi acildi ve artiq qizlar orada tehsil alirdilar Murselov atasi terefinden yaradilmis bu mektebi bitirib Murselov Baki seherinde Zaqafqaziya Qori muellimler seminariyasinda tehsilini davam etdirdikden sonra Murselov 1930 cu illere qeder Astaranin merkezinde o vaxtlar Das mektebi adlanan mektebde ders deyirib Yaradiciligi1920 ci illerden milli diyarsunasliq siyaseti dovru basladi talislar ucun sosial ve medeni qurumlar yaradildi ve inkisaf etdirildi Talislar arasinda savadsizligi aradan qaldirmaq ucun 1928 ci ilde latin qrafikasi esasinda talis dili elifbasi yaradildi Bu dovrde talis dilinde mektebler acildi Lenkeran seherinde Talis Pedaqoji Texnikumu teskil edildi Talis mekteblerinde 6 ci sinfe qeder natamam orta tehsil ucun derslikler yazilirdi 1930 1938 ci illerde bedii edebiyyatin coxlu tercumeleri talis dilinde nesr edilir ve talis dili Azerbaycan dilcileri terefinden de tedqiq olunurdu Muzeffer Nesirli ve Sehub Murselov ilk defe olaraq talis mektebleri ucun talis dilinde kitablar hazirlayiblar 1929 cu ilde Muzeffer Nesirli ile birlikde talis dilinde Sevodin biben Tehsilli ol adli ilk kitabini nesr etdirib Ele hemin 1929 cu ilde onlarin 2000 nusxe tirajla talis mektebleri ucun esas kitab olan Iminci kitab Birinci kitab kitabi nesr olunub Tedqiqatci Elnur Agayev Sair M Nesirli eserinde yazir ki XX esrin 1930 cu illerinde talis mektebleri ucun kitablar yazarken Nesirli ve Murselov talis dilinde usaq seirleri yazirdilar lakin Zulfuqar Ehmedzade ilk defe onlari tenqid etmisdir Ehmedzade seirlerin cox besit olcu ve qafiyelerin tehrif olunmasina seirin olmamasina isare vururdu 1930 cu ilden Murselov tercumecilik fealiyyeti ile feal mesgul olur Onun tercume fealiyyetinin numunelerinden biri de Lev Tolstoyun eserinin tercumesidir Tolstoyun talis diline 1935 ci ilde capdan cixmis Heyvanlar haqqinda hekayeler Ci heyvonon hexede hikoyon kitabi onun tercumesidir 1935 ci ilde Mirze Feteli Axundovun Hekayeti Musyo Jordan Hekimi Nebatat ve Dervis Mesteli Sah Cadukuni Meshur tal Ci nebatati hekim Musyo Jordani de codueke devisi Mesteli Sahi negl ve Valentina Dmitriyevanin meshur povesti olan Usaq ve bocek tal Rukeli iyen Pise eserlerinin talis diline tercumeleri cap olunub 1936 ci ilde Murselovun tercumesinde Ivan Turgenevin Mumu povesti nesr edilib S Murselovun tercume etdiyi eserlerde redaktor Z Ehmedzade texniki ve nesr redaktoru ise Izzet Abdullayev olub Murselov oz dovrunun cox istedadli insani kimi tarda ifa etmeyi bacarirdi Muharibe ve helak olmasi1942 ci ilde Azerbaycan SSR Baki seherinden Boyuk Veten muharibesine cagirilmis 88 ci ehtiyat atici alayina gonderilmisdir 1943 cu il yanvarin 1 de o sanitar telimatci kurslarina gonderilir Krasnodar diyarinda doyusde helak olur Onun olum tarixi doyuscu siyahisindan cixma tarixi hesab edile biler 7 may 1943 cu il Cavus Murselov Krasnodar diyarinin Severski rayonunun Ilski kendindeki kend qebiristanliginda Sovet esgerlerinin kutlevi mezarliginda defn edilib BiblioqrafiyasiTercumeleri Ci nebatati hekim Musyo Jordani de codueke devisi Mesteli Sahi negl Hekayeti Musyo Jordan Hekimi Nebatat ve Dervis Mesteli Sah Cadukuni Meshur Baki 1935 Ci heyvonon hexede hikoyon Heyvanlar haqda hekayeler Baki 1935 Rukeli iyen Pise Usaq ve bocek Baku 1935 Mumu Mumu Baki 1936Derslikler Muzeffer Nesirli ile hemmuellif Imine Kitob Birinci kitab 1929 Muzeffer Nesirli ile hemmuellif Sevodin Bben Tehsilli olun 1930Istinadlar Potomok blagotvoritelya iz Astary na nas pisali anonimki Sputnik Azerbajdzhan rus 2021 08 12 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 12 Codingest Soyub Murselov 1896 1943 ambur az 2021 01 29 Istifade tarixi 2021 08 12 olu kecid A A Umnyashkin IRANSKIE YaZYKI KAVKAZA ISTORIYa IZUChENIYa TALYShSKOGO YaZYKA rus Politicheskie nauki Vostokovedenie Vyp 10 2011 S S 135 142 Vestnik Nacionalnoj Talyshskoj Akademii red I Abilov Nauchnoe izdanie Minsk 2011 S 136 137 200 s Allahverdi Bajrami Azerboyconi tolison edebiyot Literatura talyshej Azerbajdzhana 1 chast Baku izd vo MBM 2013 S 63 65 283 s ISBN 978 9952 29 046 9 Elnur Agaev Poet M Nasirli talyshskij Sair M Nesirli ALEM 2016 1 S 5 11 Musalov Shueb Osmanovich Pamyat naroda pamyat naroda ru 2021 08 12 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 12 Mursalov Shueb Osman Pamyat naroda pamyat naroda ru 2021 08 12 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 12 Mursalov Shuet Usmanovich Pamyat naroda pamyat naroda ru 2021 08 12 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 12