Pensər — Azərbaycan Respublikasının Astara rayonunun Pensər kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
Pensər | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Rayon | Astara rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Etimologiyası
Pensər kənd adının tərkibindəki penə sözü talış dilindəki "yuxarı" və sə "baş", "hündür" sözlərindəndir (Yuxarıbaş kəndi).
Tarixi
Kəndin qədim adı Butəsərdir.
Şeyx Zahid Gilani Astaranın Butəsər (indiki Pensər) kəndində XIII əsrin sufi alimi Seyid Cəmallədindən dərs almışdır. Cəmallədin Gilani 1253-cü il noyabrın 28-də vəfat etmiş, məzarı Astara rayonunun Pensər kənd qəbiristanlığındadır.
Astarada bir neçə əsrin yadigari olan kərpic kürəsi aşkar olunub. Bu kürə vasitəsilə bişirilən kərpiclərlə rayonda ilk ümumtəhsil müəssisəsi olan Rus-Tatar məktəbi titkilib. İndi bu kürə Astaranın Pensər kəndində qorunub saxlanılır. Kərpic Kürəsi kəndin sakini İntizar Mürsəlov tərəfindən aşkarlanıb. O, iki il əvvəl həyətində ağac əkmək üçün çala qazarkən hansısa tikilinin kərpicləri üzə çıxır. O, bu barədə rayon mədəniyyət və turizm idarəsinə məlumat verir. Aparılan tədqiqatlara əsasən məlum olur ki, həmin kərpiclərin 19-cu əsrin əvvəllərində inşa olunan kərpic kürəsinin qalıqlarıdır. Bu kərpic kürəsi İntizarın ulu babası, Astara mahalında dövrünün tanınmış xeyriyyəçi olan Hacı Teymura məxsusdur. O, nənəsindən vaxtilə bu həyətdə kərpic kürəsinin mövcud olduğunu tez-tez eşidib. Amma onun yerini heç kim dəqiqləşdirə bilməyib. Çünki, represiya illərində kürə torpağa basdırılırb. Mütəxəsisslər kərpic bunu sovet rejiminin imkanlı adamlara münasibətinin nəticəsi kimi dəyərləndirir. Tarixi faktlar da göstərir ki, burada bişirilən kərpiclər vasitəsilə Pensər və ətraf ərazilərdə bir sıra irimiqyaslı tikililər inşa olunub. Hacı Teymurun özünün şəxsi vəsaiti ilə tikdirdiyi XIX əsrdə Hacı Teymur məscidinin binası bu kürədə hazırlanan kərpicdən tikilib. Hacı Teymurun oğlu Hacı Osmanda 1912-ci ildə ilk rus-tatar məktəbinin bünövrəsini məs buradakı bişirilmiş kərpiclərdən qoymuşdur. Həmin məktəb binası da 1912-ci ildə aşılmış Pensər kəndində fəaliyyət göstərmiş məktəblərdən biridir. Qeyd edək ki, hazırda Hacı Teymur məscidi və Astarada ilk ümümtəhsil müəssisəsi olan Rus-Tatar məktəbinin binası yerli əhəmiyyətli mədəni abidə kimi dövlət qorunur. Butəsər. Talış xanlığında tarixi bir mahal olmuşdur. 1829-cu ildə tərtib edilmiş bir xəritədə Putasar şəklində Lənkəran ilə Astara arasında olan Xəzər sahilindəki ovalıqlarda göstərilir. Şahağac, Kəkalos, Siyaku, Şıxakəran kimi bir sıra kəndlər bu mahala daxil imiş. 1825-ci ildə Lənkəranın cənub ovalıqlarında Tənkərud və Ərcivan kənd icmaları sırasında Putasar da qeyd olunur. Bu tarixi mahalın ərazisi hazırda Astara rayonuna daxildir. Güman ki "Əxbarnamə"də adı çəkilən Butəsər kəndi hal hazırda Astara rayonunun Pensər kəndidir.
Tanınmış şəxslər
Şəhidləri
- İsmayıl Əliyev (1973–1992).
- Elruz Camalov (1974–1994).
- İlyas Rəhmanov (1965–1996).
- Pərvin Salmanzadə (1991–2020).
- Samir Səmədov (2002–2020).
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, 2024" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.
- Akademik Budaq Budaqovun Şəxsi Veb Portalı 2016-04-14 at the Wayback Machine-Azərbaycanın Lənkəran regionu Toponimlərinin İzahlı Lüğəti Kitabı
Astara rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Penser Azerbaycan Respublikasinin Astara rayonunun Penser kend inzibati erazi dairesinde kend Penser38 36 48 sm e 48 49 02 s u Olke AzerbaycanRayon Astara rayonuTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 4 702 nef Xeriteni goster gizle Penser Vikianbarda elaqeli mediafayllarEtimologiyasiPenser kend adinin terkibindeki pene sozu talis dilindeki yuxari ve se bas hundur sozlerindendir Yuxaribas kendi TarixiKendin qedim adi Buteserdir Seyx Zahid Gilani Astaranin Buteser indiki Penser kendinde XIII esrin sufi alimi Seyid Cemalledinden ders almisdir Cemalledin Gilani 1253 cu il noyabrin 28 de vefat etmis mezari Astara rayonunun Penser kend qebiristanligindadir Astarada bir nece esrin yadigari olan kerpic kuresi askar olunub Bu kure vasitesile bisirilen kerpiclerle rayonda ilk umumtehsil muessisesi olan Rus Tatar mektebi titkilib Indi bu kure Astaranin Penser kendinde qorunub saxlanilir Kerpic Kuresi kendin sakini Intizar Murselov terefinden askarlanib O iki il evvel heyetinde agac ekmek ucun cala qazarken hansisa tikilinin kerpicleri uze cixir O bu barede rayon medeniyyet ve turizm idaresine melumat verir Aparilan tedqiqatlara esasen melum olur ki hemin kerpiclerin 19 cu esrin evvellerinde insa olunan kerpic kuresinin qaliqlaridir Bu kerpic kuresi Intizarin ulu babasi Astara mahalinda dovrunun taninmis xeyriyyeci olan Haci Teymura mexsusdur O nenesinden vaxtile bu heyetde kerpic kuresinin movcud oldugunu tez tez esidib Amma onun yerini hec kim deqiqlesdire bilmeyib Cunki represiya illerinde kure torpaga basdirilirb Mutexesissler kerpic bunu sovet rejiminin imkanli adamlara munasibetinin neticesi kimi deyerlendirir Tarixi faktlar da gosterir ki burada bisirilen kerpicler vasitesile Penser ve etraf erazilerde bir sira irimiqyasli tikililer insa olunub Haci Teymurun ozunun sexsi vesaiti ile tikdirdiyi XIX esrde Haci Teymur mescidinin binasi bu kurede hazirlanan kerpicden tikilib Haci Teymurun oglu Haci Osmanda 1912 ci ilde ilk rus tatar mektebinin bunovresini mes buradaki bisirilmis kerpiclerden qoymusdur Hemin mekteb binasi da 1912 ci ilde asilmis Penser kendinde fealiyyet gostermis mekteblerden biridir Qeyd edek ki hazirda Haci Teymur mescidi ve Astarada ilk umumtehsil muessisesi olan Rus Tatar mektebinin binasi yerli ehemiyyetli medeni abide kimi dovlet qorunur Buteser Talis xanliginda tarixi bir mahal olmusdur 1829 cu ilde tertib edilmis bir xeritede Putasar seklinde Lenkeran ile Astara arasinda olan Xezer sahilindeki ovaliqlarda gosterilir Sahagac Kekalos Siyaku Sixakeran kimi bir sira kendler bu mahala daxil imis 1825 ci ilde Lenkeranin cenub ovaliqlarinda Tenkerud ve Ercivan kend icmalari sirasinda Putasar da qeyd olunur Bu tarixi mahalin erazisi hazirda Astara rayonuna daxildir Guman ki Exbarname de adi cekilen Buteser kendi hal hazirda Astara rayonunun Penser kendidir Taninmis sexslerSehidleri Ismayil Eliyev 1973 1992 Elruz Camalov 1974 1994 Ilyas Rehmanov 1965 1996 Pervin Salmanzade 1991 2020 Samir Semedov 2002 2020 IstinadlarAzerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati 2024 PDF az stat gov az 2024 02 28 2024 03 14 tarixinde PDF Istifade tarixi 2024 04 05 Akademik Budaq Budaqovun Sexsi Veb Portali 2016 04 14 at the Wayback Machine Azerbaycanin Lenkeran regionu Toponimlerinin Izahli Lugeti Kitabi Astara rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin