Yevgeni Skibinski (pol. Eugeniusz Skibiński; 1858, Şamaxı – 1918) — polyakəsilli Azərbaycan memarı.
Yevgeni Skibinski | |
---|---|
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 1858 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1918 |
Vətəndaşlığı | |
Təhsili |
|
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Yevgeni Skibinski Şamaxıda anadan olmuşdur. Güman ki, 1859-cu ildə baş vermiş dağıdıcı zəlzələdən sonra onun valideynləri şəhəri tərk etmiş Şamaxı quberniyasının yeni mərkəzi olan Bakıya köçüblər. Skibinski 1886-cı ildə Peterburq Bədii Akademiyasını bitirmişdir. 1896-cı ilə qədər Bakı şəhər idarəsində texnik işləmiş, sonra isə Bakı texniki məktəbində (hazırda Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti) müəllimlik etmişdir. O, çoxlu layihələr işləmiş, əsasən klassik memarlığın order sistemində birmərtəbəli evlərdən tutmuş üçmərtəbəli evlərə qədər çoxlu binalar tikmiş, klassik memarlıq üslubundan, o cümlədən, Zivər bəy Əhmədbəyov, İosif Qoslavski, Y. Skibinski, Kazimir Skureviç, İosif Ploşko, İohann Edel, Adolf Eyxler Azərbaycanın, o cümlədən Şərqin memarlıq irsindən öz işlərində istifadə etmişdir. 1900-cü ilə qədər 250-dən çox layihə hazırlamışdır.
Başqa memarlar kimi Skibinski də şərq memarlığının motivlərindən istifadə edirdi, amma Qoslavski Hacı Zeynalabdin Tağıyevin sarayının əsas zallarından birini işləyərkən Kordova xəlifətinin və Məğribin "alışıb yanan" memarlığına meyl göstərəndə; Skureviç şərq və qərb elementlərini uyğunlaşdırmağa çalışanda Skibinski Bakı və Abşeronun qədim memarlıq ənənələrinə meyl göstərdi.
Skibinskinin ilk layihələrində müəllif dəst-xəttini müəyyənləşdirmək çətindir. Onun istedadı XIX–XX əsrlərin dönəmində üzə çıxdı. O, Persidski küçəsindəki (indiki Muxtarov, 24, 1899; hazırda burda Memarlar Evi yerləşir) Ağabala Quliyevin mülkünü layihələşdirərkən istedadını nümayiş etdirdi.
Quliyevın yaşayış evi Şirvanşahlar sarayı memarlığının bilavasitə təsiri altında tikilmişdir. Sifarişçi o vaxta qədər Avropanı səyahət etmiş, Avropa şəhərlərinin tikililərini görmüşdü, buna baxmayaraq, qərara gəlmişdi ki, evini milli-romantik ruhda tikdirsin.
Binanın həcm kompozisiyası tamdır və plastikliyi ilə seçilir. İkinci mərtəbədə nəzərə çarpdırılmış baş tağlar, ikinci mərtəbənin künc hissəsinin stalaktit sisteminə istinad edən konxaların tili yarımgünbəzləri və daş üzərində bədii oyma ilə örtülmüş timpanlar – bu kompozisiya elementləri memarlıq motivlərinin birbaşa mənbəyinə işarə edir. Baxmayaraq ki, fasadların memarlığında Şərq memarlığının elementlərindən istifadə olunub, baş tağlar miqyas və tənasüblərinə görə üstün mövqeyini saxlayır və binanın ümumi kompozisiyasını yerli milli üslubda təfsir edir.
Quliyevin evi Şərq üslublu digər tikililərin fonunda fərqiənir. Keçmiş irsə bu müraciət Azərbaycan memarlığında milli-romantik təmayülün əhəmiyyətini artırmışdır.
Memar Y. Skibinski çoxlu yaşayış evləri tikmişdir, ancaq onlar şəhərin dar küçələrinin adi tikililəri arasında o qədər də seçilmirdilər. Onun yaradıcılıq tərcümeyi-halında yalnız Ağabala Quliyevin sifarişi ilə tikilmiş mülk xüsusilə fərqlənir. Ağabala Quliyevin evi adlanan bina Azərbaycan memarlıq tarixində şərəfli yer tutur. O, həmçinin 1883-cü ildə inşa olunan Bakı Dəmir Yolu Vağzalının tikintisində iştirak etmişdir. Bakıya istedadlı, memarlıqda yeni mövqeli memarların gəlməsi artıq gənc olmayan memarı şəhər idarəsindəki işini tərk etməyə və texniki məktəbə müəllimliyə keçməyə məcbur etdi.
Xatirəsi
2019-cu ildə Bakının Polşa Memarları küçəsindəki binalardan birində Skibinskiyə və digər polyak əsilli memarlara həsr olunmuş xatirə lövhəsi vurulub..
Layihə verdiyi binalar
Bina | Şəkili | Layihəsi verilən il | İnşa edildiyi il | Ünvan | Qeydlər |
---|---|---|---|---|---|
Bakı Dəmiryolu Vağzalının binası |
| 1883 | Bakı | ||
İkimərtəbəli yaşayış binası | 1885 | 1887 | Bakı | ||
İkimərtəbəli yaşayış binası (altı ədəd) | 1887 | 1888 | Bakı | ||
Asmaqatlı ticarət köşkləri | 1888 | 1889 | Bakı, Kanni-tepinski küç. | ||
İkimərtəbəli yaşayış binası (iki ədəd) | 1888 | 1890 | Bakı, Suraxanı küç. | ||
İkimərtəbəli yaşayış binası | 1888 | 1890 | Bakı, Krasnavodskaya küç. | ||
Birmərtəbəli yaşayış binası | 1888 | 1890 | Bakı, Marinski və N.Priyutski küç. kəsişməsində | ||
İkimərtəbəli yaşayış binası | 1888 | 1891 | Bakı | ||
İkimərtəbəli yaşayış binası |
| 1889 | 1891 | Bakı, Persidski küçəsində (hazırda Muxtarov, 24) |
Ədəbiyyat
- Elxan Süleymanov. "Keçmiş Persidskaya küçəsindəki sehrli bina və onun şamaxılı müəllifi". Bakı, 2013.
- Ш. С. Фатуллаев. Жилые дома в застройке городов Азербайджана на рубеже XIX-XX веков. Баку: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР. 1963.
İstinadlar
- Фатуллаев Ш. С. Евгений Скибинский // polonia-baku.org. 2020-08-10 tarixində .
- Фатуллаев, 1963
- "Bakıda Polşa memarlarının xatirəsinə həsr edilən lövhələrin açılış mərasimi olub Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Polşa Prezidenti Andjey Duda mərasimdə iştirak ediblər". ru:Азертадж. 31.05.2019.
- Фатуллаев Ш. Приложение I // Градостроительство Баку XIX—начала XX веков. Ленинград. Под ред. проф. В. И. Пилявского. 1978.
- Polyak əsilli şamaxılı memar haqqında kitab çap edilib [ölü keçid]
Xarici keçidlər
- Ağabala Quliyevin Bakıdakı evinin drondan çəkilişi.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yevgeni Skibinski pol Eugeniusz Skibinski 1858 Samaxi 1918 polyakesilli Azerbaycan memari Yevgeni SkibinskiSexsi melumatlarDogum tarixi 1858Dogum yeri Samaxi Samaxi qezasi Samaxi quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1918Vetendasligi Polsa Rusiya imperiyasiTehsili Imperator Ressamliq Akademiyasi d Vikianbarda elaqeli mediafayllarYevgeni SkibinskiHeyatiYevgeni Skibinski Samaxida anadan olmusdur Guman ki 1859 cu ilde bas vermis dagidici zelzeleden sonra onun valideynleri seheri terk etmis Samaxi quberniyasinin yeni merkezi olan Bakiya kocubler Skibinski 1886 ci ilde Peterburq Bedii Akademiyasini bitirmisdir 1896 ci ile qeder Baki seher idaresinde texnik islemis sonra ise Baki texniki mektebinde hazirda Azerbaycan Dovlet Neft ve Senaye Universiteti muellimlik etmisdir O coxlu layiheler islemis esasen klassik memarligin order sisteminde birmertebeli evlerden tutmus ucmertebeli evlere qeder coxlu binalar tikmis klassik memarliq uslubundan o cumleden Ziver bey Ehmedbeyov Iosif Qoslavski Y Skibinski Kazimir Skurevic Iosif Plosko Iohann Edel Adolf Eyxler Azerbaycanin o cumleden Serqin memarliq irsinden oz islerinde istifade etmisdir 1900 cu ile qeder 250 den cox layihe hazirlamisdir Basqa memarlar kimi Skibinski de serq memarliginin motivlerinden istifade edirdi amma Qoslavski Haci Zeynalabdin Tagiyevin sarayinin esas zallarindan birini isleyerken Kordova xelifetinin ve Megribin alisib yanan memarligina meyl gosterende Skurevic serq ve qerb elementlerini uygunlasdirmaga calisanda Skibinski Baki ve Abseronun qedim memarliq enenelerine meyl gosterdi Skibinskinin ilk layihelerinde muellif dest xettini mueyyenlesdirmek cetindir Onun istedadi XIX XX esrlerin doneminde uze cixdi O Persidski kucesindeki indiki Muxtarov 24 1899 hazirda burda Memarlar Evi yerlesir Agabala Quliyevin mulkunu layihelesdirerken istedadini numayis etdirdi Quliyevin yasayis evi Sirvansahlar sarayi memarliginin bilavasite tesiri altinda tikilmisdir Sifarisci o vaxta qeder Avropani seyahet etmis Avropa seherlerinin tikililerini gormusdu buna baxmayaraq qerara gelmisdi ki evini milli romantik ruhda tikdirsin Binanin hecm kompozisiyasi tamdir ve plastikliyi ile secilir Ikinci mertebede nezere carpdirilmis bas taglar ikinci mertebenin kunc hissesinin stalaktit sistemine istinad eden konxalarin tili yarimgunbezleri ve das uzerinde bedii oyma ile ortulmus timpanlar bu kompozisiya elementleri memarliq motivlerinin birbasa menbeyine isare edir Baxmayaraq ki fasadlarin memarliginda Serq memarliginin elementlerinden istifade olunub bas taglar miqyas ve tenasublerine gore ustun movqeyini saxlayir ve binanin umumi kompozisiyasini yerli milli uslubda tefsir edir Quliyevin evi Serq uslublu diger tikililerin fonunda ferqienir Kecmis irse bu muraciet Azerbaycan memarliginda milli romantik temayulun ehemiyyetini artirmisdir Memar Y Skibinski coxlu yasayis evleri tikmisdir ancaq onlar seherin dar kucelerinin adi tikilileri arasinda o qeder de secilmirdiler Onun yaradiciliq tercumeyi halinda yalniz Agabala Quliyevin sifarisi ile tikilmis mulk xususile ferqlenir Agabala Quliyevin evi adlanan bina Azerbaycan memarliq tarixinde serefli yer tutur O hemcinin 1883 cu ilde insa olunan Baki Demir Yolu Vagzalinin tikintisinde istirak etmisdir Bakiya istedadli memarliqda yeni movqeli memarlarin gelmesi artiq genc olmayan memari seher idaresindeki isini terk etmeye ve texniki mektebe muellimliye kecmeye mecbur etdi Xatiresi2019 cu ilde Bakinin Polsa Memarlari kucesindeki binalardan birinde Skibinskiye ve diger polyak esilli memarlara hesr olunmus xatire lovhesi vurulub Layihe verdiyi binalarBina Sekili Layihesi verilen il Insa edildiyi il Unvan QeydlerBaki Demiryolu Vagzalinin binasi 1883 BakiIkimertebeli yasayis binasi 1885 1887 BakiIkimertebeli yasayis binasi alti eded 1887 1888 BakiAsmaqatli ticaret koskleri 1888 1889 Baki Kanni tepinski kuc Ikimertebeli yasayis binasi iki eded 1888 1890 Baki Suraxani kuc Ikimertebeli yasayis binasi 1888 1890 Baki Krasnavodskaya kuc Birmertebeli yasayis binasi 1888 1890 Baki Marinski ve N Priyutski kuc kesismesindeIkimertebeli yasayis binasi 1888 1891 BakiIkimertebeli yasayis binasi 1889 1891 Baki Persidski kucesinde hazirda Muxtarov 24 EdebiyyatElxan Suleymanov Kecmis Persidskaya kucesindeki sehrli bina ve onun samaxili muellifi Baki 2013 Sh S Fatullaev Zhilye doma v zastrojke gorodov Azerbajdzhana na rubezhe XIX XX vekov Baku Izdatelstvo Akademii nauk Azerbajdzhanskoj SSR 1963 IstinadlarFatullaev Sh S Evgenij Skibinskij polonia baku org 2020 08 10 tarixinde Fatullaev 1963 Bakida Polsa memarlarinin xatiresine hesr edilen lovhelerin acilis merasimi olub Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyev ve Polsa Prezidenti Andjey Duda merasimde istirak edibler ru Azertadzh 31 05 2019 Fatullaev Sh Prilozhenie I Gradostroitelstvo Baku XIX nachala XX vekov Leningrad Pod red prof V I Pilyavskogo 1978 Polyak esilli samaxili memar haqqinda kitab cap edilib olu kecid Xarici kecidlerAgabala Quliyevin Bakidaki evinin drondan cekilisi