Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yakob Henrik vant Hoff (nid. Jacobus Henricus van 't Hoff; 30 avqust 1852[…], Rotterdam, Cənubi Hollandiya – 1 mart 1911[…], Berlin) — almış holland kimyaçı. Kimya üzrə Nobel mükafatının ilk laureatı.
| Yakob Vant-Hoff | |
|---|---|
| nid. federico | |
 | |
| Doğum tarixi | 30 avqust 1852[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1 mart 1911[…](58 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | vərəm |
| Dəfn yeri |
|
| Elm sahələri | fiziki kimya, üzvi kimya |
| Elmi dərəcəsi | |
| İş yerləri |
|
| Təhsili | |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |   |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
1852-ci ildə Hollandiyanın Rotterdam şəhərində anadan olmuş Yakob Hendrik Vant-Qoff kimya elmi ilə uşaqlıqdan maraqlanmağa başlamışdır. Lakin valideynləri onun kimyaçı olmaq arzusuna qarşı çıxaraq, mühəndis ixtisası üzrə təhsil almağa məcbur etmişlər. O fəlsəfə, poeziya və riyaziyyat elmləri ilə də ciddi maraqlanmış, müəyyən təhsil almışdır.
Təhsilini başa vurduqdan sonra bir müddət qənd zavodunda çalışmış, nəhayət, Bonn Universitetinə daxil olaraq Fridrix Kekulenin rəhbərliyi altında kimya elminin sirlərinə yiyələnmişdir. Onun təhsil aldığı şəhərlər arasında Parisin də adı çəkilir. Dissertasiyasını Utrext Universitetində müdafiə etmiş, 1878-ci ildə isə Amsterdam Universitetinin kimya professoru elmi dərəcəsinə layiq görülmüşdür. Alim sonrakı 18 il ərzində bu universitetdə həftədə beş dəfə üzvi kimyadan, bir dəfə isə mineralogiya, kristalloqrafiya, geologiya və paleontologiyadan mühazirələr oxumuş, həmçinin kimyəvi laboratoriyaya rəhbərlik etmişdir.
Bu illərdə pedaqoji fəaliyyətlə yanaşı, elmi-tədqiqat işlərini də davam etdirmişdir. 1887-ci il də o, Vilhelm Ostvaldla birgə "Fiziki kimya jurnalı" adlı mətbu orqanı yaratmışdır. Bir qədər sonra isə alim Amsterdamdakı pedaqoji və inzibati fəaliyyətinin elmi-tədqiqat işlərinə mane olduğunu anlayaraq, Berlin Universitetinin fiziki kimya professoru vəzifəsi ilə bağlı təklifi qəbul etmiş və alim 1896-cı ildən etibarən Berlin Universitetində çalışmışdır.
Burada fiziki kimyanın istehsalata tətbiqi ilə məşğul olmuş və bu məqsədlə Stasfurt şəhəri ətrafındakı okean duzu yataqlarını tədqiq etmişdir. Həmin yataqlar I Dünya Müharibəsinədək bütün Almaniyanın şüşə, keramika, yuyucu vasitələr, sabun və gübrə istehsalının kalium ehtiyacını, demək olar ki, tamamilə təmin etmişdir.
Vant-Qoff biokimyanın bəzi sahələrinin, məsələn, canlı orqanizmlərin həyat fəaliyyəti üçün zəruri olan kimyəvi proseslərdə katalizator rolunu oynayan fermentlərin tədqiqatı ilə də məşğul olmuşdur.
Nobel mükafatına doğru
1901-ci ildə onun elmi fəaliyyətini əsas götürən Nobel Komitəsi, Vant-Qoffu kimya sahəsi üzrə ilk laureat elan etmişdir. Diplomda onun mükafat almasının səbəbi kimi kəşf etdiyi kimyəvi dinamika (Kimyəvi dinamika kimyəvi reaksiyaların hazırlanmasında, aparılmasında, sürətində, tarazlığında və onun dəyişdirilməsində, elektrolitik dissosiasiyada, kənar təsirlərin rolunu öyrənən elmdir. Bu proseslərin hər biri müəyyən həcmdə və təzyiq altında baş verir. Fiziki kimya elminin xüsusi bir sahəsi "termodinamikanın əsasları" adlanır. Yuxarıda sadalanan kimyəvi sahələrin hər biri kimyəvi termodinamikanın qanunlarına əsaslanır) və mayelərdə osmotik təzyiq (osmotik daxildən xaricə olan təzyiq deməkdir, yəni məsələn bitkinin kökü bu təzyiq vasitəsilə torpaqdan suyu özünə çəkir) qanunlarının əhəmiyyətli olması əsas göstərilmişdir. Vant-Qoffa mükafatı İsveç Kral Elmlər Akademiyası adından təqdim edən Odner onu stereokimyanın banisi və kimyəvi dinamika elmi üzrə işlər görənlərdən biri adlandırmış, həmçinin alimin tədqiqatlarının fiziki kimya elmi üçün son dərəcə vacib nəticələr verdiyini vurğulamışdır.
Vant-Qoff Nobel mükafatından əlavə, 1893-cü ildə "Devi" medalı, 1911-ci ildə "Helmhols" medalı ilə təltif edilmişdir. O, Niderlandın Kral, Amerikanın Milli, Fransa və Prussiyanın isə Elmlər Akademiyalarının, Britaniya və Amerika Kimya Cəmiyyətlərinin üzvü, Çikaqo, Harvard və Yell Universitetlərinin fəxri doktoru adlarına layiq görülmüşdür.
Fəlsəfə və poeziyaya da ciddi maraq göstərən Vant-Qoff 1911-ci il martın 1-də Berlində vərəm xəstəliyindən vəfat etmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Ramberg P. J. Jacobus Henricus van 't Hoff // Encyclopædia Britannica (ing.).
- https://www.uu.nl/onderzoek/prijzen-en-onderscheidingen/nobelprijswinnaars/jacobus-henricus-van-t-hoff.
- Album Academicum. 2007.
- Вант-Гофф Якоб Хендрик // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- www.accademiadellescienze.it (it.).
- https://www.berlin.de/senuvk/umwelt/stadtgruen/friedhoefe_begraebnisstaetten/downloads/eg-liste.pdf.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yakob Henrik vant Hoff nid Jacobus Henricus van t Hoff 30 avqust 1852 Rotterdam Cenubi Hollandiya 1 mart 1911 Berlin Kimya uzre Nobel mukafati almis holland kimyaci Kimya uzre Nobel mukafatinin ilk laureati Yakob Vant Hoffnid federicoDogum tarixi 30 avqust 1852 1852 08 30 Dogum yeri Rotterdam Cenubi Hollandiya NiderlandVefat tarixi 1 mart 1911 1911 03 01 58 yasinda Vefat yeri Berlin Prussiya Almaniya imperiyasiVefat sebebi veremDefn yeri Dalem qebiristanligi d Elm saheleri fiziki kimya uzvi kimyaElmi derecesi elmler doktoruIs yerleri Utrext Universiteti 1874 1878 Humboldt adina Berlin Universiteti Amsterdam Universiteti 1878 1895 Amsterdam Universiteti 1877 1878 Tehsili Leyden Universiteti Delft Texnologiya Universiteti Bonn Universiteti Utrext Universiteti Paris UniversitetiUzvluyu London Kral Cemiyyeti Gottingen Elmler Akademiyasi d Peterburq Elmler Akademiyasi Fransa Elmler Akademiyasi Isvec Kral Elmler Akademiyasi Macaristan Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Rusiya Elmler Akademiyasi Prussiya Elmler Akademiyasi d ABS Milli Elmler Akademiyasi 1901 Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati1852 ci ilde Hollandiyanin Rotterdam seherinde anadan olmus Yakob Hendrik Vant Qoff kimya elmi ile usaqliqdan maraqlanmaga baslamisdir Lakin valideynleri onun kimyaci olmaq arzusuna qarsi cixaraq muhendis ixtisasi uzre tehsil almaga mecbur etmisler O felsefe poeziya ve riyaziyyat elmleri ile de ciddi maraqlanmis mueyyen tehsil almisdir Tehsilini basa vurduqdan sonra bir muddet qend zavodunda calismis nehayet Bonn Universitetine daxil olaraq Fridrix Kekulenin rehberliyi altinda kimya elminin sirlerine yiyelenmisdir Onun tehsil aldigi seherler arasinda Parisin de adi cekilir Dissertasiyasini Utrext Universitetinde mudafie etmis 1878 ci ilde ise Amsterdam Universitetinin kimya professoru elmi derecesine layiq gorulmusdur Alim sonraki 18 il erzinde bu universitetde heftede bes defe uzvi kimyadan bir defe ise mineralogiya kristalloqrafiya geologiya ve paleontologiyadan muhazireler oxumus hemcinin kimyevi laboratoriyaya rehberlik etmisdir Bu illerde pedaqoji fealiyyetle yanasi elmi tedqiqat islerini de davam etdirmisdir 1887 ci il de o Vilhelm Ostvaldla birge Fiziki kimya jurnali adli metbu orqani yaratmisdir Bir qeder sonra ise alim Amsterdamdaki pedaqoji ve inzibati fealiyyetinin elmi tedqiqat islerine mane oldugunu anlayaraq Berlin Universitetinin fiziki kimya professoru vezifesi ile bagli teklifi qebul etmis ve alim 1896 ci ilden etibaren Berlin Universitetinde calismisdir Burada fiziki kimyanin istehsalata tetbiqi ile mesgul olmus ve bu meqsedle Stasfurt seheri etrafindaki okean duzu yataqlarini tedqiq etmisdir Hemin yataqlar I Dunya Muharibesinedek butun Almaniyanin suse keramika yuyucu vasiteler sabun ve gubre istehsalinin kalium ehtiyacini demek olar ki tamamile temin etmisdir Vant Qoff biokimyanin bezi sahelerinin meselen canli orqanizmlerin heyat fealiyyeti ucun zeruri olan kimyevi proseslerde katalizator rolunu oynayan fermentlerin tedqiqati ile de mesgul olmusdur Nobel mukafatina dogru1901 ci ilde onun elmi fealiyyetini esas goturen Nobel Komitesi Vant Qoffu kimya sahesi uzre ilk laureat elan etmisdir Diplomda onun mukafat almasinin sebebi kimi kesf etdiyi kimyevi dinamika Kimyevi dinamika kimyevi reaksiyalarin hazirlanmasinda aparilmasinda suretinde tarazliginda ve onun deyisdirilmesinde elektrolitik dissosiasiyada kenar tesirlerin rolunu oyrenen elmdir Bu proseslerin her biri mueyyen hecmde ve tezyiq altinda bas verir Fiziki kimya elminin xususi bir sahesi termodinamikanin esaslari adlanir Yuxarida sadalanan kimyevi sahelerin her biri kimyevi termodinamikanin qanunlarina esaslanir ve mayelerde osmotik tezyiq osmotik daxilden xarice olan tezyiq demekdir yeni meselen bitkinin koku bu tezyiq vasitesile torpaqdan suyu ozune cekir qanunlarinin ehemiyyetli olmasi esas gosterilmisdir Vant Qoffa mukafati Isvec Kral Elmler Akademiyasi adindan teqdim eden Odner onu stereokimyanin banisi ve kimyevi dinamika elmi uzre isler gorenlerden biri adlandirmis hemcinin alimin tedqiqatlarinin fiziki kimya elmi ucun son derece vacib neticeler verdiyini vurgulamisdir Vant Qoff Nobel mukafatindan elave 1893 cu ilde Devi medali 1911 ci ilde Helmhols medali ile teltif edilmisdir O Niderlandin Kral Amerikanin Milli Fransa ve Prussiyanin ise Elmler Akademiyalarinin Britaniya ve Amerika Kimya Cemiyyetlerinin uzvu Cikaqo Harvard ve Yell Universitetlerinin fexri doktoru adlarina layiq gorulmusdur Felsefe ve poeziyaya da ciddi maraq gosteren Vant Qoff 1911 ci il martin 1 de Berlinde verem xesteliyinden vefat etmisdir Hemcinin baxNobel mukafatiIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Ramberg P J Jacobus Henricus van t Hoff Encyclopaedia Britannica ing https www uu nl onderzoek prijzen en onderscheidingen nobelprijswinnaars jacobus henricus van t hoff Album Academicum 2007 Vant Goff Yakob Hendrik Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 www accademiadellescienze it it https www berlin de senuvk umwelt stadtgruen friedhoefe begraebnisstaetten downloads eg liste pdf