Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fiziki kimya — Fizika və Kimyaya aid bütün ümumi qanunları öyrənir. Fiziki kimyada kimyəvi təsirləri öyrənən zaman kimya və fizikanın həm nəzəri, həm də eksperimental metodlarından istifadə edilir. Fiziki kimya elmi kimyəvi proseslərin mahiyyətini öyrənir. Kimyəvi reaksiyalar fiziki proseslərlə - istilikkeçirmə, istiliyin udulması və ya ayrılması, işığın udulması və şüalanması, elektrik hadisələri, həcmin dəyişməsi və s. ilə əlaqədardır. Məsələn, hər-hansı bir kimyəvi reaksiyada sistemi əmələ gətirən maddə molekullarının qarşılıqlı təsiri nəticəsində xarici mühitə enerji verilir və ya xaricdən enerji udulur. Buxarlanma və sublimasiya proseslərində, eləcə də, müxtəlif parçalanma reaksiyalarında maddənin temperaturunun artması molekul hissəciklərinin intensivləşməsinə və beləliklə də, molekulda atomlar arasındakı kimyəvi rabitənin zəifləməsinə və nəhayət onların parçalanmasına səbəb olur.
Qalvanik elementlərdə elektrodlarda gedən oksidləşmə-reduksiya prosesləri elektrik cərəyanının əmələ gəlməsinə səbəb olur. Yüksək temperaturlarda bərk maddələrin səthində adsorbsiya və desorbsiya prosesləri nəticəsində hidrogenləşmə, dehidrogenləşmə, izomerləşmə, polimerləşmə və s. reaksiyalar gedir. Bütün bu hallarda fiziki və kimyəvi proseslərin sıx əlaqəsi, onların qarşılıqlı təsiri meydana çıxır. Fiziki kimya, məhz belə qarşılıqlı əlaqələrlə yanaşı müxtəlif kimyəvi çevrilmələrin ümumi qanunauyğunluqlarını, kimyəvi tarazlıq qanunlarını, maddələrin quruluşu və xassələrinə dair nəzəriyyələri, kimyəvi hadisələrin və proseslərin əsaslarını öyrənir.
Tarixi
Fiziki kimya haqqında 1752-ci ildə deyirdi:
 | "Fiziki kimya – cisimlər qarışığında aparılan fiziki təcrübələr əsasında baş verən kimyəvi reaksiyaları izah edən elmdir". |  |
Fiziki kimyanın Lomonosov tərəfindən verilmiş tərifi ilə müasir tərifi müqayisə edilsə, aşağıdakı nəticə alınar:
| | "Fiziki kimya fizikanın ümumi prinsipləri əsasında kimyəvi hadisələri izah edən və onların qanunauyğunluqlarını müəyyən edən elmdir". | |
Göründüyü kimi, bu təriflər görünüşcə oxşardır. Lomonosov fizika elmlərinin problemlərini sistematik tədqiq etdi. O, fiziki biliklərin və metodların kimyanın öyrənilməsində istifadə edilməsinin nə qədər mühüm olduğunu başa düşdü.
1752-ci ildə M. V. Lomonosov ilk dəfə tələbələr üçün "Həqiqi fiziki kimyanın kursu" (rus. Курс истинной физической химии) haqqında məlumat verdi. Lomonosov kimyanın əsas qanunlarından birini – kimyəvi çevrilmələr zamanı kütlənin saxlanması qanununu formalaşdırdı.
Fizika kimyanı tədricən dəqiq elmə çevirdi. Maddələrin keyfiyyət xarakteristikaları və onların qarşılıqlı çevrilmələri kəmiyyət xarakteristikaları ilə tamamlandı.
Fiziki kimyanın sonrakı inkişafı kimyəvi proseslərin gedişinə istiliyin, elektrikin təsirini öyrənən alimlərin tədqiqatları ilə bağlıdır. Kimyəvi reaksiyalarda istiliyin ayrılması və ya udulması proseslərinin öyrənilməsi termokimyanın başlanğıcını qoydu. Rus alimi Q.İ.Hess fiziki kimyanın fundamental qanunlarından birini – kimyəvi çevrilmələr zamanı istiliyin saxlanması qanununu formalaşdırdı.
1887-ci ildə alman alimi V.Ostvald Leypsiq Universitetində ilk fiziki kimya kafedrasının əsasını qoydu və fiziki kimya jurnalını çap etdirməyə başladı.
XIX əsrin sonunda fiziki kimya müstəqil bir elm kimi formalaşdı. O özündə bir sıra elmi qaydaları birləşdirdi. Amerika alimi C.Gibbs kimyəvi termodinamikanın əsasını işlədi. Termodinamikanın qanunlarına əsasən, alimlər bu və ya digər kimyəvi reaksiyanın gedib-getməyəcəyinin mümkün olması haqqında fikir söyləmək imkanına nail oldular. Kimya burada ilk dəfə riyazi aparatdan geniş istifadə etməyə başladı.
Kimyəvi və elektrokimyəvi hadisələrin qarşılıqlı əlaqəsini elektrokimya müəyyən etdi. Elektrik cərəyanının təsirindən suyun hidrogen və oksigenə parçalanması elektrolizin öyrənilməsinin başlanğıcı oldu. Elektrolizin miqdari qanunlarını M.Faradey kəşf etdi. Termokimya və elektrokimyanın nailiyyətləri müasir kimya istehsalatının əsasını qoydu. Fiziki kimyanın ilk istiqamətləri məhlulların tədqiq olunmasına, onların təbiətinin və xassələrinin düzgün başa düşülməsinə çox kömək etdi. S.Arrenius elektrolitlərin məhlullarda müsbət və mənfi yüklü ionlara ayrılması fərziyyəsinə əsasən elektrolitik dissosiasiya nəzəriyyəsini yaratdı.
İşığın təsiri ilə gedən kimyəvi çevrilmələri fotokimya öyrənir. Radioaktivlik hadisəsinin kəşfi radioaktiv şüaların müxtəlif maddələrə təsirini tədqiq etməyə imkan verdi. Bunun əsasında da fiziki kimyanın yeni qolu – radiasiya kimyası yarandı.
Təsnifatı
Artıq çoxdan məlum idi ki, müxtəlif kimyəvi reaksiyalar müxtəlif sürətlə gedir: biri çox yavaş, digəri ani zamanda. Kimyəvi reaksiyanın sürəti anlayışı kimyəvi kinetikanın əsasını qoydu. Məlum oldu ki, kimyəvi reaksiyanın sürəti bir çox faktorlardan – reaksiyaya girən maddələrin qatılığından, təzyiqdən, temperaturdan, bərk maddənin səthinin sahəsindən və s.-dən asılıdır. Katalizatorlar reaksiyanın sürətinə nəzərəçarpacaq dərəcədə təsir edir. Katalizatorun təsiri ilə reaksiyanın sürətinin artması kataliz hadisəsinin mahiyyətini təşkil edir. Yəni katalizatorun iştirakı ilə gedən reaksiyalara katalitik reaksiyalar və ya kataliz deyilir. Hazırda həm laboratoriyada, həm də sənayedə bir çox kimyəvi reaksiyaları sürətləndirmək üçün katalizatorlardan istifadə edilir. Kimyəvi kinetika və kataliz maddənin reaksiya qabiliyyəti haqqında müasir təlimin əsasını təşkil edir. Bu da fiziki kimyanın daha böyük bölmələrindən biridir.
Atomun quruluşunun elektron modeli işləndikdə (elektronun kəşfindən sonra) fiziki kimyada prinsipcə yeni dövr başladı. Əvvəllər alimlər yalnız mikroskopik obyektlər üzərində tədqiqatlar zamanı müşahidə edilən kimyəvi hadisələr və proseslərin bilavasitə öyrənilməsi ilə kifayətlənirdilər. İndi isə reaksiyaya girən molekulların elektron quruluşlarının dəyişməsini nəzərə alaraq istənilən kimyəvi prosesi izah etmək olar. Kimyəvi rabitənin, valentliyin, molekulun quruluşu və xassəsinin elektron nəzəriyyəsi işlənildi.
Müasir fiziki kimyanın əsas xüsusiyyəti – fiziki tədqiqat üsullarının geniş tətbiq olunması, baş verən kimyəvi reaksiyaların mexanizminin dəqiq müəyyən edilməsidir. Fiziki kimya kimya elminin digər sahələri, kimya texnologiyasının inkişafı üçün nəzəri əsaslar verir.
Güclü elektrik cərəyanı təsiri altında gedən kimyəvi reaksiyaları tədqiq edən fiziki kimyanın yeni istiqaməti inkişaf edir. Aşağı temperaturlu plazmada gedən proseslər (plazmokimya), polimerlər kimyası, qazların elektrokimyası, səth hadisələrinin bərk cisimlərin xassələrinə təsiri və s. proseslər öyrənilir.
Fiziki kimyanın öyrənilməsi metodu
Fiziki kimya müasir kimyanın əsas fundament nəzəriyyəsi hesab olunur. Burada nəzəri metodları öyrənilən zaman fizikanın mühüm sahələrindən termodinamika, statik fizika və kvant fizikası kimi sahələrindən istifadə olunur. Kimyanın isə fotokimya, elektrokimya, kimyəvi kinetika və kataliz, kimyəvi termodinamika kimi mühüm sahələrindən istifadə edilir.
Fiziki kimya ilə kimyəvi fizikanın fərqi
Fiziki kimya ilə kimyəvi fizika kimya və fizika elmlərinin birləşməsidir. Lakin onların fərqli cəhətləri vardır. Onların əsas fərqini tam tapmaq olmur. Amma aşağıdakı mühüm cəhətləri ilə onlar arasındakı fərqli cəhətləri tapmaq mümkündür:
- Fiziki kimya eyni müddətdə çoxlu hissəciklərin axınını öyrənir;
- Kimyəvi fizika hissəciklərə ayrı-ayrılıqda baxır. Bu səbəbdən burada "İdeal qaz" anlayışı yoxdur.
Fiziki kimya bölmələri
- Fotokimya - işığın təsiri ilə hissəciklərin çevrilmə proseslərini öyrənir.
- Elektrokimya - elektrolitlərin elektrik cərəyanını keçirməsi proseslərini, hərəkətli ionları olan bərk və maye cisimlərin həcm, səth xassələrini tədqiq edən fiziki kimyanın bölməsidir.
- Radiokimya - radioaktiv maddələri və onların qanunlarını öyrənir.
- Nüvə kimyası - radioaktiv reaksiyaları öyrənir.
- Səs kimyası - möhkəm akustik dalğaları öyrənir.
- Kimyəvi termodinamika - termodinamik metodlarla reaksiyaların birləşməsi proseslərini öyrənir.
Ədəbiyyat
- Химическая энциклопедия НИ «Большая российская энциклопедия», М., 1998;
- Некрасов, В. В. «Основы общей химии» в 2-х т., том 1, М.: «Химия», 1973. — 656 c.
- Вайс Е.Ф., Буйкр Е.В., Салмина А.Б. "Физическая химия" 2008
- Peter W. Atkins (Chemiker): Physikalische Chemie. Wiley-VCH, 2006, .
- Gerd Wedler: Lehrbuch der Physikalischen Chemie. Wiley-VCH, 2004, .
- T. Engel, P. Reid: Physikalische Chemie. Pearson Studium, 2006,
İstinadlar
- "Kimya dərsliyi: Fiziki kimya". 2021-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-06-24.
- Landau, L. D. and Lifshitz, E. M. (1980). Statistical Physics, 3rd Ed. p. 52. Elsevier Butterworth Heinemann, New York. .
- Atkins, Peter and Friedman, Ronald (2005). Molecular Quantum Mechanics, p. 342. Oxford University Press, New York. .
- Josiah Willard Gibbs, 1876, "On the Equilibrium of Heterogeneous Substances", Transactions of the Connecticut Academy of Sciences
- Schmidt, Lanny D. (2005). The Engineering of Chemical Reactions, 2nd Ed. p. 30. Oxford University Press, New York. .
- Chandler, David (1987). Introduction to Modern Statistical Mechanics, p. 54. Oxford University Press, New York. .
- "100 Years of Physical Chemistry". 2021-03-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-06-24.
- "Physical Chemistry: neither Fish nor Fowl?". 2021-02-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-06-24.
- . 2013-05-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-06-24.
- "The Cambridge History of Science: The modern physical and mathematical sciences". 2015-01-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-06-24.
Xarici keçidlər
- Walther Nernst: Die Ziele der physikalischen Chemie
- Aktuelle Wochenschau zum Jahr der Chemie 2003 2015-05-03 at the Wayback Machine
- Das Berufsbild des Physikochemikers 2011-11-11 at the Wayback Machine
- Physical Chemists[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fiziki kimya Fizika ve Kimyaya aid butun umumi qanunlari oyrenir Fiziki kimyada kimyevi tesirleri oyrenen zaman kimya ve fizikanin hem nezeri hem de eksperimental metodlarindan istifade edilir Fiziki kimya elmi kimyevi proseslerin mahiyyetini oyrenir Kimyevi reaksiyalar fiziki proseslerle istilikkecirme istiliyin udulmasi ve ya ayrilmasi isigin udulmasi ve sualanmasi elektrik hadiseleri hecmin deyismesi ve s ile elaqedardir Meselen her hansi bir kimyevi reaksiyada sistemi emele getiren madde molekullarinin qarsiliqli tesiri neticesinde xarici muhite enerji verilir ve ya xaricden enerji udulur Buxarlanma ve sublimasiya proseslerinde elece de muxtelif parcalanma reaksiyalarinda maddenin temperaturunun artmasi molekul hisseciklerinin intensivlesmesine ve belelikle de molekulda atomlar arasindaki kimyevi rabitenin zeiflemesine ve nehayet onlarin parcalanmasina sebeb olur Heqiqi fiziki kimyanin kursu elyazmasi M V Lomonosov 1752 si il Qalvanik elementlerde elektrodlarda geden oksidlesme reduksiya prosesleri elektrik cereyaninin emele gelmesine sebeb olur Yuksek temperaturlarda berk maddelerin sethinde adsorbsiya ve desorbsiya prosesleri neticesinde hidrogenlesme dehidrogenlesme izomerlesme polimerlesme ve s reaksiyalar gedir Butun bu hallarda fiziki ve kimyevi proseslerin six elaqesi onlarin qarsiliqli tesiri meydana cixir Fiziki kimya mehz bele qarsiliqli elaqelerle yanasi muxtelif kimyevi cevrilmelerin umumi qanunauygunluqlarini kimyevi tarazliq qanunlarini maddelerin qurulusu ve xasselerine dair nezeriyyeleri kimyevi hadiselerin ve proseslerin esaslarini oyrenir TarixiFiziki kimya haqqinda 1752 ci ilde deyirdi Fiziki kimya cisimler qarisiginda aparilan fiziki tecrubeler esasinda bas veren kimyevi reaksiyalari izah eden elmdir Fiziki kimyanin Lomonosov terefinden verilmis terifi ile muasir terifi muqayise edilse asagidaki netice alinar Fiziki kimya fizikanin umumi prinsipleri esasinda kimyevi hadiseleri izah eden ve onlarin qanunauygunluqlarini mueyyen eden elmdir Mixail Lomonosov Gorunduyu kimi bu terifler gorunusce oxsardir Lomonosov fizika elmlerinin problemlerini sistematik tedqiq etdi O fiziki biliklerin ve metodlarin kimyanin oyrenilmesinde istifade edilmesinin ne qeder muhum oldugunu basa dusdu 1752 ci ilde M V Lomonosov ilk defe telebeler ucun Heqiqi fiziki kimyanin kursu rus Kurs istinnoj fizicheskoj himii haqqinda melumat verdi Lomonosov kimyanin esas qanunlarindan birini kimyevi cevrilmeler zamani kutlenin saxlanmasi qanununu formalasdirdi Fizika kimyani tedricen deqiq elme cevirdi Maddelerin keyfiyyet xarakteristikalari ve onlarin qarsiliqli cevrilmeleri kemiyyet xarakteristikalari ile tamamlandi Fiziki kimyanin sonraki inkisafi kimyevi proseslerin gedisine istiliyin elektrikin tesirini oyrenen alimlerin tedqiqatlari ile baglidir Kimyevi reaksiyalarda istiliyin ayrilmasi ve ya udulmasi proseslerinin oyrenilmesi termokimyanin baslangicini qoydu Rus alimi Q I Hess fiziki kimyanin fundamental qanunlarindan birini kimyevi cevrilmeler zamani istiliyin saxlanmasi qanununu formalasdirdi 1887 ci ilde alman alimi V Ostvald Leypsiq Universitetinde ilk fiziki kimya kafedrasinin esasini qoydu ve fiziki kimya jurnalini cap etdirmeye basladi XIX esrin sonunda fiziki kimya musteqil bir elm kimi formalasdi O ozunde bir sira elmi qaydalari birlesdirdi Amerika alimi C Gibbs kimyevi termodinamikanin esasini isledi Termodinamikanin qanunlarina esasen alimler bu ve ya diger kimyevi reaksiyanin gedib getmeyeceyinin mumkun olmasi haqqinda fikir soylemek imkanina nail oldular Kimya burada ilk defe riyazi aparatdan genis istifade etmeye basladi Kimyevi ve elektrokimyevi hadiselerin qarsiliqli elaqesini elektrokimya mueyyen etdi Elektrik cereyaninin tesirinden suyun hidrogen ve oksigene parcalanmasi elektrolizin oyrenilmesinin baslangici oldu Elektrolizin miqdari qanunlarini M Faradey kesf etdi Termokimya ve elektrokimyanin nailiyyetleri muasir kimya istehsalatinin esasini qoydu Fiziki kimyanin ilk istiqametleri mehlullarin tedqiq olunmasina onlarin tebietinin ve xasselerinin duzgun basa dusulmesine cox komek etdi S Arrenius elektrolitlerin mehlullarda musbet ve menfi yuklu ionlara ayrilmasi ferziyyesine esasen elektrolitik dissosiasiya nezeriyyesini yaratdi Isigin tesiri ile geden kimyevi cevrilmeleri fotokimya oyrenir Radioaktivlik hadisesinin kesfi radioaktiv sualarin muxtelif maddelere tesirini tedqiq etmeye imkan verdi Bunun esasinda da fiziki kimyanin yeni qolu radiasiya kimyasi yarandi TesnifatiArtiq coxdan melum idi ki muxtelif kimyevi reaksiyalar muxtelif suretle gedir biri cox yavas digeri ani zamanda Kimyevi reaksiyanin sureti anlayisi kimyevi kinetikanin esasini qoydu Melum oldu ki kimyevi reaksiyanin sureti bir cox faktorlardan reaksiyaya giren maddelerin qatiligindan tezyiqden temperaturdan berk maddenin sethinin sahesinden ve s den asilidir Katalizatorlar reaksiyanin suretine nezerecarpacaq derecede tesir edir Katalizatorun tesiri ile reaksiyanin suretinin artmasi kataliz hadisesinin mahiyyetini teskil edir Yeni katalizatorun istiraki ile geden reaksiyalara katalitik reaksiyalar ve ya kataliz deyilir Hazirda hem laboratoriyada hem de senayede bir cox kimyevi reaksiyalari suretlendirmek ucun katalizatorlardan istifade edilir Kimyevi kinetika ve kataliz maddenin reaksiya qabiliyyeti haqqinda muasir telimin esasini teskil edir Bu da fiziki kimyanin daha boyuk bolmelerinden biridir Atomun qurulusunun elektron modeli islendikde elektronun kesfinden sonra fiziki kimyada prinsipce yeni dovr basladi Evveller alimler yalniz mikroskopik obyektler uzerinde tedqiqatlar zamani musahide edilen kimyevi hadiseler ve proseslerin bilavasite oyrenilmesi ile kifayetlenirdiler Indi ise reaksiyaya giren molekullarin elektron quruluslarinin deyismesini nezere alaraq istenilen kimyevi prosesi izah etmek olar Kimyevi rabitenin valentliyin molekulun qurulusu ve xassesinin elektron nezeriyyesi islenildi Muasir fiziki kimyanin esas xususiyyeti fiziki tedqiqat usullarinin genis tetbiq olunmasi bas veren kimyevi reaksiyalarin mexanizminin deqiq mueyyen edilmesidir Fiziki kimya kimya elminin diger saheleri kimya texnologiyasinin inkisafi ucun nezeri esaslar verir Guclu elektrik cereyani tesiri altinda geden kimyevi reaksiyalari tedqiq eden fiziki kimyanin yeni istiqameti inkisaf edir Asagi temperaturlu plazmada geden prosesler plazmokimya polimerler kimyasi qazlarin elektrokimyasi seth hadiselerinin berk cisimlerin xasselerine tesiri ve s prosesler oyrenilir Fiziki kimyanin oyrenilmesi metoduFiziki kimya muasir kimyanin esas fundament nezeriyyesi hesab olunur Burada nezeri metodlari oyrenilen zaman fizikanin muhum sahelerinden termodinamika statik fizika ve kvant fizikasi kimi sahelerinden istifade olunur Kimyanin ise fotokimya elektrokimya kimyevi kinetika ve kataliz kimyevi termodinamika kimi muhum sahelerinden istifade edilir Fiziki kimya ile kimyevi fizikanin ferqiFiziki kimya ile kimyevi fizika kimya ve fizika elmlerinin birlesmesidir Lakin onlarin ferqli cehetleri vardir Onlarin esas ferqini tam tapmaq olmur Amma asagidaki muhum cehetleri ile onlar arasindaki ferqli cehetleri tapmaq mumkundur Fiziki kimya eyni muddetde coxlu hisseciklerin axinini oyrenir Kimyevi fizika hisseciklere ayri ayriliqda baxir Bu sebebden burada Ideal qaz anlayisi yoxdur Fiziki kimya bolmeleriFotokimya isigin tesiri ile hisseciklerin cevrilme proseslerini oyrenir Elektrokimya elektrolitlerin elektrik cereyanini kecirmesi proseslerini hereketli ionlari olan berk ve maye cisimlerin hecm seth xasselerini tedqiq eden fiziki kimyanin bolmesidir Radiokimya radioaktiv maddeleri ve onlarin qanunlarini oyrenir Nuve kimyasi radioaktiv reaksiyalari oyrenir Ses kimyasi mohkem akustik dalgalari oyrenir Kimyevi termodinamika termodinamik metodlarla reaksiyalarin birlesmesi proseslerini oyrenir EdebiyyatHimicheskaya enciklopediya NI Bolshaya rossijskaya enciklopediya M 1998 Nekrasov V V Osnovy obshej himii v 2 h t tom 1 M Himiya 1973 656 c Vajs E F Bujkr E V Salmina A B Fizicheskaya himiya 2008 Peter W Atkins Chemiker Physikalische Chemie Wiley VCH 2006 ISBN 978 3 527 31546 8 Gerd Wedler Lehrbuch der Physikalischen Chemie Wiley VCH 2004 ISBN 3 527 31066 5 T Engel P Reid Physikalische Chemie Pearson Studium 2006 ISBN 978 3 8273 7200 0Istinadlar Kimya dersliyi Fiziki kimya 2021 06 24 tarixinde Istifade tarixi 2012 06 24 Landau L D and Lifshitz E M 1980 Statistical Physics 3rd Ed p 52 Elsevier Butterworth Heinemann New York ISBN 0750633727 Atkins Peter and Friedman Ronald 2005 Molecular Quantum Mechanics p 342 Oxford University Press New York ISBN 0199274983 Josiah Willard Gibbs 1876 On the Equilibrium of Heterogeneous Substances Transactions of the Connecticut Academy of Sciences Schmidt Lanny D 2005 The Engineering of Chemical Reactions 2nd Ed p 30 Oxford University Press New York ISBN 0195169255 Chandler David 1987 Introduction to Modern Statistical Mechanics p 54 Oxford University Press New York ISBN 9780195042771 100 Years of Physical Chemistry 2021 03 13 tarixinde Istifade tarixi 2012 06 24 Physical Chemistry neither Fish nor Fowl 2021 02 20 tarixinde Istifade tarixi 2012 06 24 2013 05 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 06 24 The Cambridge History of Science The modern physical and mathematical sciences 2015 01 22 tarixinde Istifade tarixi 2012 06 24 Xarici kecidlerVikianbarda Fiziki kimya ile elaqeli mediafayllar var Walther Nernst Die Ziele der physikalischen Chemie Aktuelle Wochenschau zum Jahr der Chemie 2003 2015 05 03 at the Wayback Machine Das Berufsbild des Physikochemikers 2011 11 11 at the Wayback Machine Physical Chemists olu kecid