Mixail Vasilyeviç Lomonosov (8 (19) noyabr 1711 – 4 (15) aprel 1765, Sankt-Peterburq[…]) — dünya səviyyəli birinci rus alimi-təbiətşünası, ensiklopedist, kimyaçı, fizik. Vaxtilə fiziki kimyayaya indiki dövrün tərifinə çox oxşayan anlayış verib və fiziki-kimyəvi tədqiqatların geniş proqramını işləyib.. Onun istiliyin molekulyar-kinetik nəzəriyyəsi indinin materiya quruluşu barədə təsəvvürlərin əsasını qoydu, onun sayəsində bir sıra fundamental fiziki qanunlar işləmək mümkün oldu..Şüşə haqqında elmin əsasını qoyub.
Mixail Lomonosov | |
---|---|
Михаил Васильевич Ломоносов | |
Doğum tarixi | 8 (19) noyabr 1711 |
Vəfat tarixi | 4 (15) aprel 1765(53 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Vəfat səbəbi | xərçəng xəstəliyi |
Dəfn yeri |
|
Elm sahələri | təbiətşünaslıq, kimya, fizika, mineralogiya, tarix, filologiya, metallurgiya, fəlsəfə, astronomiya |
İş yerləri | |
Təhsili |
|
Elmi rəhbəri | Xristian Volf |
Tanınmış yetirməsi | Stepan Rumovski |
Tanınır | Peterbur EA-nın akademiki. |
Üzvlüyü |
|
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
O həmçinin astronom, cihaz nəzəriyyəçisi, coğrafiyaçı, metallurq, geoloq, şair, rəssam, tarixçi olub, müasir rus dilinin əsasını qoyub. Rusiya təhsil sisteminin, elm və iqtisadiyyatının inkişafına dair bir sıra layihələr hazırlayıb.
Sonradan onun adı ilə adlandırılan Moskva Universitetinin təsisi təklifini irəli sürüb. venera planetinin atmosferinin mövcudluğunu kəşf edib..
Elmi fəaliyyəti
M. Lomonosov özünün fəaliyyətində elmin bütün əsas sahələrini əhatə edə bilib. Onları əsaslı şəkildə işləyib, dərinliyinə vara bilib. Onun elmi nəticələri hətta indi də müasir elmdə aktual olaraq qalır.
Mixail Lomonosov ensiklopedik insan olduğundan beten məşğul olduğu elm sahələri üzrə ciddi tədqiqatlar apara bilib. Böyük rus şairi Aleksandr Puşkin onun haqqında yazırdı:
"Özünün böyük iradəsini və yüksək dərketmə qabiliyyətini ortaya qoyaraq Lomonosov təhsilin bütün sahələrini əhatə edə bildi. Elm yanğısı onun qəlbinin ehtirası idi. Tarixçi, natiq, mexanik, kimyaçı, mineraloq, rəssam, o bunların hamısını keçdi. Birinci olaraq Vətənin tarixinə baş vurdu, qanunlar işləyir, …, fabriklər yaradır, rəssam kimi mozaika hazırlayır və ən əsası şeir dilinin mənbələrini hamıya göstərir."
Alim isə bu barədə deyir: "Heç bir şübhə yoxdur ki, elm elmə kömək edir. Fizika kimyaya, riyaziyyat fizikaya, mənəviyyat elmi və tarix poeziyaya kömək edən kimi."
1761-ci ildə apardığı tədqiqatlar zamanı böyük rus alimi Mixail Vasilyeviç Lomonosov Venera planetində atmosferin olduğunu aşkar etmişdir.
XVIII əsrdə Rusiyada "Coğrafiyanın" inkişafında alimlərin də xüsusi əməyi olmuşdur. Əldə edilmış müəlumatların təhlili, xəritələrin ümumiləşdirilməsi, ərazilərin mənimsənilməsi vacib vəzifə idi. Rus alimi M. V. Lomonosov (1711–1765) "Coğrafiya" sahəsində xüsusi əhəmiyyəti olan işlər görmüşdür. 1739-cu ildə Rusiya Elmlər Akademiyasında yaradılmış "Coğrafiya" departamenti 1745-ci ildə "Rusiya Atlası"nı hazırladı. Lomonosov quberniyalar haqqında məlumat toplamaq və Atlası yenidən nəşr etmək üçün 1758-ci ildə onlara xüsusi sorğu sualları göndərdi. Burada iqtisadi məlumatların da olması, onların təhlillərinin aparılması "iqtisadi coğrafiya" sözünün yaranmasına səbəb oldu. Bu temini ilk dəfə Lomonosov işlətmışdir. O, həmçının Şimal dəniz yolunun, Şimal Buzlu okeanının, onun iqlimi və buz örtüyü, su axınlarının, atmosferin öyrənilməsi üçün böyük əmək sərf etmışdir.
İqtisadi coğrafiynın yaranması Lomonosovun adı iə bağlıdır. M. V. Lomonosov bu elmin inkişafının zəruriliyini göstərmiş və onun əsas istiqamətlərini vermişdir.
1756-cı ildə Lomonosov ilk dəfə fikir yürütmüşdür ki, təbiətdə hər hansı bir rəngi yaratmaq üçün 3 əsas rəngi (göy, qırmızı, yaşıl) müəyyən nisbətlə qarışdırmaq kifayətdir. Bununla da təsvirlərin kompüter kodlaşdırılması rəngin 3 komponentlik nəzəriyyəsinin əsasında qurulmuşdur.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Ломоносов, Михаил Васильевич (rus.). // Русский биографический словарь / под ред. Н. Д. Чечулин, М. Г. Курдюмов СПб: 1914. Т. 10. С. 593–628.
- Fast 500 Jahre international – Ausländische Studierende und Professoren an der Marburger Universität (alm.).
- Mikhail Vasilyevich Lomonosov // Mathematics Genealogy Project ID.
- http://www.st-petersburg-essentialguide.com/bridges-in-saint-petersburg.html.
- Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
- Биографии великих химиков. Редактор К. Хайниг. М.: Мир. 1981 — Перевод немецкого издания: Biographien bedeutender. Eine Sammlung von Biographien. Von eine autorenkollektiv, herausgegeben von dr. Karl Heinig. 4 auflage. Volk und Wissen Volkseigenen Verlag. Berlin. 1977
- Погодин С. А. Ломоносов и химия XVIII века. // Вопросы естествознания и техники, 1962, выпуск 12>
- Волков В. В., Вонский Е. В., Кузнецова Г. И. Выдающиеся химики мира. — М.: "Высшая школа", 1991. —
- Об этом говорит и Л. Эйлер — смотри в разделе "Физическая химия"
- . 2010-12-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-29.
- Материалы для биографии Ломоносова. Собраны экстраординарным академиком Билярским. Санкт-Петербург. В типографии Императорской Академии Наук. 1865
- История Императорской Академии Наук в Петербурге Петра Пекарского. Том первый. Издание отделения русского языка и словестности Императорской Академии Наук. Санкт-Петербург. Типография Императорской Академии Наук. 1870
- История Императорской Академии Наук в Петербурге Петра Пекарского. Том второй. Издание отделения русского языка и словестности Императорской Академии Наук. Санкт-Петербург. Типография Императорской Академии Наук. 1873
- Вернадский В. П. О значении трудов М. В. Ломоносова в минералогии и неологии. М., 1900
- Пушкин А. С. Полное собрание сочинений в девятнадцати томах (23 книгах). М.: Воскресенье 1994г
- Ломоносов М. В. Первые основания металлургии, или рудных дел. Санкт-Петербург. Императорская Академия Наук. 1763
- Həftənin əlamətdar günləri tarixin güzgüsündə [ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mixail Vasilyevic Lomonosov 8 19 noyabr 1711 4 15 aprel 1765 Sankt Peterburq dunya seviyyeli birinci rus alimi tebietsunasi ensiklopedist kimyaci fizik Vaxtile fiziki kimyayaya indiki dovrun terifine cox oxsayan anlayis verib ve fiziki kimyevi tedqiqatlarin genis proqramini isleyib Onun istiliyin molekulyar kinetik nezeriyyesi indinin materiya qurulusu barede tesevvurlerin esasini qoydu onun sayesinde bir sira fundamental fiziki qanunlar islemek mumkun oldu Suse haqqinda elmin esasini qoyub Mixail LomonosovMihail Vasilevich LomonosovDogum tarixi 8 19 noyabr 1711Vefat tarixi 4 15 aprel 1765 53 yasinda Vefat yeri Sankt Peterburq Rusiya imperiyasi Vefat sebebi xerceng xesteliyiDefn yeri Lazarev qebiristanligi d Elm saheleri tebietsunasliq kimya fizika mineralogiya tarix filologiya metallurgiya felsefe astronomiyaIs yerleri Peterburq Elmler Akademiyasi Moskva Dovlet Universiteti Sankt Peterburq Dovlet Universiteti Marburq UniversitetiTehsili Slavyan Yunan Latin Akademiyasi 1731 1734 Marburq Universiteti 1736 1739 Frayberq Texniki UniversitetiElmi rehberi Xristian VolfTaninmis yetirmesi Stepan RumovskiTaninir Peterbur EA nin akademiki Uzvluyu Isvec Kral Elmler Akademiyasi 1760 Rusiya Elmler Akademiyasi Peterburq Elmler Akademiyasi Imperator Ressamliq Akademiyasi d 1763 Vikianbarda elaqeli mediafayllar O hemcinin astronom cihaz nezeriyyecisi cografiyaci metallurq geoloq sair ressam tarixci olub muasir rus dilinin esasini qoyub Rusiya tehsil sisteminin elm ve iqtisadiyyatinin inkisafina dair bir sira layiheler hazirlayib Sonradan onun adi ile adlandirilan Moskva Universitetinin tesisi teklifini ireli surub venera planetinin atmosferinin movcudlugunu kesf edib Elmi fealiyyetiM V Lomonosovun bustu Heykelteras F Subin 1792 M Lomonosov Muzeyi Sankt Peterburq M Lomonosov ozunun fealiyyetinde elmin butun esas sahelerini ehate ede bilib Onlari esasli sekilde isleyib derinliyine vara bilib Onun elmi neticeleri hetta indi de muasir elmde aktual olaraq qalir Mixail Lomonosov ensiklopedik insan oldugundan beten mesgul oldugu elm saheleri uzre ciddi tedqiqatlar apara bilib Boyuk rus sairi Aleksandr Puskin onun haqqinda yazirdi Ozunun boyuk iradesini ve yuksek derketme qabiliyyetini ortaya qoyaraq Lomonosov tehsilin butun sahelerini ehate ede bildi Elm yangisi onun qelbinin ehtirasi idi Tarixci natiq mexanik kimyaci mineraloq ressam o bunlarin hamisini kecdi Birinci olaraq Vetenin tarixine bas vurdu qanunlar isleyir fabrikler yaradir ressam kimi mozaika hazirlayir ve en esasi seir dilinin menbelerini hamiya gosterir Alim ise bu barede deyir Hec bir subhe yoxdur ki elm elme komek edir Fizika kimyaya riyaziyyat fizikaya meneviyyat elmi ve tarix poeziyaya komek eden kimi 1761 ci ilde apardigi tedqiqatlar zamani boyuk rus alimi Mixail Vasilyevic Lomonosov Venera planetinde atmosferin oldugunu askar etmisdir XVIII esrde Rusiyada Cografiyanin inkisafinda alimlerin de xususi emeyi olmusdur Elde edilmis muelumatlarin tehlili xeritelerin umumilesdirilmesi erazilerin menimsenilmesi vacib vezife idi Rus alimi M V Lomonosov 1711 1765 Cografiya sahesinde xususi ehemiyyeti olan isler gormusdur 1739 cu ilde Rusiya Elmler Akademiyasinda yaradilmis Cografiya departamenti 1745 ci ilde Rusiya Atlasi ni hazirladi Lomonosov quberniyalar haqqinda melumat toplamaq ve Atlasi yeniden nesr etmek ucun 1758 ci ilde onlara xususi sorgu suallari gonderdi Burada iqtisadi melumatlarin da olmasi onlarin tehlillerinin aparilmasi iqtisadi cografiya sozunun yaranmasina sebeb oldu Bu temini ilk defe Lomonosov isletmisdir O hemcinin Simal deniz yolunun Simal Buzlu okeaninin onun iqlimi ve buz ortuyu su axinlarinin atmosferin oyrenilmesi ucun boyuk emek serf etmisdir Iqtisadi cografiynin yaranmasi Lomonosovun adi ie baglidir M V Lomonosov bu elmin inkisafinin zeruriliyini gostermis ve onun esas istiqametlerini vermisdir 1756 ci ilde Lomonosov ilk defe fikir yurutmusdur ki tebietde her hansi bir rengi yaratmaq ucun 3 esas rengi goy qirmizi yasil mueyyen nisbetle qarisdirmaq kifayetdir Bununla da tesvirlerin komputer kodlasdirilmasi rengin 3 komponentlik nezeriyyesinin esasinda qurulmusdur IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Lomonosov Mihail Vasilevich rus Russkij biograficheskij slovar pod red N D Chechulin M G Kurdyumov SPb 1914 T 10 S 593 628 Fast 500 Jahre international Auslandische Studierende und Professoren an der Marburger Universitat alm Mikhail Vasilyevich Lomonosov Mathematics Genealogy Project ID http www st petersburg essentialguide com bridges in saint petersburg html Mathematics Genealogy Project ing 1997 Biografii velikih himikov Redaktor K Hajnig M Mir 1981 Perevod nemeckogo izdaniya Biographien bedeutender Eine Sammlung von Biographien Von eine autorenkollektiv herausgegeben von dr Karl Heinig 4 auflage Volk und Wissen Volkseigenen Verlag Berlin 1977 Pogodin S A Lomonosov i himiya XVIII veka Voprosy estestvoznaniya i tehniki 1962 vypusk 12 gt Volkov V V Vonskij E V Kuznecova G I Vydayushiesya himiki mira M Vysshaya shkola 1991 ISBN 5 06 001568 8 Ob etom govorit i L Ejler smotri v razdele Fizicheskaya himiya 2010 12 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 08 29 Materialy dlya biografii Lomonosova Sobrany ekstraordinarnym akademikom Bilyarskim Sankt Peterburg V tipografii Imperatorskoj Akademii Nauk 1865 Istoriya Imperatorskoj Akademii Nauk v Peterburge Petra Pekarskogo Tom pervyj Izdanie otdeleniya russkogo yazyka i slovestnosti Imperatorskoj Akademii Nauk Sankt Peterburg Tipografiya Imperatorskoj Akademii Nauk 1870 Istoriya Imperatorskoj Akademii Nauk v Peterburge Petra Pekarskogo Tom vtoroj Izdanie otdeleniya russkogo yazyka i slovestnosti Imperatorskoj Akademii Nauk Sankt Peterburg Tipografiya Imperatorskoj Akademii Nauk 1873 Vernadskij V P O znachenii trudov M V Lomonosova v mineralogii i neologii M 1900 Pushkin A S Polnoe sobranie sochinenij v devyatnadcati tomah 23 knigah M Voskresene 1994g Lomonosov M V Pervye osnovaniya metallurgii ili rudnyh del Sankt Peterburg Imperatorskaya Akademiya Nauk 1763 Heftenin elametdar gunleri tarixin guzgusunde olu kecid