Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Verner Karl Heyzenberq (alm. Werner Karl Heisenberg; 5 dekabr 1901[…], Vürtsburq, Bavariya Krallığı, Almaniya imperiyası – 1 fevral 1976[…], Münxen, Bavariya, Qərbi Almaniya) — alman fiziki, kvant mexanikasının əsas yaradıcılarından biri. 1925-ci ildə nəşr etdiyi məqaləsi ilə böyük şöhrət qazanmışdır. Maks Born və Paskual Yordan ilə sonrakı məqalələr seriyasında, eyni il ərzində onun kvant mexanikasının matris formalaşdırılması əsaslı şəkildə işlənib hazırlanmışdır. O, 1927-ci ildə nəşr etdirdiyi qeyri-müəyyənlik prinsipi ilə tanınır. Heyzenberq 1932-ci ildə "kvant fizikası yaradılmasına görə layiq görülüb.
| Verner Heyzenberq | |
|---|---|
| alm. Werner Karl Heisenberg | |
 | |
| Doğum tarixi | 5 dekabr 1901[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1 fevral 1976[…](74 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | Öd kisəsin bəd xassəli şişi |
| Elm sahələri | nəzəri fizika, riyaziyyat |
| İş yerləri |
|
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |     |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Heyzenberq həmçinin turbulent axınların hidrodinamikasının, atom nüvəsinin, ferromaqnetizmin, kosmik şüaların və maddə və sahə zərrəcikləri nəzəriyyələrinə töhfələr vermişdir. O, İkinci Dünya müharibəsi zamanı Almaniyanın nüvə silahı proqramında əsas alim olub. O, həmçinin 1957-ci ildə Münhendəki tədqiqat reaktoru ilə birlikdə Karlsruedə ilk Qərbi Almaniya nüvə reaktorunun planlaşdırılmasında mühüm rol oynamışdır.
İkinci Dünya müharibəsindən sonra o, Kayzer Vilhelm Fizika İnstitutunun (daha sonra Maks Plank Fizika İnstitutu) direktoru təyin edilmişdir. O, 1958-ci ildə Münhenə köçürülənə qədər bu institutun direktoru olub. Daha sonra 1960–1970-ci illərdə Maks Plank Fizika və Astrofizika İnstitutunun direktoru olub.
Heyzenberq həm də Alman Tədqiqat Şurasının prezidenti, Atom Fizikası Komissiyasının sədri, Nüvə Fizikası üzrə İşçi Qrupun sədri və Aleksandr fon Humboldt Fondunun prezidenti olmuşdur.
Həyatı
Verner Heyzenberq 1901-ci ildə Vürzburqda, Bizans tarixi professoru Avqust Heyzenberqin ailəsində anadan olmuşdur. Fizikanı Münhendə Zommerfildin rəhbərliyi altında öyrənmişdir. Universiteti cəmi üç ilə bitirmişdir. "Maye axınlarının stabilliyi və turbulentliyi" mövzüsunda dissertasiya müdafiə edir. 1924-cü ildə Göttingendə Maks Bornun assistenti işləyir. Bir müddət isə, Kopenhagendə Nils Borun yanında çalışır. Növbəti illərdə Maks Born və Paskual Yordanla birlikdə kvant mexanikasının ilk variantı olan matriks mexanikasının əsasını qoyur. 1927-ci ildə, cəmi 26 yaşında Leypsiq universitetinin professoru təyin olunur. 1932-ci ildə isə, fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görülür. 1942–45-ci illərdə Kayzer Vilhelm adına fizika institutuna rəhbərlik edir və Berlin universitetində dərs deyir. Məhz Berlində olarkən 3-cü Reyxin Silahlı Qüvvələr İdarəsinin uran layihəsində iştirak edir. 1945–46-cı illərdə İngiltərədə saxlanıldıqdan sonra Almaniyaya qayıdır və Münhendə Maks Plank adına fizika institutunun direktoru təyin edilir.
Dahi fizik 1936-cı ildə Elizabet Şumaxerlə evlənir və yeddi övlad atası olur. Oğullarından biri- Martin Heyzenberq genetika üzrə professor vəzifəsində çalışır.
Elmi nailiyyətləri
Heyzenberq fizika elminin XX əsr inkişaf istiqamətini müəyyənləşdirmiş alimlər sırasında durur. Heyzenberq kvant mexanikasının müəlliflərindən biridir. Bundan əlavə, o, nüvə fizikası (elmə izospin anlayışını daxil etmişdir) və elementar hissəciklər fizikasına da əhəmiyyətli töhfələr vermişdir. Nüvədə nuklonların qarşılıqlı əlaqəsinin mübadilə xarakterini müəyyən etməklə atomun quruluşu nəzəriyyəsini daha da təkmilləşdirmişdir. Heyzenberq həmçinin relyavistik kvant mexanikası və sahənin vahid, qeyri-xətti nəzəriyyəsini də işləmişdir.
1925-ci ildə Nils Borla birgə kvant mexanikasının ilk variantı olan matriks mexanikasını işləmişdir. Bu mexanika sadə kvant sistemləri – xətti ossilyatorlar tərəfindən buraxılan spektral xəttlərin intensivliyini hesablamaq imkanı verir. Helium atomunun kvantomexanik hesabını verməklə bu atomun iki müxtətlif halda mövcud ola bilməsini sübut edir.
1927-ci ildə Heyzenberq qeyri-korpuskulyar və dalğavari təbiətli mikrohissəciklərin impuls və koordinatları arasındakı əlaqəni əks etdirən qeyri-müəyyənlik prinsipini irəli sürür. Kvant mexanikasında əldə etdiyi nailiyyətləri , daha dəqiqi hidrogen atomunun spektrinin kəmiyyətcə izah etməsinə görə Heyzenberq 1932-ci il fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görülür. Bir il sonra isə, fizik Maks Plank medalı ilə təltif olunur.
İkini dünya müharibəsinin başlamasından sonra, digər alman fizikləri (məsələn: Otto Han və Karl Vayszekker) kimi Heyzenberq də, 3-cü Reyxin Silahlı Qüvvələri idarəsinə dəvət olunur. Nüvə layihəsi çərçivəsində Heyzenberq və digər alman alimləri qarşısında nüvənin bölünməsinin hərbi tətbiqiliyinin öyrənilməsi məsələri dururdu. Lakin, Heyzenreq anlayır ki, müharibə müddətində atom bombasını yaratmaq almanlara müyəssər olmayacaq. Ən azı ona görə ki, bu nəhəng maliyyə xərcləri tələb edirdi və Almaniya praktiki olaraq bu maliyyə ehtiyatlarına malik deyildi. Nüvə reaktorlarının hazırlanması isə, bir qədər ucuz başa gəldiyindən və kütləvi qırğın silahı ilə əlaqədar olmadığından Heyzenberq və həmkarları bu problem üzərində çalışmağa başlayır. Belə bir səhv fikir mövcuddur ki, Heyzenberq atom bombasını əldə etmiş və məhz buna görə müharəbə illərində Almaniyanı tərk etməmişdir.
Nasizm vaxtında Heyzenberq Ştark başda olmaqla "ari fiziklərlə" konfliktə girir. Onlar Heyzenberqin nəzəriyyələrinə sadəcə nəzəri formallıq damğası vurmağa çalışır və bu nəzəriyyələrin Eynşteyn ruhunda hazırlandığını iddia edirdilər. Ştark 1937-ci ildə "Elmdə ağ yəhudilər" adlı məqalə ilə çıxış edir və burada açıq-aşkar Heyzenberqə hücum çəkirdi.
Heyzenberq və həmkarları İkini Dünya Müharbəsindən sonra həbs olunur və bir müddət İngiltərədə əsirlikdə qalırlar.
Bir qədər sonra, o, Maks Plank adına fizika cəmiyyətinın direktoru seçilir və AFR hakimiyətinin elm siyasəti üzrə məsləhətçisi kimi çalışır.
Heyzenberq Leypsiqdə Saksoniya Elmlər Akademiyasına da üzv seçilir.
1957-ci ildə Heyzenberq və digər 17 nüvə fizikləri Almaniyada ordunun nüvə silahları ilə silahlanmasına qarşı çıxışlar edir.
Dahi fizikin tanınmış tələbələri sırasında fizik və filosof K. Vayszekker, "hidrogen bombasının atası" E. Teller, gələcək Nobel mükafatı laureatı F. Blox və kimyaçı F. Hundu göstərmək
olar.
Fəlsəfə
Heisenberg Şərq fəlsəfəsinə heyran idi və onunla kvant mexanikası arasında paralellər görərək özünü Fizika Tao kitabı ilə "tam razılaşan" biri kimi təsvir etdi . Heisenberg hətta Rabindranath Tagore ilə Hindistan fəlsəfəsi haqqında söhbətlərindən sonra "bu qədər çılğın görünən bəzi fikirlərin birdən daha çox məna kəsb etdiyini" ifadə etdi.
Lüdviq Vitgenşteynin fəlsəfəsinə gəlincə , Heisenberg Tractatus Logico-Philosophicus-u bəyənmədi, lakin "Vitgenşteynin sonrakı fikirlərini və dil haqqında fəlsəfəsini" çox bəyəndi.
Dindar xristian olan Heyzenberq yazırdı: "Biz özümüzə təsəlli verə bilərik ki, xeyirxah Tanrı Tanrı [atomaltı] hissəciklərin yerini bilsin, beləliklə, O, səbəbiyyət prinsipinin etibarlılığını davam etdirməsinə icazə verərdi". Albert Eynşteynə son məktub. Eynşteyn kvant fizikasının natamam olması lazım olduğunu müdafiə etməyə davam etdi, çünki bu, kainatın fundamental səviyyədə qeyri-müəyyən olduğunu nəzərdə tutur.
1950-ci illərdə verilən və daha sonra Fizika və Fəlsəfə adı ilə nəşr olunan mühazirələrdə Heisenberg elmi inkişafın mədəni münaqişələrə səbəb olduğunu iddia edirdi. O, müasir fizikanın "indiki dünyamızın birləşməsinə və genişlənməsinə meyilli ümumi tarixi prosesin bir hissəsi olduğunu" bildirdi.
Heyzenberq 1974-cü ildə Romano Qvardini Mükafatını [ de ] qəbul edərkən, o, daha sonra Elmi və Dini Həqiqət adı altında nəşr etdiyi bir çıxış etdi . Fikirləşdi:
Elm tarixində Qalileonun məşhur məhkəməsindən bəri dəfələrlə iddia edilir ki, elmi həqiqət dünyanın dini şərhi ilə uzlaşdırıla bilməz. İndi mən əmin olsam da, elmi həqiqətin öz sahəsində danılmaz olduğuna inanıram, dini təfəkkürün məzmununu bəşəriyyətin şüurunda köhnəlmiş bir mərhələnin sadəcə bir hissəsi kimi nəzərdən qaçırmağı heç vaxt mümkün görməmişəm. indi. Beləliklə, həyatım boyu mən dəfələrlə bu iki düşüncə bölgəsinin əlaqəsi üzərində düşünməyə məcbur olmuşam, çünki onların işarə etdiklərinin gerçəkliyinə heç vaxt şübhə edə bilməmişəm.
Mədəniyyət
Bu məqalənin mətnini Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırmaq lazımdır. |
Heyzenberqin soyadı AMC-nin kriminal dram serialındakı "Breaking Bad"-in baş qəhrəmanı Volter Vayt üçün əsas ləqəb kimi istifadə olunur. Serialın spin-off davamı "Ən yaxşısı Sola zəng et" serialında Werner adlı bir personaj antaqonist Qus Frinqə məxsus met laboratoriyasının tikintisinə rəhbərlik edir.
Verner Heyzenberq real hadisələrə əsaslanan "Tutan bir casus idi" filmində casus Moe Berg tərəfindən sui-qəsdin hədəfi olub.
Heyzenberq, Philip K. Dick-in "The Man in the High Castle" romanının Amazon Prime teleserialına uyğunlaşdırılmasında Axis tərəfindən istifadə edilən atom bombasının yaradılmasında hesab olunur. Bu kainatdakı atom bombalarına Heisenberg Cihazları deyilir.
Daniel Kreyq 2002-ci ildə Maykl Freynin bu adlı oyununa uyğunlaşdırılmış "Kopenhagen" filmində Heisenberg obrazını canlandırıb .
Heyzenberq "Resident Evil Village" oyunun ikinci dərəcəli antaqonisti Karl Heisenberg-in adaşıdır. Heyzenberqin ferromaqnetizmlə bağlı araşdırması personajın maqnit qabiliyyətləri üçün ilham mənbəyi olmuşdur.
Mükafatlar
Heyzenberq bir sıra fəxri adlara layiq görülüb:
- Brüssel Universiteti , Karlsrue Texnoloji Universiteti və Eötvös Loránd Universitetinin fəxri doktoru .
- Bavariya Fəxri Ordeni
- Romano Qvardini Mükafatı
- Ulduzlu Federal Xidmət üçün Grand Cross
- Fəxri Fərman Ordeninin Cəngavəri (Mülki Sinif)
- 1955-ci ildə Kral Cəmiyyətinin (ForMemRS) Xarici Üzvü seçildi
- Roma (Pontifik), Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina (Halle), Accademia dei Elmlər Akademiyalarının üzvü Lincei (Roma) və Amerika Elmlər Akademiyası.
- 1932 – Fizika üzrə Nobel Mükafatı "kvant mexanikasının yaradılmasına görə, onun tətbiqi, digər məsələlərlə yanaşı , hidrogenin allotropik formalarının kəşfinə səbəb oldu".
- 1933 – Deutsche Physikalische Gesellschaft – dan Maks-Plank-Medail
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- http://www.pas.va/content/accademia/en/academicians/deceased/heisenberg.html.
- Гейзенберг Вернер // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Heyzenberq bura istiqametlendirir Heyzenberq kimi de taninan Breaking Bad personaji ucun Volter Vayt sehifesine baxin Verner Karl Heyzenberq alm Werner Karl Heisenberg 5 dekabr 1901 Vurtsburq Bavariya Kralligi Almaniya imperiyasi 1 fevral 1976 Munxen Bavariya Qerbi Almaniya alman fiziki kvant mexanikasinin esas yaradicilarindan biri 1925 ci ilde nesr etdiyi meqalesi ile boyuk sohret qazanmisdir Maks Born ve Paskual Yordan ile sonraki meqaleler seriyasinda eyni il erzinde onun kvant mexanikasinin matris formalasdirilmasi esasli sekilde islenib hazirlanmisdir O 1927 ci ilde nesr etdirdiyi qeyri mueyyenlik prinsipi ile taninir Heyzenberq 1932 ci ilde kvant fizikasi yaradilmasina gore Fizika uzre Nobel mukafati layiq gorulub Verner Heyzenberqalm Werner Karl Heisenberg Dogum tarixi 5 dekabr 1901 1901 12 05 Dogum yeri Vurtsburq Bavariya Kralligi Almaniya imperiyasiVefat tarixi 1 fevral 1976 1976 02 01 74 yasinda Vefat yeri Munxen Bavariya Qerbi AlmaniyaVefat sebebi Od kisesin bed xasseli sisiElm saheleri nezeri fizika riyaziyyatIs yerleri Gottingen Universiteti 1924 1924 Kopenhagen Universiteti 1926 1927 Leypsiq Universiteti 1927 1941 Humboldt adina Berlin Universiteti 1941 1941 Sent Endryus Universiteti 1955 1956 Munhen Ludviq Maksimilian Universiteti 1958 1958 Almaniyanin nuve silahi layihesi d 1941 1945 Tehsili Munhen Ludviq Maksimilian Universiteti 1920 1923 Uzvluyu London Kral Cemiyyeti Prussiya Elmler Akademiyasi d QDR Elmler Akademiyasi d Leopoldin Alman Milli Elmler Akademiyasi 1933 Dei Lincei Akademiyasi Papa Elmler Akademiyasi Bavariya Elmler Akademiyasi d Gottingen Elmler Akademiyasi d Isvec Kral Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Bavariya Incesenet Akademiyasi d ABS Milli Elmler Akademiyasi 1961 Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllar Heyzenberq hemcinin turbulent axinlarin hidrodinamikasinin atom nuvesinin ferromaqnetizmin kosmik sualarin ve madde ve sahe zerrecikleri nezeriyyelerine tohfeler vermisdir O Ikinci Dunya muharibesi zamani Almaniyanin nuve silahi proqraminda esas alim olub O hemcinin 1957 ci ilde Munhendeki tedqiqat reaktoru ile birlikde Karlsruede ilk Qerbi Almaniya nuve reaktorunun planlasdirilmasinda muhum rol oynamisdir Ikinci Dunya muharibesinden sonra o Kayzer Vilhelm Fizika Institutunun daha sonra Maks Plank Fizika Institutu direktoru teyin edilmisdir O 1958 ci ilde Munhene kocurulene qeder bu institutun direktoru olub Daha sonra 1960 1970 ci illerde Maks Plank Fizika ve Astrofizika Institutunun direktoru olub Heyzenberq hem de Alman Tedqiqat Surasinin prezidenti Atom Fizikasi Komissiyasinin sedri Nuve Fizikasi uzre Isci Qrupun sedri ve Aleksandr fon Humboldt Fondunun prezidenti olmusdur HeyatiVerner Heyzenberq 1901 ci ilde Vurzburqda Bizans tarixi professoru Avqust Heyzenberqin ailesinde anadan olmusdur Fizikani Munhende Zommerfildin rehberliyi altinda oyrenmisdir Universiteti cemi uc ile bitirmisdir Maye axinlarinin stabilliyi ve turbulentliyi movzusunda dissertasiya mudafie edir 1924 cu ilde Gottingende Maks Bornun assistenti isleyir Bir muddet ise Kopenhagende Nils Borun yaninda calisir Novbeti illerde Maks Born ve Paskual Yordanla birlikde kvant mexanikasinin ilk varianti olan matriks mexanikasinin esasini qoyur 1927 ci ilde cemi 26 yasinda Leypsiq universitetinin professoru teyin olunur 1932 ci ilde ise fizika uzre Nobel mukafatina layiq gorulur 1942 45 ci illerde Kayzer Vilhelm adina fizika institutuna rehberlik edir ve Berlin universitetinde ders deyir Mehz Berlinde olarken 3 cu Reyxin Silahli Quvveler Idaresinin uran layihesinde istirak edir 1945 46 ci illerde Ingilterede saxlanildiqdan sonra Almaniyaya qayidir ve Munhende Maks Plank adina fizika institutunun direktoru teyin edilir Dahi fizik 1936 ci ilde Elizabet Sumaxerle evlenir ve yeddi ovlad atasi olur Ogullarindan biri Martin Heyzenberq genetika uzre professor vezifesinde calisir Elmi nailiyyetleriHeyzenberq 1926 Heyzenberq fizika elminin XX esr inkisaf istiqametini mueyyenlesdirmis alimler sirasinda durur Heyzenberq kvant mexanikasinin muelliflerinden biridir Bundan elave o nuve fizikasi elme izospin anlayisini daxil etmisdir ve elementar hissecikler fizikasina da ehemiyyetli tohfeler vermisdir Nuvede nuklonlarin qarsiliqli elaqesinin mubadile xarakterini mueyyen etmekle atomun qurulusu nezeriyyesini daha da tekmillesdirmisdir Heyzenberq hemcinin relyavistik kvant mexanikasi ve sahenin vahid qeyri xetti nezeriyyesini de islemisdir 1925 ci ilde Nils Borla birge kvant mexanikasinin ilk varianti olan matriks mexanikasini islemisdir Bu mexanika sade kvant sistemleri xetti ossilyatorlar terefinden buraxilan spektral xettlerin intensivliyini hesablamaq imkani verir Helium atomunun kvantomexanik hesabini vermekle bu atomun iki muxtetlif halda movcud ola bilmesini subut edir 1927 ci ilde Heyzenberq qeyri korpuskulyar ve dalgavari tebietli mikrohisseciklerin impuls ve koordinatlari arasindaki elaqeni eks etdiren qeyri mueyyenlik prinsipini ireli surur Kvant mexanikasinda elde etdiyi nailiyyetleri daha deqiqi hidrogen atomunun spektrinin kemiyyetce izah etmesine gore Heyzenberq 1932 ci il fizika uzre Nobel mukafatina layiq gorulur Bir il sonra ise fizik Maks Plank medali ile teltif olunur Ikini dunya muharibesinin baslamasindan sonra diger alman fizikleri meselen Otto Han ve Karl Vayszekker kimi Heyzenberq de 3 cu Reyxin Silahli Quvveleri idaresine devet olunur Nuve layihesi cercivesinde Heyzenberq ve diger alman alimleri qarsisinda nuvenin bolunmesinin herbi tetbiqiliyinin oyrenilmesi meseleri dururdu Lakin Heyzenreq anlayir ki muharibe muddetinde atom bombasini yaratmaq almanlara muyesser olmayacaq En azi ona gore ki bu neheng maliyye xercleri teleb edirdi ve Almaniya praktiki olaraq bu maliyye ehtiyatlarina malik deyildi Nuve reaktorlarinin hazirlanmasi ise bir qeder ucuz basa geldiyinden ve kutlevi qirgin silahi ile elaqedar olmadigindan Heyzenberq ve hemkarlari bu problem uzerinde calismaga baslayir Bele bir sehv fikir movcuddur ki Heyzenberq atom bombasini elde etmis ve mehz buna gore muharebe illerinde Almaniyani terk etmemisdir Nasizm vaxtinda Heyzenberq Stark basda olmaqla ari fiziklerle konflikte girir Onlar Heyzenberqin nezeriyyelerine sadece nezeri formalliq damgasi vurmaga calisir ve bu nezeriyyelerin Eynsteyn ruhunda hazirlandigini iddia edirdiler Stark 1937 ci ilde Elmde ag yehudiler adli meqale ile cixis edir ve burada aciq askar Heyzenberqe hucum cekirdi Heyzenberq ve hemkarlari Ikini Dunya Muharbesinden sonra hebs olunur ve bir muddet Ingilterede esirlikde qalirlar Bir qeder sonra o Maks Plank adina fizika cemiyyetinin direktoru secilir ve AFR hakimiyetinin elm siyaseti uzre meslehetcisi kimi calisir Heyzenberq Leypsiqde Saksoniya Elmler Akademiyasina da uzv secilir 1957 ci ilde Heyzenberq ve diger 17 nuve fizikleri Almaniyada ordunun nuve silahlari ile silahlanmasina qarsi cixislar edir Dahi fizikin taninmis telebeleri sirasinda fizik ve filosof K Vayszekker hidrogen bombasinin atasi E Teller gelecek Nobel mukafati laureati F Blox ve kimyaci F Hundu gostermek olar FelsefeHeisenberg Serq felsefesine heyran idi ve onunla kvant mexanikasi arasinda paraleller gorerek ozunu Fizika Tao kitabi ile tam razilasan biri kimi tesvir etdi Heisenberg hetta Rabindranath Tagore ile Hindistan felsefesi haqqinda sohbetlerinden sonra bu qeder cilgin gorunen bezi fikirlerin birden daha cox mena kesb etdiyini ifade etdi Ludviq Vitgensteynin felsefesine gelince Heisenberg Tractatus Logico Philosophicus u beyenmedi lakin Vitgensteynin sonraki fikirlerini ve dil haqqinda felsefesini cox beyendi Dindar xristian olan Heyzenberq yazirdi Biz ozumuze teselli vere bilerik ki xeyirxah Tanri Tanri atomalti hisseciklerin yerini bilsin belelikle O sebebiyyet prinsipinin etibarliligini davam etdirmesine icaze vererdi Albert Eynsteyne son mektub Eynsteyn kvant fizikasinin natamam olmasi lazim oldugunu mudafie etmeye davam etdi cunki bu kainatin fundamental seviyyede qeyri mueyyen oldugunu nezerde tutur 1950 ci illerde verilen ve daha sonra Fizika ve Felsefe adi ile nesr olunan muhazirelerde Heisenberg elmi inkisafin medeni munaqiselere sebeb oldugunu iddia edirdi O muasir fizikanin indiki dunyamizin birlesmesine ve genislenmesine meyilli umumi tarixi prosesin bir hissesi oldugunu bildirdi Heyzenberq 1974 cu ilde Romano Qvardini Mukafatini de qebul ederken o daha sonra Elmi ve Dini Heqiqet adi altinda nesr etdiyi bir cixis etdi Fikirlesdi Elm tarixinde Qalileonun meshur mehkemesinden beri defelerle iddia edilir ki elmi heqiqet dunyanin dini serhi ile uzlasdirila bilmez Indi men emin olsam da elmi heqiqetin oz sahesinde danilmaz olduguna inaniram dini tefekkurun mezmununu beseriyyetin suurunda kohnelmis bir merhelenin sadece bir hissesi kimi nezerden qacirmagi hec vaxt mumkun gormemisem indi Belelikle heyatim boyu men defelerle bu iki dusunce bolgesinin elaqesi uzerinde dusunmeye mecbur olmusam cunki onlarin isare etdiklerinin gercekliyine hec vaxt subhe ede bilmemisem MedeniyyetBu meqalenin metnini Azerbaycan diline uygunlasdirmaq lazimdir Meqalede cumle quruluslarindaki yanlisliqlari ve orfoqrafik sehvleri duzeltdikden sonra Azerbaycanca deyil sablonunu silmeyi unutmayin Heyzenberqin soyadi AMC nin kriminal dram serialindaki Breaking Bad in bas qehremani Volter Vayt ucun esas leqeb kimi istifade olunur Serialin spin off davami En yaxsisi Sola zeng et serialinda Werner adli bir personaj antaqonist Qus Frinqe mexsus met laboratoriyasinin tikintisine rehberlik edir Verner Heyzenberq real hadiselere esaslanan Tutan bir casus idi filminde casus Moe Berg terefinden sui qesdin hedefi olub Heyzenberq Philip K Dick in The Man in the High Castle romaninin Amazon Prime teleserialina uygunlasdirilmasinda Axis terefinden istifade edilen atom bombasinin yaradilmasinda hesab olunur Bu kainatdaki atom bombalarina Heisenberg Cihazlari deyilir Daniel Kreyq 2002 ci ilde Maykl Freynin bu adli oyununa uygunlasdirilmis Kopenhagen filminde Heisenberg obrazini canlandirib Heyzenberq Resident Evil Village oyunun ikinci dereceli antaqonisti Karl Heisenberg in adasidir Heyzenberqin ferromaqnetizmle bagli arasdirmasi personajin maqnit qabiliyyetleri ucun ilham menbeyi olmusdur MukafatlarHeyzenberq bir sira fexri adlara layiq gorulub Brussel Universiteti Karlsrue Texnoloji Universiteti ve Eotvos Lorand Universitetinin fexri doktoru Bavariya Fexri Ordeni Romano Qvardini Mukafati Ulduzlu Federal Xidmet ucun Grand Cross Fexri Ferman Ordeninin Cengaveri Mulki Sinif 1955 ci ilde Kral Cemiyyetinin ForMemRS Xarici Uzvu secildi Roma Pontifik Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina Halle Accademia dei Elmler Akademiyalarinin uzvu Lincei Roma ve Amerika Elmler Akademiyasi 1932 Fizika uzre Nobel Mukafati kvant mexanikasinin yaradilmasina gore onun tetbiqi diger meselelerle yanasi hidrogenin allotropik formalarinin kesfine sebeb oldu 1933 Deutsche Physikalische Gesellschaft dan Maks Plank MedailIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi 1994 http www pas va content accademia en academicians deceased heisenberg html Gejzenberg Verner Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Xarici kecidlerDiger layihelerdeVikisitatda elaqeli sitatlarVikianbarda elaqeli media fayllar