Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
V Konstantin (yun. Κωνσταντῖνος Κοπρώνυμος)(718, Konstantinopol – 14 sentyabr 775) — Bizans imperatoru.
| V Konstantin | |
|---|---|
| yun. Κωνσταντῖνος Ε΄ | |
 | |
| Əvvəlki | III Leo |
| Sonrakı | IV Leo |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 718 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 14 sentyabr 775 |
| Fəaliyyəti | suveren[d] |
| Atası | III Leo (imperator) |
| Həyat yoldaşları | Çiçək Xatun Mariya Evdokiya |
| Uşaqları | IV Leo Nikefor Xristofor Evdokim Niketa Antim Antousa |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Bizans imperatoru III Leonun yeganə oğludur. 720-ci ilin avqustunda atası tərəfindən ortaq imperator elan edildi. Ərəblərə qarşı xəzərlərlə bağlanan sülhə əsasən, 733-cü ildə Xəzər xaqanının qızı Çiçək xatunla evləndirildi.
Atasının 741-ci ildə vəfatının ardından taxta çıxmışdır. Taxta çıxdıqdan sonra ərəblərə qarşı səfər hazırlığına başladı. Ancaq onun paytaxtda olmamasından istifadə edən bacısının əri və o əsnada Anadolu birliklərindən birinə rəhbərlik edən Artabasd, əmrindəki birliklərlə ona hücum edib qələbə qazanmışdır. Ardından Konstantinopola yürüyən Artabasd şəhərə daxil olaraq Konstantinopol patriarxının da təsdiqiylə özünü imperator elan etmişdir. Atası kimi ikonomaxiya cərəyanını dəstəkləyən Konstantinə qarşı yerli əhalinin və kilsənin nifrəti bu prosesi sürətləndirmişdir.
Məğlubiyyətin ardından Anadoluya çəkilən Konstantin dərhal əyalət birliklərini ətrafında topladı və Sardisdə (indiki Manisa yaxınlığında) 743-cü ilin may ayında qələbə qazandı. Ardından bacısı oğlu Nikitanı da məğlub edən Konstantin paytaxt Konstantinopola yürümüş, 2 oktyabrda şəhərə daxil olaraq hakimiyyəti yenidən ələ almışdır. Ələ keçirilən Artabasd və 2 oğlunun əhalinin qarşısında gözlərinə mil çəkilmiş, bir çox dəstəkçiləri edam olunmuşdur. Paytaxtda baş verən bütün bu hadisələrə göz yuman və hətta dəstəkləyən patriarx isə vəzifəsində saxlanılsa da, xalqın önündə qamçılanmış və təhqiramiz şəkildə cəzalandırılmışdır. 751-ci ildə böyük oğlu Leonu ortaq imperator elan etdi.
Bu hadisənin ardından ikonomaxiya cərəyanını dəstəkləməyə davam edən Konstantin 10 fevral 754-cü ildə topladığı kilsə məclisində bütün ikonalar lənətlənmiş, bunları təmsil edən bütün kilsələrin, eləcə də şəxslərin cəzalandırılacağı elan edilmişdir. Bu istiqamətdə bir çox monastır bağlanmış, bu monastırlara bağlı fəaliyyət göstərən rahiblər zorla evləndirilərək dini fəaliyyətləri qadağan edilmişdir. Boşalan monastır binaları anbar, hərbi baza kimi istifadə edilmiş, tabeliyindəki torpaq mülkləri isə xəzinəyə müsadirə olunmuşdur. Apardığı sərt dini siyasət səbəbilə Roma papasıyla münasibətlər daha da pisləşdi.
Konstantinin taxta çıxdığı ərəfələrdə ərəb xilafəti daxili çəkişmələrlə məşğul idi. Bundan istifadə edərək Germanikanı (indiki Qəhrəmanmaraş) ələ keçirən Bizanslılar bölgədəki süryani əhalini Trakyaya köçürdü. 747-ci ildə İsgəndəriyyədən göndərilən donanmanın məğlub edilməsiylə ərəblər üzərində qəti qələbə qazanıldı. Abbasilərin xilafətin idarəsini ələ almasından sonra 752-ci ildə yenidən şərqə yürüş təşkil edən Konstantin bu dəfə Teodosipol (indiki Ərzurum) və Meliten (indiki Malatya) şəhərlərini ələ keçirdi. Bu şəhərlər qısa zaman sonra yenidən ərəblərin əlinə keçsə də, yerli əhalinin Trakyaya köçürülməsiylə bu bölgələr boşaldılmış, beləcə ərəblərin bölgədəki iqtisadi vəziyyəti pisləşmişdir.
Ancaq şərq sərhəddindəki əhalinin Trakya və Balkanlara köçürülməsi bulqarlarla olan münasibətləri pisləşdirmişdi. Buna cavab olaraq 756-cı ildə Bizans torpaqlarına ilk bulqar axınları başladı. Nəticədə bulqarlar üzərinə 9 dəfə yürüş tərtibləyən Konstantin bölgədəki Bizans nüfuzunu artırmışdır. Bizans düşməni Teletsin xan seçilməsinin ardından bu mübarizə daha da alovlandı. 763-cü ildə əldə olunan qələbənin ardından Bulqar xanlığı daxilində taxt mübarizələri başladı. 773-cü ilin yazında yenidən səfər çıxan Konstantin iki istiqamətdə hücum edərək Teleriq xanı məğlub etmiş, aparılan sülh danışıqları qəti bir nəticə verməmişdir.
Bulqarlar üzərinə çıxdığı səfər əsnasında səhhəti pisləşən Konstantin gəmiylə Konstantinopola aparılarkən 14 sentyabr 775-ci ildə vəfat etdi və paytaxta cənazəsi çatdı. Ölümünün ardından taxta oğlu IV Leo çıxarıldı.
Ailəsi
Xanımları
- Çiçək Xatun
- Mariya (ö. 751) — övladı olmamışdır.
- Evdokiya — 1 aprel 769-cu ildə imperatriça olaraq tacqoyma mərasimi keçirilmişdir. 6 övladı olmuşdur.
Övladları
- IV Leo
- Nikefor — 769-cu ildə Sezar ünvanı aldı. Bizans mənbələrində onun sonrakı imperatorlara qarşı bir neçə dəfə ayaqlandığı qeyd olunur. İlk olaraq 776-cı ilin mayında qardaşı IV Leoya qarşı ayaqlandı və qamçılanaraq sürgün edildi. Daha sonra 780-ci ilin sentyabrında qardaşı arvadı naibə İrinaya qarşı ayaqlandı və bir monastıra sürgün edildi. 792-ci ilin avqustunda qardaşı oğlu VI Konstantinə qarşı ayaqlandı və gözlərinə mil çəkilib qalaya həbs olundu. 4 oktyabr 797-ci ildə oğlunu taxtdan endirən İmperatriça İrinaya qarşı ayaqlandı və Afinaya sürgün olundu. 812-ci ildə I Mixailə qarşı ayaqlandı və bu dəfə sürgün yeri Avşa adası olaraq dəyişdirildi. Ölüm tarixi bilinmir.
- Xristofor — 769-cu ildə Sezar ünvanı aldı. Qardaşı Nikeforun 780, 792 və 797-ci illərdə baş tutan üsyanlarını dəstəklədi. Nəticədə dili kəsildi və kor edilərək monastıra həbs olundu.
- Niketa — 769-cu ildə Sezar ünvanı aldı. Qardaşı Nikeforun 780, 792 və 797-ci illərdə baş tutan üsyanlarını dəstəklədi. Nəticədə dili kəsildi və kor edilərək monastıra həbs olundu.
- Evdokim — ögey qardaşı IV Leo tərəfindən 775-ci ildə Nobilissimus ünvanı aldı. Qardaşı Nikeforun 780, 792 və 797-ci illərdə baş tutan üsyanlarını dəstəklədi. Nəticədə dili kəsildi və kor edilərək monastıra həbs olundu.
- Antim — ögey qardaşı IV Leo tərəfindən 775-ci ildə Nobilissimus ünvanı aldı. Qardaşı Nikeforun 780, 792 və 797-ci illərdə baş tutan üsyanlarını dəstəklədi. Nəticədə dili kəsildi və kor edilərək monastıra həbs olundu.
- Antousa (d. 757 - ö. 809) — səltənət hüququndan imtina edərək rahibə oldu.
İstinadlar
- Emperor of the East Constantine V Copronymus // Faceted Application of Subject Terminology.
- Norwich, John J. (1991). Byzantium: The Apogee. Alfred A. Knopf, Inc.
- Alexander, Paul Julius (1985). The Byzantine Apocalyptic Tradition. University of California Press. p. 66 (note 21).
- Cooper, Eric; Decker, Michael J. (2012). Life and Society in Byzantine Cappadocia. Springer. p. 42.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
V Konstantin yun Kwnstantῖnos Koprwnymos 718 Konstantinopol 14 sentyabr 775 Bizans imperatoru V Konstantinyun Kwnstantῖnos E Bizans imperatoruEvvelkiIII LeoSonrakiIV LeoSexsi melumatlarDogum tarixi 718Dogum yeri KonstantinopolVefat tarixi 14 sentyabr 775Fealiyyeti suveren d Atasi III Leo imperator Heyat yoldaslari Cicek Xatun Mariya EvdokiyaUsaqlari IV Leo Nikefor Xristofor Evdokim Niketa Antim Antousa Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiBizans imperatoru III Leonun yegane ogludur 720 ci ilin avqustunda atasi terefinden ortaq imperator elan edildi Ereblere qarsi xezerlerle baglanan sulhe esasen 733 cu ilde Xezer xaqaninin qizi Cicek xatunla evlendirildi Atasinin 741 ci ilde vefatinin ardindan taxta cixmisdir Taxta cixdiqdan sonra ereblere qarsi sefer hazirligina basladi Ancaq onun paytaxtda olmamasindan istifade eden bacisinin eri ve o esnada Anadolu birliklerinden birine rehberlik eden Artabasd emrindeki birliklerle ona hucum edib qelebe qazanmisdir Ardindan Konstantinopola yuruyen Artabasd sehere daxil olaraq Konstantinopol patriarxinin da tesdiqiyle ozunu imperator elan etmisdir Atasi kimi ikonomaxiya cereyanini destekleyen Konstantine qarsi yerli ehalinin ve kilsenin nifreti bu prosesi suretlendirmisdir Meglubiyyetin ardindan Anadoluya cekilen Konstantin derhal eyalet birliklerini etrafinda topladi ve Sardisde indiki Manisa yaxinliginda 743 cu ilin may ayinda qelebe qazandi Ardindan bacisi oglu Nikitani da meglub eden Konstantin paytaxt Konstantinopola yurumus 2 oktyabrda sehere daxil olaraq hakimiyyeti yeniden ele almisdir Ele kecirilen Artabasd ve 2 oglunun ehalinin qarsisinda gozlerine mil cekilmis bir cox destekcileri edam olunmusdur Paytaxtda bas veren butun bu hadiselere goz yuman ve hetta destekleyen patriarx ise vezifesinde saxlanilsa da xalqin onunde qamcilanmis ve tehqiramiz sekilde cezalandirilmisdir 751 ci ilde boyuk oglu Leonu ortaq imperator elan etdi Bu hadisenin ardindan ikonomaxiya cereyanini desteklemeye davam eden Konstantin 10 fevral 754 cu ilde topladigi kilse meclisinde butun ikonalar lenetlenmis bunlari temsil eden butun kilselerin elece de sexslerin cezalandirilacagi elan edilmisdir Bu istiqametde bir cox monastir baglanmis bu monastirlara bagli fealiyyet gosteren rahibler zorla evlendirilerek dini fealiyyetleri qadagan edilmisdir Bosalan monastir binalari anbar herbi baza kimi istifade edilmis tabeliyindeki torpaq mulkleri ise xezineye musadire olunmusdur Apardigi sert dini siyaset sebebile Roma papasiyla munasibetler daha da pislesdi Konstantinin taxta cixdigi erefelerde ereb xilafeti daxili cekismelerle mesgul idi Bundan istifade ederek Germanikani indiki Qehremanmaras ele keciren Bizanslilar bolgedeki suryani ehalini Trakyaya kocurdu 747 ci ilde Isgenderiyyeden gonderilen donanmanin meglub edilmesiyle erebler uzerinde qeti qelebe qazanildi Abbasilerin xilafetin idaresini ele almasindan sonra 752 ci ilde yeniden serqe yurus teskil eden Konstantin bu defe Teodosipol indiki Erzurum ve Meliten indiki Malatya seherlerini ele kecirdi Bu seherler qisa zaman sonra yeniden ereblerin eline kecse de yerli ehalinin Trakyaya kocurulmesiyle bu bolgeler bosaldilmis belece ereblerin bolgedeki iqtisadi veziyyeti pislesmisdir Ancaq serq serheddindeki ehalinin Trakya ve Balkanlara kocurulmesi bulqarlarla olan munasibetleri pislesdirmisdi Buna cavab olaraq 756 ci ilde Bizans torpaqlarina ilk bulqar axinlari basladi Neticede bulqarlar uzerine 9 defe yurus tertibleyen Konstantin bolgedeki Bizans nufuzunu artirmisdir Bizans dusmeni Teletsin xan secilmesinin ardindan bu mubarize daha da alovlandi 763 cu ilde elde olunan qelebenin ardindan Bulqar xanligi daxilinde taxt mubarizeleri basladi 773 cu ilin yazinda yeniden sefer cixan Konstantin iki istiqametde hucum ederek Teleriq xani meglub etmis aparilan sulh danisiqlari qeti bir netice vermemisdir Bulqarlar uzerine cixdigi sefer esnasinda sehheti pislesen Konstantin gemiyle Konstantinopola aparilarken 14 sentyabr 775 ci ilde vefat etdi ve paytaxta cenazesi catdi Olumunun ardindan taxta oglu IV Leo cixarildi AilesiXanimlari Cicek Xatun Mariya o 751 ovladi olmamisdir Evdokiya 1 aprel 769 cu ilde imperatrica olaraq tacqoyma merasimi kecirilmisdir 6 ovladi olmusdur Ovladlari IV Leo Nikefor 769 cu ilde Sezar unvani aldi Bizans menbelerinde onun sonraki imperatorlara qarsi bir nece defe ayaqlandigi qeyd olunur Ilk olaraq 776 ci ilin mayinda qardasi IV Leoya qarsi ayaqlandi ve qamcilanaraq surgun edildi Daha sonra 780 ci ilin sentyabrinda qardasi arvadi naibe Irinaya qarsi ayaqlandi ve bir monastira surgun edildi 792 ci ilin avqustunda qardasi oglu VI Konstantine qarsi ayaqlandi ve gozlerine mil cekilib qalaya hebs olundu 4 oktyabr 797 ci ilde oglunu taxtdan endiren Imperatrica Irinaya qarsi ayaqlandi ve Afinaya surgun olundu 812 ci ilde I Mixaile qarsi ayaqlandi ve bu defe surgun yeri Avsa adasi olaraq deyisdirildi Olum tarixi bilinmir Xristofor 769 cu ilde Sezar unvani aldi Qardasi Nikeforun 780 792 ve 797 ci illerde bas tutan usyanlarini destekledi Neticede dili kesildi ve kor edilerek monastira hebs olundu Niketa 769 cu ilde Sezar unvani aldi Qardasi Nikeforun 780 792 ve 797 ci illerde bas tutan usyanlarini destekledi Neticede dili kesildi ve kor edilerek monastira hebs olundu Evdokim ogey qardasi IV Leo terefinden 775 ci ilde Nobilissimus unvani aldi Qardasi Nikeforun 780 792 ve 797 ci illerde bas tutan usyanlarini destekledi Neticede dili kesildi ve kor edilerek monastira hebs olundu Antim ogey qardasi IV Leo terefinden 775 ci ilde Nobilissimus unvani aldi Qardasi Nikeforun 780 792 ve 797 ci illerde bas tutan usyanlarini destekledi Neticede dili kesildi ve kor edilerek monastira hebs olundu Antousa d 757 o 809 seltenet huququndan imtina ederek rahibe oldu IstinadlarEmperor of the East Constantine V Copronymus Faceted Application of Subject Terminology Norwich John J 1991 Byzantium The Apogee Alfred A Knopf Inc ISBN 0 394 53779 3 Alexander Paul Julius 1985 The Byzantine Apocalyptic Tradition University of California Press p 66 note 21 ISBN 9780520049987 Cooper Eric Decker Michael J 2012 Life and Society in Byzantine Cappadocia Springer p 42 ISBN 9781137029645