Tuvalu — Sakit okeanda doqquz mərcan adasından ibarət Polineziya ölkəsi. Ölkə Avstraliya və Havay adalarının arasında yerləşir. Tuvalu ada dövləti olduğundan heç bir dövlət ilə quru sərhəddinə malik deyil, ancaq ölkənin yaxınlığında Kiribati, Fici və Samoa adaları yerləşir. Tuvalu dünyada Vatikan, Monako və Naurudan sonra dünyanın ən kiçik ölkəsidir. Ölkənin cəmi 25,9 kv km ərazisi vardır. Vatikandan sonra isə ən az əhalisi olan ikinci müstəqil dövlətdir. Eyni zamanda Tuvalu BMT-nin üzvüləri arasında ən az əhaliyə malikdir. 1978-ci ilin 1 yanvar tarixində Böyük Britaniyadan öz müstəqilliyi qazandıqdan sonra Tuvalu əsasən turizm sahəsini inkişaf etdirməyə başlamışdır. Qlobal istiləşmə son illər ölkənin su altında qalma ehtimalını artırmışdır. Paytaxt Funafuti dəniz səviyyəsindən cəmi 5 metr yüksəkdə yerləşməsi vəziyyəti daha da gərginləşdirmişdir. Əgər Qlobal istiləşmə nəticəsində istilik 1 dərəcə yüksəlsə, Tuvalu tamam su altında qalacaqdır. Bu səbəbdən adada yaşayan yerli xalq indidən Avstraliya və Yeni Zelandiyaya miqrasiya etməyə başlamışdır.
Tuvalu | |||||
---|---|---|---|---|---|
Tuvalu | |||||
| |||||
Tuvalu mo te Atua | |||||
Himn: Tuvalu mo te Atua | |||||
Rəsmi dilləri | |||||
Paytaxt | Funafuti | ||||
İdarəetmə forması | Monarxiya | ||||
Kral | III Çarlz | ||||
General-qubernator | |||||
Baş nazir | (2024–cu ildən]] | ||||
Sahəsi | Dünyada 238-ci | ||||
• Ümumi | 26 km² | ||||
Əhalisi | |||||
• Əhali | 11,646 nəfər (229-cu) | ||||
• Siyahıyaalma (2017) | 10,645 nəf. | ||||
• Sıxlıq | 400 nəf./km² | ||||
ÜDM (AQP) | |||||
• Ümumi | 37 mln $ dollar (226-cı) | ||||
• Adambaşına | 3300 dollar () | ||||
Valyuta | Avstraliya dolları | ||||
İnternet domeni | .tv | ||||
TV | |||||
BOK kodu | TUV | ||||
Telefon kodu | +688 | ||||
Saat qurşaqları | | ||||
Nəqliyyatın yönü | sol[d] | ||||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarix
Arxipelağın erkən tarixi ətraflı öyrənilməmişdir. Təxminən bizim eramızın 500-cü ilində Tuvalu arxipelaqının 300 adasında Tonqa və Samoadan gələn gəlmələr məskunlaşmışdır. Nanumanqa adasında olan bir mağaradan tapılmış tonqal izləri arxipelağın daha əvvəl məskunlaşılmasını düşünməyə əsas verir. Tuvalunu ilk kəşf edən avropalı ispan dəniz səyyahı olmuşdur. O, 1568-ci ildə adaların yanından keçmişdir.Səyahətçi arxipelağı "Laqun adaları" kimi adlandırdı. XVIII əsrə qədər Tuvalu başqa dəniz səyyahları tərəfindən yaxşı öyrənilməmişdi. Yalnız ingilis kapitanlar və Con Marşall adaya ekspedisiya təşkil edib arxipelağın bir hissəsini ətraflı tədqiq etmişdilər. Kanada gəmisi "Rebekka"nın kapitanı arxipelağı gəminin sahibinin şərəfinə "Ellis adaları" kimi adlandırmışdı. XIX əsrin birinci yarısında balina ovçuları gəmilərlə Tuvaluya səyahət etməyə başladılar. Lakin əcnəbi gəmilərinin yan alması üçün əlverişli limanlar olmadığına görə əcnəbilər burada yaşayış məntəqəsinin əsasını qoymamışdılar.
İnzibati bölgü
Tuvalunun inzibati olaraq 7 ada (Nanumea, Niutao, Nanumanqa, Nui, , və Nukufetau) və 1 şəhər bələdiyyəsinə (Funafuti) bölünmüşdür.
№ | Əyalət | İngilis dilində ad | İnzibati mərkəz | Sahə, km² | Əhali (2002) | Sıxlıq adam/km² |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | Vaitupu | 5,60 | 1591 | 284 | ||
2 | Nanumanqa | Nanumanga | 2,78 | 589 | 212 | |
3 | Nanumea | Nanumea | 3,87 | 664 | 171 | |
4 | Niutao | Niutao | 2,53 | 698 | 276 | |
5 | Nui | Nui | 3,25 | 548 | 169 | |
6 | Nukulaelae | 1,82 | 393 | 216 | ||
7 | Nukufetau | Nukufetau | 2,99 | 586 | 196 | |
8 | Funafuti | Funafuti | 2,79 | 4492 | 1610 | |
Hamısı | 25,63 | 9 561 | 373 |
Adaları
- Funafuti
- Nanumaya
- Nanumea
- Nui
- Niutao
- Niulakita
- Nukufetau
- Nukulaelae
- Vaitupu
İqtisadiyyat
Ölkənin əhalisi natural kənd təsərrüfatı ilə məşğuldur. Adaların şoran torpağında yalnız kokos palması bitir. Balıq ehtiyatları Tuvalunun əsas təbii sərvətlərindəndir. Yerli kişilərin bir hissəsi xarici gəmilərdə matros kimi işləyir, yerdə qalanların çoxusu xaricə köçmək arzusundadır.
İstinadlar
- http://chartsbin.com/view/edr.
- "Administrative Divisions of Countries" (ingilis). 2011-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyul 2008.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tuvalu Sakit okeanda doqquz mercan adasindan ibaret Polineziya olkesi Olke Avstraliya ve Havay adalarinin arasinda yerlesir Tuvalu ada dovleti oldugundan hec bir dovlet ile quru serheddine malik deyil ancaq olkenin yaxinliginda Kiribati Fici ve Samoa adalari yerlesir Tuvalu dunyada Vatikan Monako ve Naurudan sonra dunyanin en kicik olkesidir Olkenin cemi 25 9 kv km erazisi vardir Vatikandan sonra ise en az ehalisi olan ikinci musteqil dovletdir Eyni zamanda Tuvalu BMT nin uzvuleri arasinda en az ehaliye malikdir 1978 ci ilin 1 yanvar tarixinde Boyuk Britaniyadan oz musteqilliyi qazandiqdan sonra Tuvalu esasen turizm sahesini inkisaf etdirmeye baslamisdir Qlobal istilesme son iller olkenin su altinda qalma ehtimalini artirmisdir Paytaxt Funafuti deniz seviyyesinden cemi 5 metr yuksekde yerlesmesi veziyyeti daha da gerginlesdirmisdir Eger Qlobal istilesme neticesinde istilik 1 derece yukselse Tuvalu tamam su altinda qalacaqdir Bu sebebden adada yasayan yerli xalq indiden Avstraliya ve Yeni Zelandiyaya miqrasiya etmeye baslamisdir TuvaluTuvaluBayraq Gerb d Tuvalu mo te AtuaHimn Tuvalu mo te AtuaResmi dilleri ingilis diliPaytaxt FunafutiIdareetme formasi MonarxiyaKral III CarlzGeneral qubernatorBas nazir 2024 cu ilden Sahesi Dunyada 238 ci Umumi 26 km Ehalisi Ehali 11 646 nefer 229 cu Siyahiyaalma 2017 10 645 nef Sixliq 400 nef km UDM AQP Umumi 37 mln dollar 226 ci Adambasina 3300 dollar Valyuta Avstraliya dollariInternet domeni tvTVBOK kodu TUVTelefon kodu 688Saat qursaqlari UTC 12 00Neqliyyatin yonu sol d Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixEsas meqale 1831 ci ilde Nukufetau atollunun sakini1894 cu ilde Tuvalulu qadin Arxipelagin erken tarixi etrafli oyrenilmemisdir Texminen bizim eramizin 500 cu ilinde Tuvalu arxipelaqinin 300 adasinda Tonqa ve Samoadan gelen gelmeler meskunlasmisdir Nanumanqa adasinda olan bir magaradan tapilmis tonqal izleri arxipelagin daha evvel meskunlasilmasini dusunmeye esas verir Tuvalunu ilk kesf eden avropali ispan deniz seyyahi olmusdur O 1568 ci ilde adalarin yanindan kecmisdir Seyahetci arxipelagi Laqun adalari kimi adlandirdi XVIII esre qeder Tuvalu basqa deniz seyyahlari terefinden yaxsi oyrenilmemisdi Yalniz ingilis kapitanlar ve Con Marsall adaya ekspedisiya teskil edib arxipelagin bir hissesini etrafli tedqiq etmisdiler Kanada gemisi Rebekka nin kapitani arxipelagi geminin sahibinin serefine Ellis adalari kimi adlandirmisdi XIX esrin birinci yarisinda balina ovculari gemilerle Tuvaluya seyahet etmeye basladilar Lakin ecnebi gemilerinin yan almasi ucun elverisli limanlar olmadigina gore ecnebiler burada yasayis menteqesinin esasini qoymamisdilar Inzibati bolguTuvalunun inzibati olaraq 7 ada Nanumea Niutao Nanumanqa Nui ve Nukufetau ve 1 seher belediyyesine Funafuti bolunmusdur Eyalet Ingilis dilinde ad Inzibati merkez Sahe km Ehali 2002 Sixliq adam km 1 Vaitupu 5 60 1591 2842 Nanumanqa Nanumanga 2 78 589 2123 Nanumea Nanumea 3 87 664 1714 Niutao Niutao 2 53 698 2765 Nui Nui 3 25 548 1696 Nukulaelae 1 82 393 2167 Nukufetau Nukufetau 2 99 586 1968 Funafuti Funafuti 2 79 4492 1610Hamisi 25 63 9 561 373AdalariFunafuti Nanumaya Nanumea Nui Niutao Niulakita Nukufetau Nukulaelae VaitupuIqtisadiyyatOlkenin ehalisi natural kend teserrufati ile mesguldur Adalarin soran torpaginda yalniz kokos palmasi bitir Baliq ehtiyatlari Tuvalunun esas tebii servetlerindendir Yerli kisilerin bir hissesi xarici gemilerde matros kimi isleyir yerde qalanlarin coxusu xarice kocmek arzusundadir Istinadlarhttp chartsbin com view edr Administrative Divisions of Countries ingilis 2011 08 10 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 25 iyul 2008 Tuvalu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin