Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

Süd vəzi xərçəngi insanın süd vəzisinin toxumalarında meydana gələn xərçəng xəstəliyi növü Sağlam və xəstə süd vəzilərin

Süd vəzi xərçəngi

Süd vəzi xərçəngi
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az

Süd vəzi xərçəngi — insanın süd vəzisinin toxumalarında meydana gələn xərçəng xəstəliyi növü.

image
Sağlam və xəstə süd vəzilərinin müqayisəsi.

Başlıca qadınlarda meydana gəlir; xəstələrin yalnız 1%-i kişilərdir. Qərb ölkələrində süd vəzisi xərçəngi qadınlarda ən çox rast gəlinən xərçəng növüdür. Əksərən xəstələnmələr sporadik meydana çıxır, amma anadangəlmə və qazanılma risk faktorları da mövcuddur. Sağalmayla yanaşı süd vəzisinin saxlanması və hər şeydən əvvəl həyat keyfiyyəti tibbi müalicənin əsas hədəfidir. Müalicə bir qayda olaraq cərrahi əməliyyat, , və xastəliyin stadiyasına uyğun kombinasiyasından ibarətdir. Ayrıca xərçəng immunterapiyası sahəsindən yeni yanaşmalar də ( və ya tətbiqi kimi) mümkündür. Tibbi metodlar böyük ölçüdə araşdırmalardakı təcrübələrə əsaslanır. Erkən qoyulması və strukturlaşdırılmış müalicə üçün saysız milli və beynəlxalq proqramlar gələcəkdə ölüm hallarının azalması məqsədini daşıyır.

Epidemiologiya

Qadınlarda süd vəzi xərçəngi

ÜST aprel 2021-də Dünya Xərçəng Günündə 2020-ci ildə dünya miqyasında 19,3 milyon insanın xərçəng xəstəliyindən əziyyət çəkdiyini bildirdi. Ən çox ölüm halı süd vəzi xərçəngi olaraq qeyd edildi, ikinci sırada ağciyər xərçəngi durur. ÜST-ya görə bu günkü ortalama 20 milyon yeni xəstələnmə sayı 2040-a qədər 30 milyona qalxa bilər. Süd vəzi xərçəngi qadınlarda ən çox təsadüf edilən invaziv xərçəng növüdür. ÜST-nın dəyərləndirməsinə görə dünya miqyasında ildə təxminən 1.050.000 yeni xəstələnmə baş verir ki, bunun 580.000-i inkişaf etmiş ölkələrdədir. Afrika və Asyada xəstələnmə halları nisbətən nadirdir. 1998-ci ildə 412.000 qadın süd vəzi xərçəngindən öldü, bu cari il üçün ümumi qadın ölümünün 1,6%-i idi. Qərb dünyasında süd vəzi xərçəngi 30–60 yaşlı qadınlar arasında başlıca ölüm səbəbidir.

Kişilərdə süd vəzisi xərçəngi

Kişilərdə süd vəzisi xərçəngi ilə xəstələnmə nadirən rast gəlinir. Uqandada bütün süd vəzi xərçəngi xəstələrinin 5%-i, Zambiyada 15%-i kişilərdir. Diaqnoz yuxarı orta yaşlı kişilərdə qoyulur (69,6 yaş). Kişilərdə 5 illik həyatda qalma nisbəti qadınlardan aşağıdır. Kişilər arasında ölüm halları illik 200-dür.

Kişilərdə süd vəzisi xərçəngi üçün risk faktorları

Kişilərdə süd vəzisi xərçənginin tezliyi demoqrafik, , ətraf mühit və endokrin faktorlardan asılı olaraq dəyişir. Genetik risk faktorlarına BRCA2, BRCA1, CHEK2, PALB2 genlərində mutasiyalar aiddir. CHEK2 DNT reparasiyasında iştirak edir. Bu gen hüceyrə dövrü yoxlama nöqtəsi kinazanı (Cell cycle checkpoint kinase) kodlaşdırır. CHEK2-nin mutasiyası ilə kişilərdə süd vəzi xərçəngi yaranma ehtimalı qadınlardan yüksəkdir. Endokrin faktorlara serumda estradiol miqdarının artması, , ginekomastiya, qaraciyər funksiya pozğunluqları aiddir.

Səbəbləri və risk faktorları

Genetik risk faktorları

Süd vəzi xərçənglərinin 10%-ə qədəri ola bilər. Xəstəliyə səbəb olan mutasiyalar xəstələrin yalnız çox az bir qismində tapılır. Xarici təsirlərə qarşı süd vəzi xərçənginin həssaslığını artıran genetik dəyişikliklər daha geniş yayılmışdır. Süd vəzi xərçənginin irsi forması ilə xəstələnməyə ən yüksək ehtimal qadınlarda və genlərində mutasiyanın olmasıdır. Bu genlərin bir allelində olan mutasiya xəstəliyə səbəb olur. Mutant BRCA1 geninin daşıyıcılarının xəstələnmə ehtimalı 65% təşkil edərkən, mutant BRCA2 geninin daşıyıcılarında göstərici 45%-dir.

Tumor supressor genlərindən olan p53 genindəki mutasiyalar autosom- keçir (), xəstəliyin inkişafı riski 50% təşkil edir. Riski artıran digər gen dəyişiklikləri PTEN (), STK11 () və CDH1 genlərindən asılıdır. Ancaq onların mutasiyasının tezliyi və süd vəzisi xərçəngi üçün riskin nə qədər yüksək olduğu bilinmir. Orta dərəcədə nüfuz edən nadir genetik dəyişikliklər mövcud olduqda xəstələnmə ehtimalı orta dərəcədə artar; bu bir sıra genlərə təsir edir: ATM ( ataksiyaları), CHK2 (yoxlanma nöqtəsi kinaza 2), BRIP-1. Ümumilikdə yüksək və orta riskli bu gen dəyişiklikləri süd vəzi xərçəngi ilə xəstələnməyə 5%-dən çox təsir etmir. Birinci dərəcəli 2 və daha çox qohumunda süd vəzisi xərçəngi olduqda xəstələnmə ehtimali statistik olaraq artır. Bir neçə fərdində süd vəzisi və ya olan ailələrə məsləhət mərkəzlərində tumor genetik məsləhəti almaları tövsiyə edilir. Xəstəliyin meydana çıxma ehtimalı yüksək olan qadınlarda istəyə bağlı olaraq ikitərəfli profilaktik və/və ya yumurtalıqların çıxarılması həyata keçirilə bilər. Yumurtalıqların xaric edilməsi ilə süd vəzisi xərçəngindən qorunmanın estrogen yaranmasının genişmiqyaslı əngəllənməsi ilə əlaqədar olduğu görünür.

Hormonal faktorlar

İnsan bədən hüceyrələri, həmçinin şiş hüceyrələri cinsi homon qrupları estrogen və gestagenlər üçün reseptorlar daşıyırlar. Estrogen və/və ya gestagen reseptorlu süd vəzi xərçəngləri endokrin terapiya ilə məhdudlaşdırıla bilər. Estrogen və gestagenin süd vəzi xərçənginin yaranmasına təsir edib-etmədiyi mübahisəlidir. Tamoksifen ilə estrogen reseptorlarının blokadası ilə süd vəzi xərçəngi tezliyi azaldıldı. Bu yalnız reseptorlu süd vəzi xərçəngində təsirli oldu, reseptor neqativ karsinomalar üçün təsirsiz idi. Tamoksifenlə yanaşı Raloksifen və Eksemestan xəstəllənmə hallarını azalda bilir. Klinik istifadə üçün risk və yan təsirlərinə ətraflı diqqət yetirilməlidir. Menopauza əlamətlərinə qarşı estrogen və gestagen tərkibli dərmanlarla çoxillik hormonal əvəzedici terapiya xəstələnmə riskini 45%-ə qaldıra bilər. Erkən menarxe və gec menopauza olan qadınlar daha yüksək xəstələnmə riski daşıyırlar. Erkən uşaq sahibi olan və uzun müddət əmizdirən qadınlar isə əksinə aşağı risk qrupundadırlar. Kontraseptiv dərmanların istifadəsinin riski yüksəltmə dərəcəsi hormonal əvəzedici terapiyada olduğu kimi dərmanın tərkibi və dozadan asılıdır. Bir sıra araşdırmlara görə 5 ildən çox dərmanın qəbul olunması riski 1,2–1,4 dəfə artıra bilər. Hamiləliyi dayandırılması 2004-cü ildən bir metaanalizə görə süd vəzi xərçəngi riskini artırmır.

Solaxaylıq

Solaxayların menopauzadan əvvəl süd vəzi xərçəngi ilə xəstələnmə riskinin sağaxaylara nəzərən 2 dəfəyə qədər yüksək olduğunu müəyyənləşdirən araşdırma 2005-ci ildə böyük marağa səbəb oldu. 5 il əvvəl artıq başqa bir araşdırma eyni nəticəyə gəlmişdi (risk artımı 42%). Solaxay qadınlarda yüksək süd vəzi xərçəngi riskinin mexanizmi böyük ölçüdə aydın deyil. Diskussiya edilən hipotezə görə yüksək miqdarda cinsi hormonların embrioya prenatal təsiri səbəb ola bilər. Hipotezə görə cinsi hormonlar bir tərəfdən uşağın solaxay olmasına, digər tərəfdən süd vəzi toxumasının dəyişməsinə təsir edir. Solaxaylıq ana bətnində steroidlərin yüksək konsentrasiyası üçün indikatordur. Cinsi hormonların özəlliklə testesteronun sağaxaylıq/solaxaylığın yaranmasında təsirinin olması 1985-ci ildən göstərilib.

Sol və sağ süd vəzisində tezlik

Statistik olaraq həm sol süd vəzisi həm qadın, həm kişilərdə sağ süd vəzisinə nəzərən daha tez-tez süd vəzi xərçənginə məruz qalır. Yaşın artması ilə fərq də dərinləşir. Sol süd vəzisinin xəstələnmə riski araşdırmaya görə 5–7% daha yüksəkdir. Kişilərdə bu dəyər hətta 10%-ə çatır. Bu fenomenin səbəbləri hələ aydın deyil. Yatma vərdişləri, solaxaylıq, süd vəzilərinin ölçüsündəki və beyin strukturlarındakı fərqliliklər, əmizdirmə zamanı üstünlünlüklər müzakirə olunur. Başqa bir hipotez bədənin sol tərəfində olan ürəyin embrional inkişafını mümkün səbəb olaraq görür. Ağciyər və xayalar kimi digər orqanlarda da bənzər statistika izlənilir. Bu cüt orqanlarda orqanın sağ yarsının xəstəlikdən təsirlənmə ehtimalı 13% daha yüksəkdir. Bu hal sol orqan yarısında toxuma həcminin daha az olmasına əsaslanır.

Digər faktorlar

  • Cavan yaşlarda ionlaşdırıcı şüalanmaya məruz qalma sonrakı dövrlərdə xəstələnmə riskini artırır. 40 yaşdan yuxarı qadınlarda mammoqrafiya müayinələri önəmli risk artımına səbəb olmur.
  • Uzunmüddətli siqaret çəkmə xəstələnmə riskini 30% artırır.
  • Artıq bir neçə ildir endotelin və endotelin çevirici fermentin (ECE) süd vəzi xərçənginin yaranmasında və metastazındakı aktiv rolu müzakirə edilir.
  • Hərəkət azlığı qadınlarda xəstələnmə riskini 25% artırır. İnfeksiyaların süd vəzi xərçənginə səbəb olması indiyə qədər isbat olunmayıb. Süd vəzi implantları xərçəngə səbəb olmaz.

Erkən diaqnoz və skrininq

Süd vəzisində olan şişlərin 80–90%-ə qədəri qadınlar tərəfindən təsadüfən tapılır. Əllənən və görüləbilən bu tumorlar adətən artıq çox böyük olurlar və pis proqnoza sahib olurlar. Kiçik və əllənməyən tumorların erkən diaqnozu ölüm hallarını 25% azalda bilər. Erkən diaqnoz üçün sistematik özünümüayinə, süd vəzisi sonoqrafiyası, skrininq mammoqrafiya üçün proqramlar istifadə edilir. Erkən diaqnostikanın tibbi yararlılığı mübahisəlidir. 2013-cü ildə yayımlanan Cochrane kitabxanasında 600.000-dən çox qadının iştirak etdiyi meta-tədqiqat erkən diaqnostikada iştirak edən qadınlarda həyatda qalma üstünlüyü aşkarlamadı. Bunu həmçinin bir Kanada araşdırması 2014-cü ildə 25 il izlənən 45.000 qadın üzərində təsdiqlədi.

Özünümüayinə

Süd vəzilərinin özünümüayinəsi üçün qadınların sistematik öyrədilməsi faydası baxımından mübahisəlidir. Hər süd vəzi xəstəliyi hiss ediləbilən şişlə müşayiət olunmur. Digər tərəfdən toxunulabilən dəyişikliklərin sadəcə 1/12-i bədxassəlidir. Araşdırmaya görə sistematik özünümüayinə ölüm miqdarını azaltmır. Özünümüayinənin öyrənilməsi üçün müxtəlif düyün tipləri olan silikondan süd vəzi modelləri mövcuddur.

Görüntüləmə metodları

Rentgen mammoqrafiya süd vəzi xərçənginin prekursorlarının və erkən xərçəng stadiyasının öyrənilməsində ən effektiv metoddur. MRT üstün ola bilər, amma kütləvi müayinə üçün çox bahalıdır. Diaqnostika üsulları ilə mümkün qədər az xoşxassəli şişin biopsiya edilməsi və kənarlaşdırılmasına nail olmaq lazımdır. EUREF rəhbərliyi götürülən toxuma nümnunələrinin minimum 50%-ində bəsxassəli şişləri ayırd etməyi tələb edir; bir sıra araşdırma proqramlarında 80%-ə qədər ayrıd edilir. CAD sistemləri (computer köməyilə aşkarlama) radioloqları mammoqrammların dəyərləndirilməsində dəstəkləyə bilər. Belə müayinələr ABŞ və Hollandiyada tibbi siğorta şirkətləri tərəfindən ödənilə bilər. İndiyə qədər yayımlanan araşdırmalara görə bu günədək mövcud olan cihazlar diaqnoz dərəcəsini yaxşılaşdırmır. Avropa skrininq proqramlarında buna görə 2 həkimin iştirakı ilə ikiqat diaqnoza üstünlük verilir. Sıx vəz toxumasına sahib qadınlarda mammoqrafiya məhdud informativliyə sahibdir. Çox sıx toxumalarda mammoqrafiya ilə süd vəzi şişlərinin 50%-ə qədəri tapılmır. IgeL-Monitor sistematik ədəbiyyat araşdırmalarından sonra sonoqrafiyanı qeyri-dəqiq, MRT-ni neqativ olamağa meyilli olaraq dəyərləndirir. Hər iki halda IgeL-Monitorun alimləri bu araşdırmaların qadınları süd vəzi xərçəngindən ölməsinə əngəl olub-olmayacağı məsələsinə dair heç bir iş tapmadı. Bu mammoqrafiya ilə birgə mammoqrafiya skrininqinə alternativ olan analizlər üçün də keçərlidir. MRT-də inyeksiya edilən kontrast maddə ilə əlaqəli zədələr mümkündür. Süd vəzi komputer tomoqrafiyası həm kontrast maddə ilə, həm də kontrast maddəsiz həyata keçirilən alternativ analiz metodur. Analiz yalnız döş nahiyəsini əhatə etdiyindən ehtiyaca görə qoltuq bölgəsi əlavə sonoqrafiya vasitəsilə müayinə edilməlidir. Şüalanmaya məruz qalma mammoqrafiyadakı qədərdir.

Biomarkerlərlə erkən diaqnoz (maye biopsiya)

2019-un əvvəlində Heidelberg Universitetində süd vəzi xərçənginin erkən diaqnostikası üçün maye biopsiya metodu nəşr edildi. Universitet klinikası və Heiscreen testi əskik məlumatlara baxmayaraq erkən diaqnostikada yüksək qiymətləndirdi. Maye biopsiya metoduna əsaslanaraq invaziv olmayan süd vəzi xərçəngini təyin etməyi mümkündür. Bu yeni metod xərçəng xəstəliyini qandakı biomarkerlər vasitəsilə tanıyır. Bu test hər yaş qrupundan qadınlarda həyata keçirilə bilər; özəlliklə 50 yaşdan cavan qadınlar və sıx süd vəzi toxuması səbəbindən mammoqrafiya az məlumat verən ailəvi yüksək risk daşıyan qadınlar və ya müxtəlif risk faktorları səbəbindən ənənəvi görüntüləmə metodları əks göstəriş olan qadınlar yararlanır. Aktual nəticələr 500 süd vəzi xərçəngi xəstəsində 75% həssaslıq göstərdi, amma testin vaxtından əvvəl istifadəsinə qarşı xəbərdarlıq edilir. Elmi bir nəşr hələ mövcud deyil. Digər diaqnostik metodların nəticələri ilə əlaqəli testin klinik nəticələri əvvəlcə araşdırmalarda yoxlanılmalıdır.

Diaqnoz

Klinik diaqnoz

Özünümüayinə və ya zamanı yeni, qeyri-dəqiq sərhədlərə sahib şiş aşkarlana bilər. Digər simptomlara sərtləşmə, digər süd vəzisi ilə müqayisədə ölçü və forma dəyişikliyi, qolu qaldırarkən süd vəzinin hərəkətliliyində azalma, qalıcı dəri qızarıqlığı, portağal dərisi, məmə ucunun iltihabı və ya məmə ucundan axıntının olması aiddir. Qoltuqaltı nahiyədə düyünlər limfa düyünlərinə uyğun ola bilər. İrəliləmiş stadiyalarda digər simptomlarla yanaşı arzu olunmayan arıqlama, sümük ağrıları və güc itkisi üzə çıxır. Uzun müddət müalicə olunmayan və ya idarə edilməsi mümkün olmayan lokal şişin residivi limfangitik və ya dərialtı yolla yayıla bilər; bu vəziyyət Cancer en cuirasse olaraq bilinir.

Görüntüləmə metodları ilə diaqnostika

Palpasiya və ya müayinələri zamanı nəzərəçarpan dəyişiklik tapıldıqda sonrakı müayinə olaraq adətən mammoqrafiya seçilir: şəkilləri 2 proyeksiyada (yan və yuxarı) çəkilir, bir sıra hallarda əlavə şəkillər tələb olunur. yalnız məmə ucundan ifrazat gəldikdə aparılır. Əksinə mammoqrafiya ilə aşkar edilən dəyişikliklər hər zaman sonoqrafik olaraq araşdırılır. Bunun sayəsində ayırd edilir. Süd vəzilərinin MRT-si indilərdə yalnız invaziv lobulyar karsinomanın rezeksiya sərhədlərini müəyyənləşdirmək üçün və ümumilikdə əlavə şiş ocağının mövcudluğuna şübhə olduqda tövsiyə olunur, verilən hallarda həmçinin MRT-nin nəzarəti ilə biopsiya mümkündür. Süd vəzi saxlayıcı müalicədən sonra MRT əməliyyat icra olunmuş süd vəzisində yaralı qalınlaşmaları və yeni şiş əmələ gəlməsini müqayisə etmək üçün istifadə oluna bilər. (PET) indilərdə rutin metod olraq istifadə edilmir, amma digər metodlarla aşkarlamaq mümkün olmadıqda birincili şişi və onun metastazlarını axtarmaq üçün istifadə oluna bilər. Sümüklərinn , KT, ağciyərlərin , qaraciyərin , lazım olduqda MRT metastazları axtarmaq, yəni xəstəliyin yayılmasını müəyyənləşdirmək üçün istifadə olunur. PET/KT-nin MRT baş və süd vəzisi müayinəsi xaric daha dəqiq olduğu və eyni zamanda digər xərçəng xəstəliklərini də istisna edə bildiyi nəzərə alındıqda, PET/KT-nin istifadəsi sümük ssintiqrafiyası, KT, ağciyərlərin rentgenoqramması və qaraciyərin sonoqrafiyasının birgə tətbiqindən daha məntiqli görünür. Radioloji diaqnostika üsulları ilə süd vəzi karsinoması zamanı da meydana gələ biləcək ekssudat səbəbindən yaranan plevral daha etibarlı şəkildə aşkarlanır.

Toxuma nümunəsi

USM və mammoqrafiya ilə bir şiş müəyyən edildikdə xoş və ya bədxassəli şiş olması araşdırılır. Bunun üçün hər şişdən , nadir hallarda isə vasitəsilə toxuma nümunələri götürülür və mikroskop altında xərçəng hüceyrələri axtarılır. Palpasiya edilə bilən və sonoqrafik olaraq görülə bilən tapıntılardan nümunə götürmək üçün seçim metodu trepan biopsiyadır, MRT-də görülə bilən tapıntılar və mikrokalsifikasiyalar üçün isə stereotaktik dəstəklənən vakuum biopsiyadır. Şiş bədxassəli olaraq differensasiya edilərsə karsinoma xaric edilən toxumanın əlavə müayinələri ilə daha dəqiq tədqiq edilir. Bunlara hormon və reseptorlarının vəziyyəti ayrıca dəgenerasiya dərəcəsi aiddir. Əməliyyatdan sonra histoloji müayinədə süd vəzindən çıxarılan dəqiq ölçüsü ölçülür və toxuma başqa infestasiyalar üçün müayinə olunur. Xaric edilən limfa düyünləri metastazlar üçün yoxlanılır. Karsinomanın böyüklüyü və təsirlənən limfa düyünlərinin sayı , proqnoz və müalicə üçün əhəmiyyət kəsb edir. Cərrahi nümunə həmçinin karsinoma ilə sağlam toxuma arasındakı məsafənin kifayət qədər böyük olub-olmadığını təyin etmək üçün ölçülür. Kifayət qədər məsafə olmadıqda sağlam və xəstə toxuma arasında uyğun təhlükəsizlik məsafəsini əldə etmək üçün əlavə bir əməliyyat gərəkli ola bilər.

Gen ekspressiyası testləri

Hormon pozitiv süd vəzi xərçəngi ilə xəstələnən pasientlər üçün mövcuddur. Bu testlər süd vəzi xərçəngi şişinin toxuma nümunələrində müxtəlif genlərin aktivliklərini araşdırır və beləliklə adyuvant kimyəvi terapiyadan yararlana biləcək və yan təsirləri çox olan bu terapiyadan azad ola biləcək pasientləri bir-birindən ayırd etməyə kömək edir. Süd vəzi xərçəngi üçün ən önəmli gen ekspressiya testlərinə , və aiddir.

Təsnifatı

Şişin təsnifatı toxuma nümunəsi və ya cərrahi prepratın və xaric edilən limfa düyünlərinin müayinəsinə əsaslanan onun dəqiq təsviridir.

Histoloji təsnifat

Süd vəzi karsinomasının ən sıx rast gəlinən tumor forması 70–80%-lə spesifik xüsusiyyəti olmayan ; bu tumor tipi olaraq adlandırılır., invaziv tubulyar, musinoz, medulyar, papilyar karsinoma, qarışıq və digər tumor tipləri is' daha nadirdir. Bu tumor tipləri öz klinik əlamətləri, görüntüləmə müayinələrindəki tapıntılar, histoloji yayılma yolları və proqnozları ilə fərqlənirlər. Hardasa bütün şiş növlərində qeyri-invaziv şiş komponentləri mövcuddur, ki bu komponentlərdən şişlər meydana çıxır və onlar əməliyyatın həcminin müəyyənləşdirilməsində böyük rola sahibdir. Nadirən süd vəzi karsinoması birbaşa xoşxassəli xəstəliklərdən əmələ gəlir. İltihablı süd vəzi karsinoması olaraq histoloji şiş növü yox, görülə və palpasiya edilə bilən dəyişikliklər təsvir edilir, məsələn, süd vəzi dərisinin ən azı 1/3-nün qızarması və limfa yollarından infiltrasiya səbəbindən süd vəzisinin şişməsi. Adətən süd vəzisi və əhatəsindəki limfa sistemi lokal olaraq prosesdə iştirak edir. Qeyri-invaziv karsinomalar süd vəzi yollarının daxilindəki karsinomalar (duktal karsinoma in situ) və ya stroma invaziyası olmayan lobulyar karsinomalar (lobulyar karsinoma in situ, lobulyar neoplaziya) olaraq ayırd edilir. Süd vəzi dərisinə qeyri-invaziv bir yayılmaya əsaslanan və daha çox intraduktal süd vəzi xərçəngi ilə, nadirən isə invaziv süd vəzi xərçəngi ilə əlaqəli döş giləsinin Pecet xəstəliyi xüsusi yer tutur. Döş giləsinin ekzema və ya xoşxassəli xora ilə qarışdırıla bilər.

Differensasiya dərəcəsi

Histoloji şiş növləri struktur və hüceyrəvi özləllikləri ilə yanaşı nüvə bölünmə nisbətlərinə görə 3 differensasiya dərəcəsinə ayrılırlar. İnvaziv karsinomaların təsnifatı Elston və Ellisə görə 3 kriteriyaya əsaslanır: axarların əmələ gəlməsi (tubulyar şiş vəzilərinin əmələ gəlməsi), nüvə polimorfizmi (hüceyrə nüvəsinin müxtəlifliyi), mitoz dərəcəsi (hüceyrənin bölünmə dərəcəsi). Dərəcələndirmə nə qədər yüksəkdirsə şiş hüceyrələrinin davranışı bir o qədər əlverişsizdir. Differensasiya dərəcəsinə görə fərqləndirilir: G1=yaxşı differensasiya etmiş, G2=orta dərəcədə differensasiya etmiş, G3=zəif differensasiya etmiş.

TNM-klassifikasiyası

TNM-klassifikasiyası şişin ölçüsünü, prosesə cəlb olunan limfa düyünlərinin sayını və uzaq metastazları təsvir edir.

T –birincili şiş;

  • Tx –birincili şişin qiymətləndirilməsi üçün kifayət qədər məlumat yoxdur;
  • T0 –birincili şiş müəyyən edilmir;
  • Tis –preinvaziv karsinoma (carsinoma in situ);
  • Tis(DCIS) –vəzi axarlarında carsinoma in situ;
  • Tis (LCIS) –paycıqlarda carsinoma in situ;
  • Tis (Paget's) –şiş düyünü olmadan döş giləsinin Pecet xəstəliyi;
  • T1 –ölçüsü 2 sm-ə qədər olan şiş;
  • T1mic –ölçüsü 0,1 sm-ə qədər olan mikroinvaziv xərçəng;
  • T1a –ölçüsü 0,1 sm-dən böyük, 0,5 sm-dən kiçik olan şiş;
  • T1b –ölçüsü 0,5 sm-dən böyük, 1 sm-dən kiçik olan şiş;
  • T1c –ölçüsü 1 sm-dən böyük, 2 sm-dən kiçik olan şiş;
  • T2 –ölçüsü 2 sm-dən böyük, 5 sm-dən kiçik olan şiş;
  • T3 –ölçüsü 5 sm-dən böyük olan şiş;
  • T4 –döş qəfəsinə və ya dəriyə yayılmış hər hansı şiş;

qeyd: döş qəfəsinə qabırğalar, qabırğaarası əzələlər, ön dişli əzələ daxildir, lakin döş əzlələri daxil deyil;

  • T4a –döş qəfəsinə yayılmış şiş;
  • T4b –şiş olan tərəfdə süd vəzisinin dərisində xoralaşma və ya və ya satellitlər;
  • T4c –T4a və T4b-nin birgə olması;
  • T4d –xərçəngin iltihablaşmış forması;

N –regionar limfa düyünləri;

  • N0 –regionar limfa düyünlərinin metastatik zədələnmə əlaməti yoxdur;
  • N1 –zədələnmiş tərəfdə qoltuqaltı limfa düyünlərində hərəkətli metastazlar, 1–3 limfa düyününə metastaz;
  • N2 –zədələnmiş tərəfdə qoltuqaltı nahiyədə 4–9 limfa düyününə metastaz;
  • N3 –qoltuqaltı, körpücükaltı və ya körpücüküstü nahiyədə 10 və daha çox limfa düyününə metastaz;

M –uzaq metastazlar;

  • M0 –uzaq metastaz yoxdur;
  • M1 –uzaq metastaz vardır (adətən ağciyərə, qaraciyərə, sümüyə).

Mərhələlər üzrə qruplaşdırma

Mərhələ 0 Tis N0 M0
Mərhələ I T1 N0 M0
Mərhələ IIA T0, T1 N1 M0
T2 N0 M0
Mərhələ IIB T2 N1 M0
T3 N0 M0
Mərhələ IIIA T0, T1, T2 N2 M0
T3 N1, N2 M0
Mərhələ IIIB T4 N0, N1, N2 M0
Mərhələ IIIC Hər hansı T N3 M0
Mərhələ IV Hər hansı T Hər hansı N M1

Hormon reseptoru və HER2 statusu

Estrogen və progesteron hormonlarının vəziyyəti (ER və PgR ekspressiyası) histoloji, daha dəqiq olaraq immunhistoloji araşdırılır. Reseptorların təsbit edildiyi şiş hüceyrələrinin faizi müəyyənləşdirilir və faiz və boyanma intensivliyinə əsasən 12 addımlıq (IRS) və ya beynəlxalq istifadə olunan 8 addımlıq Allred skoru hesablanır.

Boyanma intensivliyi Pozitiv hüceyrələr
0 reaksiya yoxdur 0 yoxdur
1 zəif reaksiya 1 10%-dən az
2 orta reaksiya 2 10–50%
3 güclü reaksiya 3 51–80%
4 80%-dən çox
IRS
0–2 neqativ
3–4 zəif pozitiv
6–8 orta pozitiv
9–12 güclü pozitiv

HER2 reseptorları üçün müalicənin məntiqli oub-olmadığı qərarı üçün immunhistokimyəvi boyanma intensivliyinə əsaslanan 4 addımlı skor istifadə olunur. Heç bir hüceyrə boyanmadıqda nəticə neqativ olur: skor 0. Həmçinin skor 1+ da neqativdir, yəni trastuzumabla müalicə şiş üzərində effektsizdir. Orta boyanma intensivliyində (skor 2) şiş ilə yenidən araşdırılır və HER2 genlərinin çoxaldılması vasitəsilə HER2-pozitiv şiş olub-olmadığına qərar verilir.

Pozitiv hüceyrələr Membran boyanması Boyanma intensivliyi Skor
yoxdur yoxdur yoxdur 0
1 % və daha çox natamam zəif 1+
10 %-dən az tam zəifdən orta səviyyəyə qədər 1+
10 % və daha çox tam zəifdən orta səviyyəyə qədər 2+
30 % və daha az tam güclü 2+
30 %-dən çox tam güclü 3+

Molekulyar şiş təsnifatı

Şiş toxumasından ilə əldə edilə bilən gen ekspressiya profilləri sayəsində süd vəzi karsinomasının 5 müxtəlif əsas qrupu müqayisə edilə bilər: aşağı/yüksək aqressivliklə gedən hormon pozitiv şişlər(Luminal-A und Luminal-B adlandırılır), HER2-pozitiv şişlər və bazal hüceyrə xüsusiyyətləri olan və ya olmayan hormon- və HER2-neqativ şişlər. Hələ eksperimental olan molekulyar şiş təsnifatı gələcəkdə proqnozun və adjuvant hormonal və kimyəvi terapiyanın ehtimal olunan təsirlərinin daha yaxşı dəyərləndirilməsini mümkün edə bilər.

Gen ekspressiya analizləri

süd vəzi karsinomalarının müalicəsində əsas sual xəstəliyin yenidən meydana çıxma riskinin nə qədər olmasıdır. Aşağı riski olan pasiyentlər çox yan təsiri olan kimyəvi terapiyadan imtina edə bilərkən, yüksək riskli pasientlər adyuvant kimyəvi terapiya almalıdırlar. Keçmişdə istifadə edilən, şişin ölçüsü, menopauza statusu, yaş kimi klinik faktorlara əsaslanan residiv riskinin dəyərləndirilməsinin qeyri-dəqiq olduğu sübut edildi. Aşağı riskli olaraq sinifləndirilən bir sıra pasientlər residivlərdən əziyyət çəkir. Digər yandan kimyəvi terapiyanın həddindən artıq verildiyi düşünülür, yəni çoxlu pasient kimyəvi terapiya olmadan da eyni şəkildə sağalardılar. Residiv riskinin daha dəqiq proqnozlaşdırılmasını mümkün etmək üçün Gensignaturen təkmilləşdirildi. Beləliklə şiş toxumasındakı bir sıra genlərin ölçülür, residiv riskini göstərəcək bir dəyər hesablanır. Müəyyən bir dəyərdən etibarən kimyəvi terapiya tövsiyə olunur. 2019 iyuldan etibarən 4 rəsmi gen ekspressiya testi mövcuddur. Hər biri erkən stadiyalarda süd vəzi karsinoması üçün təkmilləşdirilmişdir.

Müalicə

Süd vəzi xərçənginin müalicə strategiyası adətən ginekoloqlar, onkoloqlar, radioloqlar, şüa terapevtləri və patoloqların iştirak etdiyi şiş konfransı çərçivəsində planlanır. Qərarvermədə pasientin iştirakı hər tibbi müdaxilədə olduğu kimi böyük önəm kəsb edir.

Süd vəzi xərçənginin müalicəsi erkən mərhələlərdə sağalmanı, metastaz vermiş karsinomada həyat müddətinin uzadılmasını, gec mərhələlərdə xəstəlik simptomlarının yüngülləşməsini təmin etməlidir. Spesifik bir terapiya seçilərkən həyat keyfiyyətinin yüksəldilməsi birinci planda durur. Buna görə tumorun yuxarıda qeyd edilən təsnifatı ilə yanaşı xəstənin fiziki, psixososial və emosional vəziyyəti də nəzərə alınır. Standart müalicə yoxdur, bütün bu faktorların nəzərə alınması müalicənin individual olaraq xəstəliyə və pasientə uyğunlaşmasına gətirib çıxarır.

Süd vəzi xərçəngi orqanizmdə çox sürətlə yayıla bildiyindən artıq erkən stadiyalarda sistemik (bütün orqanizmə təsiri olan) terapiya aparılır. Amerikalı cərrah adını daşıyan "Fisher-Doktirin"i kimyəvi və hormonal terapiyanın təməlidir. Bugün demək olar ki həmışə müalicə müxtəlif terapiya formalarının kombinasiyasından ibarət olur. Əməliyyatdan əvvəl əlavə tədbirlər həyata keçirilərsə neoadyuvant, əməliyyatdan sonra aparılarsa adyuvant adlanır.

Neoadyuvant terapiya

Bir sıra hallarda kimyəvi və antihormonal terapiya şişin cərrahi uzaqlaşdırılmasından əvvəl həyata keçirilir.Birincili və ya terapiyada məqsəd bir tərəfdən şişi tam xaric etmək, hətta süd vəzi saxlayıcı əməliyyatı həyata keçirmək üçün şişin ölçüsünü kiçiltməkdir. Digər yandan neoadyuvant metodlarla nail olunan dəyişikliklərdən adyuvant müalicənin nəticəsini təxmin etmək mümkündür. Neoadyuvant terapiya iltihablı karsinomalarda və inoperabel tumorlarda standartdır. Kimyəvi terapiya rejimləri postoperativ müalicədə olduğu kimidir(aşağıya bax).

Əməliyyat

Süd vəzi xərçəngi əməliyyatı 2 məqsəd daşıyır: Bir yandan degenerasiya olmuş hüceyrələrin mümkün qədər tam uzaqlaşdırılması ilə şiş hüceyrələrinin hələ baş vermədiyi təqdirdə başqa bədən hissələrinə yayılması () əngəllənməlidir. Digər yandan xəstəlik əlamətlərinin yenidən yaranmasının () qarşısı alınmalıdır.

Süd vəzi saxlayıcı əməliyyat və mastektomiya

Süd vəzi saxlayıcı terapiya şişin ölçüsü ilə döş həcmi arasındakı münasibət uyğun olduqda və şiş hələ əzələ və dəriyə etmədikdə xəstələrin 60–70-%-ində mümkündür. Bu əməliyyatda ya şiş ətrafındakı toxuma ilə (), böyük bir seqment ya da süd vəzinin bütöv bir kvadrantı () götürülür. Toxuma kənarlaşdırıldıqda kosmetik olaraq yaxşı nəticə almaq üçün hər iki alt kvadrantdan süd vəzi daxili yerdəyişmə plastikası həyata keçirilir. Bunun üçün süd vəzisi tam və ya hissəvi dəri və əzələdən azad edilir və elə yerdəyişmə edilir ki, əməliyyatdan sonra toxuma itkisinə baxmayaraq balanslı döş forması qalsın. Yerdəyişmə plastikası mümkün olmadıqda süd vəzisi birbaşa şişin xaric edilməsindən sonra və ya müalicə tamamilə bitdikdən sonra oluna bilər. Süd vəzinin saxlanması mümkün olmadığı hallarda süd vəzisi tamamilə və üzərində yerəşən dərinin bir hissəsi kənarlaşdırılır (, ). Mastektomiya məsləhət görülür:

  • şiş çox böyük (3 sm-dən böyük) olduqda və ya döş əzlələri prosesə qoşulduqda,
  • iltihablaşmış karsinoma diaqnozu qoyulduqda,
  • süd vəzi limfa düyünlərinin böyük ölçüdə prosesə qoşulması isbat edildikdə,
  • süd vəzisində mammoqrafiya ilə isbatlanan mikrokalsifikasiyalar olduqda,
  • təkrar əməliyyata baxmayaraq şişi sağlam toxuma ilə kifayət təhlükəsizlik məsafəsində kənarlaşdırmaq mümkün olmadıqda,
  • pasient bunu istədikdə. Bəzi pasientlər daha təhlükəsiz hiss etmək və ya gərəkli şüalanma terapiyasından imtina etmək üçün süd vəzi saxlama əməliyyatı fürsətinin əleyhinə qərar verirlər. Mastektomiya həmçinin multisentrik (bir neçə kvadrantda şiş düyünləri) və ya multifokal (eyni kvadrantda bir neçə şiş düyünü) karsinoma diaqnozu qoyulduqda tövsiyə edilir. Bu tövsiyə bəzən cərrah bütün şişləri sağlam toxumaya kifayət təhlükəsizlik məsafəsində kənarlaşdıra bildiyi hallarda müzakirə edilə bilər.

Xərçəng xəstəliyi artıq digər orqanlara metastaz vermiş olsa belə radikal cərrahi proses heç bir üstünlük gətirməyəcəksə əsas şiş diqqətlə əməliyyat edilə bilər. Həm mastektomiyadan, həm süd vəzi saxlayıcı əməliyyatdan, həm də qeyri-kafi nəticəsi olan rekonstruksiyadan sonra qadınların baxımı üçün silikondan süd vəzi kompensasiya hissələri və süd vəzi protezləri istifadə edilir.

Qoltuqaltı limfa düyünləri

Qoltuqaltı limfa düyünləri əksər hallarda metastazların əmələ gəldiyi ilk yerdir. Metastazın olduğunu təsdiqləmək üçün limfa düyünləri, heç olmasa bir qismi əməliyyat zamanı götürülür.

Şiş 2 sm-dən kiçik olduqda və qoltuqaltı limfa düyünləri palpasiya edilmədikdə təqib edən zərərləri (limfödem) mümkün qədər aşağı həddə tutmaq üçün ilk olaraq yalnız tək limfa düyünü götürülür və araşdırılır. Limfa axınını təsvir etmək üçün müvafiq süd vəzisinə rəngləndirici maddə və ya radionuklid inyeksiya edilir. İnyeksiya edilən material tapılan ilk limfa düyünü əməliyyatla xaric edilib araşdırılır. Bu gözətçi düyündə metastaz aşkar edildikdə digər qoltuqaltı limfa düyünlər də xaric edilir (qismən və ya tam aksilyar diseksiya).

Şişin qeyri-invaziv məhv edilməsi

İlk dəfə 2013-cü ildə Romada ambulator müalicə zamanı ultrasəs dalğaları vasitəsilə şiş toxuması məhv edildi. Əməliyyatda 2 sm-dən kiçik şişi olan 12 pasientdən 10-da tumor qalığı tapılmadı, lakin metodun təkrarən test edilməsi və optimallaşdırılması lazımdır.

Adyuvant terapiya

Demək olar bütün pasientlər əməliyyatdan sonra adyuvant (dəstəkləyici) müalicə alırlar.

Kimyəvi terapiya

Əməliyyatdan sonra yenidən ortaya çıxma riski yüksək olan xəstələrdə qalan şiş hüceyrələrini öldürmək üçün tətbiq edilir. Kimyəvi terapiyanın vacibliyi şişin tipi, stadiyası və digər faktorlara əsasən müəyyənləşdirilir. Əgər şiş hormonal müsbətdirsə, 2 sm-dən kiçikdirsə və limfa düyünlərinə metastaz yoxdursa kimyəvi terapiyadan bir çox hallarda imtina etmək olar. Bu halda antihormonal müalicə ilə eyni nəticəni əldə etmək mümkündür.

Kimyəvi terapiyanın verilməsi pasiyentin vəziyyətindən və şişin təsnifatından asılıdır. Müalicə fərqli sxemlərdə tətbiq olunur, məsələn, 3 həftə fasilə ilə 4 dəfə və ya 2 həftə fasiləylə 6 dəfə. Kurslararası fasilə orqanizmə bir tərəfdən regenerasiya imkanı verməli, digər tərəfdən (sakit şiş hüceyrələri) istirahət fazasında bölünməsinə və yenidən sitostatiklərin verilməsi zamanı məhv olmasını təmin etməlidir.

Bir qayda olaraq kombinasiya edilərək tətbiq edilir. Ən çox rast gəlinən sxem hazırda AC və ya EC, FAC və ya FEC-dir. Limfa düyünləri prosesə qoşulduqda taksanlarla ( və ) kombinasiya tövsiyə olunur. Bu arada kimyəvi terapiya istiqamətlənmiş antiangiogenez (metastaz etmiş karsinomanın terapiyası, aşağıya bax) kimi digər terapiya üsulları ilə uğurla kombinasiya edilir.

HER2/neu pozitiv şişlər

Xəstəliyin residiv riskini azaltmaq üçün HER2/neu pozitiv şişlərdə bir qayda olaraq kimyəvi terapiyadan sonra 1 il boyunca HER2 anticismi ilə müalicə aparılır, nadirən həmçinin ön kimyəvi terapiya olmadan. Kimyəvi terpiyanın davam etmə müddəti və tərkibi prosesə qoşulan limfa düyünlərinin sayına əsasən müəyyən edilir. Trastuzumab müalicəsindən sonra eyni məqsədlə istifadə edilə bilər.

Şüalanma

Süd vəzi saxlayıcı əməliyyatdan sonra süd vəzilərinin aparılmalıdır. Bu residiv ehtimalını 30%-dən 5%-ə salır. Mikroskopik kiçiklikdə (adi gözlə ayırd edilə bilməyən) tumor qalıqları ən titiz əməliyyatdan sonra da qala bilər.

Şiş 5 sm-dən böyük olduqda, süd vəzisində 1-dən çox şiş olduqda və ya şiş artıq dəri və əzələyə invaziya etmişsə sonra da şüa terapiyası tövsiyə edilir. Limfa düyünlərinə metastaz da həmçinin döş divarının şüalanmasına səbəbdir, xüsusilə 3 dən çox limfa düyünü metastazı olduqda.

60 yaşdan cavan qadınlarda köhnə şiş sahəsi 10–16 Qr-dən yüksək dozada şüalandırılmalıdır, beləliklə kəsik kənarlarında residiv inkişaf etməz.

Şüa terapiya əməliyyatdan sonrakı 4–6-cı həftədə başlayır və 6–8 həftə davam edir. Ürək üzərində şüalamanın təsirinin uzunmüddətli nəticəsi olaraq koronar pozğunluqlarda qorxulan artma təsdiq edilmədi, müəyyən risk artımı mövcuddur, amma mütləq risk çox kiçikdir və müasir metodlarla daha da azalmışdır.

Antihormonal terapiya

Karsinoma hormon həssas olduqda əlavə olaraq hormon antagonistləri ilə terapiya aparılır. Qadının menopauzal statusundan və tumor tipindən asılı olan fərqli variantlar var.

Menopauzadan əvvəl

Cərrahi və ya yumurtalıqların funksiyasının radioterapevtik deaktivasiyası nadirən həyata keçirilir. Araşdırmalara görə 2 il hormon istehsalının müvəqqəti deaktivasiyası yetərlidir.

Menopauzadan əvvəl qadınlarda kimyəvi terapiya ərzində yumurtalıqların hormonal funksiyası artıq pozulmuş olur. Bu effekt həmçinin hormondan asılı tumor hüceyrələrinə qarşı yönəldiyindən arzuolunandır. Uşaq sahibi olmağı planlayan və ya erkən menopauza riski yüksək olan qadınlar yumurtalıqlarını GnRH analoqları (estrogen və progesteronun ovarial istehsalını basqılayan) ilə zərərverici təsirdən qoruya və eyni zamanda hormon deaktivasiyasına təsir edə bilərlər. GnRH analoqları bir qayda olaraq 2 il istifadə edirlir.

Normalda kimyəvi terapiyadan sonra 5 il kimi bədənin öz estrogeninin şişin estrogen reseptorlarına bağlanmasını əngəlləyən estrogen reseptor modulyatoru verilir. inhibitorları menopauzadan əvvəl göstəriş deyil.

Menopauzadan sonra

Pasiyent postmenopauzaldırsa bir qayda olaraq 5 il ya tamoksifen, ya da əzələ və piy toxumasında estrogenin qurulmasını ferment blokadası ilə əngəlləyən aromataza inhibitorları qəbul edir. Yeni araşdırmalara görə aromataza inhibitorları tamoksifendən daha təsirlidir, bu xəstəlikdən azad həyatda qalma müddətinin artması deməkdir. Araşdırmalarda aromataza inhibitorları bəzən dərhal (upfront), normal müalicədə tamoksifendən 2–3 il sonra (switch, dt. ‚Wechsel‘) və ya 5 il sonra istifadə edilir (extended). Maddələrin müvafiq yan təsirləri qərar verilərkən nəzərə alınmalıdır. Daha təsirli olduğundan aromataza inhibitorları terapiya başlanğıcında ilk seçimdir və uyğun olaraq daha tez-tez təyin olunur. Bunun əksinə tamoksifen 2003-cü ildən bəri get-gedə daha nadirən təyin edilir. Digər variant saf estrogen reseptor antagonistlərinin (; ticari adı Faslodex) qəbul olunmasıdır, bu günə qədər yalnız irəliləmiş süd vəzi xərçənglərində istifadə edilir. Bir çox hormon həssas şişə sahib pasiyentdə tamoksifen bir neçə ildən sonra qoruyucu təsirini itirir (tamoksifen ). Hətta laboratoriya testlərinə görə hüceyrə böyüməsi sürətlənə bilər. Bu halda başqa preparatlarla müalicə daha yaxşı nəticə verir, amma bu baxımdan tək bir tumorun davranışının proqnozlaşdırılması mümkün deyil. Estrogen-pozitiv tumorda HER2/neu və AIB1 ekspressiyasının eyni vaxtda meydana çıxması işarə ola bilər.

Androgen reseptorlarından asılı tumor tipləri

Bir çox süd vəzi karsinomaları kişi cinsiyyət hormonu və digər reseptorlarına sahibdir. ER+ şiş növləri üçün AR+ şişlərinin nisbəti 80%-dən çoxdur, "3 qat mənfi" şiş növləri üçün 10–15% olduğu təxmin edilir.

Estrogen reseptorunun vəziyyətindən asılı olaraq testesteronun ER+ tumorlarda böyüməni inhibə edən təsiri, ER-/PR- tumorlarda böyüməni təşviq edən təsiri üzə çıxa bilir. Androgen reseptoru həmçinin qismən başqa androgen hormonları və qarşılıqlı təsirdə olur.

Xüsusilə lokal irəliləmiş və metastazvermə mərhələsində olan AR+/ER-/PR- şiş növləri üçün 2007–2012-ci illərdə bir II faza araşdırmasında antiandrogen ilə müalicə uğurla sınandı.

Tarixi olaraq ER+ şiş növlərində testesteronun istifadəsi isbat olunub, əldə edilən nəticələr tamoksifenlə müqayisə edilə bilər, amma daha güclü yan təsirlər ilə. Qismən eyni təsir mexanizmi progestinlər ilə eksperimental müalicədə təxmin edilir.

Anticisim

Bütün süd vəzi karsinomalarının 25%-ində reseptorlarının həddindən çox ekspressiyası baş tutur. Bu reseptorun mövcudluğunun isbatı aqressiv xəstəlik gedişi və pis proqnozla əlaqədardır, eyni zamanda anticisim müalicə imkanı ilə səciyyələnir. Trastuzumabın tətbiqiylə yanaşı və sitostatik kombinasiya olunaraq istifadə edilir. Təsiredici maddə 1998-ci ildə ABŞ-da və 2000-ci ildə AB-də ilk olaraq metastazlı pasiyentlər üçün təsdiqləndi. Trastuzumab xərçəng hüceyrəsinin səthində HER2/neu böyümə reseptorlarına qarşı monoklonal anticisimdir. Araşdırmalar göstərir ki, sözügedən terapiya ilə residiv riski 50%-ə qədər azaldıla bilər. Bir çox araşdırmalar metastazsız qadınların da yararlana biləcəyini göstərir. Buna görə 2006-cı ildən bəri trastuzumab həmçinin adyuvant terapiya üçün təsdiqlənib.

Metastatik süd vəzi xərçənginin müalicəsi

Uzaq metastazlar proqnozu sürətlə pisləşdirir, çünki gözlə görülə bilən uzaq metastazların mövcudluğu adətən çoxsaylı mikrometastazların olmasına işarət edir. Buna görə terapiya həyatda qalma müddətinin uzadılmasına və fiziki və psixi vəziyyətin uzunmüddətli stabilizasiyası ilə uyğun yaşam keyfiyyətinin qorunmasına yönəldilir. Süd vəzi xərçəngi adətən sümük metastazları verir.

Residiv və metastazlar cərrahi yolla uzaqlaşdırıla və ya şüa terapiyası ilə müalicə edilə bilər. Yan təsirlərinə baxmayaraq bir sıra hallarda kimyəvi və ya hormonal terapiyanın tətbiq edilməsi ilə həyat keyfiyyətinin yüksəlməsinə və xəstəliyin irəliləməsinə qədər keçən müddətin uzanmasına nail olmaq mümkündür (proqressiyasız sağ qalma). Taksan qrupuna aid olan albumin (ticarət adı: Abraxane) metastatik xəstəlik üçün ilk seçim terapiyada uğursuz olan və standart antrasiklin daxil olan terapiya əks-göstəriş olan yetkin pasiyentlərdə metastaz vermiş süd vəzi xərçənginin müalicəsində göstərişdir.

HER2/neu-pozitiv metastatik süd vəzi xərçəngində adyuvant terapiyada istifadə olunan təsiredici maddələrə əlavə olaraq tirozinkinaza inhibitoru də tətbiq edilir. Metastatik HER2/neu-neqativ şişlər 2007-dən bəri inhibitoru ilə müalicə edilir. Bu məqsədyönlü xərçəng terapiyası paklitaksel və ya dosetakseldən ibarət kimyəvi terapiya ilə kombinasiya halında istifadə edilə bilər. Başqa kombinasiya imkanları üzərində araşdırmalar davam edir. zamanı şiş tərəfindən yeni qan damarlarının yaradılması əngəllənir. Nəticədə şiş artıq kifayət qədər qidalana bilmir və şiş hüceyrələri beləliklə yox olur.

(ticarət adı: Halaven) taksan əsaslı olmayan, güclü təsirli yeni sitostatikdir, monoterapiyada lokal olaraq irəliləmiş və ya metastaz vermiş süd vəzi xərçəngi olan, ön müalicə qəbul etmiş pasiyentlərin terapiyasında tətbiq olunur.

Xərçəng artıq geri çəkilməyəcək qədər geniş yayıldıqda müalicə hər şeydən əvvəl ağrının və digər xəstəlik simptomlarının idarə edilməsinə yönəlir. sürətli və tam həyata keçirilməli olan psixososial baxım və ağrı terapiyası və erkən və yetərli qəbulu aiddir.

Dispanser müşahidə

Müalicə olunmuş xəstələrin dispanser müşahidəsi 5 il davam edir. Şüa terapiyasının (limfa ödem, ağciyər və ya ürək problemləri), kimyəvi terapiyanın (qanyaranmada dəyişikliklər, orqan zədələnmələri) və hormonal terapiyanın (tromboz, ) yan təsirlərinə xüsusilə diqqət edilməlidir. Sorğu və klinik müayinə ilə yanaşı ilk 3 ildə hər 6 ayda bir dəfə mammoqrafiya aparılmalıdır. 4-cü ildən etibarən mammoqrafiya ildə bir dəfə aparılır. Prosesə nəzarət üçün qan müayinəsində tumor markerləri və müəyyən edilə bilər.

İstinadlar

  1. M. A. Roubidoux: Breast cancer, male. 2008-10-20 at the Wayback Machine In: Emedicine. Stand vom 24. September 2008.
  2. https://www.br.de/nachrichten/wissen/zum-weltkrebstag-brustkrebs-haeufigste-krebsart-vor-lungenkrebs,SNwgK3e/ 2022-05-04 at the Wayback Machine abgerufen am 6. Februar 2021
  4. rme/aerzteblatt.de. "Brustkrebs ist bei Männern anders". (German). 2014-12-15. 2022-04-13 at the Wayback Machine . Archived from the original on 2022-04-13. İstifadə tarixi: 2022-10-03.
  5. Hui Miao, Helena M. Verkooijen, Kee-Seng Chia, Christine Bouchardy, Eero Pukkala, Siri Larønningen, Lene Mellemkjær, Kamila Czene, Mikael Hartma: Incidence and Outcome of Male Breast Cancer: An International Population-Based Study. In: . Band 29, 2011, S. 4381–4386, doi:10.1200/JCO.2011.36.8902.
  6. "Breast Cancer in Men | NEJM". 2022-09-16 at the Wayback Machine . Archived from the original on 2022-09-16. İstifadə tarixi: 2021-06-25.
  7. Erblicher Brustkrebs 2021-10-22 at the Wayback Machine.
  8. A. Antoniou, P. D. Pharoah, S. Narod u. a.: Average risks of breast and ovarian cancer associated with BRCA1 or BRCA2 mutations detected in case Series unselected for family history: a combined analysis of 22 studies. In: Am J Hum Genet. Band 72, 2003, S. 1117–1130. PMID 12677558.
  9. M. R. Stratton, N. Rahman: The emerging landscape of breast cancer susceptibility. 2016-08-17 at the Wayback Machine In: . Band 40, Nr. 1, 2008, S. 17–22. PMID 18163131.
  10. R. Schmutzler, A. Meindl: Das hereditäre Mammakarzinom: Genetik und Prävention. In: Aktuelle Empfehlungen zur Therapie primärer und fortgeschrittener Mammakarzinome. (Hrsg. C. Thomssen für die Kommission Mamma der Arbeitsgemeinschaft Gynäkologische Onkologie e. V.). Zuckschwerdt-Verlag, 2007, .
  11. Familial breast cancer. In: . Band 358, 2001, S. 1389–1399, zitiert nach Uta Wagenmann: Auf der Suche nach dem magischen Krebs-Gen. In: Freitag. 26. April 2002. (freitag.de) 2021-10-19 at the Wayback Machine
  13. Internet, Behelfsquelle: (German). 2012-08-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. (#invalid_param_val) 2012-08-01 at the Wayback Machine . Archived from the original on 2012-08-01. İstifadə tarixi: 2021-06-25.
  14. J. Baltzer, H.-G. Meerpohl, J. Bahnsen: Praxis der gynäkologischen Onkologie – Praxis der Frauenheilkunde. 2. Auflage. Band 3, Georg Thieme Verlag, 2000, , S. 296. ()
  15. Ultraschall-Vereinbarung gem. § 135 Abs. 2 SGB V, Stand 2003. .
  16. Berthold Jany, Tobias Welte: Pleuraerguss des Erwachsenen – Ursachen, Diagnostik und Therapie. In: Deutsches Ärzteblatt. Band 116, Nr. 21, 2019, S. 377–385, hier: S. 379 und 383.
  18. (PDF; 1,67 MB) S. 28–29, S. 185.
  19. L. A. Carey, C. M. Perou u. a.: Race, breast cancer subtypes, and survival in the Carolina Breast Cancer Study. 2010-01-18 at the Wayback Machine In: JAMA. Band 295, Nummer 21, Juni 2006, S. 2492–2502, doi:10.1001/jama.295.21.2492. PMID 16757721.
  21. "Anforderungen an strukturierte Behandlungsprogramme für Patientinnen mit Brustkrebs", Anlage 3 zu §§ 28b bis 28 g der Risikostrukturausgleichs-Verordnung nach § 137f SGB Fünftes Buch (V).
  22. K. Travis: Bernard Fisher reflects on a half-century’s worth of breast cancer research. 2019-11-26 at the Wayback Machine In: Journal of the National Cancer Institute. Band 97, Nummer 22, November 2005, S. 1636–1637, doi:10.1093/jnci/dji419. PMID 16288112.
  24. W. F. Hartsell u. a.: Should multicentric disease be an absolute contraindication to the use of breast-conserving therapy? In: 30, 1994, S. 49–53. PMID 8083128.
  25. O. Gentilini, E. Botteri u. a.: Conservative surgery in patients with multifocal/multicentric breast cancer. In: Breast cancer research and treatment. Band 113, Nummer 3, Februar 2009, S. 577–583, doi:10.1007/s10549-008-9959-7. PMID 18330695.
  26. E. H. Romond, E. A. Perez, J. Bryant u. a.: Trastuzumab plus adjuvant chemotherapy for operable HER2-positive breast cancer. In: . Band 353, Nummer 16, Oktober 2005, S. 1673–1684, doi:10.1056/NEJMoa052122. PMID 16236738.
  27. E. A. Perez, E. H. Romond u. a.: Updated results of the combinated analysis of NCCTG N9831 and NSABP B-31 adjuvant chemotherapy with/without trastuzumab in patients with HER2-positive breast cancer. In: J Clin Oncol 2007 ASCO Annual Meeting Proceeding. 25 (Suppl 18S): 2007, 6s (abstract 512).
  28. M. J. Piccart-Gebhart, M. Procter u. a.: Trastuzumab after adjuvant chemotherapy in HER2-positive breast cancer. In: . Band 353, Nummer 16, Oktober 2005, S. 1659–1672, doi:10.1056/NEJMoa052306. PMID 16236737.
  29. L. Gianni, A. Goldhirsch u. a.: Update of the HERA trial and the role of 1 year trastuzumab as adjuvant therapy for breast cancer. In: . Band 18, Suppl 1, 2009, S. S11 (abstract S25).
  30. Zusammenfassung der Merkmale des Arzneimittels 2022-06-12 at the Wayback Machine, EPAR der EMA, abgerufen am 29. Oktober 2019.
  31. S. C. Darby, M. Ewertz u. a.: Risk of ischemic heart disease in women after radiotherapy for breast cancer. In: . Band 368, Nummer 11, März 2013, S. 987–998, doi:10.1056/NEJMoa1209825. PMID 23484825.
  33. G. von Minckwitz: For The Breast Commission of the German Gynaecological Oncology Working Group (AGO). Evidence-based treatment of metastatic breast cancer – 2006 recommendations by the AGO Breast Commission. In: Eur J Cancer. Band 42, 2006, S. 2897–2908. PMID 17046240.
  34. dapi.de: 46 % mehr Brustkrebspatientinnen mit modernen Aromatasehemmern seit 2003 versorgt. 2016-08-27 at the Wayback Machine Verein Deutsches Arzneiprüfungsinstitut, vom 13. November 2012.
  35. ema.europa.eu: Faslodex. 2018-03-17 at the Wayback Machine (PDF; 46 kB) European Medicines Agency, vom März 2010.
  36. C. K. Osborne, V. Bardou, T. A. Hopp, G. C. Chamness, S. G. Hilsenbeck, S. A. Fuqua, J. Wong, D. C. Allred, G. M. Clark, R. Schiff: Role of the estrogen receptor coactivator AIB1 (SRC-3) and HER-2/neu in tamoxifen resistance in breast cancer. 2010-06-05 at the Wayback Machine In: Journal of the National Cancer Institute. Band 95, Nummer 5, März 2003, S. 353–361. PMID 12618500.
  37. A. Gucalp, S. Tolaney u. a.: Phase II trial of bicalutamide in patients with androgen receptor-positive, estrogen receptor-negative metastatic Breast Cancer. In: Clinical cancer research. Band 19, Nummer 19, Oktober 2013, S. 5505–5512, doi:10.1158/1078-0432.CCR-12-3327. PMID 23965901. .
  38. "Data From Omnitarg Clinical Program Presented at American Society of Clinical Oncology Meeting" (German). Genentech. 2014-07-13 at the Wayback Machine "Arxivlənmiş surət". 2014-07-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-11.
  39. , W. Eiermann, N. Robert u. a.: BCIRG 006: 2nd interim analysis phase III randomized trial comparing doxorubicin and cyclophosphamide followed by docetaxel (ACT) with doxorubicin and cyclophophamide followed by docetaxel and trastuzumab (ACTH) with docetraxel, carboplatin and trastuzumab (TCH) in HER2neu positive early breast cancer patients. In: Breast Cancer Res Treat. Band 100, Suppl 1, 2006, abstr 52.
  40. D. Slamon, W. Eiermann, N. Robert u. a.: Presentation at the 29th SABCS. San Antonio, Texas, USA, 14. bis 17. Dezember 2006.
  41. B. Krempien: Die Entstehung von Knochenschmerzen bei Knochenmetastasen und ihre Behandlung durch Bisphophonate. In: H. H. Bartsch, W. Hornstein (Hrsg.): Interdisziplinäre Schmerztherapie bei Tumorpatienten. Karger Publishers, 1998, . ()
  42. N. J. Robert, V. Diéras u. a.: RIBBON-1: randomized, double-blind, placebo-controlled, phase III trial of chemotherapy with or without bevacizumab for first-line treatment of human epidermal growth factor receptor 2-negative, locally recurrent or metastatic breast cancer. In: Journal of clinical oncology. Band 29, Nummer 10, April 2011, S. 1252–1260, doi:10.1200/JCO.2010.28.0982. PMID 21383283.
  43. J. Cortes, J. O'Shaughnessy u. a.: Eribulin monotherapy versus treatment of physician’s choice in patients with metastatic breast cancer (EMBRACE): a phase 3 open-label randomised study. In: Lancet. Band 377, Nummer 9769, März 2011, S. 914–923, doi:10.1016/S0140-6736(11)60070-6. PMID 21376385.

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Sud vezi xercengi insanin sud vezisinin toxumalarinda meydana gelen xerceng xesteliyi novu Saglam ve xeste sud vezilerinin muqayisesi Baslica qadinlarda meydana gelir xestelerin yalniz 1 i kisilerdir Qerb olkelerinde sud vezisi xercengi qadinlarda en cox rast gelinen xerceng novudur Ekseren xestelenmeler sporadik meydana cixir amma anadangelme ve qazanilma risk faktorlari da movcuddur Sagalmayla yanasi sud vezisinin saxlanmasi ve her seyden evvel heyat keyfiyyeti tibbi mualicenin esas hedefidir Mualice bir qayda olaraq cerrahi emeliyyat ve xasteliyin stadiyasina uygun kombinasiyasindan ibaretdir Ayrica xerceng immunterapiyasi sahesinden yeni yanasmalar de ve ya tetbiqi kimi mumkundur Tibbi metodlar boyuk olcude arasdirmalardaki tecrubelere esaslanir Erken qoyulmasi ve strukturlasdirilmis mualice ucun saysiz milli ve beynelxalq proqramlar gelecekde olum hallarinin azalmasi meqsedini dasiyir EpidemiologiyaQadinlarda sud vezi xercengi UST aprel 2021 de Dunya Xerceng Gununde 2020 ci ilde dunya miqyasinda 19 3 milyon insanin xerceng xesteliyinden eziyyet cekdiyini bildirdi En cox olum hali sud vezi xercengi olaraq qeyd edildi ikinci sirada agciyer xercengi durur UST ya gore bu gunku ortalama 20 milyon yeni xestelenme sayi 2040 a qeder 30 milyona qalxa biler Sud vezi xercengi qadinlarda en cox tesaduf edilen invaziv xerceng novudur UST nin deyerlendirmesine gore dunya miqyasinda ilde texminen 1 050 000 yeni xestelenme bas verir ki bunun 580 000 i inkisaf etmis olkelerdedir Afrika ve Asyada xestelenme hallari nisbeten nadirdir 1998 ci ilde 412 000 qadin sud vezi xercenginden oldu bu cari il ucun umumi qadin olumunun 1 6 i idi Qerb dunyasinda sud vezi xercengi 30 60 yasli qadinlar arasinda baslica olum sebebidir Kisilerde sud vezisi xercengi Kisilerde sud vezisi xercengi ile xestelenme nadiren rast gelinir Uqandada butun sud vezi xercengi xestelerinin 5 i Zambiyada 15 i kisilerdir Diaqnoz yuxari orta yasli kisilerde qoyulur 69 6 yas Kisilerde 5 illik heyatda qalma nisbeti qadinlardan asagidir Kisiler arasinda olum hallari illik 200 dur Kisilerde sud vezisi xercengi ucun risk faktorlari Kisilerde sud vezisi xercenginin tezliyi demoqrafik etraf muhit ve endokrin faktorlardan asili olaraq deyisir Genetik risk faktorlarina BRCA2 BRCA1 CHEK2 PALB2 genlerinde mutasiyalar aiddir CHEK2 DNT reparasiyasinda istirak edir Bu gen huceyre dovru yoxlama noqtesi kinazani Cell cycle checkpoint kinase kodlasdirir CHEK2 nin mutasiyasi ile kisilerde sud vezi xercengi yaranma ehtimali qadinlardan yuksekdir Endokrin faktorlara serumda estradiol miqdarinin artmasi ginekomastiya qaraciyer funksiya pozgunluqlari aiddir Sebebleri ve risk faktorlariGenetik risk faktorlari Sud vezi xercenglerinin 10 e qederi ola biler Xesteliye sebeb olan mutasiyalar xestelerin yalniz cox az bir qisminde tapilir Xarici tesirlere qarsi sud vezi xercenginin hessasligini artiran genetik deyisiklikler daha genis yayilmisdir Sud vezi xercenginin irsi formasi ile xestelenmeye en yuksek ehtimal qadinlarda ve genlerinde mutasiyanin olmasidir Bu genlerin bir allelinde olan mutasiya xesteliye sebeb olur Mutant BRCA1 geninin dasiyicilarinin xestelenme ehtimali 65 teskil ederken mutant BRCA2 geninin dasiyicilarinda gosterici 45 dir Tumor supressor genlerinden olan p53 genindeki mutasiyalar autosom kecir xesteliyin inkisafi riski 50 teskil edir Riski artiran diger gen deyisiklikleri PTEN STK11 ve CDH1 genlerinden asilidir Ancaq onlarin mutasiyasinin tezliyi ve sud vezisi xercengi ucun riskin ne qeder yuksek oldugu bilinmir Orta derecede nufuz eden nadir genetik deyisiklikler movcud olduqda xestelenme ehtimali orta derecede artar bu bir sira genlere tesir edir ATM ataksiyalari CHK2 yoxlanma noqtesi kinaza 2 BRIP 1 Umumilikde yuksek ve orta riskli bu gen deyisiklikleri sud vezi xercengi ile xestelenmeye 5 den cox tesir etmir Birinci dereceli 2 ve daha cox qohumunda sud vezisi xercengi olduqda xestelenme ehtimali statistik olaraq artir Bir nece ferdinde sud vezisi ve ya olan ailelere meslehet merkezlerinde tumor genetik mesleheti almalari tovsiye edilir Xesteliyin meydana cixma ehtimali yuksek olan qadinlarda isteye bagli olaraq ikiterefli profilaktik ve ve ya yumurtaliqlarin cixarilmasi heyata kecirile biler Yumurtaliqlarin xaric edilmesi ile sud vezisi xercenginden qorunmanin estrogen yaranmasinin genismiqyasli engellenmesi ile elaqedar oldugu gorunur Hormonal faktorlar Insan beden huceyreleri hemcinin sis huceyreleri cinsi homon qruplari estrogen ve gestagenler ucun reseptorlar dasiyirlar Estrogen ve ve ya gestagen reseptorlu sud vezi xercengleri endokrin terapiya ile mehdudlasdirila biler Estrogen ve gestagenin sud vezi xercenginin yaranmasina tesir edib etmediyi mubahiselidir Tamoksifen ile estrogen reseptorlarinin blokadasi ile sud vezi xercengi tezliyi azaldildi Bu yalniz reseptorlu sud vezi xercenginde tesirli oldu reseptor neqativ karsinomalar ucun tesirsiz idi Tamoksifenle yanasi Raloksifen ve Eksemestan xestellenme hallarini azalda bilir Klinik istifade ucun risk ve yan tesirlerine etrafli diqqet yetirilmelidir Menopauza elametlerine qarsi estrogen ve gestagen terkibli dermanlarla coxillik hormonal evezedici terapiya xestelenme riskini 45 e qaldira biler Erken menarxe ve gec menopauza olan qadinlar daha yuksek xestelenme riski dasiyirlar Erken usaq sahibi olan ve uzun muddet emizdiren qadinlar ise eksine asagi risk qrupundadirlar Kontraseptiv dermanlarin istifadesinin riski yukseltme derecesi hormonal evezedici terapiyada oldugu kimi dermanin terkibi ve dozadan asilidir Bir sira arasdirmlara gore 5 ilden cox dermanin qebul olunmasi riski 1 2 1 4 defe artira biler Hamileliyi dayandirilmasi 2004 cu ilden bir metaanalize gore sud vezi xercengi riskini artirmir Solaxayliq Solaxaylarin menopauzadan evvel sud vezi xercengi ile xestelenme riskinin sagaxaylara nezeren 2 defeye qeder yuksek oldugunu mueyyenlesdiren arasdirma 2005 ci ilde boyuk maraga sebeb oldu 5 il evvel artiq basqa bir arasdirma eyni neticeye gelmisdi risk artimi 42 Solaxay qadinlarda yuksek sud vezi xercengi riskinin mexanizmi boyuk olcude aydin deyil Diskussiya edilen hipoteze gore yuksek miqdarda cinsi hormonlarin embrioya prenatal tesiri sebeb ola biler Hipoteze gore cinsi hormonlar bir terefden usagin solaxay olmasina diger terefden sud vezi toxumasinin deyismesine tesir edir Solaxayliq ana betninde steroidlerin yuksek konsentrasiyasi ucun indikatordur Cinsi hormonlarin ozellikle testesteronun sagaxayliq solaxayligin yaranmasinda tesirinin olmasi 1985 ci ilden gosterilib Sol ve sag sud vezisinde tezlik Statistik olaraq hem sol sud vezisi hem qadin hem kisilerde sag sud vezisine nezeren daha tez tez sud vezi xercengine meruz qalir Yasin artmasi ile ferq de derinlesir Sol sud vezisinin xestelenme riski arasdirmaya gore 5 7 daha yuksekdir Kisilerde bu deyer hetta 10 e catir Bu fenomenin sebebleri hele aydin deyil Yatma verdisleri solaxayliq sud vezilerinin olcusundeki ve beyin strukturlarindaki ferqlilikler emizdirme zamani ustunlunlukler muzakire olunur Basqa bir hipotez bedenin sol terefinde olan ureyin embrional inkisafini mumkun sebeb olaraq gorur Agciyer ve xayalar kimi diger orqanlarda da benzer statistika izlenilir Bu cut orqanlarda orqanin sag yarsinin xestelikden tesirlenme ehtimali 13 daha yuksekdir Bu hal sol orqan yarisinda toxuma hecminin daha az olmasina esaslanir Diger faktorlar Cavan yaslarda ionlasdirici sualanmaya meruz qalma sonraki dovrlerde xestelenme riskini artirir 40 yasdan yuxari qadinlarda mammoqrafiya muayineleri onemli risk artimina sebeb olmur Uzunmuddetli siqaret cekme xestelenme riskini 30 artirir Artiq bir nece ildir endotelin ve endotelin cevirici fermentin ECE sud vezi xercenginin yaranmasinda ve metastazindaki aktiv rolu muzakire edilir Hereket azligi qadinlarda xestelenme riskini 25 artirir Infeksiyalarin sud vezi xercengine sebeb olmasi indiye qeder isbat olunmayib Sud vezi implantlari xercenge sebeb olmaz Erken diaqnoz ve skrininqSud vezisinde olan sislerin 80 90 e qederi qadinlar terefinden tesadufen tapilir Ellenen ve gorulebilen bu tumorlar adeten artiq cox boyuk olurlar ve pis proqnoza sahib olurlar Kicik ve ellenmeyen tumorlarin erken diaqnozu olum hallarini 25 azalda biler Erken diaqnoz ucun sistematik ozunumuayine sud vezisi sonoqrafiyasi skrininq mammoqrafiya ucun proqramlar istifade edilir Erken diaqnostikanin tibbi yararliligi mubahiselidir 2013 cu ilde yayimlanan Cochrane kitabxanasinda 600 000 den cox qadinin istirak etdiyi meta tedqiqat erken diaqnostikada istirak eden qadinlarda heyatda qalma ustunluyu askarlamadi Bunu hemcinin bir Kanada arasdirmasi 2014 cu ilde 25 il izlenen 45 000 qadin uzerinde tesdiqledi Ozunumuayine Sud vezilerinin ozunumuayinesi ucun qadinlarin sistematik oyredilmesi faydasi baximindan mubahiselidir Her sud vezi xesteliyi hiss edilebilen sisle musayiet olunmur Diger terefden toxunulabilen deyisikliklerin sadece 1 12 i bedxasselidir Arasdirmaya gore sistematik ozunumuayine olum miqdarini azaltmir Ozunumuayinenin oyrenilmesi ucun muxtelif duyun tipleri olan silikondan sud vezi modelleri movcuddur Goruntuleme metodlari Rentgen mammoqrafiya sud vezi xercenginin prekursorlarinin ve erken xerceng stadiyasinin oyrenilmesinde en effektiv metoddur MRT ustun ola biler amma kutlevi muayine ucun cox bahalidir Diaqnostika usullari ile mumkun qeder az xosxasseli sisin biopsiya edilmesi ve kenarlasdirilmasina nail olmaq lazimdir EUREF rehberliyi goturulen toxuma numnunelerinin minimum 50 inde besxasseli sisleri ayird etmeyi teleb edir bir sira arasdirma proqramlarinda 80 e qeder ayrid edilir CAD sistemleri computer komeyile askarlama radioloqlari mammoqrammlarin deyerlendirilmesinde destekleye biler Bele muayineler ABS ve Hollandiyada tibbi sigorta sirketleri terefinden odenile biler Indiye qeder yayimlanan arasdirmalara gore bu gunedek movcud olan cihazlar diaqnoz derecesini yaxsilasdirmir Avropa skrininq proqramlarinda buna gore 2 hekimin istiraki ile ikiqat diaqnoza ustunluk verilir Six vez toxumasina sahib qadinlarda mammoqrafiya mehdud informativliye sahibdir Cox six toxumalarda mammoqrafiya ile sud vezi sislerinin 50 e qederi tapilmir IgeL Monitor sistematik edebiyyat arasdirmalarindan sonra sonoqrafiyani qeyri deqiq MRT ni neqativ olamaga meyilli olaraq deyerlendirir Her iki halda IgeL Monitorun alimleri bu arasdirmalarin qadinlari sud vezi xercenginden olmesine engel olub olmayacagi meselesine dair hec bir is tapmadi Bu mammoqrafiya ile birge mammoqrafiya skrininqine alternativ olan analizler ucun de kecerlidir MRT de inyeksiya edilen kontrast madde ile elaqeli zedeler mumkundur Sud vezi komputer tomoqrafiyasi hem kontrast madde ile hem de kontrast maddesiz heyata kecirilen alternativ analiz metodur Analiz yalniz dos nahiyesini ehate etdiyinden ehtiyaca gore qoltuq bolgesi elave sonoqrafiya vasitesile muayine edilmelidir Sualanmaya meruz qalma mammoqrafiyadaki qederdir Biomarkerlerle erken diaqnoz maye biopsiya 2019 un evvelinde Heidelberg Universitetinde sud vezi xercenginin erken diaqnostikasi ucun maye biopsiya metodu nesr edildi Universitet klinikasi ve Heiscreen testi eskik melumatlara baxmayaraq erken diaqnostikada yuksek qiymetlendirdi Maye biopsiya metoduna esaslanaraq invaziv olmayan sud vezi xercengini teyin etmeyi mumkundur Bu yeni metod xerceng xesteliyini qandaki biomarkerler vasitesile taniyir Bu test her yas qrupundan qadinlarda heyata kecirile biler ozellikle 50 yasdan cavan qadinlar ve six sud vezi toxumasi sebebinden mammoqrafiya az melumat veren ailevi yuksek risk dasiyan qadinlar ve ya muxtelif risk faktorlari sebebinden enenevi goruntuleme metodlari eks gosteris olan qadinlar yararlanir Aktual neticeler 500 sud vezi xercengi xestesinde 75 hessasliq gosterdi amma testin vaxtindan evvel istifadesine qarsi xeberdarliq edilir Elmi bir nesr hele movcud deyil Diger diaqnostik metodlarin neticeleri ile elaqeli testin klinik neticeleri evvelce arasdirmalarda yoxlanilmalidir DiaqnozKlinik diaqnoz Ozunumuayine ve ya zamani yeni qeyri deqiq serhedlere sahib sis askarlana biler Diger simptomlara sertlesme diger sud vezisi ile muqayisede olcu ve forma deyisikliyi qolu qaldirarken sud vezinin hereketliliyinde azalma qalici deri qizariqligi portagal derisi meme ucunun iltihabi ve ya meme ucundan axintinin olmasi aiddir Qoltuqalti nahiyede duyunler limfa duyunlerine uygun ola biler Irelilemis stadiyalarda diger simptomlarla yanasi arzu olunmayan ariqlama sumuk agrilari ve guc itkisi uze cixir Uzun muddet mualice olunmayan ve ya idare edilmesi mumkun olmayan lokal sisin residivi limfangitik ve ya derialti yolla yayila biler bu veziyyet Cancer en cuirasse olaraq bilinir Goruntuleme metodlari ile diaqnostika Palpasiya ve ya muayineleri zamani nezerecarpan deyisiklik tapildiqda sonraki muayine olaraq adeten mammoqrafiya secilir sekilleri 2 proyeksiyada yan ve yuxari cekilir bir sira hallarda elave sekiller teleb olunur yalniz meme ucundan ifrazat geldikde aparilir Eksine mammoqrafiya ile askar edilen deyisiklikler her zaman sonoqrafik olaraq arasdirilir Bunun sayesinde ayird edilir Sud vezilerinin MRT si indilerde yalniz invaziv lobulyar karsinomanin rezeksiya serhedlerini mueyyenlesdirmek ucun ve umumilikde elave sis ocaginin movcudluguna subhe olduqda tovsiye olunur verilen hallarda hemcinin MRT nin nezareti ile biopsiya mumkundur Sud vezi saxlayici mualiceden sonra MRT emeliyyat icra olunmus sud vezisinde yarali qalinlasmalari ve yeni sis emele gelmesini muqayise etmek ucun istifade oluna biler PET indilerde rutin metod olraq istifade edilmir amma diger metodlarla askarlamaq mumkun olmadiqda birincili sisi ve onun metastazlarini axtarmaq ucun istifade oluna biler Sumuklerinn KT agciyerlerin qaraciyerin lazim olduqda MRT metastazlari axtarmaq yeni xesteliyin yayilmasini mueyyenlesdirmek ucun istifade olunur PET KT nin MRT bas ve sud vezisi muayinesi xaric daha deqiq oldugu ve eyni zamanda diger xerceng xesteliklerini de istisna ede bildiyi nezere alindiqda PET KT nin istifadesi sumuk ssintiqrafiyasi KT agciyerlerin rentgenoqrammasi ve qaraciyerin sonoqrafiyasinin birge tetbiqinden daha mentiqli gorunur Radioloji diaqnostika usullari ile sud vezi karsinomasi zamani da meydana gele bilecek ekssudat sebebinden yaranan plevral daha etibarli sekilde askarlanir Toxuma numunesi USM ve mammoqrafiya ile bir sis mueyyen edildikde xos ve ya bedxasseli sis olmasi arasdirilir Bunun ucun her sisden nadir hallarda ise vasitesile toxuma numuneleri goturulur ve mikroskop altinda xerceng huceyreleri axtarilir Palpasiya edile bilen ve sonoqrafik olaraq gorule bilen tapintilardan numune goturmek ucun secim metodu trepan biopsiyadir MRT de gorule bilen tapintilar ve mikrokalsifikasiyalar ucun ise stereotaktik desteklenen vakuum biopsiyadir Sis bedxasseli olaraq differensasiya edilerse karsinoma xaric edilen toxumanin elave muayineleri ile daha deqiq tedqiq edilir Bunlara hormon ve reseptorlarinin veziyyeti ayrica degenerasiya derecesi aiddir Emeliyyatdan sonra histoloji muayinede sud vezinden cixarilan deqiq olcusu olculur ve toxuma basqa infestasiyalar ucun muayine olunur Xaric edilen limfa duyunleri metastazlar ucun yoxlanilir Karsinomanin boyukluyu ve tesirlenen limfa duyunlerinin sayi proqnoz ve mualice ucun ehemiyyet kesb edir Cerrahi numune hemcinin karsinoma ile saglam toxuma arasindaki mesafenin kifayet qeder boyuk olub olmadigini teyin etmek ucun olculur Kifayet qeder mesafe olmadiqda saglam ve xeste toxuma arasinda uygun tehlukesizlik mesafesini elde etmek ucun elave bir emeliyyat gerekli ola biler Gen ekspressiyasi testleri Hormon pozitiv sud vezi xercengi ile xestelenen pasientler ucun movcuddur Bu testler sud vezi xercengi sisinin toxuma numunelerinde muxtelif genlerin aktivliklerini arasdirir ve belelikle adyuvant kimyevi terapiyadan yararlana bilecek ve yan tesirleri cox olan bu terapiyadan azad ola bilecek pasientleri bir birinden ayird etmeye komek edir Sud vezi xercengi ucun en onemli gen ekspressiya testlerine ve aiddir TesnifatiSisin tesnifati toxuma numunesi ve ya cerrahi prepratin ve xaric edilen limfa duyunlerinin muayinesine esaslanan onun deqiq tesviridir Histoloji tesnifat Sud vezi karsinomasinin en six rast gelinen tumor formasi 70 80 le spesifik xususiyyeti olmayan bu tumor tipi olaraq adlandirilir invaziv tubulyar musinoz medulyar papilyar karsinoma qarisiq ve diger tumor tipleri is daha nadirdir Bu tumor tipleri oz klinik elametleri goruntuleme muayinelerindeki tapintilar histoloji yayilma yollari ve proqnozlari ile ferqlenirler Hardasa butun sis novlerinde qeyri invaziv sis komponentleri movcuddur ki bu komponentlerden sisler meydana cixir ve onlar emeliyyatin hecminin mueyyenlesdirilmesinde boyuk rola sahibdir Nadiren sud vezi karsinomasi birbasa xosxasseli xesteliklerden emele gelir Iltihabli sud vezi karsinomasi olaraq histoloji sis novu yox gorule ve palpasiya edile bilen deyisiklikler tesvir edilir meselen sud vezi derisinin en azi 1 3 nun qizarmasi ve limfa yollarindan infiltrasiya sebebinden sud vezisinin sismesi Adeten sud vezisi ve ehatesindeki limfa sistemi lokal olaraq prosesde istirak edir Qeyri invaziv karsinomalar sud vezi yollarinin daxilindeki karsinomalar duktal karsinoma in situ ve ya stroma invaziyasi olmayan lobulyar karsinomalar lobulyar karsinoma in situ lobulyar neoplaziya olaraq ayird edilir Sud vezi derisine qeyri invaziv bir yayilmaya esaslanan ve daha cox intraduktal sud vezi xercengi ile nadiren ise invaziv sud vezi xercengi ile elaqeli dos gilesinin Pecet xesteliyi xususi yer tutur Dos gilesinin ekzema ve ya xosxasseli xora ile qarisdirila biler Differensasiya derecesi Histoloji sis novleri struktur ve huceyrevi ozlellikleri ile yanasi nuve bolunme nisbetlerine gore 3 differensasiya derecesine ayrilirlar Invaziv karsinomalarin tesnifati Elston ve Ellise gore 3 kriteriyaya esaslanir axarlarin emele gelmesi tubulyar sis vezilerinin emele gelmesi nuve polimorfizmi huceyre nuvesinin muxtelifliyi mitoz derecesi huceyrenin bolunme derecesi Derecelendirme ne qeder yuksekdirse sis huceyrelerinin davranisi bir o qeder elverissizdir Differensasiya derecesine gore ferqlendirilir G1 yaxsi differensasiya etmis G2 orta derecede differensasiya etmis G3 zeif differensasiya etmis TNM klassifikasiyasi TNM klassifikasiyasi sisin olcusunu prosese celb olunan limfa duyunlerinin sayini ve uzaq metastazlari tesvir edir T birincili sis Tx birincili sisin qiymetlendirilmesi ucun kifayet qeder melumat yoxdur T0 birincili sis mueyyen edilmir Tis preinvaziv karsinoma carsinoma in situ Tis DCIS vezi axarlarinda carsinoma in situ Tis LCIS payciqlarda carsinoma in situ Tis Paget s sis duyunu olmadan dos gilesinin Pecet xesteliyi T1 olcusu 2 sm e qeder olan sis T1mic olcusu 0 1 sm e qeder olan mikroinvaziv xerceng T1a olcusu 0 1 sm den boyuk 0 5 sm den kicik olan sis T1b olcusu 0 5 sm den boyuk 1 sm den kicik olan sis T1c olcusu 1 sm den boyuk 2 sm den kicik olan sis T2 olcusu 2 sm den boyuk 5 sm den kicik olan sis T3 olcusu 5 sm den boyuk olan sis T4 dos qefesine ve ya deriye yayilmis her hansi sis qeyd dos qefesine qabirgalar qabirgaarasi ezeleler on disli ezele daxildir lakin dos ezleleri daxil deyil T4a dos qefesine yayilmis sis T4b sis olan terefde sud vezisinin derisinde xoralasma ve ya ve ya satellitler T4c T4a ve T4b nin birge olmasi T4d xercengin iltihablasmis formasi N regionar limfa duyunleri N0 regionar limfa duyunlerinin metastatik zedelenme elameti yoxdur N1 zedelenmis terefde qoltuqalti limfa duyunlerinde hereketli metastazlar 1 3 limfa duyunune metastaz N2 zedelenmis terefde qoltuqalti nahiyede 4 9 limfa duyunune metastaz N3 qoltuqalti korpucukalti ve ya korpucukustu nahiyede 10 ve daha cox limfa duyunune metastaz M uzaq metastazlar M0 uzaq metastaz yoxdur M1 uzaq metastaz vardir adeten agciyere qaraciyere sumuye Merheleler uzre qruplasdirma Merhele 0 Tis N0 M0Merhele I T1 N0 M0Merhele IIA T0 T1 N1 M0T2 N0 M0Merhele IIB T2 N1 M0T3 N0 M0Merhele IIIA T0 T1 T2 N2 M0T3 N1 N2 M0Merhele IIIB T4 N0 N1 N2 M0Merhele IIIC Her hansi T N3 M0Merhele IV Her hansi T Her hansi N M1Hormon reseptoru ve HER2 statusu Estrogen ve progesteron hormonlarinin veziyyeti ER ve PgR ekspressiyasi histoloji daha deqiq olaraq immunhistoloji arasdirilir Reseptorlarin tesbit edildiyi sis huceyrelerinin faizi mueyyenlesdirilir ve faiz ve boyanma intensivliyine esasen 12 addimliq IRS ve ya beynelxalq istifade olunan 8 addimliq Allred skoru hesablanir Boyanma intensivliyi Pozitiv huceyreler0 reaksiya yoxdur 0 yoxdur1 zeif reaksiya 1 10 den az2 orta reaksiya 2 10 50 3 guclu reaksiya 3 51 80 4 80 den coxIRS0 2 neqativ3 4 zeif pozitiv6 8 orta pozitiv9 12 guclu pozitiv HER2 reseptorlari ucun mualicenin mentiqli oub olmadigi qerari ucun immunhistokimyevi boyanma intensivliyine esaslanan 4 addimli skor istifade olunur Hec bir huceyre boyanmadiqda netice neqativ olur skor 0 Hemcinin skor 1 da neqativdir yeni trastuzumabla mualice sis uzerinde effektsizdir Orta boyanma intensivliyinde skor 2 sis ile yeniden arasdirilir ve HER2 genlerinin coxaldilmasi vasitesile HER2 pozitiv sis olub olmadigina qerar verilir Pozitiv huceyreler Membran boyanmasi Boyanma intensivliyi Skoryoxdur yoxdur yoxdur 01 ve daha cox natamam zeif 1 10 den az tam zeifden orta seviyyeye qeder 1 10 ve daha cox tam zeifden orta seviyyeye qeder 2 30 ve daha az tam guclu 2 30 den cox tam guclu 3 Molekulyar sis tesnifati Sis toxumasindan ile elde edile bilen gen ekspressiya profilleri sayesinde sud vezi karsinomasinin 5 muxtelif esas qrupu muqayise edile biler asagi yuksek aqressivlikle geden hormon pozitiv sisler Luminal A und Luminal B adlandirilir HER2 pozitiv sisler ve bazal huceyre xususiyyetleri olan ve ya olmayan hormon ve HER2 neqativ sisler Hele eksperimental olan molekulyar sis tesnifati gelecekde proqnozun ve adjuvant hormonal ve kimyevi terapiyanin ehtimal olunan tesirlerinin daha yaxsi deyerlendirilmesini mumkun ede biler Gen ekspressiya analizleri sud vezi karsinomalarinin mualicesinde esas sual xesteliyin yeniden meydana cixma riskinin ne qeder olmasidir Asagi riski olan pasiyentler cox yan tesiri olan kimyevi terapiyadan imtina ede bilerken yuksek riskli pasientler adyuvant kimyevi terapiya almalidirlar Kecmisde istifade edilen sisin olcusu menopauza statusu yas kimi klinik faktorlara esaslanan residiv riskinin deyerlendirilmesinin qeyri deqiq oldugu subut edildi Asagi riskli olaraq siniflendirilen bir sira pasientler residivlerden eziyyet cekir Diger yandan kimyevi terapiyanin heddinden artiq verildiyi dusunulur yeni coxlu pasient kimyevi terapiya olmadan da eyni sekilde sagalardilar Residiv riskinin daha deqiq proqnozlasdirilmasini mumkun etmek ucun Gensignaturen tekmillesdirildi Belelikle sis toxumasindaki bir sira genlerin olculur residiv riskini gosterecek bir deyer hesablanir Mueyyen bir deyerden etibaren kimyevi terapiya tovsiye olunur 2019 iyuldan etibaren 4 resmi gen ekspressiya testi movcuddur Her biri erken stadiyalarda sud vezi karsinomasi ucun tekmillesdirilmisdir MualiceSud vezi xercenginin mualice strategiyasi adeten ginekoloqlar onkoloqlar radioloqlar sua terapevtleri ve patoloqlarin istirak etdiyi sis konfransi cercivesinde planlanir Qerarvermede pasientin istiraki her tibbi mudaxilede oldugu kimi boyuk onem kesb edir Sud vezi xercenginin mualicesi erken merhelelerde sagalmani metastaz vermis karsinomada heyat muddetinin uzadilmasini gec merhelelerde xestelik simptomlarinin yungullesmesini temin etmelidir Spesifik bir terapiya secilerken heyat keyfiyyetinin yukseldilmesi birinci planda durur Buna gore tumorun yuxarida qeyd edilen tesnifati ile yanasi xestenin fiziki psixososial ve emosional veziyyeti de nezere alinir Standart mualice yoxdur butun bu faktorlarin nezere alinmasi mualicenin individual olaraq xesteliye ve pasiente uygunlasmasina getirib cixarir Sud vezi xercengi orqanizmde cox suretle yayila bildiyinden artiq erken stadiyalarda sistemik butun orqanizme tesiri olan terapiya aparilir Amerikali cerrah adini dasiyan Fisher Doktirin i kimyevi ve hormonal terapiyanin temelidir Bugun demek olar ki hemise mualice muxtelif terapiya formalarinin kombinasiyasindan ibaret olur Emeliyyatdan evvel elave tedbirler heyata kecirilerse neoadyuvant emeliyyatdan sonra aparilarsa adyuvant adlanir Neoadyuvant terapiya Bir sira hallarda kimyevi ve antihormonal terapiya sisin cerrahi uzaqlasdirilmasindan evvel heyata kecirilir Birincili ve ya terapiyada meqsed bir terefden sisi tam xaric etmek hetta sud vezi saxlayici emeliyyati heyata kecirmek ucun sisin olcusunu kiciltmekdir Diger yandan neoadyuvant metodlarla nail olunan deyisikliklerden adyuvant mualicenin neticesini texmin etmek mumkundur Neoadyuvant terapiya iltihabli karsinomalarda ve inoperabel tumorlarda standartdir Kimyevi terapiya rejimleri postoperativ mualicede oldugu kimidir asagiya bax Emeliyyat Sud vezi xercengi emeliyyati 2 meqsed dasiyir Bir yandan degenerasiya olmus huceyrelerin mumkun qeder tam uzaqlasdirilmasi ile sis huceyrelerinin hele bas vermediyi teqdirde basqa beden hisselerine yayilmasi engellenmelidir Diger yandan xestelik elametlerinin yeniden yaranmasinin qarsisi alinmalidir Sud vezi saxlayici emeliyyat ve mastektomiya Sud vezi saxlayici terapiya sisin olcusu ile dos hecmi arasindaki munasibet uygun olduqda ve sis hele ezele ve deriye etmedikde xestelerin 60 70 inde mumkundur Bu emeliyyatda ya sis etrafindaki toxuma ile boyuk bir seqment ya da sud vezinin butov bir kvadranti goturulur Toxuma kenarlasdirildiqda kosmetik olaraq yaxsi netice almaq ucun her iki alt kvadrantdan sud vezi daxili yerdeyisme plastikasi heyata kecirilir Bunun ucun sud vezisi tam ve ya hissevi deri ve ezeleden azad edilir ve ele yerdeyisme edilir ki emeliyyatdan sonra toxuma itkisine baxmayaraq balansli dos formasi qalsin Yerdeyisme plastikasi mumkun olmadiqda sud vezisi birbasa sisin xaric edilmesinden sonra ve ya mualice tamamile bitdikden sonra oluna biler Sud vezinin saxlanmasi mumkun olmadigi hallarda sud vezisi tamamile ve uzerinde yeresen derinin bir hissesi kenarlasdirilir Mastektomiya meslehet gorulur sis cox boyuk 3 sm den boyuk olduqda ve ya dos ezleleri prosese qosulduqda iltihablasmis karsinoma diaqnozu qoyulduqda sud vezi limfa duyunlerinin boyuk olcude prosese qosulmasi isbat edildikde sud vezisinde mammoqrafiya ile isbatlanan mikrokalsifikasiyalar olduqda tekrar emeliyyata baxmayaraq sisi saglam toxuma ile kifayet tehlukesizlik mesafesinde kenarlasdirmaq mumkun olmadiqda pasient bunu istedikde Bezi pasientler daha tehlukesiz hiss etmek ve ya gerekli sualanma terapiyasindan imtina etmek ucun sud vezi saxlama emeliyyati fursetinin eleyhine qerar verirler Mastektomiya hemcinin multisentrik bir nece kvadrantda sis duyunleri ve ya multifokal eyni kvadrantda bir nece sis duyunu karsinoma diaqnozu qoyulduqda tovsiye edilir Bu tovsiye bezen cerrah butun sisleri saglam toxumaya kifayet tehlukesizlik mesafesinde kenarlasdira bildiyi hallarda muzakire edile biler Xerceng xesteliyi artiq diger orqanlara metastaz vermis olsa bele radikal cerrahi proses hec bir ustunluk getirmeyecekse esas sis diqqetle emeliyyat edile biler Hem mastektomiyadan hem sud vezi saxlayici emeliyyatdan hem de qeyri kafi neticesi olan rekonstruksiyadan sonra qadinlarin baximi ucun silikondan sud vezi kompensasiya hisseleri ve sud vezi protezleri istifade edilir Qoltuqalti limfa duyunleri Qoltuqalti limfa duyunleri ekser hallarda metastazlarin emele geldiyi ilk yerdir Metastazin oldugunu tesdiqlemek ucun limfa duyunleri hec olmasa bir qismi emeliyyat zamani goturulur Sis 2 sm den kicik olduqda ve qoltuqalti limfa duyunleri palpasiya edilmedikde teqib eden zererleri limfodem mumkun qeder asagi hedde tutmaq ucun ilk olaraq yalniz tek limfa duyunu goturulur ve arasdirilir Limfa axinini tesvir etmek ucun muvafiq sud vezisine renglendirici madde ve ya radionuklid inyeksiya edilir Inyeksiya edilen material tapilan ilk limfa duyunu emeliyyatla xaric edilib arasdirilir Bu gozetci duyunde metastaz askar edildikde diger qoltuqalti limfa duyunler de xaric edilir qismen ve ya tam aksilyar diseksiya Sisin qeyri invaziv mehv edilmesi Ilk defe 2013 cu ilde Romada ambulator mualice zamani ultrases dalgalari vasitesile sis toxumasi mehv edildi Emeliyyatda 2 sm den kicik sisi olan 12 pasientden 10 da tumor qaligi tapilmadi lakin metodun tekraren test edilmesi ve optimallasdirilmasi lazimdir Adyuvant terapiya Demek olar butun pasientler emeliyyatdan sonra adyuvant destekleyici mualice alirlar Kimyevi terapiya Emeliyyatdan sonra yeniden ortaya cixma riski yuksek olan xestelerde qalan sis huceyrelerini oldurmek ucun tetbiq edilir Kimyevi terapiyanin vacibliyi sisin tipi stadiyasi ve diger faktorlara esasen mueyyenlesdirilir Eger sis hormonal musbetdirse 2 sm den kicikdirse ve limfa duyunlerine metastaz yoxdursa kimyevi terapiyadan bir cox hallarda imtina etmek olar Bu halda antihormonal mualice ile eyni neticeni elde etmek mumkundur Kimyevi terapiyanin verilmesi pasiyentin veziyyetinden ve sisin tesnifatindan asilidir Mualice ferqli sxemlerde tetbiq olunur meselen 3 hefte fasile ile 4 defe ve ya 2 hefte fasileyle 6 defe Kurslararasi fasile orqanizme bir terefden regenerasiya imkani vermeli diger terefden sakit sis huceyreleri istirahet fazasinda bolunmesine ve yeniden sitostatiklerin verilmesi zamani mehv olmasini temin etmelidir Bir qayda olaraq kombinasiya edilerek tetbiq edilir En cox rast gelinen sxem hazirda AC ve ya EC FAC ve ya FEC dir Limfa duyunleri prosese qosulduqda taksanlarla ve kombinasiya tovsiye olunur Bu arada kimyevi terapiya istiqametlenmis antiangiogenez metastaz etmis karsinomanin terapiyasi asagiya bax kimi diger terapiya usullari ile ugurla kombinasiya edilir HER2 neu pozitiv sisler Xesteliyin residiv riskini azaltmaq ucun HER2 neu pozitiv sislerde bir qayda olaraq kimyevi terapiyadan sonra 1 il boyunca HER2 anticismi ile mualice aparilir nadiren hemcinin on kimyevi terapiya olmadan Kimyevi terpiyanin davam etme muddeti ve terkibi prosese qosulan limfa duyunlerinin sayina esasen mueyyen edilir Trastuzumab mualicesinden sonra eyni meqsedle istifade edile biler Sualanma Sud vezi saxlayici emeliyyatdan sonra sud vezilerinin aparilmalidir Bu residiv ehtimalini 30 den 5 e salir Mikroskopik kiciklikde adi gozle ayird edile bilmeyen tumor qaliqlari en titiz emeliyyatdan sonra da qala biler Sis 5 sm den boyuk olduqda sud vezisinde 1 den cox sis olduqda ve ya sis artiq deri ve ezeleye invaziya etmisse sonra da sua terapiyasi tovsiye edilir Limfa duyunlerine metastaz da hemcinin dos divarinin sualanmasina sebebdir xususile 3 den cox limfa duyunu metastazi olduqda 60 yasdan cavan qadinlarda kohne sis sahesi 10 16 Qr den yuksek dozada sualandirilmalidir belelikle kesik kenarlarinda residiv inkisaf etmez Sua terapiya emeliyyatdan sonraki 4 6 ci heftede baslayir ve 6 8 hefte davam edir Urek uzerinde sualamanin tesirinin uzunmuddetli neticesi olaraq koronar pozgunluqlarda qorxulan artma tesdiq edilmedi mueyyen risk artimi movcuddur amma mutleq risk cox kicikdir ve muasir metodlarla daha da azalmisdir Antihormonal terapiya Karsinoma hormon hessas olduqda elave olaraq hormon antagonistleri ile terapiya aparilir Qadinin menopauzal statusundan ve tumor tipinden asili olan ferqli variantlar var Menopauzadan evvel Cerrahi ve ya yumurtaliqlarin funksiyasinin radioterapevtik deaktivasiyasi nadiren heyata kecirilir Arasdirmalara gore 2 il hormon istehsalinin muveqqeti deaktivasiyasi yeterlidir Menopauzadan evvel qadinlarda kimyevi terapiya erzinde yumurtaliqlarin hormonal funksiyasi artiq pozulmus olur Bu effekt hemcinin hormondan asili tumor huceyrelerine qarsi yoneldiyinden arzuolunandir Usaq sahibi olmagi planlayan ve ya erken menopauza riski yuksek olan qadinlar yumurtaliqlarini GnRH analoqlari estrogen ve progesteronun ovarial istehsalini basqilayan ile zererverici tesirden qoruya ve eyni zamanda hormon deaktivasiyasina tesir ede bilerler GnRH analoqlari bir qayda olaraq 2 il istifade edirlir Normalda kimyevi terapiyadan sonra 5 il kimi bedenin oz estrogeninin sisin estrogen reseptorlarina baglanmasini engelleyen estrogen reseptor modulyatoru verilir inhibitorlari menopauzadan evvel gosteris deyil Menopauzadan sonra Pasiyent postmenopauzaldirsa bir qayda olaraq 5 il ya tamoksifen ya da ezele ve piy toxumasinda estrogenin qurulmasini ferment blokadasi ile engelleyen aromataza inhibitorlari qebul edir Yeni arasdirmalara gore aromataza inhibitorlari tamoksifenden daha tesirlidir bu xestelikden azad heyatda qalma muddetinin artmasi demekdir Arasdirmalarda aromataza inhibitorlari bezen derhal upfront normal mualicede tamoksifenden 2 3 il sonra switch dt Wechsel ve ya 5 il sonra istifade edilir extended Maddelerin muvafiq yan tesirleri qerar verilerken nezere alinmalidir Daha tesirli oldugundan aromataza inhibitorlari terapiya baslangicinda ilk secimdir ve uygun olaraq daha tez tez teyin olunur Bunun eksine tamoksifen 2003 cu ilden beri get gede daha nadiren teyin edilir Diger variant saf estrogen reseptor antagonistlerinin ticari adi Faslodex qebul olunmasidir bu gune qeder yalniz irelilemis sud vezi xercenglerinde istifade edilir Bir cox hormon hessas sise sahib pasiyentde tamoksifen bir nece ilden sonra qoruyucu tesirini itirir tamoksifen Hetta laboratoriya testlerine gore huceyre boyumesi suretlene biler Bu halda basqa preparatlarla mualice daha yaxsi netice verir amma bu baximdan tek bir tumorun davranisinin proqnozlasdirilmasi mumkun deyil Estrogen pozitiv tumorda HER2 neu ve AIB1 ekspressiyasinin eyni vaxtda meydana cixmasi isare ola biler Androgen reseptorlarindan asili tumor tipleri Bir cox sud vezi karsinomalari kisi cinsiyyet hormonu ve diger reseptorlarina sahibdir ER sis novleri ucun AR sislerinin nisbeti 80 den coxdur 3 qat menfi sis novleri ucun 10 15 oldugu texmin edilir Estrogen reseptorunun veziyyetinden asili olaraq testesteronun ER tumorlarda boyumeni inhibe eden tesiri ER PR tumorlarda boyumeni tesviq eden tesiri uze cixa bilir Androgen reseptoru hemcinin qismen basqa androgen hormonlari ve qarsiliqli tesirde olur Xususile lokal irelilemis ve metastazverme merhelesinde olan AR ER PR sis novleri ucun 2007 2012 ci illerde bir II faza arasdirmasinda antiandrogen ile mualice ugurla sinandi Tarixi olaraq ER sis novlerinde testesteronun istifadesi isbat olunub elde edilen neticeler tamoksifenle muqayise edile biler amma daha guclu yan tesirler ile Qismen eyni tesir mexanizmi progestinler ile eksperimental mualicede texmin edilir Anticisim Butun sud vezi karsinomalarinin 25 inde reseptorlarinin heddinden cox ekspressiyasi bas tutur Bu reseptorun movcudlugunun isbati aqressiv xestelik gedisi ve pis proqnozla elaqedardir eyni zamanda anticisim mualice imkani ile seciyyelenir Trastuzumabin tetbiqiyle yanasi ve sitostatik kombinasiya olunaraq istifade edilir Tesiredici madde 1998 ci ilde ABS da ve 2000 ci ilde AB de ilk olaraq metastazli pasiyentler ucun tesdiqlendi Trastuzumab xerceng huceyresinin sethinde HER2 neu boyume reseptorlarina qarsi monoklonal anticisimdir Arasdirmalar gosterir ki sozugeden terapiya ile residiv riski 50 e qeder azaldila biler Bir cox arasdirmalar metastazsiz qadinlarin da yararlana bileceyini gosterir Buna gore 2006 ci ilden beri trastuzumab hemcinin adyuvant terapiya ucun tesdiqlenib Metastatik sud vezi xercenginin mualicesi Uzaq metastazlar proqnozu suretle pislesdirir cunki gozle gorule bilen uzaq metastazlarin movcudlugu adeten coxsayli mikrometastazlarin olmasina isaret edir Buna gore terapiya heyatda qalma muddetinin uzadilmasina ve fiziki ve psixi veziyyetin uzunmuddetli stabilizasiyasi ile uygun yasam keyfiyyetinin qorunmasina yoneldilir Sud vezi xercengi adeten sumuk metastazlari verir Residiv ve metastazlar cerrahi yolla uzaqlasdirila ve ya sua terapiyasi ile mualice edile biler Yan tesirlerine baxmayaraq bir sira hallarda kimyevi ve ya hormonal terapiyanin tetbiq edilmesi ile heyat keyfiyyetinin yukselmesine ve xesteliyin irelilemesine qeder kecen muddetin uzanmasina nail olmaq mumkundur proqressiyasiz sag qalma Taksan qrupuna aid olan albumin ticaret adi Abraxane metastatik xestelik ucun ilk secim terapiyada ugursuz olan ve standart antrasiklin daxil olan terapiya eks gosteris olan yetkin pasiyentlerde metastaz vermis sud vezi xercenginin mualicesinde gosterisdir HER2 neu pozitiv metastatik sud vezi xercenginde adyuvant terapiyada istifade olunan tesiredici maddelere elave olaraq tirozinkinaza inhibitoru de tetbiq edilir Metastatik HER2 neu neqativ sisler 2007 den beri inhibitoru ile mualice edilir Bu meqsedyonlu xerceng terapiyasi paklitaksel ve ya dosetakselden ibaret kimyevi terapiya ile kombinasiya halinda istifade edile biler Basqa kombinasiya imkanlari uzerinde arasdirmalar davam edir zamani sis terefinden yeni qan damarlarinin yaradilmasi engellenir Neticede sis artiq kifayet qeder qidalana bilmir ve sis huceyreleri belelikle yox olur ticaret adi Halaven taksan esasli olmayan guclu tesirli yeni sitostatikdir monoterapiyada lokal olaraq irelilemis ve ya metastaz vermis sud vezi xercengi olan on mualice qebul etmis pasiyentlerin terapiyasinda tetbiq olunur Xerceng artiq geri cekilmeyecek qeder genis yayildiqda mualice her seyden evvel agrinin ve diger xestelik simptomlarinin idare edilmesine yonelir suretli ve tam heyata kecirilmeli olan psixososial baxim ve agri terapiyasi ve erken ve yeterli qebulu aiddir Dispanser musahide Mualice olunmus xestelerin dispanser musahidesi 5 il davam edir Sua terapiyasinin limfa odem agciyer ve ya urek problemleri kimyevi terapiyanin qanyaranmada deyisiklikler orqan zedelenmeleri ve hormonal terapiyanin tromboz yan tesirlerine xususile diqqet edilmelidir Sorgu ve klinik muayine ile yanasi ilk 3 ilde her 6 ayda bir defe mammoqrafiya aparilmalidir 4 cu ilden etibaren mammoqrafiya ilde bir defe aparilir Prosese nezaret ucun qan muayinesinde tumor markerleri ve mueyyen edile biler IstinadlarM A Roubidoux Breast cancer male 2008 10 20 at the Wayback Machine In Emedicine Stand vom 24 September 2008 https www br de nachrichten wissen zum weltkrebstag brustkrebs haeufigste krebsart vor lungenkrebs SNwgK3e 2022 05 04 at the Wayback Machine abgerufen am 6 Februar 2021 rme aerzteblatt de Brustkrebs ist bei Mannern anders German 2014 12 15 2022 04 13 at the Wayback Machine Archived from the original on 2022 04 13 Istifade tarixi 2022 10 03 Hui Miao Helena M Verkooijen Kee Seng Chia Christine Bouchardy Eero Pukkala Siri Laronningen Lene Mellemkjaer Kamila Czene Mikael Hartma Incidence and Outcome of Male Breast Cancer An International Population Based Study In Band 29 2011 S 4381 4386 doi 10 1200 JCO 2011 36 8902 Breast Cancer in Men NEJM 2022 09 16 at the Wayback Machine Archived from the original on 2022 09 16 Istifade tarixi 2021 06 25 Erblicher Brustkrebs 2021 10 22 at the Wayback Machine A Antoniou P D Pharoah S Narod u a Average risks of breast and ovarian cancer associated with BRCA1 or BRCA2 mutations detected in case Series unselected for family history a combined analysis of 22 studies In Am J Hum Genet Band 72 2003 S 1117 1130 PMID 12677558 M R Stratton N Rahman The emerging landscape of breast cancer susceptibility 2016 08 17 at the Wayback Machine In Band 40 Nr 1 2008 S 17 22 PMID 18163131 R Schmutzler A Meindl Das hereditare Mammakarzinom Genetik und Pravention In Aktuelle Empfehlungen zur Therapie primarer und fortgeschrittener Mammakarzinome Hrsg C Thomssen fur die Kommission Mamma der Arbeitsgemeinschaft Gynakologische Onkologie e V Zuckschwerdt Verlag 2007 ISBN 978 3 88603 916 6 Familial breast cancer In Band 358 2001 S 1389 1399 zitiert nach Uta Wagenmann Auf der Suche nach dem magischen Krebs Gen In Freitag 26 April 2002 freitag de 2021 10 19 at the Wayback Machine Internet Behelfsquelle German 2012 08 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib invalid param val 2012 08 01 at the Wayback Machine Archived from the original on 2012 08 01 Istifade tarixi 2021 06 25 J Baltzer H G Meerpohl J Bahnsen Praxis der gynakologischen Onkologie Praxis der Frauenheilkunde 2 Auflage Band 3 Georg Thieme Verlag 2000 ISBN 3 13 109912 7 S 296 Ultraschall Vereinbarung gem 135 Abs 2 SGB V Stand 2003 Berthold Jany Tobias Welte Pleuraerguss des Erwachsenen Ursachen Diagnostik und Therapie In Deutsches Arzteblatt Band 116 Nr 21 2019 S 377 385 hier S 379 und 383 PDF 1 67 MB S 28 29 S 185 L A Carey C M Perou u a Race breast cancer subtypes and survival in the Carolina Breast Cancer Study 2010 01 18 at the Wayback Machine In JAMA Band 295 Nummer 21 Juni 2006 S 2492 2502 doi 10 1001 jama 295 21 2492 PMID 16757721 Anforderungen an strukturierte Behandlungsprogramme fur Patientinnen mit Brustkrebs Anlage 3 zu 28b bis 28 g der Risikostrukturausgleichs Verordnung nach 137f SGB Funftes Buch V K Travis Bernard Fisher reflects on a half century s worth of breast cancer research 2019 11 26 at the Wayback Machine In Journal of the National Cancer Institute Band 97 Nummer 22 November 2005 S 1636 1637 doi 10 1093 jnci dji419 PMID 16288112 W F Hartsell u a Should multicentric disease be an absolute contraindication to the use of breast conserving therapy In 30 1994 S 49 53 PMID 8083128 O Gentilini E Botteri u a Conservative surgery in patients with multifocal multicentric breast cancer In Breast cancer research and treatment Band 113 Nummer 3 Februar 2009 S 577 583 doi 10 1007 s10549 008 9959 7 PMID 18330695 E H Romond E A Perez J Bryant u a Trastuzumab plus adjuvant chemotherapy for operable HER2 positive breast cancer In Band 353 Nummer 16 Oktober 2005 S 1673 1684 doi 10 1056 NEJMoa052122 PMID 16236738 E A Perez E H Romond u a Updated results of the combinated analysis of NCCTG N9831 and NSABP B 31 adjuvant chemotherapy with without trastuzumab in patients with HER2 positive breast cancer In J Clin Oncol 2007 ASCO Annual Meeting Proceeding 25 Suppl 18S 2007 6s abstract 512 M J Piccart Gebhart M Procter u a Trastuzumab after adjuvant chemotherapy in HER2 positive breast cancer In Band 353 Nummer 16 Oktober 2005 S 1659 1672 doi 10 1056 NEJMoa052306 PMID 16236737 L Gianni A Goldhirsch u a Update of the HERA trial and the role of 1 year trastuzumab as adjuvant therapy for breast cancer In Band 18 Suppl 1 2009 S S11 abstract S25 Zusammenfassung der Merkmale des Arzneimittels 2022 06 12 at the Wayback Machine EPAR der EMA abgerufen am 29 Oktober 2019 S C Darby M Ewertz u a Risk of ischemic heart disease in women after radiotherapy for breast cancer In Band 368 Nummer 11 Marz 2013 S 987 998 doi 10 1056 NEJMoa1209825 PMID 23484825 G von Minckwitz For The Breast Commission of the German Gynaecological Oncology Working Group AGO Evidence based treatment of metastatic breast cancer 2006 recommendations by the AGO Breast Commission In Eur J Cancer Band 42 2006 S 2897 2908 PMID 17046240 dapi de 46 mehr Brustkrebspatientinnen mit modernen Aromatasehemmern seit 2003 versorgt 2016 08 27 at the Wayback Machine Verein Deutsches Arzneiprufungsinstitut vom 13 November 2012 ema europa eu Faslodex 2018 03 17 at the Wayback Machine PDF 46 kB European Medicines Agency vom Marz 2010 C K Osborne V Bardou T A Hopp G C Chamness S G Hilsenbeck S A Fuqua J Wong D C Allred G M Clark R Schiff Role of the estrogen receptor coactivator AIB1 SRC 3 and HER 2 neu in tamoxifen resistance in breast cancer 2010 06 05 at the Wayback Machine In Journal of the National Cancer Institute Band 95 Nummer 5 Marz 2003 S 353 361 PMID 12618500 A Gucalp S Tolaney u a Phase II trial of bicalutamide in patients with androgen receptor positive estrogen receptor negative metastatic Breast Cancer In Clinical cancer research Band 19 Nummer 19 Oktober 2013 S 5505 5512 doi 10 1158 1078 0432 CCR 12 3327 PMID 23965901 Data From Omnitarg Clinical Program Presented at American Society of Clinical Oncology Meeting German Genentech 2014 07 13 at the Wayback Machine Arxivlenmis suret 2014 07 13 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 11 W Eiermann N Robert u a BCIRG 006 2nd interim analysis phase III randomized trial comparing doxorubicin and cyclophosphamide followed by docetaxel ACT with doxorubicin and cyclophophamide followed by docetaxel and trastuzumab ACTH with docetraxel carboplatin and trastuzumab TCH in HER2neu positive early breast cancer patients In Breast Cancer Res Treat Band 100 Suppl 1 2006 abstr 52 D Slamon W Eiermann N Robert u a Presentation at the 29th SABCS San Antonio Texas USA 14 bis 17 Dezember 2006 B Krempien Die Entstehung von Knochenschmerzen bei Knochenmetastasen und ihre Behandlung durch Bisphophonate In H H Bartsch W Hornstein Hrsg Interdisziplinare Schmerztherapie bei Tumorpatienten Karger Publishers 1998 ISBN 3 8055 6594 1 N J Robert V Dieras u a RIBBON 1 randomized double blind placebo controlled phase III trial of chemotherapy with or without bevacizumab for first line treatment of human epidermal growth factor receptor 2 negative locally recurrent or metastatic breast cancer In Journal of clinical oncology Band 29 Nummer 10 April 2011 S 1252 1260 doi 10 1200 JCO 2010 28 0982 PMID 21383283 J Cortes J O Shaughnessy u a Eribulin monotherapy versus treatment of physician s choice in patients with metastatic breast cancer EMBRACE a phase 3 open label randomised study In Lancet Band 377 Nummer 9769 Marz 2011 S 914 923 doi 10 1016 S0140 6736 11 60070 6 PMID 21376385

Nəşr tarixi: İyun 13, 2024, 18:34 pm
Ən çox oxunan
  • September 25, 2024

    Mahmud Məmmədov

  • Oktyabr 01, 2024

    Mahir Süleymanlı

  • September 25, 2024

    Magic City

  • Avqust 24, 2024

    Madinat-İsa

  • Avqust 27, 2024

    Maddi mədəniyyət

Gündəlik

  • Azərbaycanca Vikipediya

  • Azərbaycan Demokrat Partiyası

  • Solmaz Ələsgərova

  • Müzəffərilər dövləti

  • Ərəb İraqı

  • Cəlairi hökmdarlarının siyahısı

  • Suriya Prezidenti

  • Sudanda vətəndaş müharibəsi (2023–hal-hazırda)

  • 1997

  • İlin günləri

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı