Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pir Əhməd bəy (ö. 1474) — Qaramanoğulları bəyliyinin bəyi. Anası İlaldı Xatun Osmanlı sultanı Çələbi Mehmedin qızı olduğu üçün "Sultanzadə" təxəllüsü ilə də anılır.
| Sultanzadə Pir Əhməd bəy | |
|---|---|
| 1464 – 1474 | |
| Əvvəlki | II İbrahim bəy Qaramanoğlu |
| Sonrakı | Qasım bəy Qaramanoğlu |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | |
| Atası | II İbrahim bəy Qaramanoğlu |
| Anası | İlaldı Xatun |
| Uşağı | Hilmiyyə Xatun |
Həyatı
Pir Əhməd bəy Qaramanoğlu bəyi II İbrahim bəyin və Çələbi Sultan Mehmedin qızı İlaldı Xatunun oğlu idi. Beləliklə, həm Osmanlı, həm də Qaramanoğlu taxtında söz sahibi idi. Atasının bu nigahdan daha 5 oğlu və başqa bir kölə qadından İshaq bəy adlı bir oğlu var idi. Osmanlı mənbələrinə görə, İbrahim bəy Osmanlılara olan nifrəti səbəbilə özündən sonra İshaq bəyin taxta çıxmasını istəyirdi. 1464-cü ildə İbrahim bəyin səhhəti pisləşdi və qardaşlar arasında taxt uğrunda mübarizə başladı. Pir Əhməd bəy əvvəlcə atası İbrahim bəyi və qardaşı İshaqı Konyada mühasirəyə aldı. Vəziyyəti başa düşən İbrahim bəy oğlu İshaq gizlicə şəhərdən qaçdı və nəticədə Pir Əhməd bəy özünü bəy elan edərək taxta oturdu. Səhhəti pis olan İbrahim bəy isə Konyadan qaçarkən Hevelin qalası yaxınlığında vəfat etdi. Pir Əhməd bəy atasının cənazəsini Larəndədə qarşıladı və burada dəfn etdi.
İbrahim bəyin ölümündən sonra mübarizə aparan iki oğlu bəyliyi iki yerə böldülər. Pir Əhməd bəy Konyada, qardaşı İshaq bəy isə Silifkədə möhkəmləndi. Ancaq Ağqoyunlu sultanı Uzun Həsəndən yardım alan İshaq bəy Pir Əhməd bəyəin qüvvələrinə hücum etdi və nəticədə məğlub olan Pir Əhməd bəy qaçaraq Sultan Mehmedə sığındı. Növbəti il Pir Əhməd bəy Osmanlı ordusundan aldığı dəstək qüvvələrlə əks-hücuma keçdi və Ərmənəkə qədər irəlilədi. Məğlub olan İshaq bəy Uzun Həsənə sığındı və çox keçmədən vəfat etdi (1466). Bütün səfərlərdə hərbi dəstək vermək şərtiylə, Osmanlı tabeliyini qəbul edən Pir Əhməd bəy çox keçmədən Osmanlıdan üz döndərdi. 1467-ci ildə Osmanlı sultanını qəzəbləndirən Məmlüklərə qarşı qurulan ittifaqa qoşulmadı. Nəticədə Sultan Mehmed 1468-ci ildə çıxılan səfərin istiqamətini dəyişərək Qaramanoğlu bəyliyini hədəf seçdi.
Bütün ailə üzvlərini və bəyliyin xəzinəsini mennan qalasında qoyaraq Uzun Həsənə sığınan Pir Əhməd bəy digər qardaşları və Osmanlılarla mübarizə aparmaq üçün ordu toplamağa başladı. 1470-ci ildə doğma qardaşı Qasım bəylə ittifaq quraraq Osmanlı ordusuna hücum etsə də, Gədik Əhməd Paşa tərəfindən məğlub edildilər. Ardından Ərmənək və Mennan qalaları Osmanlıların əlinə keçdi. Ailəsinin və bəylik xəzinəsinin Osmanlıların əlinə keçməsindən sonra, bəzi mənbələrə görə Pir Əhməd bəy özünü qayalıqdan aşağı atmaq istəmişdir.
Qasım bəy isə Osmanlı tabeliyini qəbul etməyərək Ankaraya hücum etmiş, Buna cavab olaraq Osmanlı ordusu 1471 və 1472-ci illərdə bölgəyə səfərlər tərtiblədi. Bu səfərlərin ikincisində Uzun Həsən də bölgəyə gəldi və Sultan Mehmedin oğlu Şahzadə Mustafanın idarəsindəki Qaraman bölgəsinə hücum etdi. Uzun Həsənin niyyəti, əvvəlcə Qaramanoğlu taxtına Pir Əhməd bəyi gətirmək və Sinopa hücum edərək Candaroğlu in hakimiyyətini bərpa etmək idi. 20 min nəfərlik Ağqoyunlu ordusunda Uzun Həsənin qardaşı oğlu Yusif Mirzə ilə yanaşı, Pir Əhməd bəy, Qasım bəy və Candaroğlu də yer alırdı. Bu mübarizənin əsas səbəbi isə ipək ticarətinə hakim olmaq idi. Kayseri şəhərini ələ keçirən Qaramanoğlu qardaşları Konyanı mühasirəyə alsa da, mühasirə uğurlu olmadı. Beyşəhər yaxınlığında qarşı-qarşıya gələn ordular burada ölümcül döyüşə girdilər. Şahzadə Mustafanın qələbəsi ilə başa çatan döyüşün sonunda Yusif Mirzə əsir düşdü və Pir Əhməd bəy yenidən Uzun Həsənin yanına qaçdı.
Növbəti ilki səfərə hazırlaşan iki tərəf arasında Ağqoyunluları dəstəkləyən Qaramanoğulları sahildən gələcək olan Venesiya gəmilərindən aldıqları silah sursatı Ağqoyunlu ordusuna təhvil verməli idi. Ancaq Osmanlı ordusu bu keçidi ələ keçirdilər və nəticədə 1473-cü ildə Otluqbeli döyüşündə Ağqoyunlular məğlub edildilər. Pir Əhməd bəy məğlub olan Uzun Həsənlə birlikdə Silifkəyə çəkildi. Sonrakı həyatı ilə bağlı heç bir məlumat yoxdur. Pir Əhməd bəy 1474-cü ildə vəfat etmişdir.
Pir Əhməd bəyin ailəsindən yalnız Hilmiyə Xatun adlı qızı olduğu bilinir.
Mənbə
- Afyoncu E. Otlukbeli Savaşı : Islamansiklopedisi.
- Angiolello G.M. A Short Narrative of the Life and Acts of King Ussun Cassano
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pir Ehmed bey o 1474 Qaramanogullari beyliyinin beyi Anasi Ilaldi Xatun Osmanli sultani Celebi Mehmedin qizi oldugu ucun Sultanzade texellusu ile de anilir Sultanzade Pir Ehmed beyQaramanoglu beyi1464 1474EvvelkiII Ibrahim bey QaramanogluSonrakiQasim bey QaramanogluSexsi melumatlarVefat tarixi 1474Atasi II Ibrahim bey QaramanogluAnasi Ilaldi XatunUsagi Hilmiyye XatunHeyatiPir Ehmed bey Qaramanoglu beyi II Ibrahim beyin ve Celebi Sultan Mehmedin qizi Ilaldi Xatunun oglu idi Belelikle hem Osmanli hem de Qaramanoglu taxtinda soz sahibi idi Atasinin bu nigahdan daha 5 oglu ve basqa bir kole qadindan Ishaq bey adli bir oglu var idi Osmanli menbelerine gore Ibrahim bey Osmanlilara olan nifreti sebebile ozunden sonra Ishaq beyin taxta cixmasini isteyirdi 1464 cu ilde Ibrahim beyin sehheti pislesdi ve qardaslar arasinda taxt ugrunda mubarize basladi Pir Ehmed bey evvelce atasi Ibrahim beyi ve qardasi Ishaqi Konyada muhasireye aldi Veziyyeti basa dusen Ibrahim bey oglu Ishaq gizlice seherden qacdi ve neticede Pir Ehmed bey ozunu bey elan ederek taxta oturdu Sehheti pis olan Ibrahim bey ise Konyadan qacarken Hevelin qalasi yaxinliginda vefat etdi Pir Ehmed bey atasinin cenazesini Larendede qarsiladi ve burada defn etdi Ibrahim beyin olumunden sonra mubarize aparan iki oglu beyliyi iki yere bolduler Pir Ehmed bey Konyada qardasi Ishaq bey ise Silifkede mohkemlendi Ancaq Agqoyunlu sultani Uzun Hesenden yardim alan Ishaq bey Pir Ehmed beyein quvvelerine hucum etdi ve neticede meglub olan Pir Ehmed bey qacaraq Sultan Mehmede sigindi Novbeti il Pir Ehmed bey Osmanli ordusundan aldigi destek quvvelerle eks hucuma kecdi ve Ermeneke qeder ireliledi Meglub olan Ishaq bey Uzun Hesene sigindi ve cox kecmeden vefat etdi 1466 Butun seferlerde herbi destek vermek sertiyle Osmanli tabeliyini qebul eden Pir Ehmed bey cox kecmeden Osmanlidan uz donderdi 1467 ci ilde Osmanli sultanini qezeblendiren Memluklere qarsi qurulan ittifaqa qosulmadi Neticede Sultan Mehmed 1468 ci ilde cixilan seferin istiqametini deyiserek Qaramanoglu beyliyini hedef secdi Butun aile uzvlerini ve beyliyin xezinesini mennan qalasinda qoyaraq Uzun Hesene siginan Pir Ehmed bey diger qardaslari ve Osmanlilarla mubarize aparmaq ucun ordu toplamaga basladi 1470 ci ilde dogma qardasi Qasim beyle ittifaq quraraq Osmanli ordusuna hucum etse de Gedik Ehmed Pasa terefinden meglub edildiler Ardindan Ermenek ve Mennan qalalari Osmanlilarin eline kecdi Ailesinin ve beylik xezinesinin Osmanlilarin eline kecmesinden sonra bezi menbelere gore Pir Ehmed bey ozunu qayaliqdan asagi atmaq istemisdir Qasim bey ise Osmanli tabeliyini qebul etmeyerek Ankaraya hucum etmis Buna cavab olaraq Osmanli ordusu 1471 ve 1472 ci illerde bolgeye seferler tertibledi Bu seferlerin ikincisinde Uzun Hesen de bolgeye geldi ve Sultan Mehmedin oglu Sahzade Mustafanin idaresindeki Qaraman bolgesine hucum etdi Uzun Hesenin niyyeti evvelce Qaramanoglu taxtina Pir Ehmed beyi getirmek ve Sinopa hucum ederek Candaroglu in hakimiyyetini berpa etmek idi 20 min neferlik Agqoyunlu ordusunda Uzun Hesenin qardasi oglu Yusif Mirze ile yanasi Pir Ehmed bey Qasim bey ve Candaroglu de yer alirdi Bu mubarizenin esas sebebi ise ipek ticaretine hakim olmaq idi Kayseri seherini ele keciren Qaramanoglu qardaslari Konyani muhasireye alsa da muhasire ugurlu olmadi Beyseher yaxinliginda qarsi qarsiya gelen ordular burada olumcul doyuse girdiler Sahzade Mustafanin qelebesi ile basa catan doyusun sonunda Yusif Mirze esir dusdu ve Pir Ehmed bey yeniden Uzun Hesenin yanina qacdi Novbeti ilki sefere hazirlasan iki teref arasinda Agqoyunlulari destekleyen Qaramanogullari sahilden gelecek olan Venesiya gemilerinden aldiqlari silah sursati Agqoyunlu ordusuna tehvil vermeli idi Ancaq Osmanli ordusu bu kecidi ele kecirdiler ve neticede 1473 cu ilde Otluqbeli doyusunde Agqoyunlular meglub edildiler Pir Ehmed bey meglub olan Uzun Hesenle birlikde Silifkeye cekildi Sonraki heyati ile bagli hec bir melumat yoxdur Pir Ehmed bey 1474 cu ilde vefat etmisdir Pir Ehmed beyin ailesinden yalniz Hilmiye Xatun adli qizi oldugu bilinir MenbeAfyoncu E Otlukbeli Savasi Islamansiklopedisi Angiolello G M A Short Narrative of the Life and Acts of King Ussun Cassano