Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Robert Börns Vudvord (ing. Robert Burns Woodward; 10 aprel 1917[…], Boston, Massaçusets – 8 iyul 1979[…], Kembric, Massaçusets) — amerikalı üzvi kimyaçı. O, müasir üzvi kimyaya, xüsusən də mürəkkəb təbii məhsulların sintezi və strukturunun müəyyən edilməsinə mühüm töhfələr verib. Kimyəvi reaksiyaların nəzəri tədqiqatları sahəsində Roald Hofman ilə sıx əməkdaşlıq etmişdir. 1965-ci ildə "Üzvi sintez sənətindəki böyük uğurlarına görə" laureatı.
| Robert Börns Vudvord | |
|---|---|
| ing. Robert Burns Woodward | |
 | |
| Doğum tarixi | 10 aprel 1917[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 8 iyul 1979[…](62 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | ürək tutması |
| Elm sahəsi | üzvi kimya |
| İş yeri | |
| Təhsili | |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının üzvü (1953il), London Kral Cəmiyyətinin (1956il),SSRİ Elmlər Akademiyasının (1976il), Fransa Elmlər Akademiyasının (1978il) əcnəbi üzvü.
Gənclik həyatı, təhsili
R. Vudvord Bostonda Şotlandiyadan olan Marqaretin (qızlıq soyadı Burns) və Roksberidən (Massaçusets) aptekçi Artur Çester Vudvordun oğlu olaraq anadan olub. 1918-ci ildə Robert bir yaşında olanda atası qrip pandemiyasından ölüb.
Erkən yaşlarından Vudvord kimyaya maraq göstərirdi; o, Massaçusets ştatının Quincy şəhərində birinci və ikinci səviyyəli məktəbdə oxuyarkən bu fənni təkbaşına həvəslə öyrənirdi. Orta məktəbdə o, artıq Lüdviq Qattermanın üzvi kimya üzrə praktiki dərslər üçün məşhur kitabçasında təsvir olunan demək olar ki, bütün təcrübələrin öhdəsindən gələ bildi.
1928-ci ildə R. Vudvord Almaniyanın Bostondakı baş konsulu ilə əlaqə saxladı və onun vasitəsilə alman jurnallarında dərc olunmuş bir neçə yeni məqalənin surətlərini əldə edə bildi. Daha sonra, Cope Lecture-da o, bu məqalələr arasında təsadüfən L. Dilsa və K. Alderin kəşf etdikləri reaksiya haqqında ilk hesabatına rast gəldiyi zaman necə valeh olduğunu xatırladı. Vudvord karyerası boyunca tez-tez bu reaksiyadan həm nəzəri, həm də eksperimental olaraq istifadə etmiş və öyrənmişdir. 1933-cü ildə Massaçusets Texnologiya İnstitutuna (MTİ) daxil oldu, lakin təhsilinə o qədər məhəl qoymadı ki, növbəti il o, qovuldu. 1935-ci ildə MTİ onu bərpa etdi və 1936-cı ildə bakalavr dərəcəsini aldı. Bir il sonra, sinif yoldaşları bakalavr pilləsini təzəcə bitirərkən institut ona doktorluq dərəcəsi verdi. Vudvordun doktorluq işi qadın cinsi hormonu estronun sintezi ilə bağlı tədqiqat idi. MTİ qaydalarına görə məzunların rəhbərləri olmasını tələb edir. R. Vudvordun rəhbəri Every A. Eşdovun idi, baxmayaraq ki, onun məsləhətini qəbul edib-etməməsi hələ də heç kimə məlum deyil. İllinoys Universitetində qısa müddət ərzində dərs dedikdən sonra o, Harvard Universitetində bir illik təqaüd aldı (1937–1938il) və ömrünün sonunadək Harvard Universitetində müxtəlif vəzifələrdə çalışdı. 1960-cı ildə Vudvord Donner professoru adına layiq görüldü, bu ad onu məcburi kursları öyrətməkdən azad etdi və o, bütün vaxtını elmi tədqiqatlara həsr edə bildi.
Erkən yaşdakı işləri
1940-cı illərin əvvəllərində R. Vudvordun ilk böyük nailiyyəti təbii məhsulların strukturunun aydınlaşdırılmasında ultrabənövşəyi spektroskopiyadan istifadəni təsvir edən bir sıra məqalələr oldu. R. Vudvord çoxlu empirik məlumat topladı və sonralar "Vudvord qaydaları" adlanan bir sıra qaydalar işləyib hazırladı ki, bunlardan həm təbii maddələrin, həm də təbiətdə tapılmayan sintez edilmiş molekulların strukturlarını aydınlaşdırmaq üçün istifadə edilə bildi. Ən son instrumental üsullardan rasional istifadə Vudvordun bütün karyerası boyu işinin əlamətdar xüsusiyyəti idi; eyni zamanda, o, davamlı olaraq strukturun müəyyənləşdirilməsində monoton və vaxt aparan üsullardan daha müasir üsullara keçdi.
1944-cü ildə doktorant yoldaşı Uilliam E. Doering ilə birlikdə R. Vudvord malyariya xəstəliyinin müalicəsində istifadə edilən xinin alkaloidinin sintezi haqqında məlumat verdi. Sintez Cənubi Asiyada alınmış dərmanların tədarükündə çətinliklərin öhdəsindən gələcək bir uğur kimi təqdim edilsə də, əslində sintez praktiki miqyasda tətbiq etmək üçün çox uzun və əmək tutumlu idi. Buna baxmayaraq, ümumiyyətlə kimyəvi sintez üçün dönüş nöqtəsi oldu. Bu sintez üçün vacib olan Vudvordun kəşfi, təxminən 40 il əvvəl, alman kimyaçısı Paul Rabenin xinotoksinindən (1905 il) xinin əldə etdiyi zaman bir faktdan istifadə etməsi idi.
Buna görə də, xinotoksinin sintezi (Vudvordun əslində sintez etdiyi) xinin sintezinə yol açmalıdır. R. Vudvord bunu anlayanda üzvi sintez hələ "sınaq və səhv" mərhələsində idi və heç kim belə mürəkkəb strukturların yaradılmasının mümkün olduğunu düşünmürdü. R. Vudvord göstərdi ki, üzvi sintez rasional elmə çevrilə bilər və buna reaktivlik və quruluş haqqında nəzəri biliklərin inkişafı kömək edə bilər. Bu sintez onun həyata keçirdiyi son dərəcə mürəkkəb və zərif sintezlər silsiləsindən birincisi idi.
Sonrakı iş və onun əhəmiyyəti
1930-cu illərdə britaniyalı kimyaçılar Kristofer İnqold və Robert Robinson üzvi reaksiyaların mexanizmlərini tədqiq etməyə başladılar və üzvi molekulların reaktivliyini proqnozlaşdırmaq üçün istifadə oluna biləcək qaydalar təklif etdilər. Vudvord, sintezdə strukturu proqnozlaşdırmaq üçün bu ideyalardan istifadə edən ilk sintetik kimyaçı kimi görünür. Vudvordun nümunəsi tibbi əhəmiyyətli təbii məhsulların mürəkkəb strukturlarını yaratmaq üçün çalışan yüzlərlə digər sintetik kimyaçıları ilhamlandırdı.
Üzvi sintezlər və Nobel mükafatı
1940-cı illərdə R. Vudvord bir çox mürəkkəb təbii məhsulları xinin (1944 il), kortizon (1951 il), rezerpin (1956 il), xlorofil (1960 il), tetrasiklin (1962 il), xolesterol, lisergik turşu, sefalosporin və kolxisini sintez etdi və bir sıra mühüm təbii birləşmələrin striknin, terramisin (oksitetrasiklin) (1953 il) və aureomisin, maqnamisin strukturunu da müəyyən etmişdir. Eyni zamanda, Vudvord sintezdə (bəzən "Vudvord erası" da adlandırılır) yeni bir dövr açdı və bu dövrdə o, təbii məhsulların yalnız fiziki üzvi kimya prinsiplərinə diqqətlə əməl etməklə və bütün mərhələləri təfərrüatı ilə planlaşdırmaqla sintez oluna biləcəyini göstərdi.
R. Vudvordun sintezlərinin əksəriyyəti həmkarları tərəfindən çox təsirli şəkildə təsvir edilmişdir və o, onları yaratmazdan əvvəl bəziləri bu maddələrin laboratoriya şəraitində yaradılmasının mümkün olmadığını düşünürdülər. Onun sintezləri sənət elementini daşıyırdı və o vaxtdan bəri sintetik kimyaçılar sintezin rahatlığına və praktikliyinə deyil, həm də gözəlliyinə diqqət yetirdilər. R. Vudvordun işinə tez-tez yeni texnikaların — infraqırmızı spektroskopiyanın və daha sonra nüvə maqnit rezonansının (NMR) geniş istifadəsi daxil idi.
R. Vudvordun sintezlərinin digər mühüm xüsusiyyəti onun stereokimyaya və ya üçölçülü məkanda molekulların xüsusi konfiqurasiyasına diqqət yetirməsi idi. Əksər hallarda tibbdə istifadə olunan təbii maddələr lazımi bioloji aktivliyə yalnız saf enantiomerlər şəklində malikdir. Bu, xüsusi konfiqurasiyaya malik məhsulla nəticələnən "stereospesifik sintez" tələbinə səbəb oldu. Bu gün stereospesifik sintez üsullarından geniş istifadə olunur, lakin Vudvord ilk dəfə belə (stereospesifik) sintezin hərtərəfli hazırlıq və diqqətli planlaşdırma tələb etdiyini göstərdi. Onun sintezlərinin çoxu molekulların konfiqurasiyasını onlara sərt struktur element daxil etməklə dəyişməyə yönəlmişdi; bu texnika bu gün adi hala çevrilib. Bu baxımdan xüsusilə göstərici reserpin və striknin sintezi idi.
İkinci Dünya Müharibəsi zamanı R. Vudvord penisilin layihəsi ilə bağlı Müharibə İstehsalat Şurasının məsləhətçisi idi. Bir çoxları penisilinin beta-laktam quruluşunu qəbul etsə də, əslində bunu ilk təklif edən Oksford və Merk kimyaçıları olmuş, daha sonra digər elm qrupları (xüsusən Şell şirkətindən) də tədqiqata cəlb edilmişdir. Vudvord, Peoriyadan olan bir qrupun irəli sürdüyü penisillin tədqiqatının trisiklik quruluşunun (tiazolidin oksazinonun bir amin körpüsü ilə bağlandı) yanlış olduğunu ilk təklif etdi. O, daha sonra dövrünün aparıcı üzvi kimyaçısı Robert Robinsonun təklif etdiyi beta-laktam strukturunu (tiazolidin-oksazolon strukturunun əvəzinə) qəbul etdi. Nəhayət, 1945-ci ildə Doroti Meri Kroufut-Hodjkin, rentgen kristalloqrafiyasından istifadə edərək, penisilin üçün beta-laktam quruluşunu təsdiqlədi.
Mürəkkəb molekulların strukturunu müəyyən etmək üçün R. Vudvord infraqırmızı spektroskopiya və kimyəvi deqradasiyadan istifadə edib.
1950-ci illərin əvvəllərində R. Vudvord və britaniyalı kimyaçı Uilkinson, Cefri üzvi molekulların dəmirlə birləşməsindən ibarət birləşmə olan ferrosen üçün yeni bir quruluş təklif etdi. Bu, sənaye baxımından əhəmiyyətli bir sahəyə çevrilən orqanometal kimyasının başlanğıcı idi. Bu işə görə Uilkinson (Ernstom Otto Fişer ilə birlikdə) 1973-cü ildə aldı. Bəzi tarixçilər hesab edirdilər ki, R. Vudvord mükafatı Uilkinsonla birlikdə almalı idi. Maraqlıdır ki, R. Vudvord da belə düşünürdü: o, hətta sonralar bu barədə Nobel Komitəsinə də yazmışdı.
R. Vudvord 1965-ci ildə mürəkkəb üzvi molekulların sintezinə görə aldı. O, Nobel mühazirəsində antibiotik sefalosporinin total sintezini təsvir edərək, Nobel mərasiminə qədər sintezi tamamlamaq üçün onu sürətləndirməli olduğunu qeyd edib.
Vudvord İnstitutu və həyatının son dövrü
Harvarddakı işi ilə paralel olaraq R. Vudvord 1963-cü ildə Bazeldə (İsveçrədə) əsası qoyulmuş Vudvord Araşdırma İnstitutuna rəhbərlik etmişdir. O, həmçinin MTİ (1966–1971il) və İsraildəki Ueizmann Elm İnstitutunun qəyyumlar şurasının üzvü olub.
R. Vudvord Massaçusets ştatının Kembric şəhərində ürək tutmasından yuxudaykən dünyasını dəyişib. Bu dövrdə o, antibiotik eritromisinin sintezi üzərində işləmişdir.
Ailəsi
1938-ci ildə İrje Pulmanla evləndi; onların iki qızı var idi: Siri Anna (1939il) və Cin Kirsten (1944il). 1946-cı ildə ikinci evliliyə — Polaroid Korporasiyasında tanış olduğu Eudoxia Muller ilə girdi. O, rəssam və mühəndis idi. Bu evlilikdən Kristel Elizabet (1947il) adlı bir qız və Erik Riçard Artur (1953il) adlı bir oğul dünyaya gəlmişdi.
Nəşrləri
R. Vudvord 200-ə yaxın nəşrin müəllifi (və ya həmmüəllifi) idi, onlardan 85-i uzun məqalələr, qalanları isə ilkin ünsiyyət, mühazirə mətnləri və icmallar idi. Onun elmi fəaliyyətinin tempi eksperimentin təfərrüatlarını dərc etməyə imkan vermədi və əsərlərin əksəriyyəti ölümündən cəmi bir neçə il sonra nəşr olundu. R. Vudvord iki yüzdən çox aspirant və tədqiqatçıya rəhbərlik etdi və onlar müvəffəqiyyətli karyera qurdu. Robert Robinsonla birlikdə o, üzvi kimya jurnalları olan "Tetrahedron" və "Tetrahedron Letters" (Tetraedr hərfləri) jurnallarını təsis etmiş və onların redaksiya şuralarının üzvü olmuşdur.
R. Vudvordun tələbələri arasında: Robert M. Uilyams (Kolorado ştatı), Harri Vasserman (Yel), Yoşito Kişi (Harvard), Stüart Şreber (Harvard), Uilyam Rouş (Skripps Florida), Stiven A. Benner (Florida Universiteti), Kristofer S. Foote (UCLA), Kendall Houk (UCLA), Kevin M. Smit porfirinlər sahəsində işləyir.
R. Vudvord kimya üzrə ensiklopedik biliyə və detallı izah üçün qeyri-adi yaddaşa malik idi. Onu həmkarlarından fərqləndirən keyfiyyət onun elmi ədəbiyyatdan məlumatları çıxarmaq və inteqrasiya etmək və verilmiş kimyəvi problemi həll etmək üçün istifadə etmək kimi əlamətdar bacarığı idi.
Mükafat və təltifləri
R. Vudvord işinə görə bir çox mükafatlara və fəxri adlarlara, o cümlədən Milli Elmlər Akademiyasına (1953il) və dünya üzrə akademiyalara üzvlük kimi layiq görülüb. O, həmçinin Polaroid, Faizer və Merck kimi bir çox şirkətlərdə məsləhətçi olub.
Mükafatları arasında:
- Franklin İnstitutundan və Filadelfiya şəhərindən Con Skott medalı (1945il)
- Yüzillik Mükafatı (1951)
- Amerika Kimya Cəmiyyətinin Şimali Cersi bölməsindən Bakeland medalı (1955il)
- London Kral Cəmiyyətinin Devi medalı (1959il)
- Amerika Kimya Cəmiyyətindən Rocer Adams medalı (1961il)
- Piya XI Qızıl medalı (1961il)
- Memorial Veizmann Mühazirəsi (1963il)
- Robert Robinson Mükafatı(1964il)
- ABŞ Milli Elm Medalı (1964ildə "mürəkkəb üzvi molekulların sintezinə yeni yanaşmaya görə, xüsusən strixnin, reserpin, lisergik turşu və xlorofilin parlaq sintezinə görə")
- Kimya üzrə Nobel Mükafatı (1965il)
- Amerika Kimya Cəmiyyətinin Çikaqo bölməsindən Uillard Gibbs mükafatı (1967il)
- Fransa Kimya Cəmiyyətinin Lavuaze medalı (1968il)
- Yaponiya İmperatorundan İkinci dərəcəli Doğan Günəş ordeni (1970il)
- Böyük Britaniya Əczaçılıq Cəmiyyətinin Gunbury Memorial Medalı (1970il)
- Luven Universitetinin Pera Breylant medalı (1970il)
- Amerika Tibb Assosiasiyasının Elmi Nailiyyət Mükafatı (1971il)
- Amerika Kimya Cəmiyyətindən Artur Koup Mükafatı (R. Hoffman ilə birgə 1973il)
- Kopli medalı (1978il)
Fəxri fərmanları
Vudvord həmçinin aşağıdakı universitetlərin fəxri fərmanları da daxil olmaqla 20-dən çox fəxri fərmanla təltif edilib:
- Uesleyan Universiteti (1945il)
- Harvard Universiteti (1957il)
- Kembric Universiteti (1964il)
- Brandeis Universiteti (1965il)
- İsrail Texnologiya İnstitutu Hayfa (1966il)
- Londonda Qərbi Ontario Universiteti (Ontario, Kanada) (1968il)
- Leuven Katolik Universiteti (1970il)
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Slater L. B. Robert Burns Woodward // Encyclopædia Britannica (ing.).
- NNDB (ing.). 2002.
- Elkan Blout. Robert Burns Woodward // Biographical Memoirs of the National Academy of Sciences. — 2001. — Vol. 80. Архивировано 14 октября 2012 года.
- Вудворд, Роберт Бёрнс на сайте Национальной академии наук США (англ.)
- Woodward; Robert Burns (1917–1979) (англ.)
- Профиль Роберта Бёрнса Вудворта на официальном сайте РАН
- A synthetic attack on the oestrone problem PhD dissertation (англ.). Дата обращения: 16 января 2012. Архивировано 3 июня 2012 года.
- G. Wayne Craig. The Woodward Research Institute, Robert Burns Woodward (1917 – 1979) and Chemistry behind the Glass Door // Helvetica Chimica Acta. — 2011. — Vol. 94. — P. 923−946. — doi:10.1002/hlca.201100077.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Robert Borns Vudvord ing Robert Burns Woodward 10 aprel 1917 Boston Massacusets 8 iyul 1979 Kembric Massacusets amerikali uzvi kimyaci O muasir uzvi kimyaya xususen de murekkeb tebii mehsullarin sintezi ve strukturunun mueyyen edilmesine muhum tohfeler verib Kimyevi reaksiyalarin nezeri tedqiqatlari sahesinde Roald Hofman ile six emekdasliq etmisdir 1965 ci ilde Uzvi sintez senetindeki boyuk ugurlarina gore kimya uzre Nobel mukafati laureati Robert Borns Vudvording Robert Burns WoodwardDogum tarixi 10 aprel 1917 1917 04 10 Dogum yeri Boston MassacusetsVefat tarixi 8 iyul 1979 1979 07 08 62 yasinda Vefat yeri Kembric Midlseks d Massacusets ABSVefat sebebi urek tutmasiElm sahesi uzvi kimyaIs yeri Harvard UniversitetiTehsili Massacusets Texnologiya InstitutuUzvluyu London Kral Cemiyyeti 1956 Leopoldin Alman Milli Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi SSRI Elmler Akademiyasi 1976 Amerika Felsefe Cemiyyeti d ABS Milli Elmler Akademiyasi 1953 Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllar ABS Milli Elmler Akademiyasinin uzvu 1953il London Kral Cemiyyetinin 1956il SSRI Elmler Akademiyasinin 1976il Fransa Elmler Akademiyasinin 1978il ecnebi uzvu Genclik heyati tehsiliR Vudvord Bostonda Sotlandiyadan olan Marqaretin qizliq soyadi Burns ve Roksberiden Massacusets aptekci Artur Cester Vudvordun oglu olaraq anadan olub 1918 ci ilde Robert bir yasinda olanda atasi qrip pandemiyasindan olub Erken yaslarindan Vudvord kimyaya maraq gosterirdi o Massacusets statinin Quincy seherinde birinci ve ikinci seviyyeli mektebde oxuyarken bu fenni tekbasina hevesle oyrenirdi Orta mektebde o artiq Ludviq Qattermanin uzvi kimya uzre praktiki dersler ucun meshur kitabcasinda tesvir olunan demek olar ki butun tecrubelerin ohdesinden gele bildi 1928 ci ilde R Vudvord Almaniyanin Bostondaki bas konsulu ile elaqe saxladi ve onun vasitesile alman jurnallarinda derc olunmus bir nece yeni meqalenin suretlerini elde ede bildi Daha sonra Cope Lecture da o bu meqaleler arasinda tesadufen L Dilsa ve K Alderin kesf etdikleri reaksiya haqqinda ilk hesabatina rast geldiyi zaman nece valeh oldugunu xatirladi Vudvord karyerasi boyunca tez tez bu reaksiyadan hem nezeri hem de eksperimental olaraq istifade etmis ve oyrenmisdir 1933 cu ilde Massacusets Texnologiya Institutuna MTI daxil oldu lakin tehsiline o qeder mehel qoymadi ki novbeti il o qovuldu 1935 ci ilde MTI onu berpa etdi ve 1936 ci ilde bakalavr derecesini aldi Bir il sonra sinif yoldaslari bakalavr pillesini tezece bitirerken institut ona doktorluq derecesi verdi Vudvordun doktorluq isi qadin cinsi hormonu estronun sintezi ile bagli tedqiqat idi MTI qaydalarina gore mezunlarin rehberleri olmasini teleb edir R Vudvordun rehberi Every A Esdovun idi baxmayaraq ki onun meslehetini qebul edib etmemesi hele de hec kime melum deyil Illinoys Universitetinde qisa muddet erzinde ders dedikden sonra o Harvard Universitetinde bir illik teqaud aldi 1937 1938il ve omrunun sonunadek Harvard Universitetinde muxtelif vezifelerde calisdi 1960 ci ilde Vudvord Donner professoru adina layiq goruldu bu ad onu mecburi kurslari oyretmekden azad etdi ve o butun vaxtini elmi tedqiqatlara hesr ede bildi Erken yasdaki isleri1940 ci illerin evvellerinde R Vudvordun ilk boyuk nailiyyeti tebii mehsullarin strukturunun aydinlasdirilmasinda ultrabenovseyi spektroskopiyadan istifadeni tesvir eden bir sira meqaleler oldu R Vudvord coxlu empirik melumat topladi ve sonralar Vudvord qaydalari adlanan bir sira qaydalar isleyib hazirladi ki bunlardan hem tebii maddelerin hem de tebietde tapilmayan sintez edilmis molekullarin strukturlarini aydinlasdirmaq ucun istifade edile bildi En son instrumental usullardan rasional istifade Vudvordun butun karyerasi boyu isinin elametdar xususiyyeti idi eyni zamanda o davamli olaraq strukturun mueyyenlesdirilmesinde monoton ve vaxt aparan usullardan daha muasir usullara kecdi 1944 cu ilde doktorant yoldasi Uilliam E Doering ile birlikde R Vudvord malyariya xesteliyinin mualicesinde istifade edilen xinin alkaloidinin sintezi haqqinda melumat verdi Sintez Cenubi Asiyada alinmis dermanlarin tedarukunde cetinliklerin ohdesinden gelecek bir ugur kimi teqdim edilse de eslinde sintez praktiki miqyasda tetbiq etmek ucun cox uzun ve emek tutumlu idi Buna baxmayaraq umumiyyetle kimyevi sintez ucun donus noqtesi oldu Bu sintez ucun vacib olan Vudvordun kesfi texminen 40 il evvel alman kimyacisi Paul Rabenin xinotoksininden 1905 il xinin elde etdiyi zaman bir faktdan istifade etmesi idi Buna gore de xinotoksinin sintezi Vudvordun eslinde sintez etdiyi xinin sintezine yol acmalidir R Vudvord bunu anlayanda uzvi sintez hele sinaq ve sehv merhelesinde idi ve hec kim bele murekkeb strukturlarin yaradilmasinin mumkun oldugunu dusunmurdu R Vudvord gosterdi ki uzvi sintez rasional elme cevrile biler ve buna reaktivlik ve qurulus haqqinda nezeri biliklerin inkisafi komek ede biler Bu sintez onun heyata kecirdiyi son derece murekkeb ve zerif sintezler silsilesinden birincisi idi Sonraki is ve onun ehemiyyeti1930 cu illerde britaniyali kimyacilar Kristofer Inqold ve Robert Robinson uzvi reaksiyalarin mexanizmlerini tedqiq etmeye basladilar ve uzvi molekullarin reaktivliyini proqnozlasdirmaq ucun istifade oluna bilecek qaydalar teklif etdiler Vudvord sintezde strukturu proqnozlasdirmaq ucun bu ideyalardan istifade eden ilk sintetik kimyaci kimi gorunur Vudvordun numunesi tibbi ehemiyyetli tebii mehsullarin murekkeb strukturlarini yaratmaq ucun calisan yuzlerle diger sintetik kimyacilari ilhamlandirdi Uzvi sintezler ve Nobel mukafati1940 ci illerde R Vudvord bir cox murekkeb tebii mehsullari xinin 1944 il kortizon 1951 il rezerpin 1956 il xlorofil 1960 il tetrasiklin 1962 il xolesterol lisergik tursu sefalosporin ve kolxisini sintez etdi ve bir sira muhum tebii birlesmelerin striknin terramisin oksitetrasiklin 1953 il ve aureomisin maqnamisin strukturunu da mueyyen etmisdir Eyni zamanda Vudvord sintezde bezen Vudvord erasi da adlandirilir yeni bir dovr acdi ve bu dovrde o tebii mehsullarin yalniz fiziki uzvi kimya prinsiplerine diqqetle emel etmekle ve butun merheleleri teferruati ile planlasdirmaqla sintez oluna bileceyini gosterdi R Vudvordun sintezlerinin ekseriyyeti hemkarlari terefinden cox tesirli sekilde tesvir edilmisdir ve o onlari yaratmazdan evvel bezileri bu maddelerin laboratoriya seraitinde yaradilmasinin mumkun olmadigini dusunurduler Onun sintezleri senet elementini dasiyirdi ve o vaxtdan beri sintetik kimyacilar sintezin rahatligina ve praktikliyine deyil hem de gozelliyine diqqet yetirdiler R Vudvordun isine tez tez yeni texnikalarin infraqirmizi spektroskopiyanin ve daha sonra nuve maqnit rezonansinin NMR genis istifadesi daxil idi R Vudvordun sintezlerinin diger muhum xususiyyeti onun stereokimyaya ve ya ucolculu mekanda molekullarin xususi konfiqurasiyasina diqqet yetirmesi idi Ekser hallarda tibbde istifade olunan tebii maddeler lazimi bioloji aktivliye yalniz saf enantiomerler seklinde malikdir Bu xususi konfiqurasiyaya malik mehsulla neticelenen stereospesifik sintez telebine sebeb oldu Bu gun stereospesifik sintez usullarindan genis istifade olunur lakin Vudvord ilk defe bele stereospesifik sintezin herterefli hazirliq ve diqqetli planlasdirma teleb etdiyini gosterdi Onun sintezlerinin coxu molekullarin konfiqurasiyasini onlara sert struktur element daxil etmekle deyismeye yonelmisdi bu texnika bu gun adi hala cevrilib Bu baximdan xususile gosterici reserpin ve striknin sintezi idi Ikinci Dunya Muharibesi zamani R Vudvord penisilin layihesi ile bagli Muharibe Istehsalat Surasinin meslehetcisi idi Bir coxlari penisilinin beta laktam qurulusunu qebul etse de eslinde bunu ilk teklif eden Oksford ve Merk kimyacilari olmus daha sonra diger elm qruplari xususen Sell sirketinden de tedqiqata celb edilmisdir Vudvord Peoriyadan olan bir qrupun ireli surduyu penisillin tedqiqatinin trisiklik qurulusunun tiazolidin oksazinonun bir amin korpusu ile baglandi yanlis oldugunu ilk teklif etdi O daha sonra dovrunun aparici uzvi kimyacisi Robert Robinsonun teklif etdiyi beta laktam strukturunu tiazolidin oksazolon strukturunun evezine qebul etdi Nehayet 1945 ci ilde Doroti Meri Kroufut Hodjkin rentgen kristalloqrafiyasindan istifade ederek penisilin ucun beta laktam qurulusunu tesdiqledi Murekkeb molekullarin strukturunu mueyyen etmek ucun R Vudvord infraqirmizi spektroskopiya ve kimyevi deqradasiyadan istifade edib 1950 ci illerin evvellerinde R Vudvord ve britaniyali kimyaci Uilkinson Cefri uzvi molekullarin demirle birlesmesinden ibaret birlesme olan ferrosen ucun yeni bir qurulus teklif etdi Bu senaye baximindan ehemiyyetli bir saheye cevrilen orqanometal kimyasinin baslangici idi Bu ise gore Uilkinson Ernstom Otto Fiser ile birlikde 1973 cu ilde Nobel mukafati aldi Bezi tarixciler hesab edirdiler ki R Vudvord mukafati Uilkinsonla birlikde almali idi Maraqlidir ki R Vudvord da bele dusunurdu o hetta sonralar bu barede Nobel Komitesine de yazmisdi R Vudvord 1965 ci ilde murekkeb uzvi molekullarin sintezine gore Nobel mukafati aldi O Nobel muhaziresinde antibiotik sefalosporinin total sintezini tesvir ederek Nobel merasimine qeder sintezi tamamlamaq ucun onu suretlendirmeli oldugunu qeyd edib Vudvord Institutu ve heyatinin son dovruHarvarddaki isi ile paralel olaraq R Vudvord 1963 cu ilde Bazelde Isvecrede esasi qoyulmus Vudvord Arasdirma Institutuna rehberlik etmisdir O hemcinin MTI 1966 1971il ve Israildeki Ueizmann Elm Institutunun qeyyumlar surasinin uzvu olub R Vudvord Massacusets statinin Kembric seherinde urek tutmasindan yuxudayken dunyasini deyisib Bu dovrde o antibiotik eritromisinin sintezi uzerinde islemisdir Ailesi1938 ci ilde Irje Pulmanla evlendi onlarin iki qizi var idi Siri Anna 1939il ve Cin Kirsten 1944il 1946 ci ilde ikinci evliliye Polaroid Korporasiyasinda tanis oldugu Eudoxia Muller ile girdi O ressam ve muhendis idi Bu evlilikden Kristel Elizabet 1947il adli bir qiz ve Erik Ricard Artur 1953il adli bir ogul dunyaya gelmisdi NesrleriR Vudvord 200 e yaxin nesrin muellifi ve ya hemmuellifi idi onlardan 85 i uzun meqaleler qalanlari ise ilkin unsiyyet muhazire metnleri ve icmallar idi Onun elmi fealiyyetinin tempi eksperimentin teferruatlarini derc etmeye imkan vermedi ve eserlerin ekseriyyeti olumunden cemi bir nece il sonra nesr olundu R Vudvord iki yuzden cox aspirant ve tedqiqatciya rehberlik etdi ve onlar muveffeqiyyetli karyera qurdu Robert Robinsonla birlikde o uzvi kimya jurnallari olan Tetrahedron ve Tetrahedron Letters Tetraedr herfleri jurnallarini tesis etmis ve onlarin redaksiya suralarinin uzvu olmusdur R Vudvordun telebeleri arasinda Robert M Uilyams Kolorado stati Harri Vasserman Yel Yosito Kisi Harvard Stuart Sreber Harvard Uilyam Rous Skripps Florida Stiven A Benner Florida Universiteti Kristofer S Foote UCLA Kendall Houk UCLA Kevin M Smit porfirinler sahesinde isleyir R Vudvord kimya uzre ensiklopedik biliye ve detalli izah ucun qeyri adi yaddasa malik idi Onu hemkarlarindan ferqlendiren keyfiyyet onun elmi edebiyyatdan melumatlari cixarmaq ve inteqrasiya etmek ve verilmis kimyevi problemi hell etmek ucun istifade etmek kimi elametdar bacarigi idi Mukafat ve teltifleriR Vudvord isine gore bir cox mukafatlara ve fexri adlarlara o cumleden Milli Elmler Akademiyasina 1953il ve dunya uzre akademiyalara uzvluk kimi layiq gorulub O hemcinin Polaroid Faizer ve Merck kimi bir cox sirketlerde meslehetci olub Mukafatlari arasinda Franklin Institutundan ve Filadelfiya seherinden Con Skott medali 1945il Yuzillik Mukafati 1951 Amerika Kimya Cemiyyetinin Simali Cersi bolmesinden Bakeland medali 1955il London Kral Cemiyyetinin Devi medali 1959il Amerika Kimya Cemiyyetinden Rocer Adams medali 1961il Piya XI Qizil medali 1961il Memorial Veizmann Muhaziresi 1963il Robert Robinson Mukafati 1964il ABS Milli Elm Medali 1964ilde murekkeb uzvi molekullarin sintezine yeni yanasmaya gore xususen strixnin reserpin lisergik tursu ve xlorofilin parlaq sintezine gore Kimya uzre Nobel Mukafati 1965il Amerika Kimya Cemiyyetinin Cikaqo bolmesinden Uillard Gibbs mukafati 1967il Fransa Kimya Cemiyyetinin Lavuaze medali 1968il Yaponiya Imperatorundan Ikinci dereceli Dogan Gunes ordeni 1970il Boyuk Britaniya Eczaciliq Cemiyyetinin Gunbury Memorial Medali 1970il Luven Universitetinin Pera Breylant medali 1970il Amerika Tibb Assosiasiyasinin Elmi Nailiyyet Mukafati 1971il Amerika Kimya Cemiyyetinden Artur Koup Mukafati R Hoffman ile birge 1973il Kopli medali 1978il Fexri fermanlariVudvord hemcinin asagidaki universitetlerin fexri fermanlari da daxil olmaqla 20 den cox fexri fermanla teltif edilib Uesleyan Universiteti 1945il Harvard Universiteti 1957il Kembric Universiteti 1964il Brandeis Universiteti 1965il Israil Texnologiya Institutu Hayfa 1966il Londonda Qerbi Ontario Universiteti Ontario Kanada 1968il Leuven Katolik Universiteti 1970il IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Slater L B Robert Burns Woodward Encyclopaedia Britannica ing NNDB ing 2002 Elkan Blout Robert Burns Woodward Biographical Memoirs of the National Academy of Sciences 2001 Vol 80 Arhivirovano 14 oktyabrya 2012 goda Vudvord Robert Byorns na sajte Nacionalnoj akademii nauk SShA angl Woodward Robert Burns 1917 1979 angl Profil Roberta Byornsa Vudvorta na oficialnom sajte RAN A synthetic attack on the oestrone problem PhD dissertation angl Data obrasheniya 16 yanvarya 2012 Arhivirovano 3 iyunya 2012 goda G Wayne Craig The Woodward Research Institute Robert Burns Woodward 1917 1979 and Chemistry behind the Glass Door Helvetica Chimica Acta 2011 Vol 94 P 923 946 doi 10 1002 hlca 201100077