Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Üzvi sintez – üzvi maddələrin sintez üsuludur. Üzvi kimyanın mühüm bir sahəsidir.
Tarixi
XIX əsrin əvvəllərinə qədər vitarizm nəzəriyyəsinin təsviri ilə belə hesab edilirdi ki, üzvi birləşmələr canlı orqanizmdə xüsusi həyati qüvvənin iştirakı ilə alına bilər. Həmin əsrin əvvəllərindən başlayaraq aparılan üzvi birləşmələrin ilk sintezləri bu nəzəriyyənin əsassızlığın göstərdi və o andan etibarən qeyri üzvi maddələr olan disian və amonyakın qarşılıqlı təsirindən üzvi maddə olan karbamidin (sidik cövhərinin) alınması ilə üzvi kimyada üzvi sintezin əsas qoyuldu: Göründüyü kimi ilk üzvi sintezlər o qədər də mürəkkəb olmayan birləşmələrin alınması ilə başlamış, lakin tədricən üzvi sintezlər mürəkkəbləşmiş bir neçə mərhələli olmuş və bir neçə təbii birləşmələrin alınması mümkün olmuşdur. 1904-cü ildə bu üsulla adrinalin sintez olunmuşdur. Hal-hazırda üzvi sintez sahəsi inkişaf etdirilərək təsdiq edilmişdir ki, çoxmərhələli reaksiyalar əsasında ən mürəkkəb quruluşlu, xüsusi əhəmiyyət kəsb edən birləşmələri əldə etmək olur.
Üzvi sintezin üsulları
Üzvi sintezin üsulları iki cürdür.
- Retrosintetik sintez üsulu
- Templat sintez üsulu
Retrosintetik analiz üsulu
Hazırda üzvi sintezin elə imkanları vardır ki, ən mürəkkəb quruluşlu birləşmələri sintez etmək mümkün olur, hətta bu bir neçə yolla baş verir. Çoxvariantlı sintez imkanı olduqda, sintezin səmərəliliyi əlavə olaraq başlanğıc birləşmələrin, reagentlərin asan əldə olunması reaksiya şəraitinin sadəliyi, məqsədli məhsulların çıxımının yüksək olması və sair digər amillərlə müəyyən olunur. XX əsrin ilk illərindən başlayaraq məqsədli molekulların sintezinin planlaşdırılmasına sistematik yanaşma üsulundan – retrosintetik analiz adlanan bir üsul tətbiq edilmişdir.. Bu üsulun əsasında məqsədli birləşmənin molekulyar mürəkkəbliyinin tədricən azaldılması ideyası olur. Başqa sözlə sintezi tələb olunan birləşmələrə qədər xəyali bölünür. Bu xəyali bölmələr sintezə əks olan əməliyyatdır və transform adlanır eyni istiqamətli iki oxla işarə olunur.
Templat sintez üsulu
Templat sintez üsulu ilə makrotsiklik birləşmələr sintez edilir. Üzvi sintezdə son illərdə adi üsullarla alınması ya çətin, ya da mümkün olmayan, lakin xüsusi əhəmiyyət kəsb edən birləşmələrin əldə edilməsi üçün bir sıra xüsusi reaksiyalardan istifadə edilir. Templat sintezin əsasında reaksiyaya girən molekulların metal üzvi birləşmə əmələ gətirdiyi kompleks durur ki, onun hesabına adi halda makrotsiklik ploefirlər (kraun efirlər) alınır. Bu birləşmələr istər analitik, istərsə də fiziki kimyada müvəffəqiyyətlə tətbiq edilir.
İstinadlar
- 1. Т.В.Мандельтам.. “Стратегтя и тактика синтеза”. Учебное пособие Л. Изд. Ленинградского Университета. – 1989.-210 с.
- 1. Г.П.Евстигнеева. Тонкий органический синтез. Москва «Химия» - 1991.-184 с.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Uzvi sintez uzvi maddelerin sintez usuludur Uzvi kimyanin muhum bir sahesidir TarixiXIX esrin evvellerine qeder vitarizm nezeriyyesinin tesviri ile bele hesab edilirdi ki uzvi birlesmeler canli orqanizmde xususi heyati quvvenin istiraki ile alina biler Hemin esrin evvellerinden baslayaraq aparilan uzvi birlesmelerin ilk sintezleri bu nezeriyyenin esassizligin gosterdi ve o andan etibaren qeyri uzvi maddeler olan disian ve amonyakin qarsiliqli tesirinden uzvi madde olan karbamidin sidik covherinin alinmasi ile uzvi kimyada uzvi sintezin esas qoyuldu Gorunduyu kimi ilk uzvi sintezler o qeder de murekkeb olmayan birlesmelerin alinmasi ile baslamis lakin tedricen uzvi sintezler murekkeblesmis bir nece merheleli olmus ve bir nece tebii birlesmelerin alinmasi mumkun olmusdur 1904 cu ilde bu usulla adrinalin sintez olunmusdur Hal hazirda uzvi sintez sahesi inkisaf etdirilerek tesdiq edilmisdir ki coxmerheleli reaksiyalar esasinda en murekkeb quruluslu xususi ehemiyyet kesb eden birlesmeleri elde etmek olur Uzvi sintezin usullariUzvi sintezin usullari iki curdur Retrosintetik sintez usulu Templat sintez usuluRetrosintetik analiz usuluHazirda uzvi sintezin ele imkanlari vardir ki en murekkeb quruluslu birlesmeleri sintez etmek mumkun olur hetta bu bir nece yolla bas verir Coxvariantli sintez imkani olduqda sintezin semereliliyi elave olaraq baslangic birlesmelerin reagentlerin asan elde olunmasi reaksiya seraitinin sadeliyi meqsedli mehsullarin ciximinin yuksek olmasi ve sair diger amillerle mueyyen olunur XX esrin ilk illerinden baslayaraq meqsedli molekullarin sintezinin planlasdirilmasina sistematik yanasma usulundan retrosintetik analiz adlanan bir usul tetbiq edilmisdir Bu usulun esasinda meqsedli birlesmenin molekulyar murekkebliyinin tedricen azaldilmasi ideyasi olur Basqa sozle sintezi teleb olunan birlesmelere qeder xeyali bolunur Bu xeyali bolmeler sinteze eks olan emeliyyatdir ve transform adlanir eyni istiqametli iki oxla isare olunur Templat sintez usuluTemplat sintez usulu ile makrotsiklik birlesmeler sintez edilir Uzvi sintezde son illerde adi usullarla alinmasi ya cetin ya da mumkun olmayan lakin xususi ehemiyyet kesb eden birlesmelerin elde edilmesi ucun bir sira xususi reaksiyalardan istifade edilir Templat sintezin esasinda reaksiyaya giren molekullarin metal uzvi birlesme emele getirdiyi kompleks durur ki onun hesabina adi halda makrotsiklik ploefirler kraun efirler alinir Bu birlesmeler ister analitik isterse de fiziki kimyada muveffeqiyyetle tetbiq edilir Istinadlar1 T V Mandeltam Strategtya i taktika sinteza Uchebnoe posobie L Izd Leningradskogo Universiteta 1989 210 s 1 G P Evstigneeva Tonkij organicheskij sintez Moskva Himiya 1991 184 s