Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beta laktamazlar (β-laktamazlar) — bakterial fermentlər qrupu olub, beta laktamlı antibiotiklərin təsirini azaltmağa və sıfıra endirməyə qabil substant. Bu fermentlər sözügedən antibiotiklərə qarşı müqavimətli, dözümlü bakteriyaların əmələ gəlməsinə səbəb olurlar.
| β laktamazlar | |
|---|---|
 | |
| Məlumatlar | |
| β-lactamase domain | |
| 9073-60-3 | |
| [http://www.rcsb.org/pdb/cgi/explore.cgi?pdbId=1axb 1axb, 1blp, 1bsg, 1bue, 1e25, 1ghi, 1i2s, 1n9b, 1ong, 2cc1, 2gdn, 3dwz 1axb, 1blp, 1bsg, 1bue, 1e25, 1ghi, 1i2s, 1n9b, 1ong, 2cc1, 2gdn, 3dwz] | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Katalizasiya reaksiyası
β-Laktamasların təsirindən hidrolitik laktam həlqəsinin açııaraq pozulması nəticəsində aralıq məhsulun, sonra isə öz-özünə dekarboksilləşmə nəticəsində son məhsulun alınması reaksiyası:
Həlqə pozğunluğu aralıq məhsulu öz-özünə dekarboksilləşir. Bu zaman aralıq məhsulun orqanizmin zülaları ilə geridönməyən birləşmələr əmələ gətirərsə, bu allergik reaksiyaya səbəb ola bilər. Adətən bu cür tam potensiallı antigenlərə qarşı orqanizmin antitellər vasitəsilə dəf etmə mexanizmi işə düşmüş olur. Nəticə etibarilə sensiblizasiya reaksiyasının: dəri qıcıqlanmasından -övrədən tutmuş anafilaktik şokadək inkişafı mümkündür.
ESPL
ESPL (ing. Extended– spectrum Beta- Laktamase geniş spektrli beta laktamazlar) β laktam tərkibli antibiotiklərin geniş spektrini bölmək qabiliyyəti deməkdir. Enterobakteriyalar ailəsindən olan bakteriyalar beta laktamazlar adlanan enzim yaratma qabiliyyətinə malikdirlər ki, bu da antibiotik təsirini qüvvədən salmış olur. ESBL mikrob olmayıb, müxtəlif enterobakteriyaların birlikdə qazanmış olduğu özünə məxsusluq ya xasiyyətdir. Enterobakteriyalar qram neqativ bakteriyalar ailəsinə aiddirlər. Əsasən bağırsaq florasına aid bu bakteriyalara təbiətdə də rast gəlinir. Onlar zəif oksigenli və tam oksigensiz mühitdə yaşaya bilirlər. Bir çoxları bağırsaq florasında saprofit həyat sürür, digərləri isə xəstəlik törətmə qabiliyyətlidirlər. Bunlar "xəstəxana bakteriyaları" da adlandırılır.
Bakteriya növləri
- lat. Escherichina coli — çox rastgəlinən rezistentlik
- lat. Klebsiella pneumoniae — häufig resistent tez-tez rastgəlinən rezistentlik
- lat. Klebsiella oxytoca — çox nadir rezistentlik
- lat. Salmonella spp. — çox nadir rezistentlik
- lat. Proteus mirabilis — nadir rezistentlik
- lat. Proteus penneri — nadir rezistentlik
- lat. Enterobacter spp. — çox vaxt təbii betalaktam antibiotik rezistentliyi
Beta laktamazların sintezi
Hüceyrə divarının sintezinin son mərhələsi olan peptidoqlikanın yaranmasında mühüm rol oynayan bakteriyaların funksional aktiv fermentləri -transpeptidazalar penisillinlə birləşməsindən "penisillin zülal birləşməsi" (PZB) əmələ gəlmiş olur. Beta laktamazlar və PZB müəyyən qədər homolojidirlər. Bu da onların genetik qohum olmasını və ya eyni mənşəyə malik olmalarını fərz etməyə imkan verir. Güman edilir ki beta laktamazlar PZB-lərdən beta laktam antibiotiklərin sellektiv təsirlərindən təkmilləşmişlər. Məlum bütün beta laktamazları 4 molekulyar qrupa bölürlər. Fermentlərin B sinfinə kofermentinin tərkibinə Zn atomu daxil olan metalloenzimlər aiddirlər. A, C və D sinifləri "kükürd" tipli (fermentin aktiv mərkəzində ammin turşusunun olmasından belə adlandırılır) fermentlərə aiddirlər.
Təsiri
ESPL xassəli bakteriyalar bağırsaq florasında bir o qədər də təhlükəli deyildir, lakin bu bakteriyalar orqanizmin digər bir nahiyyəsində infeksiya mənbəyinə çevrilərsə, ocümlədən qanda aşkarlanarsa çox təhlükəli ola bilirlər. Bağırsaq, Sidik yolları, yara infeksiyaları (xüsusən cərrahi yaralar), pnevmoniyalara ESPL xassəli bakteriyalar səbəb olduqda və ya sonralar qoşulduqda sepsisə qədər fəsadlaşa bilirlər.
Yoluxma
ESPL xassəli bakteriyalarla yoluxma adətən kontakt üsulu ilə olur (əsasən fekal yolla) və epidemik hal ala bilir. Heyvanlardan insana yoluxma halları öyrənilməsə də bu mümkün ola bilir.
Risklər
Zəif immun sistem, xəstəyə qulluğun higiyenik baxımdan düzgün aparılmaması, sarğı yaraları, böyrək çatmazlığı, dializ xəstələri, uzun müddətli daxilə qoyulmuş kateterlər: , Venadaxili kateter, Mərkəzi venoz kateter, Svan-Hanz kateteri, risk faktorlarındandırlar.
Təyini
Beta laktamazlar fotometrik üsulla təyin edilirlər. Bu məqsədlə sefalosporinlərin kimyəvi qrupuna aid nitrosefin maddəsindən istifadə olunur. Bu zaman nitrosefin beta laktamazlar təsirindən parçalandığından sarı rəngdən qırmızı rəngə keçmiş olur.
Tədbirlər
Beta laktamazlara qarşı mübarizə üçün xüsusi inhibitorların antibiotiklərlə müştərək istifadəsi labüddür. Bu məqsədlə klavulan turşusundan (lat. clavulanic acid), sulbaktamdan (en:sulbactam), tazobactamdan (en:tazobactam) istifadə olunur.
İstinadlar
- Bernd Schäfer: Naturstoffe in der chemischen Industrie, SpektrumAkademischer Verlag, 2007, S. 196−197, .
- Бета-лактамазы расширенного спектра: клиническое значение и методы детекции (rus.)
- "Nitrocefin" bei wikigenes.org 2013-03-12 at the Wayback Machine (ing.)
Mənbə
- ESBL = Extended– spectrum Beta- Laktamase (alm.)
Xarici keçidlər
- Weitere Informationen 2013-07-18 at the Wayback Machine
- Robert Koch Institut :Zum Auftreten von multiresistenten Erregern mit der Carbapenemase NDM-1 ("Neu-Delhi Metallo-Beta-Laktamase") 2010-09-22 at the Wayback Machine (Stand: 12. August 2010)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Beta laktamazlar b laktamazlar bakterial fermentler qrupu olub beta laktamli antibiotiklerin tesirini azaltmaga ve sifira endirmeye qabil substant Bu fermentler sozugeden antibiotiklere qarsi muqavimetli dozumlu bakteriyalarin emele gelmesine sebeb olurlar b laktamazlarMelumatlarb lactamase domain9073 60 3 http www rcsb org pdb cgi explore cgi pdbId 1axb 1axb 1blp 1bsg 1bue 1e25 1ghi 1i2s 1n9b 1ong 2cc1 2gdn 3dwz 1axb 1blp 1bsg 1bue 1e25 1ghi 1i2s 1n9b 1ong 2cc1 2gdn 3dwz Vikianbarda elaqeli mediafayllarpenisillin ve sefalosporinin beta laktam helqesi qirimizi rengle gosterilmisdir Katalizasiya reaksiyasib Laktamaslarin tesirinden hidrolitik laktam helqesinin aciiaraq pozulmasi neticesinde araliq mehsulun sonra ise oz ozune dekarboksillesme neticesinde son mehsulun alinmasi reaksiyasi Helqe pozgunlugu araliq mehsulu oz ozune dekarboksillesir Bu zaman araliq mehsulun orqanizmin zulalari ile geridonmeyen birlesmeler emele getirerse bu allergik reaksiyaya sebeb ola biler Adeten bu cur tam potensialli antigenlere qarsi orqanizmin antiteller vasitesile def etme mexanizmi ise dusmus olur Netice etibarile sensiblizasiya reaksiyasinin deri qiciqlanmasindan ovreden tutmus anafilaktik sokadek inkisafi mumkundur ESPLESPL ing Extended spectrum Beta Laktamase genis spektrli beta laktamazlar b laktam terkibli antibiotiklerin genis spektrini bolmek qabiliyyeti demekdir Enterobakteriyalar ailesinden olan bakteriyalar beta laktamazlar adlanan enzim yaratma qabiliyyetine malikdirler ki bu da antibiotik tesirini quvveden salmis olur ESBL mikrob olmayib muxtelif enterobakteriyalarin birlikde qazanmis oldugu ozune mexsusluq ya xasiyyetdir Enterobakteriyalar qram neqativ bakteriyalar ailesine aiddirler Esasen bagirsaq florasina aid bu bakteriyalara tebietde de rast gelinir Onlar zeif oksigenli ve tam oksigensiz muhitde yasaya bilirler Bir coxlari bagirsaq florasinda saprofit heyat surur digerleri ise xestelik toretme qabiliyyetlidirler Bunlar xestexana bakteriyalari da adlandirilir Bakteriya novleri lat Escherichina coli cox rastgelinen rezistentlik lat Klebsiella pneumoniae haufig resistent tez tez rastgelinen rezistentlik lat Klebsiella oxytoca cox nadir rezistentlik lat Salmonella spp cox nadir rezistentlik lat Proteus mirabilis nadir rezistentlik lat Proteus penneri nadir rezistentlik lat Enterobacter spp cox vaxt tebii betalaktam antibiotik rezistentliyiBeta laktamazlarin sintezi Huceyre divarinin sintezinin son merhelesi olan peptidoqlikanin yaranmasinda muhum rol oynayan bakteriyalarin funksional aktiv fermentleri transpeptidazalar penisillinle birlesmesinden penisillin zulal birlesmesi PZB emele gelmis olur Beta laktamazlar ve PZB mueyyen qeder homolojidirler Bu da onlarin genetik qohum olmasini ve ya eyni menseye malik olmalarini ferz etmeye imkan verir Guman edilir ki beta laktamazlar PZB lerden beta laktam antibiotiklerin sellektiv tesirlerinden tekmillesmisler Melum butun beta laktamazlari 4 molekulyar qrupa bolurler Fermentlerin B sinfine kofermentinin terkibine Zn atomu daxil olan metalloenzimler aiddirler A C ve D sinifleri kukurd tipli fermentin aktiv merkezinde ammin tursusunun olmasindan bele adlandirilir fermentlere aiddirler Tesiri ESPL xasseli bakteriyalar bagirsaq florasinda bir o qeder de tehlukeli deyildir lakin bu bakteriyalar orqanizmin diger bir nahiyyesinde infeksiya menbeyine cevrilerse ocumleden qanda askarlanarsa cox tehlukeli ola bilirler Bagirsaq Sidik yollari yara infeksiyalari xususen cerrahi yaralar pnevmoniyalara ESPL xasseli bakteriyalar sebeb olduqda ve ya sonralar qosulduqda sepsise qeder fesadlasa bilirler Yoluxma ESPL xasseli bakteriyalarla yoluxma adeten kontakt usulu ile olur esasen fekal yolla ve epidemik hal ala bilir Heyvanlardan insana yoluxma hallari oyrenilmese de bu mumkun ola bilir Riskler Zeif immun sistem xesteye qullugun higiyenik baximdan duzgun aparilmamasi sargi yaralari boyrek catmazligi dializ xesteleri uzun muddetli daxile qoyulmus kateterler Venadaxili kateter Merkezi venoz kateter Svan Hanz kateteri risk faktorlarindandirlar Teyini Beta laktamazlar fotometrik usulla teyin edilirler Bu meqsedle sefalosporinlerin kimyevi qrupuna aid nitrosefin maddesinden istifade olunur Bu zaman nitrosefin beta laktamazlar tesirinden parcalandigindan sari rengden qirmizi renge kecmis olur Tedbirler Beta laktamazlara qarsi mubarize ucun xususi inhibitorlarin antibiotiklerle musterek istifadesi labuddur Bu meqsedle klavulan tursusundan lat clavulanic acid sulbaktamdan en sulbactam tazobactamdan en tazobactam istifade olunur IstinadlarBernd Schafer Naturstoffe in der chemischen Industrie SpektrumAkademischer Verlag 2007 S 196 197 ISBN 978 3 8274 1614 8 Beta laktamazy rasshirennogo spektra klinicheskoe znachenie i metody detekcii rus Nitrocefin bei wikigenes org 2013 03 12 at the Wayback Machine ing MenbeESBL Extended spectrum Beta Laktamase alm Xarici kecidlerWeitere Informationen 2013 07 18 at the Wayback Machine Robert Koch Institut Zum Auftreten von multiresistenten Erregern mit der Carbapenemase NDM 1 Neu Delhi Metallo Beta Laktamase 2010 09 22 at the Wayback Machine Stand 12 August 2010