Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qəmər Hacıağa qızı Almaszadə (10 mart 1915, Bakı – 7 aprel 2006, Bakı) — Azərbaycanın ilk balerinası, baletmeyster, pedaqoq, SSRİ xalq artisti (1959). O, 1953–1972-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrında baş baletmeytser, 1972–1988-ci illərdə isə balet truppasının bədii rəhbəri olmuşdur.
| Qəmər Almaszadə | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bakı, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (91 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | Azərbaycanlı |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ→ Azərbaycan |
| Həyat yoldaşı | Əfrasiyab Bədəlbəyli (1931–1940) |
| Atası | Hacıağa Almaszadə |
| Fəaliyyəti | balerina, baletmeyster, xoreoqraf, pedaqoq |
| Fəaliyyət illəri | 1931-ci ildən |
| Mükafatları |    |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Qəmər Almaszadə (Tamara ləqəbi ilə də tanınan) 10 mart 1915-ci ildə Bakı şəhərində çəkməçi ailəsində anadan olub. Uşaqlıqda baletlə məşğul olan dostu onda bu sənətə maraq oyandırıb. Mühafizəkar müsəlman atasından gizli olaraq dostunun məsləhəti ilə özəl balet studiyasına yazılır (daha sonra studiya Bakı Xoreoqrafiya Məktəbinə çevrilir). Atasını baletlə yox, idmanla məşğul olduğunu inandıra bilir. Lakin bir neçə ildən sonra sirrin üstü açılır. Atası əvvəllər qəzəblənsə də, sonralar teatra gizlicə gəlir və qızının çıxışlarında tamaşaçılar arasında tez-tez görünür.
Bəstəkar Əfrasiyab Bədəlbəyli ilə 1931-ci ildə qurduğu evlilik övladları olmadığından "Qız qalası" baletindən az sonra boşanma ilə nəticələnir. Sənət bağlılıqları isə illərlə davam edir.
Sənəti
1930-cu ildə Qəmər Almaszadə xoreoqrafiya məktəbini bitirib Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrında işləməyə başlayır. Bu arada həmçinin ali pedaqoji məktəbinə də daxil olur. 1932-də "Şahsənəm" operasında ikinci dərəcəli rola seçilir. 1933-cü ildə indiki Sankt-Peterburqda Leninqrad Xoreoqrafiya Məktəbinə daxil olur və orada məşhur balerina anası Mariya Romanovanın sinfində oxuyur. 1936-cı ildə ali məktəbi bitirib Bakıya qayıdır. 1937-ci ildə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının nəzdində Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblının əsasını qoyur. Üzeyir Hacıbəyovun rəhbərliyi ilə Azərbaycan əyalətlərinə elmi səyahət təşkil edib ilk mənbədən xalq rəqsləri haqqında məlumat toplayır. 1939-cu ildə Bakı Xoreoqrafiya Məktəbində ilk rəqs dərsini deyir. Daha sonra həmin məktəbin direktoru olur. 1940-cı ildə Əfrasiyab Bədəlbəylinin "Qız Qalası" baletində ilk peşəkar çıxışını edir. Sonralar Fransada, Hindistanda, Nepalda da çıxış etmişdir. 1970-ci ildə Bağdada İraq Xalq Rəqsləri Ansamblını qurmaq üçün dəvət olunur. 1950-ci illərdə baleti tərk etsə də, 1990-cı illərin sonuna qədər Bakı Xoreoqrafiya Məktəbinin direktoru kimi çalışır.
- Teatr rəssamı Ənvər Almaszadənin bacısıdır.
- Bəstəkar Çingiz Almaszadənin bibisidir.
Quruluş verdiyi əsərlər
- "Tərlan" baleti (1940) — xoreoqrafiya məktəbi
- "Qız qalası" baleti (1940, 1958, 1977)
- "Gülşən" baleti (1949, 1951, 1959)
- (1949)
- (1951)
- "Yeddi gözəl" baleti (1952)
- (1954)
- (1955)
- (1956)
- (1957)
- (1959)
- "Qaraca qız" baleti (1965)
- (1959)
- (1961)
- "Qu gölü" baleti (1963)
- "Şur" baleti (1968)
- (1973) — L. Minkusun əsəri
- (1973)
Təltif və mükafatları
- "SSRİ xalq artisti" fəxri adı — 9 iyun 1959
- "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı — 17 iyun 1943
- "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı — 23 aprel 1940
- (2-ci dərəcə) — 1952
- — 7 mart 1985
- — 2 iyul 1971
- 2 dəfə — 17 aprel 1938; 23 mart 1976
- "Xalqlar Dostluğu" ordeni — 7 avqust 1981
- "Üç Fil" ordeni (Laos)
- — 27 mart 1995
- Azərbaycan SSR Ali Sovetinin fəxri fərmanı — 21 may 1970
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 11 iyun 2002
- — 2005
İfa etdiyi rollar
- Tao Xoa — R. Qlierin (1931)
- Medora — A. Adanın (1936)
- Mariya — B. Asafyevin (1939)
- Gülyanaq — Ə. Bədəlbəylinin "Qız qalası" baletində (1940)
- Raymonda — A. Qlazuovun (1943)
- Odetta-Odilliya — R. Çaykovskinin "Qu gölü" baletində (1943)
- Kitri — L. Minkusun (1945)
- Maşa — R. Çaykovskinin "Şelkunçik" baletində (1949)
- Gülşən — S. Hacıbəyovun "Gülşən" baletində (1950)
- Ayşə — Q. Qarayevin "Yeddi gözəl" baletində (1952)
Filmoqrafiya
- Rəqs edən bağalar (film, 1935)
- Axşam konserti (film, 1948)
- Doğma xalqıma (film, 1954)
- Əmək və qızılgül (film, 1962)
- Əfsanələr aləmində (film, 1975)
- Odla təmasda (film, 1972)
- Respublikam haqqında həqiqət (film, 1972)
- Dünya bir pəncərədir. Qəmər Almaszadə. GünAzTv-də veriliş, 2008.
Kitablar
- Qəmər Almaszadə. Azərbaycan xalq rəqsləri (metodik vəsait)[ölü keçid]. Bakı: "Birləşmiş nəşriyyat", 1959.
Qalereya
-
![image]()
Qəmər Almaszadənin Fəxri Xiyabanda qəbirüstü abidəsi. 2013-cü il
İstinadlar
- Visuotinė lietuvių enciklopedija (lit.).
- Алмасзаде Гамэр Гаджи Ага кызы // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- "Qoy tamaşaçı məni cavan xatırlasın!". 2022-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-04-21.
- . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-22.
- "Алмасзаде Гамар Гаджи Ага кызы — первая балерина Азербайджана". 2022-01-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-04-26.
- "K. Shahverdiyev — Azərbaycan baletini yaradıcısı, səhnəmizin şahzadəsi Qəmər xanım Almaszadə". 2019-02-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2007-02-16.
- "Галина Микеладзе. Азербайджанский балет — корни и исторический путь. İRS jurnalı, 2010, № 4 (46)" (PDF). 2021-09-19 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2013-04-25.
- "Azərbaycan balet tamaşaları xronologiyası". 2021-05-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-03-28.
- "K. Shahverdiyev — Azərbaycan baletinin divası Qəmər Almaszadə". 2022-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-03-28.
- "Qəmər Almaszadənin "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). e-qanun.az. 27 mart 1995. 2019-01-10 tarixində . İstifadə tarixi: 10 yanvar 2019.
- Parisdə Beynəlxalq rəqs festivalının ən çox fərqlənmiş iştirakçılarının Azərbaycan SSRİ Ali Sovetinin fəxri fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 21 may 1970-ci il tarixli Fərmanı 16 yanvar 2020 at the Wayback Machine — anl.az saytı
- . e-qanun.az (az.). e-qanun.gov.az. 11 iyun 2002. 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-04.
Xarici keçidlər
- Azərbaycan tarixində iz qoyan qadınlar — SİYAHI 2016-03-11 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu adli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Qemer Qemer Haciaga qizi Almaszade 10 mart 1915 Baki 7 aprel 2006 Baki Azerbaycanin ilk balerinasi baletmeyster pedaqoq SSRI xalq artisti 1959 O 1953 1972 ci illerde Azerbaycan Dovlet Opera ve Balet Teatrinda bas baletmeytser 1972 1988 ci illerde ise balet truppasinin bedii rehberi olmusdur Qemer AlmaszadeDogum tarixi 10 mart 1915Dogum yeri Baki Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 7 aprel 2006 91 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanDefn yeri Fexri XiyabanMilliyyeti AzerbaycanliVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRI AzerbaycanHeyat yoldasi Efrasiyab Bedelbeyli 1931 1940 Atasi Haciaga AlmaszadeFealiyyeti balerina baletmeyster xoreoqraf pedaqoqFealiyyet illeri 1931 ci ildenMukafatlari 1959 1943 1952 1995 1985 1971 1938 1976 1981 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiQemer Almaszade Tamara leqebi ile de taninan 10 mart 1915 ci ilde Baki seherinde cekmeci ailesinde anadan olub Usaqliqda baletle mesgul olan dostu onda bu senete maraq oyandirib Muhafizekar muselman atasindan gizli olaraq dostunun mesleheti ile ozel balet studiyasina yazilir daha sonra studiya Baki Xoreoqrafiya Mektebine cevrilir Atasini baletle yox idmanla mesgul oldugunu inandira bilir Lakin bir nece ilden sonra sirrin ustu acilir Atasi evveller qezeblense de sonralar teatra gizlice gelir ve qizinin cixislarinda tamasacilar arasinda tez tez gorunur Bestekar Efrasiyab Bedelbeyli ile 1931 ci ilde qurdugu evlilik ovladlari olmadigindan Qiz qalasi baletinden az sonra bosanma ile neticelenir Senet bagliliqlari ise illerle davam edir Seneti1930 cu ilde Qemer Almaszade xoreoqrafiya mektebini bitirib Azerbaycan Dovlet Opera ve Balet Teatrinda islemeye baslayir Bu arada hemcinin ali pedaqoji mektebine de daxil olur 1932 de Sahsenem operasinda ikinci dereceli rola secilir 1933 cu ilde indiki Sankt Peterburqda Leninqrad Xoreoqrafiya Mektebine daxil olur ve orada meshur balerina anasi Mariya Romanovanin sinfinde oxuyur 1936 ci ilde ali mektebi bitirib Bakiya qayidir 1937 ci ilde Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasinin nezdinde Azerbaycan Dovlet Mahni ve Reqs Ansamblinin esasini qoyur Uzeyir Hacibeyovun rehberliyi ile Azerbaycan eyaletlerine elmi seyahet teskil edib ilk menbeden xalq reqsleri haqqinda melumat toplayir 1939 cu ilde Baki Xoreoqrafiya Mektebinde ilk reqs dersini deyir Daha sonra hemin mektebin direktoru olur 1940 ci ilde Efrasiyab Bedelbeylinin Qiz Qalasi baletinde ilk pesekar cixisini edir Sonralar Fransada Hindistanda Nepalda da cixis etmisdir 1970 ci ilde Bagdada Iraq Xalq Reqsleri Ansamblini qurmaq ucun devet olunur 1950 ci illerde baleti terk etse de 1990 ci illerin sonuna qeder Baki Xoreoqrafiya Mektebinin direktoru kimi calisir Teatr ressami Enver Almaszadenin bacisidir Bestekar Cingiz Almaszadenin bibisidir Qurulus verdiyi eserlerQemer Almaszadenin 1937 2006 ci illerde yasadigi evin fasadina vurulmus xarite lovhesi Terlan baleti 1940 xoreoqrafiya mektebi Qiz qalasi baleti 1940 1958 1977 Gulsen baleti 1949 1951 1959 1949 1951 Yeddi gozel baleti 1952 1954 1955 1956 1957 1959 Qaraca qiz baleti 1965 1959 1961 Qu golu baleti 1963 Sur baleti 1968 1973 L Minkusun eseri 1973 Teltif ve mukafatlariSSRI Ali Soveti Reyaset Heyetinin sedri Mixail Kalinin terefinden Qemer Almaszadeye Qirmizi emek bayragi ordeninin teqdim olunmasi Moskva 1938 ci il SSRI xalq artisti fexri adi 9 iyun 1959 Azerbaycan SSR xalq artisti fexri adi 17 iyun 1943 Azerbaycan SSR emekdar artisti fexri adi 23 aprel 1940 Stalin mukafati 2 ci derece 1952 Lenin ordeni 7 mart 1985 Oktyabr inqilabi ordeni 2 iyul 1971 2 defe Qirmizi emek bayragi ordeni 17 aprel 1938 23 mart 1976 Xalqlar Dostlugu ordeni 7 avqust 1981 Uc Fil ordeni Laos Sohret ordeni 27 mart 1995 Azerbaycan SSR Ali Sovetinin fexri fermani 21 may 1970 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin ferdi teqaudu 11 iyun 2002 Teatr Xadimi qizil medali 2005Ifa etdiyi rollarTao Xoa R Qlierin 1931 Medora A Adanin 1936 Mariya B Asafyevin 1939 Gulyanaq E Bedelbeylinin Qiz qalasi baletinde 1940 Raymonda A Qlazuovun 1943 Odetta Odilliya R Caykovskinin Qu golu baletinde 1943 Kitri L Minkusun 1945 Masa R Caykovskinin Selkuncik baletinde 1949 Gulsen S Hacibeyovun Gulsen baletinde 1950 Ayse Q Qarayevin Yeddi gozel baletinde 1952 FilmoqrafiyaReqs eden bagalar film 1935 Axsam konserti film 1948 Dogma xalqima film 1954 Emek ve qizilgul film 1962 Efsaneler aleminde film 1975 Odla temasda film 1972 Respublikam haqqinda heqiqet film 1972 Dunya bir penceredir Qemer Almaszade GunAzTv de verilis 2008 KitablarQemer Almaszade Azerbaycan xalq reqsleri metodik vesait olu kecid Baki Birlesmis nesriyyat 1959 QalereyaQemer Almaszadenin Fexri Xiyabanda qebirustu abidesi 2013 cu ilIstinadlarVisuotine lietuviu enciklopedija lit Almaszade Gamer Gadzhi Aga kyzy Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Qoy tamasaci meni cavan xatirlasin 2022 03 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 04 21 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 22 Almaszade Gamar Gadzhi Aga kyzy pervaya balerina Azerbajdzhana 2022 01 09 tarixinde Istifade tarixi 2013 04 26 K Shahverdiyev Azerbaycan baletini yaradicisi sehnemizin sahzadesi Qemer xanim Almaszade 2019 02 18 tarixinde Istifade tarixi 2007 02 16 Galina Mikeladze Azerbajdzhanskij balet korni i istoricheskij put IRS jurnali 2010 4 46 PDF 2021 09 19 tarixinde PDF Istifade tarixi 2013 04 25 Azerbaycan balet tamasalari xronologiyasi 2021 05 09 tarixinde Istifade tarixi 2013 03 28 K Shahverdiyev Azerbaycan baletinin divasi Qemer Almaszade 2022 03 27 tarixinde Istifade tarixi 2013 03 28 Qemer Almaszadenin Sohret ordeni ile teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami az e qanun az 27 mart 1995 2019 01 10 tarixinde Istifade tarixi 10 yanvar 2019 Parisde Beynelxalq reqs festivalinin en cox ferqlenmis istirakcilarinin Azerbaycan SSRI Ali Sovetinin fexri fermani ile teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin 21 may 1970 ci il tarixli Fermani 16 yanvar 2020 at the Wayback Machine anl az sayti e qanun az az e qanun gov az 11 iyun 2002 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 04 Xarici kecidlerAzerbaycan tarixinde iz qoyan qadinlar SIYAHI 2016 03 11 at the Wayback Machine