Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qılman İlkin (doğum adı: Qılman İsabala oğlu Musayev; 28 aprel 1914, Mərdəkan, Bakı qəzası – 6 noyabr 2009, Bakı) — Azərbaycan yazıçısı, nasir, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Respublikasının xalq yazıçısı (2003), Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1989), M. F. Axundov adına Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1967).
| Qılman İlkin | |
|---|---|
 | |
| Doğum adı | Qılman İsabala oğlu Musayev |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Mərdəkan, Bakı qəzası, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (95 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
| Dəfn yeri | II Fəxri Xiyaban |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ→ Azərbaycan |
| Təhsili | Azərbaycan Pedaqoji İnstitutu (1936) |
| Fəaliyyəti | yazıçı, redaktor, pedaqoq |
| Fəaliyyət illəri | 1943–2009 |
| Əsərlərinin dili | azərbaycanca |
| Mükafatları |    |
 | |
Həyatı
Musayev Qılman İsabala oğlu (Qılman İlkin) 28 aprel 1914-cü ildə Bakı qəzasının Mərdəkan kəndində anadan olmuşdur. O, ilk təhsilini burada almış, 1926–1929-cu illərdə şəhər pedaqoji texnikumunda və 1932–1936-cı illərdə Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun dil-ədəbiyyat fakültəsində oxumuşdur.
Qılman İlkin əmək fəaliyyətinə Xaçmaz rayonunun Əhmədoba kəndində məktəb müəllimi olaraq başlamışdır. 1931–1932-ci illərdə "Gənc işçi" qəzeti redaksiyasında ədəbi işçi olmuş, burada əsərləri çap olunmuş, 1938-ci ildən "Uşaqgəncnəşr"də məsləhətçi, baş redaktor və direktor vəzifələrində çalışmışdır. Azərbaycan Dövlət Universitetində müəllim işləyən yazıçı Böyük Vətən müharibəsində iştirak etmiş və müharibə illərində Sovet Ordusu tərkibində Qafqaz cəbhəsində və İranda hərbi qəzetlərdə müxbir işləmiş, Təbrizdə nəşr olunan "Vətən yolunda" adlı əsgər qəzetinin redaksiyasında çalışmışdır.
Müharibədən qayıtdıqdan sonra Qılman İlkin Nizami Gəncəvi yubileyi komitəsində elmi katib və Azərbaycan Dövlət Universitetində baş müəllim vəzifələrini tutmuş, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə üzv qəbul olunmuşdur. Azərbaycanda ədəbi prosesin təşkilatçısı, jurnal redaktoru, nəşriyyat rəhbəri kimi çoxtərəfli fəaliyyət yazıçı 1960–1963-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatının baş redaktoru, 1963–1967-ci illərdə "Azərbaycan" jurnalının baş redaktoru, 1967–1971-ci illərdə isə yenidən Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında direktor vəzifələrində işləmişdir. 1974-cü ildən fərdi təqaüdə çıxmışdır.
Qılman İlkin 6 noyabr 2009-cu ildə Bakı şəhərində ürək çatışmazlığından vəfat etmiş və II Fəxri xiyabanda dəfn olunmuşdur.
Yaradıcılığı
Qılman İlkin ədəbi yaradıcılığa 1943-cü ildə "Yaralı şahin" adlı hekayəsi ilə başlamışdır. Onun Nəcəf bəy Vəzirovun uşaqlıq illərinə həsr etdiyi "Həyat yollarında" adlı povesti 1947-ci ildə çapdan çıxmışdır. Bundan əlavə, onun yaradıcılığında "Qalada üsyan" (1959), "Şimal küləyi" (1962), "Hədiyyə" (1969), "Dağlı məhəlləsi" (1978), "Dəniz qapısı" (1984), "Madam Qədri" (1988), "Bakı və bakılılar" (1998) əsərləri də yer alır. 1994–2000-ci illərdə "Sən Bakını tanıyırsanmı?", "Tovuz lələyi" kitabları kütləvi tirajla nəşr olunmuşdur. Onun "Qalada üsyan" romanı əsasında "Azərbaycanfilm"də "Yenilməz batalyon" filmi çəkilmişdir. O, eyni zamanda "Kölgələr sürünür" filminin ssenarisini də yazmışdır.
Yazıçı "Cərrahlar", "Tayqa nağılı", "Əsgər müharibədən qayıdırdı", "Geriyə yol yoxdur", "Çətin döngələr", "Baba və nəvə", "Həyat sınaqları", "Qarışqa şıllaq atdı" pyeslərinin, "Şimal küləyi" (1962) povestinin, silsilə hekayələrin müəllifidir. Bu əsərlərin əksəriyyəti uzun müddət televiziyada nümayiş olunmuş, "Təzə şagird" pyesi isə tamaşaya qoyulmuşdur.
Yaradıcılığı boyu 50-dən çox kitabı çap olunan müəllifin bu nəşrlərdə dörd romanı yer alır. Digər kitabları isə, əsasən, povest və hekayələrdən ibarətdir.
Təltif və mükafatları
- "Azərbaycan Respublikasının xalq yazıçısı" fəxri adı — 27 yanvar 2003
- "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 17 may 1989
- Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı — 28 aprel 1967 ("Şimal küləyi" əsərinə görə)
- — 28 oktyabr 1967
- — 6 aprel 1985
- — 9 iyun 1959
- — 9 may 1945
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 11 iyun 2002-ci ildən
- Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı — 2 aprel 1970, 18 may 1984
- ("Bakı və bakılılar" kitabına görə)
- Qafqaz Xalqları Ali Dini Şurasının "Paklıq" mükafatı
Xatirəsi
8 iyul 2014-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev xalq yazıçısı Qılman İlkinin 100 illik yubileyi haqqında sərəncam imzalamışdır. Onun adına Xəzər rayonu, Mərdəkan qəsəbəsində küçə var.
Filmoqrafiya
- Kölgələr sürünür (film, 1958) (bədii film) — ssenari müəllifi
- Yenilməz batalyon (film, 1965) (bədii film) — ssenari müəllifi
- General (film, 1970) (bədii televiziya filmi) — ssenari müəllifi
İstinadlar
- "Qılman İlkin". "Azərbaycan" qəzeti. 7 noyabr 2009. 1 noyabr 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 31 oktyabr 2019.
- Qəmbərova, Şəhla; Məcidova, Nərgiz. Həyat və yaradıcılığı // Qələmlə çarpışan mücahid ömrü. Bakı. 2014. səh. 5.
- Əhmədov, T. Qılman İlkin // Azərbaycan yazıçıları (XX–XXI yüzillikdə). Bakı: Nurlar. 2011. səh. 544.
- "Azərbaycanın xalq yazıçısı Qılman İlkinlə vida mərasimi keçirilib". apa.az. 7 noyabr 2009. 1 noyabr 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 31 oktyabr 2019.
- Aynurə Əliyeva. "Ədəbiyyatımızda öz naxışı olan yazıçı". Mədəniyyət qəzeti. 26 aprel 2019. 1 noyabr 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 31 oktyabr 2019.
- İlham Rəhimli. Azərbaycan Teatr Ensiklopediyası (3 cilddə). 2-ci cild. Bakı: Azərnəşr. 2017. səh. 204. ISBN .
- ""Azərbaycan" və "Literaturnıy Azerbaydjan" jurnallarının əməkdaşlarının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı". e-qanun.az. 27 yanvar 2003. 23 sentyabr 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 23 sentyabr 2019.
- "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". e-qanun.az. 11 iyun 2002. 1 noyabr 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 31 oktyabr 2019.
- "Qılman İlkinin 100 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". e-qanun.az. 8 iyul 2014. 31 oktyabr 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 31 oktyabr 2019.
- "Mənim küçəm — Mərdəkan qəsəbəsi". xazar-ih.gov.az. 12 avqust 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 1 noyabr 2019.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qilman Ilkin dogum adi Qilman Isabala oglu Musayev 28 aprel 1914 Merdekan Baki qezasi 6 noyabr 2009 Baki Azerbaycan yazicisi nasir Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu Azerbaycan Respublikasinin xalq yazicisi 2003 Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi 1989 M F Axundov adina Azerbaycan SSR Dovlet mukafati laureati 1967 Qilman IlkinDogum adi Qilman Isabala oglu MusayevDogum tarixi 28 aprel 1914Dogum yeri Merdekan Baki qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 6 noyabr 2009 95 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanDefn yeri II Fexri XiyabanVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRI AzerbaycanTehsili Azerbaycan Pedaqoji Institutu 1936 Fealiyyeti yazici redaktor pedaqoqFealiyyet illeri 1943 2009Eserlerinin dili azerbaycancaMukafatlari 1967 1985 1959 1945 2003 1967HeyatiMusayev Qilman Isabala oglu Qilman Ilkin 28 aprel 1914 cu ilde Baki qezasinin Merdekan kendinde anadan olmusdur O ilk tehsilini burada almis 1926 1929 cu illerde seher pedaqoji texnikumunda ve 1932 1936 ci illerde Azerbaycan Pedaqoji Institutunun dil edebiyyat fakultesinde oxumusdur Qilman Ilkin emek fealiyyetine Xacmaz rayonunun Ehmedoba kendinde mekteb muellimi olaraq baslamisdir 1931 1932 ci illerde Genc isci qezeti redaksiyasinda edebi isci olmus burada eserleri cap olunmus 1938 ci ilden Usaqgencnesr de meslehetci bas redaktor ve direktor vezifelerinde calismisdir Azerbaycan Dovlet Universitetinde muellim isleyen yazici Boyuk Veten muharibesinde istirak etmis ve muharibe illerinde Sovet Ordusu terkibinde Qafqaz cebhesinde ve Iranda herbi qezetlerde muxbir islemis Tebrizde nesr olunan Veten yolunda adli esger qezetinin redaksiyasinda calismisdir Muharibeden qayitdiqdan sonra Qilman Ilkin Nizami Gencevi yubileyi komitesinde elmi katib ve Azerbaycan Dovlet Universitetinde bas muellim vezifelerini tutmus Azerbaycan Yazicilar Birliyine uzv qebul olunmusdur Azerbaycanda edebi prosesin teskilatcisi jurnal redaktoru nesriyyat rehberi kimi coxterefli fealiyyet yazici 1960 1963 cu illerde Azerbaycan Dovlet Nesriyyatinin bas redaktoru 1963 1967 ci illerde Azerbaycan jurnalinin bas redaktoru 1967 1971 ci illerde ise yeniden Azerbaycan Dovlet Nesriyyatinda direktor vezifelerinde islemisdir 1974 cu ilden ferdi teqaude cixmisdir Qilman Ilkin 6 noyabr 2009 cu ilde Baki seherinde urek catismazligindan vefat etmis ve II Fexri xiyabanda defn olunmusdur YaradiciligiQilman Ilkin edebi yaradiciliga 1943 cu ilde Yarali sahin adli hekayesi ile baslamisdir Onun Necef bey Vezirovun usaqliq illerine hesr etdiyi Heyat yollarinda adli povesti 1947 ci ilde capdan cixmisdir Bundan elave onun yaradiciliginda Qalada usyan 1959 Simal kuleyi 1962 Hediyye 1969 Dagli mehellesi 1978 Deniz qapisi 1984 Madam Qedri 1988 Baki ve bakililar 1998 eserleri de yer alir 1994 2000 ci illerde Sen Bakini taniyirsanmi Tovuz leleyi kitablari kutlevi tirajla nesr olunmusdur Onun Qalada usyan romani esasinda Azerbaycanfilm de Yenilmez batalyon filmi cekilmisdir O eyni zamanda Kolgeler surunur filminin ssenarisini de yazmisdir Yazici Cerrahlar Tayqa nagili Esger muharibeden qayidirdi Geriye yol yoxdur Cetin dongeler Baba ve neve Heyat sinaqlari Qarisqa sillaq atdi pyeslerinin Simal kuleyi 1962 povestinin silsile hekayelerin muellifidir Bu eserlerin ekseriyyeti uzun muddet televiziyada numayis olunmus Teze sagird pyesi ise tamasaya qoyulmusdur Yaradiciligi boyu 50 den cox kitabi cap olunan muellifin bu nesrlerde dord romani yer alir Diger kitablari ise esasen povest ve hekayelerden ibaretdir Teltif ve mukafatlari Azerbaycan Respublikasinin xalq yazicisi fexri adi 27 yanvar 2003 Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi fexri adi 17 may 1989 Mirze Feteli Axundov adina Azerbaycan SSR Dovlet mukafati 28 aprel 1967 Simal kuleyi eserine gore Qirmizi emek bayragi ordeni 28 oktyabr 1967 2 ci dereceli Veten muharibesi ordeni 6 aprel 1985 Emekde ferqlenmeye gore medali 9 iyun 1959 1941 1945 ci iller Boyuk Veten muharibesinde Almaniya uzerinde qelebeye gore medali 9 may 1945 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin ferdi teqaudu 11 iyun 2002 ci ilden Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin fexri fermani 2 aprel 1970 18 may 1984 Humay milli mukafati Baki ve bakililar kitabina gore Qafqaz Xalqlari Ali Dini Surasinin Pakliq mukafatiXatiresi8 iyul 2014 cu ilde Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Ilham Eliyev xalq yazicisi Qilman Ilkinin 100 illik yubileyi haqqinda serencam imzalamisdir Onun adina Xezer rayonu Merdekan qesebesinde kuce var FilmoqrafiyaKolgeler surunur film 1958 bedii film ssenari muellifi Yenilmez batalyon film 1965 bedii film ssenari muellifi General film 1970 bedii televiziya filmi ssenari muellifiIstinadlar Qilman Ilkin Azerbaycan qezeti 7 noyabr 2009 1 noyabr 2019 tarixinde Istifade tarixi 31 oktyabr 2019 Qemberova Sehla Mecidova Nergiz Heyat ve yaradiciligi Qelemle carpisan mucahid omru Baki 2014 seh 5 Ehmedov T Qilman Ilkin Azerbaycan yazicilari XX XXI yuzillikde Baki Nurlar 2011 seh 544 Azerbaycanin xalq yazicisi Qilman Ilkinle vida merasimi kecirilib apa az 7 noyabr 2009 1 noyabr 2019 tarixinde Istifade tarixi 31 oktyabr 2019 Aynure Eliyeva Edebiyyatimizda oz naxisi olan yazici Medeniyyet qezeti 26 aprel 2019 1 noyabr 2019 tarixinde Istifade tarixi 31 oktyabr 2019 Ilham Rehimli Azerbaycan Teatr Ensiklopediyasi 3 cildde 2 ci cild Baki Azernesr 2017 seh 204 ISBN 978 9952 8021 9 1 Azerbaycan ve Literaturniy Azerbaydjan jurnallarinin emekdaslarinin teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Fermani e qanun az 27 yanvar 2003 23 sentyabr 2019 tarixinde Istifade tarixi 23 sentyabr 2019 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin ferdi teqaudlerinin verilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami e qanun az 11 iyun 2002 1 noyabr 2019 tarixinde Istifade tarixi 31 oktyabr 2019 Qilman Ilkinin 100 illik yubileyinin kecirilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami e qanun az 8 iyul 2014 31 oktyabr 2019 tarixinde Istifade tarixi 31 oktyabr 2019 Menim kucem Merdekan qesebesi xazar ih gov az 12 avqust 2019 tarixinde Istifade tarixi 1 noyabr 2019