Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Panavropa pikniki — Avstriya-Macarıstan sərhəddində Şopron şəhəri yaxınlığında 19 avqust 1989-cu il tarixində baş verən sülh nümayişi.
| Panavropa pikniki | |
|---|---|
 | |
| Tarix | 19 avqust 1989 |
| Yeri | Macarıstan, Şopron şəhəri, |
| Nəticəsi | 600 nəfər ADR vətəndaşı sərhəddi keçərək qərbə doğru qaçır. Bu hadisə Berlin divarının dağıdılmasında gedən prosesin başlanğıcı hesab olunur. |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Arxa plan
1989-cu ildə Mərkəzi Avropada vəziyyət "gərgin" qiymətləndirlirdi. Diktator hökumətlərinə baxmayaraq Şərq Bloku ölkələrinin vətəndaşları demoktratik seçkilər, söz azadlığı və sovet qoşunlarının ölkələrindən çıxarılmasını tələb edirdi. Qərbi Almaniya kimi bir sıra ölkələrdə sərt kommunizm qaydaları hökm sürsə də , Macarıstan kimi digər qrup ölkələrdə isə reformist bir yanaşma mövcud idi. Qorbaçovun yeni siyasəti ilə dəstəklənən reformist-kommunist ölkələrin liderləri dəyişikliyin zəruriliyini qəbul edirdi. Qeyri-hökumət təşkilatları və yeni siyasi partiyalar demokratik və çox partiyalı bir sistemə keçid mərhləsində mühüm rol oynadılar. Həmin il bir çox Mərkəzi Avropa ölkəsində siyasi sistemin dəyişdirilməsi ilə bağlı masa arxası müzakirələr aparıldı. Fevral ayında rəsmi müzakirələrə Varşavada start verildi və aprel ayının 4-ə "Polşa dəyirmi masa" sazişi imzalandı, bundan başqa 4 iyunda keçiriləcək seçkinin vaxtı da müəyyənləşdirildi.
Macarıstan hökuməti
1989-cu ilin əvvəllərində Rumınya əhalisi Debreçen yaxınlığındakı Macar-Rumın sərhəddində yerləşən qaçqın düşərgələrinə toplanılırdı. 1989-cu ilin yaz aylarında 30–40 nəfərə yaxın vətəndaş Macarıstan hökumətindən sığınacaq istədi. Macar hökuməti qaçqınların Rumınyaya qaytarılması ilə bağlı ikilizi saziş imzamasına baxmayaraq, 1989-cu ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının "Qaçqınların statusu" ilə əlaqədar konvensiyasını imzaladı. Macarıstan bu dövrdə iqtisadi çətinlik yaşayırdı. Baş nazir qərara gəldi ki, hökumət Avstriya sərhəddindəki "avtomatik" sərhəd nəzarətini qoruyub saxlaya bilməyəcək. Nemet inanırdı ki, uzun müddət sonra sərhədləri qorumağa ehtiyac qalmayacaq və macarlar digər ölkələrə rahat səyahət edəcək. Hökumət ölkənin qərb sərhədlərini gücləndirməyə davam etmək istəmirdi.
Şərq və Qərb arasındakı Berlin sərhəddində isə yüzlərcə insan həyatını itirmişdi. Bu haqda dəqiq məlumat olmasa da ,138 nəfərin öldürüldüyü təxmin edilirdi. Axrıncı dəfə 1989-cu ildə Kris Quefroy güllə ilə atəş açılaraq öldürülmüşdü. Şərqdə yaşayan almanlar istirahətlərini adətən Balaton gölündə (Macarıstanda yerləşir) edirdilər. Bu zaman onların əksəriyyəti Macarıstanda qaldılar. Habsburq sülaləsinin varisi və 1979–1999-cu illərdə Avropa Parlamentinin üzvü olan Otto fon Habsburq Debreçendə bir univeristetdə "sərhədsiz Avropa" və Avropada parlament seçkilərinin Mərkəzi Avropaya təsirindən danışdı. Nitqdən sonra Macarıstanın mühafizəkar partiyası (MDP) iki üzvü ilə birlikdə nahar etdi. Nahardan sonra aparılan müzakirələrdə avstriya və macar xalqı arasında əlaqələrin yenidən qurulması üçün Avstriya-Macarıstan səhəddində piknik ətşkil etmək fikri irəli sürüldü. Piknik üçün nəzərdə tutulan yer 1922-ci ildən bəri sərhəd qapısı sayılan Şopron şəhərindəki Bratislav Yolu idi. Macar hökuməti 2 may tarixindən başlayaraq pikniklə ilə bağlı məlumatları televizya və radyo kanalları ilə paylaşdı. Hər gün 600 metrə yaxın tikanlı məftil aradan götürülürdü. Macarıstandakı müxalif qruplaşmalar və "Panavropa birliyi" 19 avqust tarixində baş verən piknikə dəvət edilmişdi.
Panavropa piknikinin baş tutması
Nəhayət 19 avqust 1989-cu ildə Avstriya ilə Macarıstan sərhəddində yerləşən Şopron şəhərində piknik baş tutur. Dönəmin Avstriya xarici işlər naziri çıxış edir və bildirir "Macar həmkarım Dyula Horna bu təqdirəlayiq təşəbbüsünə görə təşəkkür etmək istəyirəm. Bu hadisə mənim diplomatik və siyasi həyatım müddətində yaşadığım ən gözəl andır". Daha sonra hər iki nazir təxminən 6 kilometr uzunluqda olan sərhəd telini kəsirlər. Bu zaman 600-dən çox ADR vətəndaşları qərbə doğru qaçmağa başlayır. Rəsmi olaraq "vur" əmri verilsə də Macar sərhəd xidməti işçiləri əmrə tabe olmadı və atəş açmadılar. Bu kütləvi qaçış hadisəsi ictimaiyyətdə böyük səs-küyə səbəb olur. Lakin qaçqın axını yenədə dayanmır. Minlərlə qaçqın Alman səfirliyinin həyətində, maşınların içində gecələyirlər. Və nəhayət Macar hökuməti 10 sentyabr 1989-cu ildə Avstriya ilə olan sərhəd qapılarını açdığını açıqladı. Bu hadisədən sonra 70 mindən çox ADR vətəndaşı Macarıstandan keçərək qərbə qaçdı. Baş nazir Nemet 1989-cu ildə bir çıxışında deyir:
 | “Mən bütün gün ofisdə idim. Gərgin idim, çox gərgin idim. Şanslıyıq ki, heç bir sovet nümayəndəsi bizim qapımızı döymədi, nə də Moskvadan heç kəs zəng etmədi |  |
Həmçinin bax
İstinadlar
- "The picnic that changed European history". 2022-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-15.
- "Bir anma, bir kutlama". 2019-10-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-15.
- "Sopron, Hungary: the picnic that changed the world". 2022-09-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-15.
- "Hungary's Peaceful Revolution Cutting the Fence and Changing History". 2022-09-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-15.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Panavropa pikniki Avstriya Macaristan serheddinde Sopron seheri yaxinliginda 19 avqust 1989 cu il tarixinde bas veren sulh numayisi Panavropa piknikiTarix 19 avqust 1989Yeri Macaristan Sopron seheri Neticesi 600 nefer ADR vetendasi serheddi kecerek qerbe dogru qacir Bu hadise Berlin divarinin dagidilmasinda geden prosesin baslangici hesab olunur Vikianbarda elaqeli mediafayllarArxa plan1989 cu ilde Merkezi Avropada veziyyet gergin qiymetlendirlirdi Diktator hokumetlerine baxmayaraq Serq Bloku olkelerinin vetendaslari demoktratik seckiler soz azadligi ve sovet qosunlarinin olkelerinden cixarilmasini teleb edirdi Qerbi Almaniya kimi bir sira olkelerde sert kommunizm qaydalari hokm surse de Macaristan kimi diger qrup olkelerde ise reformist bir yanasma movcud idi Qorbacovun yeni siyaseti ile desteklenen reformist kommunist olkelerin liderleri deyisikliyin zeruriliyini qebul edirdi Qeyri hokumet teskilatlari ve yeni siyasi partiyalar demokratik ve cox partiyali bir sisteme kecid merhlesinde muhum rol oynadilar Hemin il bir cox Merkezi Avropa olkesinde siyasi sistemin deyisdirilmesi ile bagli masa arxasi muzakireler aparildi Fevral ayinda resmi muzakirelere Varsavada start verildi ve aprel ayinin 4 e Polsa deyirmi masa sazisi imzalandi bundan basqa 4 iyunda kecirilecek seckinin vaxti da mueyyenlesdirildi Macaristan hokumeti 1989 cu ilin evvellerinde Ruminya ehalisi Debrecen yaxinligindaki Macar Rumin serheddinde yerlesen qacqin dusergelerine toplanilirdi 1989 cu ilin yaz aylarinda 30 40 nefere yaxin vetendas Macaristan hokumetinden siginacaq istedi Macar hokumeti qacqinlarin Ruminyaya qaytarilmasi ile bagli ikilizi sazis imzamasina baxmayaraq 1989 cu ilde Birlesmis Milletler Teskilatinin Qacqinlarin statusu ile elaqedar konvensiyasini imzaladi Macaristan bu dovrde iqtisadi cetinlik yasayirdi Bas nazir qerara geldi ki hokumet Avstriya serheddindeki avtomatik serhed nezaretini qoruyub saxlaya bilmeyecek Nemet inanirdi ki uzun muddet sonra serhedleri qorumaga ehtiyac qalmayacaq ve macarlar diger olkelere rahat seyahet edecek Hokumet olkenin qerb serhedlerini guclendirmeye davam etmek istemirdi Panavropa pikniki abidesi Serq ve Qerb arasindaki Berlin serheddinde ise yuzlerce insan heyatini itirmisdi Bu haqda deqiq melumat olmasa da 138 neferin oldurulduyu texmin edilirdi Axrinci defe 1989 cu ilde Kris Quefroy gulle ile ates acilaraq oldurulmusdu Serqde yasayan almanlar istirahetlerini adeten Balaton golunde Macaristanda yerlesir edirdiler Bu zaman onlarin ekseriyyeti Macaristanda qaldilar Habsburq sulalesinin varisi ve 1979 1999 cu illerde Avropa Parlamentinin uzvu olan Otto fon Habsburq Debrecende bir univeristetde serhedsiz Avropa ve Avropada parlament seckilerinin Merkezi Avropaya tesirinden danisdi Nitqden sonra Macaristanin muhafizekar partiyasi MDP iki uzvu ile birlikde nahar etdi Nahardan sonra aparilan muzakirelerde avstriya ve macar xalqi arasinda elaqelerin yeniden qurulmasi ucun Avstriya Macaristan seheddinde piknik etskil etmek fikri ireli suruldu Piknik ucun nezerde tutulan yer 1922 ci ilden beri serhed qapisi sayilan Sopron seherindeki Bratislav Yolu idi Macar hokumeti 2 may tarixinden baslayaraq piknikle ile bagli melumatlari televizya ve radyo kanallari ile paylasdi Her gun 600 metre yaxin tikanli meftil aradan goturulurdu Macaristandaki muxalif qruplasmalar ve Panavropa birliyi 19 avqust tarixinde bas veren piknike devet edilmisdi Panavropa piknikinin bas tutmasiNehayet 19 avqust 1989 cu ilde Avstriya ile Macaristan serheddinde yerlesen Sopron seherinde piknik bas tutur Donemin Avstriya xarici isler naziri cixis edir ve bildirir Macar hemkarim Dyula Horna bu teqdirelayiq tesebbusune gore tesekkur etmek isteyirem Bu hadise menim diplomatik ve siyasi heyatim muddetinde yasadigim en gozel andir Daha sonra her iki nazir texminen 6 kilometr uzunluqda olan serhed telini kesirler Bu zaman 600 den cox ADR vetendaslari qerbe dogru qacmaga baslayir Resmi olaraq vur emri verilse de Macar serhed xidmeti iscileri emre tabe olmadi ve ates acmadilar Bu kutlevi qacis hadisesi ictimaiyyetde boyuk ses kuye sebeb olur Lakin qacqin axini yenede dayanmir Minlerle qacqin Alman sefirliyinin heyetinde masinlarin icinde geceleyirler Ve nehayet Macar hokumeti 10 sentyabr 1989 cu ilde Avstriya ile olan serhed qapilarini acdigini aciqladi Bu hadiseden sonra 70 minden cox ADR vetendasi Macaristandan kecerek qerbe qacdi Bas nazir Nemet 1989 cu ilde bir cixisinda deyir Men butun gun ofisde idim Gergin idim cox gergin idim Sansliyiq ki hec bir sovet numayendesi bizim qapimizi doymedi ne de Moskvadan hec kes zeng etmediHemcinin baxBerlin divari Demir perdeIstinadlar The picnic that changed European history 2022 08 12 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 15 Bir anma bir kutlama 2019 10 08 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 15 Sopron Hungary the picnic that changed the world 2022 09 05 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 15 Hungary s Peaceful Revolution Cutting the Fence and Changing History 2022 09 05 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 15