Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nikolay-Nikolayeviç Mikluxo-Maklay (5 (17) iyul 1846, Yazıkovo[d], Novqorod quberniyası[d] – 2 (14) aprel 1888, Sankt-Peterburq[…]) — rus etnoqraf, səyyahı, tədqiqatçısı
| Nikolay Mikluxo-Maklay | |
|---|---|
 | |
| Doğum adı | Николай Николаевич Миклуха |
| Doğum tarixi | 5 (17) iyul 1846 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 2 (14) aprel 1888 (41 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | beyin xərçəngi[d] |
| Dəfn yeri |
|
| Elm sahəsi | botanika |
| İş yeri |
|
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Mikluxo-Maklay tropik ölkələrin "vəhşi" xalqlarının həyat tərzini həvəslə Sakit okean adalarında öyrənməyə ömrünü həsr etmiş səyyah olmuşdur. O, irqindən asılı olmayaraq bütün insanların əqli cəhətdən bərabər olması fikriniirəli sürən və bu ideya uğrunda mübarizə aparan rus səyyahı və . O, Beroviç şəhəri yaxınlığında Rojdestvo kəndində mühəndis ailəsində 1846-cı ildə anadan olmuşdur. Gimnaziyanı bitirdidən sonra Peterburq universitetinin fizika-riyaziyyat fakültəsinə daxil olmuşdur. Universitetdə baş vermiş iğtisarlarda iştirak etdiyinə görə Rusiyada hər-hansı bir təhsil müəssisəsində təhsil hüququ əlindən alındığına görə, əvvəlcə təhsilini Almaniyada Heydelberq Universiteti fəlsəfə fakültəsində, sonra isə Leypsiqdə tibb fakültəsində çox çətinliklə də olsa başa vurur. Darvin nəzəriyyəsilə yaxından tanış olan Mikluxo-Maklay Darvin ideyasının təbliğatçısı professor Hekkellə birlikdə Kanar adaları və Mərakeşə səyahətdə iştirak etmişdir. Bu ərazilərdə avropalıların yerli əhaliyə qarşı xoşagəlməz münasibəti, ona elmi fəaliyyətdə istiqamət götürməyə zəmin yaratdı. Əvvəlcə o, vəsaitlə Qırmızı dəniz ətrafına səyahətə çıxmaqla müsəlmanlara məxsus paltarlarda ərəb ölkələrini gəzir. Daha sonra ərəb dilini öyrənməklə, xalqların adət-ənənəsi, məşğuliyyəti ilə maraqlanır. Geri qayıtmaqla Coğrafiya cəmiyyətində çıxış edir. Çıxışda "monogenist"lərə məxsus irqindən asılı olmayaraq bütün insanların eyni mənşəyə malik olmaları haqqında fikirlər səslənir. "Poligenist"lər isə isbat etməyə çalışırdılar ki, ağ və qara irqlər müxtəlif mənşəyə malik olmaqla idarəetmə qabiliyyətləri olmadığından tabe olmaq üçün yaranmışlar. Mikluxo-Maklay "Poligenist" fikirlərin düzgün olduğunu isbat etmək məqsədilə tropik ölkələrin "ibtidai" insanlarını tədqiq etmək qərarına gəlir. Rus coğrafiya cəmiyyəti müəyyən miqdarda pulla təmin etməklə "Vityaz" hərbi gəmisində Yeni Qvineya adasına getməyə icazə alır.
1870-ci ilin payızında "Vityaz" gəmisi Kronştaddan yola düşür. Braziliya və Argentina sahillərində üzməklə Cənubi Amerikanın cənubundan Sakit okeana daxil olaraq Santyaqoda dayanır və Akankaqua dağında qısa müddətli tədqiqat işləri aparır. Səyahətini Samoa və Yeni Qvineya istiqamətində davam etdirməklə, əldə edilmiş nəticələr haqqında Coğrafiya cəmiyyətinə məktublarla yazılı surətdə məlumat verən Mikluxo-Maklay 316 sutka üzdükdən sonra tropik meşələrlə zəngin papuasların yaşadığı Yeni Qvineya adasına düşür. Papuaslar balıqçılıq və ovçuluqla məşğul olurdular. Inkişaf səviyyələrinə görə avropalılardan geri qalırdılar. Səyyah bir ildən artıq papuaslar arasında yaşamaqla onların etibarını qazanmaq və gözəl münasibətlər yaratmağa müvəffəq olur. Adanın yerli əhalisini yaxından öyrəndikcə onların əqli cəhətdən tam inkişaf etmə qabiliyyətinə malik olduqlarına əmin olur. Yava adasında Cakartada olarkən, avropalıların müstəmləkə siyasətinin yerli əhalinin məhv olma həddinə çatdırmasının şahidi olur. 1874–1875-ci illərdə iki dəfə olmaqla "meşə adamları"nı papuaslarla müqayisə edərək Mikluxo-Maklay Malakka yarımadasında yaşayan qəbilələr haqqında ilk elmi məqaləsini yazır.
Mikluxo-Maklay on iki illik səyahətindən sonra 1882-ci ildə vətəni Rusiyaya qayıdır və Rusiya coğrafiya cəmiyyəti qarşısında bütün irqlərin bərabərliyi haqqqında çıxış edir. 1882-ci ildə Mikluxo-Maklay yenidən Yeni Qvineyaya qayıdır. 1886-cı ilə qədər Avstraliyada yaşamaqla aborigenləri öyrənir. Elə həmin il Peterburqa qayıtmaqla ruslara Maklay sahillərində rus kaloniyasını yaratmaq təklifini verir, lakin külli miqdarda vəsait tələb olduğundan təklifə laqeyd yanaşırlar. İnsanları "aşağı" və "ali" irqə bölənlərin əksinə çıxmaqla şöhrət qazanan Mikluxo-Maklay 1888-ci ildə 42 yaşında vəfat edir. Elmi işləri çap olunmamış halda qalmasına baxmayaraq 1941–1945-ci il müharibəsindən sonra Mikluxo-Maklayın şəxsi tədqiqatlarına əsaslanan əsərləri tərəfindən işıq üzü görür.
Biblioqrafiya
- Миклухо-Маклай Н. Н. Собрание сочинений в 6 томах: Т. 1. Путешествия 1870–1874 гг. Дневники, путевые заметки, отчеты. — М.: Наука, 1990.
- Миклухо-Маклай Н. Н. Собрание сочинений в 6 томах: Т. 2. Путешествия 1874–1887 гг. Дневники, путевые заметки, отчеты. — М.: Наука, 1993.
- Миклухо-Маклай Н. Н. Собрание сочинений в 6 томах: Т. 3. Статьи и материалы по антропологии и этнографии народов Океании. — М.: Наука, 1993.
- Миклухо-Маклай Н. Н. Собрание сочинений в 6 томах: Т. 4. Статьи и материалы по антропологии и этнографии Юго-Восточной Азии и Австралии. Статьи по естественным наукам. — М.: Наука, 1994.
- Миклухо-Маклай Н. Н. Собрание сочинений в 6 томах: Т. 5. Письма. Документы и материалы. — М.: Наука, 1996.
- Миклухо-Маклай Н. Н. Собрание сочинений в 6 томах: Т. 6. Ч. 1 Этнографические коллекции. Рисунки. — М.: Наука, 1999.
- Миклухо-Маклай Н. Н. Собрание сочинений в 6 томах: Т. 6. Ч. 2 Указатели. — М.: Наука, 1999.
İstinadlar
- Миклухо-Маклай Николай Николаевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- http://russiapedia.rt.com/prominent-russians/exploring-russia/nikolay-miklukho-maklay/.
Mənbə
- Марков С. И. Николай Николаевич Миклухо-Маклай. — В сб.: Великие русские люди. М.: Молодая гвардия, 1984
- Путилов Б. Н. Николай Николаевич Миклухо-Маклай. Страницы биографии. М.: Наука, 1981
- Чуковская Л.К "Н. Н. Миклухо-Маклай"
- Человек из легенды. К 150-летию со дня рождения Н. Н. Миклухо-Маклая. Малайско-индонезийские исследования VIII.Редактор-составитель . М., 1997, 68 с.
- Иванченко А.С. "Путями великого россиянина"; Санкт-Петербург: Белые Альвы, 2006, 338с., .
Xarici keçidlər
- О Миклухо-Маклае на сайте Второй Санкт-Петербургской гимназии 2014-09-10 at the Wayback Machine
- Бутинов Н. А., Бутинова М. С. Образ Н. Н. Миклухо-Маклая в мифологии папуасов Новой Гвинеи // Смыслы мифа: мифология в истории и культуре. Сборник в честь 90-летия профессора М. И. Шахновича. Серия "Мыслители". Выпуск № 8. — СПб.: Издательство Санкт-Петербургское философское общество, 2001. — C. 300.
- [1]
- Маклаевские чтения 2010-04-08 at the Wayback Machine
- Федор Погодин. Житие Маклая
- Памятник Миклухо-Маклаю в Океании (в Республике Папуа Новая Гвинея)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nikolay Nikolayevic Mikluxo Maklay 5 17 iyul 1846 Yazikovo d Novqorod quberniyasi d 2 14 aprel 1888 Sankt Peterburq rus etnoqraf seyyahi tedqiqatcisiNikolay Mikluxo MaklayDogum adi Nikolaj Nikolaevich MikluhaDogum tarixi 5 17 iyul 1846Dogum yeri Yazikovo d Borovici qezasi d Novqorod quberniyasi d Rusiya imperiyasiVefat tarixi 2 14 aprel 1888 41 yasinda Vefat yeri Sankt Peterburq Rusiya imperiyasi Vefat sebebi beyin xercengi d Defn yeri Literatorski mostki d Elm sahesi botanikaIs yeri Yena Universiteti 1868 Tehsili Leypsiq Universiteti Yena Universiteti 1865 1868 Heydelberq Universiteti 1864 Sankt Peterburq Imperator Universiteti 1863 1864 Uzvluyu Rusiya Cografiya Cemiyyeti 1869 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMikluxo Maklay tropik olkelerin vehsi xalqlarinin heyat terzini hevesle Sakit okean adalarinda oyrenmeye omrunu hesr etmis seyyah olmusdur O irqinden asili olmayaraq butun insanlarin eqli cehetden beraber olmasi fikriniireli suren ve bu ideya ugrunda mubarize aparan rus seyyahi ve O Berovic seheri yaxinliginda Rojdestvo kendinde muhendis ailesinde 1846 ci ilde anadan olmusdur Gimnaziyani bitirdiden sonra Peterburq universitetinin fizika riyaziyyat fakultesine daxil olmusdur Universitetde bas vermis igtisarlarda istirak etdiyine gore Rusiyada her hansi bir tehsil muessisesinde tehsil huququ elinden alindigina gore evvelce tehsilini Almaniyada Heydelberq Universiteti felsefe fakultesinde sonra ise Leypsiqde tibb fakultesinde cox cetinlikle de olsa basa vurur Darvin nezeriyyesile yaxindan tanis olan Mikluxo Maklay Darvin ideyasinin tebligatcisi professor Hekkelle birlikde Kanar adalari ve Merakese seyahetde istirak etmisdir Bu erazilerde avropalilarin yerli ehaliye qarsi xosagelmez munasibeti ona elmi fealiyyetde istiqamet goturmeye zemin yaratdi Evvelce o vesaitle Qirmizi deniz etrafina seyahete cixmaqla muselmanlara mexsus paltarlarda ereb olkelerini gezir Daha sonra ereb dilini oyrenmekle xalqlarin adet enenesi mesguliyyeti ile maraqlanir Geri qayitmaqla Cografiya cemiyyetinde cixis edir Cixisda monogenist lere mexsus irqinden asili olmayaraq butun insanlarin eyni menseye malik olmalari haqqinda fikirler seslenir Poligenist ler ise isbat etmeye calisirdilar ki ag ve qara irqler muxtelif menseye malik olmaqla idareetme qabiliyyetleri olmadigindan tabe olmaq ucun yaranmislar Mikluxo Maklay Poligenist fikirlerin duzgun oldugunu isbat etmek meqsedile tropik olkelerin ibtidai insanlarini tedqiq etmek qerarina gelir Rus cografiya cemiyyeti mueyyen miqdarda pulla temin etmekle Vityaz herbi gemisinde Yeni Qvineya adasina getmeye icaze alir 1870 ci ilin payizinda Vityaz gemisi Kronstaddan yola dusur Braziliya ve Argentina sahillerinde uzmekle Cenubi Amerikanin cenubundan Sakit okeana daxil olaraq Santyaqoda dayanir ve Akankaqua daginda qisa muddetli tedqiqat isleri aparir Seyahetini Samoa ve Yeni Qvineya istiqametinde davam etdirmekle elde edilmis neticeler haqqinda Cografiya cemiyyetine mektublarla yazili suretde melumat veren Mikluxo Maklay 316 sutka uzdukden sonra tropik meselerle zengin papuaslarin yasadigi Yeni Qvineya adasina dusur Papuaslar baliqciliq ve ovculuqla mesgul olurdular Inkisaf seviyyelerine gore avropalilardan geri qalirdilar Seyyah bir ilden artiq papuaslar arasinda yasamaqla onlarin etibarini qazanmaq ve gozel munasibetler yaratmaga muveffeq olur Adanin yerli ehalisini yaxindan oyrendikce onlarin eqli cehetden tam inkisaf etme qabiliyyetine malik olduqlarina emin olur Yava adasinda Cakartada olarken avropalilarin mustemleke siyasetinin yerli ehalinin mehv olma heddine catdirmasinin sahidi olur 1874 1875 ci illerde iki defe olmaqla mese adamlari ni papuaslarla muqayise ederek Mikluxo Maklay Malakka yarimadasinda yasayan qebileler haqqinda ilk elmi meqalesini yazir Mikluxo Maklay on iki illik seyahetinden sonra 1882 ci ilde veteni Rusiyaya qayidir ve Rusiya cografiya cemiyyeti qarsisinda butun irqlerin beraberliyi haqqqinda cixis edir 1882 ci ilde Mikluxo Maklay yeniden Yeni Qvineyaya qayidir 1886 ci ile qeder Avstraliyada yasamaqla aborigenleri oyrenir Ele hemin il Peterburqa qayitmaqla ruslara Maklay sahillerinde rus kaloniyasini yaratmaq teklifini verir lakin kulli miqdarda vesait teleb oldugundan teklife laqeyd yanasirlar Insanlari asagi ve ali irqe bolenlerin eksine cixmaqla sohret qazanan Mikluxo Maklay 1888 ci ilde 42 yasinda vefat edir Elmi isleri cap olunmamis halda qalmasina baxmayaraq 1941 1945 ci il muharibesinden sonra Mikluxo Maklayin sexsi tedqiqatlarina esaslanan eserleri terefinden isiq uzu gorur BiblioqrafiyaMikluho Maklaj N N Sobranie sochinenij v 6 tomah T 1 Puteshestviya 1870 1874 gg Dnevniki putevye zametki otchety M Nauka 1990 Mikluho Maklaj N N Sobranie sochinenij v 6 tomah T 2 Puteshestviya 1874 1887 gg Dnevniki putevye zametki otchety M Nauka 1993 Mikluho Maklaj N N Sobranie sochinenij v 6 tomah T 3 Stati i materialy po antropologii i etnografii narodov Okeanii M Nauka 1993 Mikluho Maklaj N N Sobranie sochinenij v 6 tomah T 4 Stati i materialy po antropologii i etnografii Yugo Vostochnoj Azii i Avstralii Stati po estestvennym naukam M Nauka 1994 Mikluho Maklaj N N Sobranie sochinenij v 6 tomah T 5 Pisma Dokumenty i materialy M Nauka 1996 Mikluho Maklaj N N Sobranie sochinenij v 6 tomah T 6 Ch 1 Etnograficheskie kollekcii Risunki M Nauka 1999 Mikluho Maklaj N N Sobranie sochinenij v 6 tomah T 6 Ch 2 Ukazateli M Nauka 1999 IstinadlarMikluho Maklaj Nikolaj Nikolaevich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 http russiapedia rt com prominent russians exploring russia nikolay miklukho maklay MenbeMarkov S I Nikolaj Nikolaevich Mikluho Maklaj V sb Velikie russkie lyudi M Molodaya gvardiya 1984 Putilov B N Nikolaj Nikolaevich Mikluho Maklaj Stranicy biografii M Nauka 1981 Chukovskaya L K N N Mikluho Maklaj Chelovek iz legendy K 150 letiyu so dnya rozhdeniya N N Mikluho Maklaya Malajsko indonezijskie issledovaniya VIII Redaktor sostavitel M 1997 68 s Ivanchenko A S Putyami velikogo rossiyanina Sankt Peterburg Belye Alvy 2006 338s ISBN 5 7058 0418 0 Xarici kecidlerO Mikluho Maklae na sajte Vtoroj Sankt Peterburgskoj gimnazii 2014 09 10 at the Wayback Machine Butinov N A Butinova M S Obraz N N Mikluho Maklaya v mifologii papuasov Novoj Gvinei Smysly mifa mifologiya v istorii i kulture Sbornik v chest 90 letiya professora M I Shahnovicha Seriya Mysliteli Vypusk 8 SPb Izdatelstvo Sankt Peterburgskoe filosofskoe obshestvo 2001 C 300 1 Maklaevskie chteniya 2010 04 08 at the Wayback Machine Fedor Pogodin Zhitie Maklaya Pamyatnik Mikluho Maklayu v Okeanii v Respublike Papua Novaya Gvineya