Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalə . |
Moshe Dayan (ivr. משה דיין; 20 may 1915 – 16 oktyabr 1981) — İsrail hərb və dövlət xadimi.
| Moşe Dayan | |
|---|---|
| ivr. משה דיין | |
 | |
İsrail Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi[d] | |
| 6 dekabr 1953 – 29 yanvar 1958 | |
İsrailin kənd təsərrüfatı və kənd inkişafı naziri[d] | |
| 17 dekabr 1959 – 4 noyabr 1964 | |
İsrailin müdafiə naziri[d] | |
| 5 iyun 1967 – 3 iyun 1974 | |
| Sonrakı | Şimon Peres |
Knesset üzvü[d] | |
| 30 noyabr 1959 – 16 oktyabr 1981 | |
İsrailin xarici işlər naziri[d] | |
| 20 iyun 1977 – 23 oktyabr 1979 | |
| Sonrakı | Yitzhak Şamir |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | İsrail |
| Vəfat tarixi | (66 yaşında) |
| Vəfat yeri | Təl-Əviv . İsrail |
| Vəfat səbəbi | xərçəng xəstəliyi, kolorektal xərçəng, ürək tutması |
| Partiya |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi, zabit, arxeoloq |
| Dini | ateizm |
| Hərbi xidmət | |
| Mənsubiyyəti | İsrail, Birləşmiş Krallıq |
| Qoşun növü | Haqana, İsrail Silahlı Qüvvələri |
| Rəhbərlik edib |
|
| Döyüşlər | |
| Rütbəsi | Rav Aluf[d] |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Moşe Dayan Fələstində yəhudi kəndində doğulmuş və bütün gəncliyini öz kəndlərini ərəblərdən qorumaqda, sonra isə partizan müharibəsində keçirmişdi. Moşe Dayan XX əsrin 30-cu illərin ortalarında ingilis batalyonlarında sərt təcrübə məktəbi keçmişdir. İkinci dünya müharibəsində ingilis ordusunda iştirak edərkən binokluna dəyən güllə nəticəsində bir gözünü itirmişdi.
Moşe Dayan 1945-ci ildə zabit rütbəsində tərxis olunub Fələstinə gəlir. O zaman Fələstin ərazisində 1 milyon 200 min ərəb, 650 min yəhudi yaşayırdı. Bura ingilislərin əlində idi. Lakin onlar BMT-nin qərarı ilə ölkədən çıxıb getdikdən sonra ərəblərlə yəhudilər arasında ölkəyə sahib olmaq, daha doğrusu, burada mövcud olmaq uğrunda gərgin mübarizə başlandı.
Moşe Dayan 1948-ci il yanvarın 10-da ərəb azadlıq ordusu yarandı. Lakin yəhudilər o zaman David Ben Qurionun başçılığı ilə daha sıx birləşmiş qüvvə idilər. Bu qüvvələr arasında gərginlik son həddə çatdı. Yəhudi hərbi dəstələrinin məqsədi terror yoluyla özlərinə həyat sahəsi əldə etmək idi. Bunu görüb qonşu ərəb dövlətləri Fələstindəki yəhudi icmalarını ləğv etmək üçün kralı Abdulla ibn Hüseynin başçılığı ilə hərəkətə gəldilər. Yəhudilərin 10 təyyarəsi, 109 tankı, 1 tank batalyonu və minomyotçuları, ərəblərin isə 50 təyyarəsi, 50 tankı, 147 topu vardı.
Beləliklə, yəhudilər 1948-ci ilin mayın 10-dan 1949-cu ilin iyununa kimi ərəblərlə ölüm-dirim mübarizəsində öz varlıqlarını qorudular. On minlərlə qurban verib beş qonşu ərəb dövləti ilə beş cəbhədə vuruşdular və qalib gəldilər. Onlara , , , Moşe Dayan və başqa zabitlər komandanlıq edirdilər. Belə zabitlərdən biri də idi. Ərəblərə isə ingilis general-leytenantı başçılığı ilə təcrübəli ərəb generalları başçılıq edirdilər.
1956-cı ildə 1948-ci ilin sülh sazişi pozuldu. Əslində toqquşmalar heç vaxt ara vermirdi. Bu dəfə gərginlik Misir tərəfindən başlandı. Asuan bəndinin tikintisindən ABŞ və İngiltərənin imtina etməsi Camal Əbdül Nasirin Süveyş kanalını milliləşdirməyə sövq etdi. Bunu görən İsrail dövləti hadisələri qabaqlamağı qərara aldı. Yəhudilər bir neçə Misir şəhərini və Sinay yarımadasını ələ keçirdilər. Sonra tərəflər BMT-nin qərarı ilə sülh sazişi imzaladılar. Bu səkkiz günlük müharibə nəticəsində Moşe Dayan artıq general rütbəsində qərargah rəisi idi.
Nəhayət, 1967-ci il gəlib çatdı. Fələstin ərəbləri ilə yəhudilər heç cür Fələstin ərazilərini bölə bilmirdilər. Yəhudilər işğal etdikləri yerlərdə hər gün yeni-yeni yaşayış məskənləri salırdılar. Çünki vaxtilə 650 min nəfərlik İsrail dövlətinin əhalisi artıq gəlmələr nəticəsində üç milyonu keçmişdi.
General Dayanın hərbi istedadı nəhayət, üçüncü ərəb-israil müharibəsində özünü parlaq şəkildə göstərdi. Bu zaman hərbi nazir işləyən Moşe Dayan İsrail hərbi əməliyyatlarının taktiki və strateji planlarının yaradıcısı idi. 5-10 iyun 1967-ci ildə baş verən altı günlük müharibədə yəhudilər həm Suriya, həm Misir, həm də İordaniya ərəblərini məğlub etdilər. Nəhayət, 1973-cü ilin 6-24 oktyabr müharibəsində Moşe Dayanın başçılıq etdiyi diviziyalar dördüncü dəfə qonşu ərəb dövlətlərini diz çökdürdü və Sinay yarımadası ilə Holan təpələrini ələ keçirdi. İsrail ərazisi indiki şəklini aldı və təkgöz Moşe Dayan yəhudi peşəkar hərbçiliyinin rəmzi və yəhudilərin milli qəhrəmanı oldu.
İstinadlar
- https://books.google.co.il/books?id=C8h_VjG4ucsC&pg=PA10&lpg=PA10&dq=%E2%80%9CBen-Gurion+and+Moshe+Dayan+were+self-proclaimed+atheists.%E2%80%9D&source=bl&ots=eLOe9QNFFp&sig=ACfU3U2gp0R2y2bQuDrE6cO9Ap6YCSwrSw&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj5g8rLyszhAhUO16QKHWK4D9IQ6AEwB3oECAgQAQ#v=onepage&q=%E2%80%9CBen-Gurion%20and%20Moshe%20Dayan%20were%20self-proclaimed%20atheists.%E2%80%9D&f=false.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Moshe Dayan ivr משה דיין 20 may 1915 16 oktyabr 1981 Israil herb ve dovlet xadimi Mose Dayanivr משה דיין Israil Silahli Quvvelerinin Bas Qerargah reisi d 6 dekabr 1953 29 yanvar 1958Israilin kend teserrufati ve kend inkisafi naziri d 17 dekabr 1959 4 noyabr 1964Israilin mudafie naziri d 5 iyun 1967 3 iyun 1974SonrakiSimon PeresKnesset uzvu d 30 noyabr 1959 16 oktyabr 1981Israilin xarici isler naziri d 20 iyun 1977 23 oktyabr 1979SonrakiYitzhak SamirSexsi melumatlarDogum tarixi 20 may 1915Dogum yeri IsrailVefat tarixi 16 oktyabr 1981 66 yasinda Vefat yeri Tel Eviv IsrailVefat sebebi xerceng xesteliyi kolorektal xerceng urek tutmasiPartiya Israil Emek Partiyasi 1968 1969 1981 Mapay 1959 1965 Fealiyyeti siyasetci zabit arxeoloqDini ateizmHerbi xidmetMensubiyyeti Israil Birlesmis KralliqQosun novu Haqana Israil Silahli QuvveleriRehberlik edib Simal herbi dairesi d Cenub Komandanligi d Israil Silahli QuvveleriDoyusler Ikinci Dunya muharibesi Suveys bohraniRutbesi Rav Aluf d Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMose Dayan Felestinde yehudi kendinde dogulmus ve butun gencliyini oz kendlerini ereblerden qorumaqda sonra ise partizan muharibesinde kecirmisdi Mose Dayan XX esrin 30 cu illerin ortalarinda ingilis batalyonlarinda sert tecrube mektebi kecmisdir Ikinci dunya muharibesinde ingilis ordusunda istirak ederken binokluna deyen gulle neticesinde bir gozunu itirmisdi Mose Dayan 1945 ci ilde zabit rutbesinde terxis olunub Felestine gelir O zaman Felestin erazisinde 1 milyon 200 min ereb 650 min yehudi yasayirdi Bura ingilislerin elinde idi Lakin onlar BMT nin qerari ile olkeden cixib getdikden sonra ereblerle yehudiler arasinda olkeye sahib olmaq daha dogrusu burada movcud olmaq ugrunda gergin mubarize baslandi Mose Dayan 1948 ci il yanvarin 10 da ereb azadliq ordusu yarandi Lakin yehudiler o zaman David Ben Qurionun basciligi ile daha six birlesmis quvve idiler Bu quvveler arasinda gerginlik son hedde catdi Yehudi herbi destelerinin meqsedi terror yoluyla ozlerine heyat sahesi elde etmek idi Bunu gorub qonsu ereb dovletleri Felestindeki yehudi icmalarini legv etmek ucun krali Abdulla ibn Huseynin basciligi ile herekete geldiler Yehudilerin 10 teyyaresi 109 tanki 1 tank batalyonu ve minomyotculari ereblerin ise 50 teyyaresi 50 tanki 147 topu vardi Belelikle yehudiler 1948 ci ilin mayin 10 dan 1949 cu ilin iyununa kimi ereblerle olum dirim mubarizesinde oz varliqlarini qorudular On minlerle qurban verib bes qonsu ereb dovleti ile bes cebhede vurusdular ve qalib geldiler Onlara Mose Dayan ve basqa zabitler komandanliq edirdiler Bele zabitlerden biri de idi Ereblere ise ingilis general leytenanti basciligi ile tecrubeli ereb generallari basciliq edirdiler 1956 ci ilde 1948 ci ilin sulh sazisi pozuldu Eslinde toqqusmalar hec vaxt ara vermirdi Bu defe gerginlik Misir terefinden baslandi Asuan bendinin tikintisinden ABS ve Ingilterenin imtina etmesi Camal Ebdul Nasirin Suveys kanalini millilesdirmeye sovq etdi Bunu goren Israil dovleti hadiseleri qabaqlamagi qerara aldi Yehudiler bir nece Misir seherini ve Sinay yarimadasini ele kecirdiler Sonra terefler BMT nin qerari ile sulh sazisi imzaladilar Bu sekkiz gunluk muharibe neticesinde Mose Dayan artiq general rutbesinde qerargah reisi idi Nehayet 1967 ci il gelib catdi Felestin erebleri ile yehudiler hec cur Felestin erazilerini bole bilmirdiler Yehudiler isgal etdikleri yerlerde her gun yeni yeni yasayis meskenleri salirdilar Cunki vaxtile 650 min neferlik Israil dovletinin ehalisi artiq gelmeler neticesinde uc milyonu kecmisdi General Dayanin herbi istedadi nehayet ucuncu ereb israil muharibesinde ozunu parlaq sekilde gosterdi Bu zaman herbi nazir isleyen Mose Dayan Israil herbi emeliyyatlarinin taktiki ve strateji planlarinin yaradicisi idi 5 10 iyun 1967 ci ilde bas veren alti gunluk muharibede yehudiler hem Suriya hem Misir hem de Iordaniya ereblerini meglub etdiler Nehayet 1973 cu ilin 6 24 oktyabr muharibesinde Mose Dayanin basciliq etdiyi diviziyalar dorduncu defe qonsu ereb dovletlerini diz cokdurdu ve Sinay yarimadasi ile Holan tepelerini ele kecirdi Israil erazisi indiki seklini aldi ve tekgoz Mose Dayan yehudi pesekar herbciliyinin remzi ve yehudilerin milli qehremani oldu Istinadlarhttps books google co il books id C8h VjG4ucsC amp pg PA10 amp lpg PA10 amp dq E2 80 9CBen Gurion and Moshe Dayan were self proclaimed atheists E2 80 9D amp source bl amp ots eLOe9QNFFp amp sig ACfU3U2gp0R2y2bQuDrE6cO9Ap6YCSwrSw amp hl en amp sa X amp ved 2ahUKEwj5g8rLyszhAhUO16QKHWK4D9IQ6AEwB3oECAgQAQ v onepage amp q E2 80 9CBen Gurion 20and 20Moshe 20Dayan 20were 20self proclaimed 20atheists E2 80 9D amp f false