Mavretaniya — Qədim Məğribdə yerləşən bir bölgənin latınca adıdır. Bölgə, müasir mərkəzi Əlcəzairdən başlayaraq qərbə, Atlantik okeana qədər uzanır, şimali Mərakeşi əhatə edir və cənuba, Atlas dağlarına qədər irəliləyirdi. Ərazinin yerli sakinləri, Bərbər əcdadlarından olan yarımköçəri maldarlar, Romalılar tərəfindən Maurilər (Mavrlar) və Masaesililər kimi tanınırdılar.
Mavretaniya | |
---|---|
Paytaxt | Volyubilis |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Eramızdan əvvəl 27-ci ildən 44-cü ilə qədər Mavretaniya kralları Roma vassalı oldu. E.ə. 44-cü ildə isə ərazi Romaya ilhaq edildi və iki əyalətə bölündü: Tinqitana Mavretaniyası və Çezerey Mavretaniyası. Bölgədə xristianlıq III əsrdən sonra yayılmışdır. Mülahizələrdən birinə görə, bölgədə xristianlıq, 7-ci əsrdə müsəlman ərəblər bölgəni ələ keçirdikdə zəifləmişdir. Başqa birinə görə isə, xristianlıq bundan sonra da mövcud olmağa davam etmişdir.
Mauri (Mavr) krallığı
Mavretaniya əvvəllər Bərbər Mauri xalqının qəbilə krallığı şəklində mövcud idi. Yevgeni Pospelovun qeydlərinə görə, Şimali Afrika sahillərini eramızdan əvvəl 900-cü illərdən bəri araşdırmış Finikiyalılar, özlərinə məlum olan dünyadan həddən artıq qərbdə yerləşən bu dövləti "Qərb ölkəsi " mənasını verən Mauharim kimi adlandırırdılar. I əsrin əvvəllərində Strabon, Pireney yarımadasının qarşısındakı bir xalqın doğma adını Maurousii (Μαυρούσιοι) olaraq qeyd etmişdir. Mauri, daha sonra eramızdan əvvəl 3-cü əsrdən etibarən, Şimali Afrikanın Aralıq dənizi sahillərində yaşayan Mavrlara öz adını vəsiyyət edəcəkdir. Mavretaniyanın Aralıq dənizi sahillərində eramızdan əvvəl 4-cü əsrdən əvvəl Karfagen ilə ticarət üçün ticarət limanları mövcud olsa da, ölkənin daxili, bölgədə dəmir dövrünndə məskunlaşmış Bərbər qəbilələri tərəfindən idarə edilirdi.
Kral Atlant, Mavretaniyanın əfsanəvi kralı idi və göy qübbəsini icad etdiyi düşünülürdü. Maurilərin ilk məlum tarixi kralı olan Baqa, ölkəni İkinci Pun müharibəsinə (e.ə. 218-201) qədər idarə etdi. Mavretaniya Numidiya ilə sıx əlaqədə idi. I Bokx yenidən qurulmuş Numidiya kralı Yuqurtanın qayınatası idi.
Mavretaniya eramızdan əvvəl 33-cü ildə Roma İmperiyasının vassalına çevrildi. Romalılar Numifiyalı II Yubanı öz vassal hökmdarları olaraq təyin etdilər. Yuba eramızın 23-cü ilində vəfat etdi və hakimiyyətdə onun Roma təhsilli oğlu Ptolemey gəldi. İmperator Kaliqula 40-cı ildə Ptolemeyi edam etdirdi. Roma İmperatoru Klavdi 44-cü ildə Mavretaniyanı Romanın əyaləti olaraq birbaşa ilhaq etdi və onun idarə edilməsi üçün imperator qubernatoru təyin etdi.
Krallar
Adı | Hakimiyət dövrü | Qeydlər | Şəkil |
---|---|---|---|
Atlant | e.ə. VI əsr | Mavretaniyanın mifik kralı | |
Baqas | e.ə.225 | ||
I Bokx | təxm. e.ə. 110 – təxm. 80-ci illər | ||
Mastanesos | təxm. e.ə. 80-ci illər – 49 | ||
II Bokx | e.ə. 49 – təxm. 33 | Boqudla birlikdə idarə etmişdir | |
Boqud | e.ə. 49 – təxm. 38 | II Bokxla birlikdə idarə etmişdir | |
II Yuba | e.ə. 25 – b.e. 23 | Romanın vassal hökmdarı | |
Ptolemey | 20 – 40 | Mavretaniyanın son kralı II Yuba ilə birlikdə hökmranlıq etməyə başlayıb Kaliqula tərəfindən öldürülüb |
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2019-08-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-10.
- "Iol - ancient city, Algeria". Encyclopedia Britannica. 28 avqust 2008. 2017-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 25 mart 2017.
- Phillip C. Naylor. Historical Dictionary of Algeria. Rowman & Littlefield Publishers. 7 may 2015. səh. 376. ISBN . 21 September 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 10 August 2020.
- "region, North Africa". Encyclopedia Britannica. 9 avqust, 2007. 2017-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 25 mart 2017.
- "Early Christianity in Contexts: An Exploration across Cultures and Continents". 2020-05-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-10.
- Ancient African Christianity: An Introduction to a Unique Context and Tradition 2020-05-30 at the Wayback Machine. David E. Wilhite, səh. 332-334
- Pospelov, Yevqeniy Mixailoviç. Mavritania // Geoqrafiçeskiye nazvaniya mira: toponimiçeskii slovar' [Dünyanın coğrafi adları: Toponimik lüğət] (rus) (2). Moscow: Russkie slovari (2002 tarixində nəşr olunub). 1998. səh. 251. ISBN .
- , 17.3.2 2022-07-09 at the Wayback Machine (English translation 2021-10-23 at the Wayback Machine): "Here dwell a people called by the Greeks Maurusii, and by the Romans and the natives Mauri, a populous and flourishing African nation, situated opposite to Spain" (οἰκοῦσι δ᾽ ἐνταῦθα Μαυρούσιοι μὲν ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων λεγόμενοι, Μαῦροι δ᾽ ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων καὶ τῶν ἐπιχωρίων, Λιβυκὸν ἔθνος μέγα καὶ εὔδαιμον, ἀντίπορθμον τῇ Ἰβηρίᾳ.).
- Lewis and Short, Latin Dictionary, 1879, s.v. "Mauri" 2017-02-02 at the Wayback Machine.
- Diodorus Siculus; Bib. IV, 27 ; Alexander Polyhistor, fr. 3, F.G.H. III, p. 212; John of Antioch, fr. 13, F.H.G. IV, p. 547.
- Anthony A. Barrett, Caligula: The Corruption of Power (Routledge, 1989), pp. 116–117.
- Rabasa, José. Inventing America: Spanish Historiography and the Formation of Eurocentrism (ingilis). . 1993. səh. 180. ISBN . 28 July 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 6 October 2019.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mavretaniya Qedim Megribde yerlesen bir bolgenin latinca adidir Bolge muasir merkezi Elcezairden baslayaraq qerbe Atlantik okeana qeder uzanir simali Merakesi ehate edir ve cenuba Atlas daglarina qeder irelileyirdi Erazinin yerli sakinleri Berber ecdadlarindan olan yarimkoceri maldarlar Romalilar terefinden Mauriler Mavrlar ve Masaesililer kimi taninirdilar MavretaniyaPaytaxt Volyubilis Vikianbarda elaqeli mediafayllar Eramizdan evvel 27 ci ilden 44 cu ile qeder Mavretaniya krallari Roma vassali oldu E e 44 cu ilde ise erazi Romaya ilhaq edildi ve iki eyalete bolundu Tinqitana Mavretaniyasi ve Cezerey Mavretaniyasi Bolgede xristianliq III esrden sonra yayilmisdir Mulahizelerden birine gore bolgede xristianliq 7 ci esrde muselman erebler bolgeni ele kecirdikde zeiflemisdir Basqa birine gore ise xristianliq bundan sonra da movcud olmaga davam etmisdir Mauri Mavr kralligiMavretaniya evveller Berber Mauri xalqinin qebile kralligi seklinde movcud idi Yevgeni Pospelovun qeydlerine gore Simali Afrika sahillerini eramizdan evvel 900 cu illerden beri arasdirmis Finikiyalilar ozlerine melum olan dunyadan hedden artiq qerbde yerlesen bu dovleti Qerb olkesi menasini veren Mauharim kimi adlandirirdilar I esrin evvellerinde Strabon Pireney yarimadasinin qarsisindaki bir xalqin dogma adini Maurousii Mayroysioi olaraq qeyd etmisdir Mauri daha sonra eramizdan evvel 3 cu esrden etibaren Simali Afrikanin Araliq denizi sahillerinde yasayan Mavrlara oz adini vesiyyet edecekdir Mavretaniyanin Araliq denizi sahillerinde eramizdan evvel 4 cu esrden evvel Karfagen ile ticaret ucun ticaret limanlari movcud olsa da olkenin daxili bolgede demir dovrunnde meskunlasmis Berber qebileleri terefinden idare edilirdi Kral Atlant Mavretaniyanin efsanevi krali idi ve goy qubbesini icad etdiyi dusunulurdu Maurilerin ilk melum tarixi krali olan Baqa olkeni Ikinci Pun muharibesine e e 218 201 qeder idare etdi Mavretaniya Numidiya ile six elaqede idi I Bokx yeniden qurulmus Numidiya krali Yuqurtanin qayinatasi idi Mavretaniya eramizdan evvel 33 cu ilde Roma Imperiyasinin vassalina cevrildi Romalilar Numifiyali II Yubani oz vassal hokmdarlari olaraq teyin etdiler Yuba eramizin 23 cu ilinde vefat etdi ve hakimiyyetde onun Roma tehsilli oglu Ptolemey geldi Imperator Kaliqula 40 ci ilde Ptolemeyi edam etdirdi Roma Imperatoru Klavdi 44 cu ilde Mavretaniyani Romanin eyaleti olaraq birbasa ilhaq etdi ve onun idare edilmesi ucun imperator qubernatoru teyin etdi KrallarAdi Hakimiyet dovru Qeydler SekilAtlant e e VI esr Mavretaniyanin mifik kraliBaqas e e 225I Bokx texm e e 110 texm 80 ci illerMastanesos texm e e 80 ci iller 49II Bokx e e 49 texm 33 Boqudla birlikde idare etmisdirBoqud e e 49 texm 38 II Bokxla birlikde idare etmisdirII Yuba e e 25 b e 23 Romanin vassal hokmdariPtolemey 20 40 Mavretaniyanin son krali II Yuba ile birlikde hokmranliq etmeye baslayib Kaliqula terefinden oldurulubIstinadlar Arxivlenmis suret 2019 08 20 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 10 Iol ancient city Algeria Encyclopedia Britannica 28 avqust 2008 2017 03 26 tarixinde Istifade tarixi 25 mart 2017 Phillip C Naylor Historical Dictionary of Algeria Rowman amp Littlefield Publishers 7 may 2015 seh 376 ISBN 978 0 8108 7919 5 21 September 2022 tarixinde Istifade tarixi 10 August 2020 region North Africa Encyclopedia Britannica 9 avqust 2007 2017 03 26 tarixinde Istifade tarixi 25 mart 2017 Early Christianity in Contexts An Exploration across Cultures and Continents 2020 05 30 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 10 Ancient African Christianity An Introduction to a Unique Context and Tradition 2020 05 30 at the Wayback Machine David E Wilhite seh 332 334 Pospelov Yevqeniy Mixailovic Mavritania Geoqraficeskiye nazvaniya mira toponimiceskii slovar Dunyanin cografi adlari Toponimik luget rus 2 Moscow Russkie slovari 2002 tarixinde nesr olunub 1998 seh 251 ISBN 5170013892 17 3 2 2022 07 09 at the Wayback Machine English translation 2021 10 23 at the Wayback Machine Here dwell a people called by the Greeks Maurusii and by the Romans and the natives Mauri a populous and flourishing African nation situated opposite to Spain oἰkoῦsi d ἐntaῦ8a Mayroysioi mὲn ὑpὸ tῶn Ἑllhnwn legomenoi Maῦroi d ὑpὸ tῶn Ῥwmaiwn kaὶ tῶn ἐpixwriwn Libykὸn ἔ8nos mega kaὶ eὔdaimon ἀntipor8mon tῇ Ἰbhriᾳ Lewis and Short Latin Dictionary 1879 s v Mauri 2017 02 02 at the Wayback Machine Diodorus Siculus Bib IV 27 Alexander Polyhistor fr 3 F G H III p 212 John of Antioch fr 13 F H G IV p 547 Anthony A Barrett Caligula The Corruption of Power Routledge 1989 pp 116 117 Rabasa Jose Inventing America Spanish Historiography and the Formation of Eurocentrism ingilis 1993 seh 180 ISBN 9780806125398 28 July 2020 tarixinde Istifade tarixi 6 October 2019