Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karl Teodor (alm. Karl Theodor; 11 dekabr 1724 – 16 fevral 1799[…]) — 1742-ci ildən IV Karl adı ilə Pfals kürfürstü, 1742-ci ildən və Berq hersoqu, həmçinin 1777-ci ildən ölümünə qədər Bavariya kürfürstü kimi hökm sürmüş alman zadəgan.
| Karl Teodor | |
|---|---|
 | |
| 1733 – 1799 | |
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | I Maksimilian |
| Əvvəlki | III Karl Filipp |
| Sonrakı | I Maksimilian |
| Əvvəlki | III Maksimilian |
| Sonrakı | IV Maksimilian |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 11 dekabr 1724 |
| Doğum yeri | Droqenbos, Brüssel, |
| Vəfat tarixi | 16 fevral 1799[…](74 yaşında) |
| Vəfat yeri | Münhen, Bavariya kürfürstlüyü, Müqəddəs Roma İmperiyası |
| Dəfn yeri | Teatin kilsəsi, Münhen |
| Fəaliyyəti | rəsm kolleksioneri[d] |
| Ailəsi | Vittelsbax sülaləsi |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İlk illəri
Karl Teodor 11 dekabr 1724-cü ildə, Brüsselin Droqenbos qəsəbəsində doğulmuşdu. Onun atası Vittelsbax sülaləsinin bir qolu olan Pfalz-Sulzbax nəslinin üzvü idi. Anası Mariya Henrietta de La Tur d'Overn, 'un markqrafı, Türen vikontu Anri de La Tur d'Overnin qardaşı nəticəsi idi. Karl Teodor daha sonra Manhaymda təhsil alıb.
Karl Teodor 1728-ci ildə titulunu aldı. Daha sonra o, 1733-cü ildə Sulzbax hersoqu postunda atasını əvəz etdi və 1742-ci ildə III Karl Filippin oğul övladı olmadığı üçün ölümündən sonra Pfalz Elektoratını, Yuliç və Berq hersoqluqlarını miras aldı. Vittelsbax sülaləsinin bütün nəsillərinin ittifaqını gücləndirmək üçün çalışan Karl Filipp hələ 1742-ci il yanvarın 17-də nəvəsi Elizabeta Avqusta Karl Teodorla və onun bacısı Mariya Annanı isə Bavariya şahzadəsi Klemens Franz de Paula ilə evləndirmişdi.
Pfals kürfürstü kimi Karl Teodor elmlər akademiyası yaradaraq, muzeylərin kolleksiyalarını artıraraq və incəsənətə dəstək verərək yadda qalmışdı.
Bavariya kürfürstlüyü
1777-ci ildə Bavariya kürfürstü olan III Maksimilyan Jozef övladsız vəfat etdikdə, Karl Teodor həm də Bavariya kürfürstü oldu və Münhenə köçdü, lakin yeni titulunu dərhal rəsmiləşdirmədi. Onun bir neçə məşuqəsi və çoxlu qeyri-qanuni uşaqları var idi, lakin bu uşaqlar nə Bavariyanı, nə də Pfalsı miras ala bilərdilər; Karl Teodorun qeyri-qanuni uşaqlarına vəsiyyət edə biləcəyi yeni ərazi lazım idi. Buna görə də 3 yanvar 1778-ci ildə, Karl Teodor İmperator II İosif ilə Bavariyanın cənubunu Avstriya Niderlandının bir hissəsi ilə mübadilə etmək haqqında müqavilə imzalamışdı, lakin bu qərara Maksimilianın dul arvadı Saksoniyadan olan və Karl Teodorun qohumu qolunun başçısı və Çvaybrükgen hersoqu kəskin etiraz edirdi. Onları Prussiya hökmdarı II Fridrix və alman kiçik dövlətlərinin əksəriyyəti də dəstəkləyirdi. Bu diplomatik böhran Bavariya varisliyi müharibəsi ilə nəticələndi. Müharibə sonunda (1779) imzalandı və Karl Teodor rəsmən Bavariya varisliyini qəbul etdi, lakin onun qeyri-qanuni övladlarının Bavariyaya varis ola bilməyəcəyi ilə razılaşdı. Avstriya İnn çayının hövzəsində Bavariyanın bir hissəsi olan İnnfirteli aldı.
1784-cü ildə Bavariyanı Avstriya Hollandiyasına dəyişdirmək üçün ikinci dəfə cəhd etdi. Bunda hər iki tərəf maraqlı idi. 1780-ci ildə anası Mariya Terezanın ölümü ilə Habsburq torpaqlarının yeganə hökmdarı olduqdan sonra II İosif köhnə ambisiyasını canlandırdı. Bu cəhd reallaşdırılsaydı, Habsburqlar öz əsas ərazilərini böyük bir bitişik almandilli ərazi ilə genişləndirər, eyni zamanda Fransa ilə müharibədə Avstriyanın müdafiəsi çətin və baha başa gəldiyi sübut olunan uzaq Niderland əyalətindən xilas olardılar. Karl Teodorun sövdələşməyə olan marağı əsasən prestij məsələsi idi, çünki o, özünü Cənubi Niderland torpaqlarından ibarət yenidən qurulmuş Burqundiya hersoqluğunun, Yuxarı və Aşağı Reyn ərazilərindəki torpaqları olan Pfals kürfürstlüyü, Berq hersoqluğu və birləşdirəcək kimi təsəvvür edirdi. Bu isə ilk öncə Purissiya kralı II Fridrixə sərf etmirdi. Bundan əlavə həm də proqnozlaşdırılan ərazi mübadiləsinin geniş siyasi və strateji nəticələrindən narahat olan protestant və Saksoniya seçiciləri üçün xoşagəlməz idi. Tezliklə II Fridrix 1785-ci ildə bu plana qarşı yeni bir protestant ittifaqı yaratdı. Brunsvik-Volfenbüttel, Saks-Qota, Saks-Veymar, Meklenburq, Baden və Brandenburq-Ansbax da daxil olmaqla kiçik protestant dövlətlərinin hökmdarları tezliklə onlara qoşuldular. Mayns kürfürstü də tezliklə onlara qoşuldu, çünki tərəflərin dünyəviləşdirilməsi üzərində düşündüyü məlum idi. II İosif plana bu qədər güclü və çoxlu dövlətin qarşı çıxmağına görə heyrətləndi və layihəsini dayandırdı.
Karl Teodor tənqidçisi Lorens fon Vestenriderin dediklərinə görə heç vaxt Bavariyada bir hökmdar kimi məşhur olmadı. Onun xüsusilə Bavariyanı Avstriyaya vermək istəməsi və Bavariyada artan sosial gərginliyi idarə edə bilməməsi bu narazılığı artıran səbəblərdən idi. Münhen şəhər şurası ilə mübahisədən sonra o, hətta 1788-ci ildə kürfürst iqamətgahını Manhayma köçürmüşdü.
1785-ci ildə o, amerikalı Bencamin Tompsonu özünün köməkçisi və kamerlini təyin etdi. Sonrakı 11 il ərzində Tompson orduda və dövlətin bir çox sahələrində islahatlar apardı, Karl Teodorun dəstəyi ilə nazir rütbəsinə yüksəldi və qraf titulu aldı. Karl Teodor 1785-ci ildə Adam Veishauptun İlluminati ordenini ləğv etməsi ilə də tanınır.
1794-cü ildə inqilabçı Fransa orduları Yülix hersoqluğunu, 1795-ci ildə Pfalsı işğal etdilər və 1796-cı ildə Bavariyaya doğru yürüş edəndə Karl Teodor yenə II Fransa Bavariyanı Avstriyanın bir vilayətinə çevirməsi üçün müraciət etmişdi.
Ailəsi
Karl Teodorun 17 yanvar 1742-ci ildə Manhaymda evləndiyi həyat yoldaşı, təkcə bir oğlu var idi və o da, doğuşdan bir gün sonra ölmüşdü. Həyat yoldaşı da 1794-cü ildə vəfat etmişdi. 15 fevrall 1795-ci ildə İnsbrukda II İosifin qardaşı qızı ilə evlənmişdisə də ondan uşaqları olmamışdı.
Qeyri qanuni övladları
Aktrisa Fransuaza Depre-Verney ilə münasibətindən (sonra Parkştayn qrafinyası, ö. 1765):
- Karolina Françeska Dorotea, Parkştayn qrafinyası (1762 – 7 sentyabr 1816, İkelhaym); İzenburq-Büdingen-Birştayn knyazı Fridrix Vilhelm (13 dekabr 1730, Birştayn- 12 oktyabr 1804, Manhaym) ilə evləndi
- Bir oğul (1764–1765)
Haydek qrafinyası Mariya Jozefa Seyfert (1748 −1771) ilə əlaqəsindən:
- Karolina Jozefa von Bretsenhaym (27 yanvar 1768 – 27 aprel 1786); 1784-cü ildə qraf Maksimilian Josef fon Holnştayn (20 may 1760–1838) ilə evləndi.
- Karl Avqust, Haydek və Bretsenhaym qrafı, (24 dekabr 1769 – 27 fevral 1823) — 27 aprel 1788-ci ildə Ettinqendə Maria Walburga fon Ettinqen-Şpilberqlə (29 avqust 1766 – 8 may 1833) ilə evləndi.
- Eleonora Karolina von Bretsenhaym (9 dekabr 1771 – 23 dekabr 1832) — 21 noyabr 1787-ci ildə hersoq Vilhelm Karl fon Leyninqenlə (5 iyul 1737 – 26 yanvar 1809) evləndi (1801-ci ildə boşandı)
- Frederike Karolina von Bretsenhaym (9 dekabr 1771 – 2 mart 1816) — Eleonoranın əkizi; 1796-cı ildə qraf Maksimilian fon Vesterholt-Qizenberq (1772 – 19 aprel 1854) ilə evləndi.
Qraf Frans Fridrix fon Sayn-Vitqenşteyn-Vallendarın (1702–1769) dul arvadı qrafinya Maria Anna zu Leyninqen-Vesterburq-Noyleyninqen (1741–1835) ilə münasibətindən:
- Karolin fon Ezenrid (31 avqust 1771 – 24 sentyabr 1828)
Ölümü
1799-cu ildə Münhendə insultdan vəfat etdi və elə Münhendəki Teatin kilsəsində dəfn edildi. Karl Teodorun rəsmi varisi olmadığı üçün bütün titulları IV Maksimilian İosifə keçdi. Karl Teodorla həm də Pfals-Sulzbax qolunun nəsli kəsildi.
İrsi
Hersoq və onun Bavariya təbəələri arasında qarşılıqlı nifrət və inamsızlığa baxmayaraq, Karl Teodor Münhen şəhərində fərqli iz buraxdı: məhz onun hakimiyyəti dövründə Münhenin ən böyük parkı olan yaradıldı və müasir, genişlənən şəhər üçün yer yaratmaqdan ötrü şəhərin köhnə divarları söküldü. Münhenin əsas meydanlarından biri olan Karlsplatz Karl Teodorun adını daşıyır. Karl Teodor incəsənətin, o cümlədən dramın və xüsusilə musiqinin hamisi idi. Onun Manhaym saray orkestri öz dövrünün ən yaxşılarından biri hesab olunurdu. Motsart 1777-ci ildə Manhaym orkestrində işə düzəltmək üçün müraciət etmişdi, lakin saray yenidən Münhenə köçmək üzrə olduğu üçün imtina edilmişdi. 1780-ci ildə Motsart İdomeney operasını məhz Karl Teodorun sifarişi əsasında yazmışdı.
Dövrün adət-ənənələrinə uyğun olaraq, Manhaymda bir İtalyan opera truppası, eləcə də fransız aktyorlar truppası işləyirdi, hər biri öz dillərində çıxış edirdi. Daha sonra Almaniyada sırf doğma dildə tamaşaları nümayiş etdirən ilk teatrlardan biri olan Milli Teatr (alm. Nationaltheater) yaradıldı və Fridrix Şillerin "Oğrular" tamaşası ilə ilk debütünü etdi.
Karl Teodorun dövründə Rubensin bir çox əsərləri də daxil olmaqla, əvvəllər mövcud olan Düsseldorf qalereyası əvvəlcə Mannhayma, sonra Münhenə köçürüldü, daha sonra Köhnə Pinakotekdə sərgilənməyə başlandı. Karl Teodorun baş memarı Nikolas de Piqaja bitirmək, Şvetsinqen teatrını və Şvetzinqen sarayındakı bağları (çoxlu pavilyonlar, o cümlədən bir neçə süni "Roma" xarabalıqları və "məscid" də daxil olmaqla) və həmçinin Benrat sarayını dizayn etmək tapşırıldı. Bu əsərlər sırf müasir fransız üslubunda olsa da (gec Barokkodan erkən klassikaya keçidlə səciyyələnir), Karl Teodorun sifariş verdiyi digər memarların bəziləri daha çox italyan üslubunun tərəfdarları idi. Təsirlərin bu qarışığı, əslində, dövrün bir çox alman sarayları üçün xarakterikdir. Karl Teodor, həmçinin Karl Teodor Körpüsü (alm. Karl-Teodor-Brücke) kimi adını daşıyan Heydelberqdəki Köhnə Körpünün tikintisini də sifariş etmişdi.
İstinadlar
- Carl Theodor // RKDartists (nid.).
- Lundy D. R. Karl Theodore Kurfürst von der Pfalz Herzog von Jülich-Berg, Kurfürt von Bayern // The Peerage (ing.).
- Charles Theodore // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Thomas, Marvin E., Karl Theodor and the Bavarian Succession, 1777–1778. The Edwin Mellen Press: Lewiston/Lampeter/Queenston: 1989.
- John G. Gagliardo, Reich and Nation, The Holy Roman Empire as Idea and Reality, 1763–1806, Indiana University Press, 1980, pp. 74–75.
- , Mozart and his operas, 2006, səh. 48.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Karl Teodor alm Karl Theodor 11 dekabr 1724 16 fevral 1799 1742 ci ilden IV Karl adi ile Pfals kurfurstu 1742 ci ilden ve Berq hersoqu hemcinin 1777 ci ilden olumune qeder Bavariya kurfurstu kimi hokm surmus alman zadegan Karl TeodorPfals Sulzbax hersoqu1733 1799EvvelkiSonrakiI MaksimilianPfals kurfurstu Berq hersoqu Pfals Noyburq hersoquEvvelkiIII Karl FilippSonrakiI MaksimilianBavariya kurfurstuEvvelkiIII MaksimilianSonrakiIV MaksimilianSexsi melumatlarDogum tarixi 11 dekabr 1724 1724 12 11 Dogum yeri Droqenbos Brussel Vefat tarixi 16 fevral 1799 1799 02 16 74 yasinda Vefat yeri Munhen Bavariya kurfurstluyu Muqeddes Roma ImperiyasiDefn yeri Teatin kilsesi MunhenFealiyyeti resm kolleksioneri d Ailesi Vittelsbax sulalesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarIlk illeriKarl Teodor 11 dekabr 1724 cu ilde Brusselin Droqenbos qesebesinde dogulmusdu Onun atasi Vittelsbax sulalesinin bir qolu olan Pfalz Sulzbax neslinin uzvu idi Anasi Mariya Henrietta de La Tur d Overn un markqrafi Turen vikontu Anri de La Tur d Overnin qardasi neticesi idi Karl Teodor daha sonra Manhaymda tehsil alib Karl Teodor 1728 ci ilde titulunu aldi Daha sonra o 1733 cu ilde Sulzbax hersoqu postunda atasini evez etdi ve 1742 ci ilde III Karl Filippin ogul ovladi olmadigi ucun olumunden sonra Pfalz Elektoratini Yulic ve Berq hersoqluqlarini miras aldi Vittelsbax sulalesinin butun nesillerinin ittifaqini guclendirmek ucun calisan Karl Filipp hele 1742 ci il yanvarin 17 de nevesi Elizabeta Avqusta Karl Teodorla ve onun bacisi Mariya Annani ise Bavariya sahzadesi Klemens Franz de Paula ile evlendirmisdi Pfals kurfurstu kimi Karl Teodor elmler akademiyasi yaradaraq muzeylerin kolleksiyalarini artiraraq ve incesenete destek vererek yadda qalmisdi Bavariya kurfurstluyu1777 ci ilde Bavariya kurfurstu olan III Maksimilyan Jozef ovladsiz vefat etdikde Karl Teodor hem de Bavariya kurfurstu oldu ve Munhene kocdu lakin yeni titulunu derhal resmilesdirmedi Onun bir nece mesuqesi ve coxlu qeyri qanuni usaqlari var idi lakin bu usaqlar ne Bavariyani ne de Pfalsi miras ala bilerdiler Karl Teodorun qeyri qanuni usaqlarina vesiyyet ede bileceyi yeni erazi lazim idi Buna gore de 3 yanvar 1778 ci ilde Karl Teodor Imperator II Iosif ile Bavariyanin cenubunu Avstriya Niderlandinin bir hissesi ile mubadile etmek haqqinda muqavile imzalamisdi lakin bu qerara Maksimilianin dul arvadi Saksoniyadan olan ve Karl Teodorun qohumu qolunun bascisi ve Cvaybrukgen hersoqu keskin etiraz edirdi Onlari Prussiya hokmdari II Fridrix ve alman kicik dovletlerinin ekseriyyeti de destekleyirdi Bu diplomatik bohran Bavariya varisliyi muharibesi ile neticelendi Muharibe sonunda 1779 imzalandi ve Karl Teodor resmen Bavariya varisliyini qebul etdi lakin onun qeyri qanuni ovladlarinin Bavariyaya varis ola bilmeyeceyi ile razilasdi Avstriya Inn cayinin hovzesinde Bavariyanin bir hissesi olan Innfirteli aldi 1784 cu ilde Bavariyani Avstriya Hollandiyasina deyisdirmek ucun ikinci defe cehd etdi Bunda her iki teref maraqli idi 1780 ci ilde anasi Mariya Terezanin olumu ile Habsburq torpaqlarinin yegane hokmdari olduqdan sonra II Iosif kohne ambisiyasini canlandirdi Bu cehd reallasdirilsaydi Habsburqlar oz esas erazilerini boyuk bir bitisik almandilli erazi ile genislendirer eyni zamanda Fransa ile muharibede Avstriyanin mudafiesi cetin ve baha basa geldiyi subut olunan uzaq Niderland eyaletinden xilas olardilar Karl Teodorun sovdelesmeye olan maragi esasen prestij meselesi idi cunki o ozunu Cenubi Niderland torpaqlarindan ibaret yeniden qurulmus Burqundiya hersoqlugunun Yuxari ve Asagi Reyn erazilerindeki torpaqlari olan Pfals kurfurstluyu Berq hersoqlugu ve birlesdirecek kimi tesevvur edirdi Bu ise ilk once Purissiya krali II Fridrixe serf etmirdi Bundan elave hem de proqnozlasdirilan erazi mubadilesinin genis siyasi ve strateji neticelerinden narahat olan protestant ve Saksoniya secicileri ucun xosagelmez idi Tezlikle II Fridrix 1785 ci ilde bu plana qarsi yeni bir protestant ittifaqi yaratdi Brunsvik Volfenbuttel Saks Qota Saks Veymar Meklenburq Baden ve Brandenburq Ansbax da daxil olmaqla kicik protestant dovletlerinin hokmdarlari tezlikle onlara qosuldular Mayns kurfurstu de tezlikle onlara qosuldu cunki tereflerin dunyevilesdirilmesi uzerinde dusunduyu melum idi II Iosif plana bu qeder guclu ve coxlu dovletin qarsi cixmagina gore heyretlendi ve layihesini dayandirdi Karl Teodor tenqidcisi Lorens fon Vestenriderin dediklerine gore hec vaxt Bavariyada bir hokmdar kimi meshur olmadi Onun xususile Bavariyani Avstriyaya vermek istemesi ve Bavariyada artan sosial gerginliyi idare ede bilmemesi bu naraziligi artiran sebeblerden idi Munhen seher surasi ile mubahiseden sonra o hetta 1788 ci ilde kurfurst iqametgahini Manhayma kocurmusdu 1785 ci ilde o amerikali Bencamin Tompsonu ozunun komekcisi ve kamerlini teyin etdi Sonraki 11 il erzinde Tompson orduda ve dovletin bir cox sahelerinde islahatlar apardi Karl Teodorun desteyi ile nazir rutbesine yukseldi ve qraf titulu aldi Karl Teodor 1785 ci ilde Adam Veishauptun Illuminati ordenini legv etmesi ile de taninir 1794 cu ilde inqilabci Fransa ordulari Yulix hersoqlugunu 1795 ci ilde Pfalsi isgal etdiler ve 1796 ci ilde Bavariyaya dogru yurus edende Karl Teodor yene II Fransa Bavariyani Avstriyanin bir vilayetine cevirmesi ucun muraciet etmisdi AilesiKarl Teodorun 17 yanvar 1742 ci ilde Manhaymda evlendiyi heyat yoldasi tekce bir oglu var idi ve o da dogusdan bir gun sonra olmusdu Heyat yoldasi da 1794 cu ilde vefat etmisdi 15 fevrall 1795 ci ilde Insbrukda II Iosifin qardasi qizi ile evlenmisdise de ondan usaqlari olmamisdi Karl Teodorun qeyri qanuni ovladlari ve mesuqesi Mariya Henrix Karl Brandt teq 1785Qeyri qanuni ovladlari Aktrisa Fransuaza Depre Verney ile munasibetinden sonra Parkstayn qrafinyasi o 1765 Karolina Franceska Dorotea Parkstayn qrafinyasi 1762 7 sentyabr 1816 Ikelhaym Izenburq Budingen Birstayn knyazi Fridrix Vilhelm 13 dekabr 1730 Birstayn 12 oktyabr 1804 Manhaym ile evlendi Bir ogul 1764 1765 Haydek qrafinyasi Mariya Jozefa Seyfert 1748 1771 ile elaqesinden Karolina Jozefa von Bretsenhaym 27 yanvar 1768 27 aprel 1786 1784 cu ilde qraf Maksimilian Josef fon Holnstayn 20 may 1760 1838 ile evlendi Karl Avqust Haydek ve Bretsenhaym qrafi 24 dekabr 1769 27 fevral 1823 27 aprel 1788 ci ilde Ettinqende Maria Walburga fon Ettinqen Spilberqle 29 avqust 1766 8 may 1833 ile evlendi Eleonora Karolina von Bretsenhaym 9 dekabr 1771 23 dekabr 1832 21 noyabr 1787 ci ilde hersoq Vilhelm Karl fon Leyninqenle 5 iyul 1737 26 yanvar 1809 evlendi 1801 ci ilde bosandi Frederike Karolina von Bretsenhaym 9 dekabr 1771 2 mart 1816 Eleonoranin ekizi 1796 ci ilde qraf Maksimilian fon Vesterholt Qizenberq 1772 19 aprel 1854 ile evlendi Qraf Frans Fridrix fon Sayn Vitqensteyn Vallendarin 1702 1769 dul arvadi qrafinya Maria Anna zu Leyninqen Vesterburq Noyleyninqen 1741 1835 ile munasibetinden Karolin fon Ezenrid 31 avqust 1771 24 sentyabr 1828 Olumu1799 cu ilde Munhende insultdan vefat etdi ve ele Munhendeki Teatin kilsesinde defn edildi Karl Teodorun resmi varisi olmadigi ucun butun titullari IV Maksimilian Iosife kecdi Karl Teodorla hem de Pfals Sulzbax qolunun nesli kesildi Karl Teodorun gumus sikkesi 1778 IrsiHersoq ve onun Bavariya tebeeleri arasinda qarsiliqli nifret ve inamsizliga baxmayaraq Karl Teodor Munhen seherinde ferqli iz buraxdi mehz onun hakimiyyeti dovrunde Munhenin en boyuk parki olan yaradildi ve muasir genislenen seher ucun yer yaratmaqdan otru seherin kohne divarlari sokuldu Munhenin esas meydanlarindan biri olan Karlsplatz Karl Teodorun adini dasiyir Karl Teodor incesenetin o cumleden dramin ve xususile musiqinin hamisi idi Onun Manhaym saray orkestri oz dovrunun en yaxsilarindan biri hesab olunurdu Motsart 1777 ci ilde Manhaym orkestrinde ise duzeltmek ucun muraciet etmisdi lakin saray yeniden Munhene kocmek uzre oldugu ucun imtina edilmisdi 1780 ci ilde Motsart Idomeney operasini mehz Karl Teodorun sifarisi esasinda yazmisdi Dovrun adet enenelerine uygun olaraq Manhaymda bir Italyan opera truppasi elece de fransiz aktyorlar truppasi isleyirdi her biri oz dillerinde cixis edirdi Daha sonra Almaniyada sirf dogma dilde tamasalari numayis etdiren ilk teatrlardan biri olan Milli Teatr alm Nationaltheater yaradildi ve Fridrix Sillerin Ogrular tamasasi ile ilk debutunu etdi Karl Teodorun dovrunde Rubensin bir cox eserleri de daxil olmaqla evveller movcud olan Dusseldorf qalereyasi evvelce Mannhayma sonra Munhene kocuruldu daha sonra Kohne Pinakotekde sergilenmeye baslandi Karl Teodorun bas memari Nikolas de Piqaja bitirmek Svetsinqen teatrini ve Svetzinqen sarayindaki baglari coxlu pavilyonlar o cumleden bir nece suni Roma xarabaliqlari ve mescid de daxil olmaqla ve hemcinin Benrat sarayini dizayn etmek tapsirildi Bu eserler sirf muasir fransiz uslubunda olsa da gec Barokkodan erken klassikaya kecidle seciyyelenir Karl Teodorun sifaris verdiyi diger memarlarin bezileri daha cox italyan uslubunun terefdarlari idi Tesirlerin bu qarisigi eslinde dovrun bir cox alman saraylari ucun xarakterikdir Karl Teodor hemcinin Karl Teodor Korpusu alm Karl Teodor Brucke kimi adini dasiyan Heydelberqdeki Kohne Korpunun tikintisini de sifaris etmisdi IstinadlarCarl Theodor RKDartists nid Lundy D R Karl Theodore Kurfurst von der Pfalz Herzog von Julich Berg Kurfurt von Bayern The Peerage ing Charles Theodore Encyclopaedia Britannica ing Thomas Marvin E Karl Theodor and the Bavarian Succession 1777 1778 The Edwin Mellen Press Lewiston Lampeter Queenston 1989 John G Gagliardo Reich and Nation The Holy Roman Empire as Idea and Reality 1763 1806 Indiana University Press 1980 pp 74 75 Mozart and his operas 2006 seh 48